Файл: Реферат Таырыбы Кедергісіз ортаны алыптастыру Орындаан Ахметбекова А. С рпзс 206 Тексерген Макулбай Л. М.docx
Добавлен: 12.01.2024
Просмотров: 26
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ КОРПОРАЦИЯСЫ
ҚАЗАҚ БАС СӘУЛЕТ АКАДЕМИЯСЫ
Реферат
Тақырыбы:Кедергісіз ортаны қалыптастыру
Орындаған: Ахметбекова А.С
Рпзс 20-6*
Тексерген: Макулбай Л.М
Алматы
Мазмұны
I.Кіріспе……………………………………………………………………….3
1.Қол жетімді немесе кедергісіз орта……………………………………..4
2.Қазақстанда кедергісіз қоғамдық ортаны қалыптастыру……………...6
II.Қорынды…………………………………………………………………...7
III.Пайдаланылған әдебиеттер…………………………………………….8
Кіріспе
Тіршілік ету ортасы-бұл адам өміріне қажетті жағдайлар мен элементтердің жиынтығы. Олардың кейбіреулері немқұрайлы болуы мүмкін, басқаларсыз өмір сүру мүмкін емес, ал басқалары теріс әсер етуі мүмкін. Сондықтан қазіргі қоғамда қозғалу мүмкіндігі шектеулі адамдар үшін өмір сүру қиын. Әсіресе оңтайлы кедергісіз орта жасалмаса. Толығырақ қарастырайық. Бұл қазіргі қоғамда не, онда барлық пайдаланушылар үшін тең мүмкіндіктер болуы керек, сапаның маңызды көрсеткіштері олардың өмір сүру ыңғайлылығы болып табылады. Сондықтан кедергісіз орта құру кез-келген демократиялық мемлекеттің әлеуметтік саясатының негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Біз, әрине, Қазақстан туралы айтып отырмыз. "Кедергісіз орта" ұғымы ҚР бірқатар заңнамалық актілерінде кездеседі, онда ол әр түрлі түсіндіріледі. Егер бар анықтамаларды жалпылайтын болсақ, онда келесі қорытындылар жасауға болады. Қазіргі қоғамда азаматтардың барлық санаттары үшін, оның ішінде мүгедектер үшін жағдай жасалуда. Кедергісіз орта әртүрлі бұзылулары бар (физикалық, сенсорлық немесе интеллектуалды) адамдардың еркін қозғалуын және пайдалануын қамтамасыз ететін қоршаған орта элементтерінен тұрады. Мұндай жағдайларда жұмыс істеу денсаулығының ерекше мүмкіндіктері бар азаматтарға ешкімнен немесе бір нәрседен тәуелсіз өмір сүруге мүмкіндік береді. Демек, мүгедектер үшін қол жетімді орта - бұл олардың қажеттіліктерін ескере отырып жабдықталған таныс орта.
1.Қол жетімді немесе кедергісіз орта
Қол жетімді немесе кедергісіз орта — бұл ерекше адамдарымыз үшін оңай және қауіпсіз жағдай жасайтын орта. Мүгедектік мәселесі тұрғысынан "кедергісіз орта-бұл физикалық, сенсорлық немесе интеллектуалдық кемістігі бар адамдар еркін кіре алатын және пайдалана алатын қоршаған орта элементтері". Мүгедектер үшін кедергісіз ортаны қалыптастыру проблемалары туралы көп айтылады. Еліміз бұл мәселемен жылдан жылға айналысады.
Бұл жерде өмірдің негізгі салаларында (денсаулық сақтау, көлік, ақпарат, байланыс, білім беру, әлеуметтік қорғау, спорт, мәдениет, тұрғын үй қоры сияқты) қоғамның барлық мүшелері үшін бірдей қолжетімді ортаны қалыптастыру туралы айтылады.
Қазақстан Республикасында дене мүмкіндіктері шектеулі азаматтар үшін жоспарлы түрде кедергісіз орта құрылады, олар өздерін өмірден шеттетілгендей сезінбеуі тиіс. Мүгедектерге мемлекеттік қамқорлық ел президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қойған міндеттердің бір бөлігі болып табылады, оның "Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі жалпыұлттық басымдықтары туралы жарлығы өмірдің маңызды салаларын қозғайды. Бұл міндеттер Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығында тұжырымдалған, дегенмен қазіргі заманғы кедергісіз орта тәуелсіздіктің барлық онжылдықтарында құрылып, жетілдірілген. Президент атап өткендей, "біз барлық күш-жігерімізді тиімді мемлекет пен әділ қоғам құруға жұмылдыруымыз керек. Басты басымдық - өмір сүру сапасын жақсарту және халықтың әл-ауқатын арттыру. Халық жасанды жетістіктерді емес, шын мәнінде сезінетін нақты нәтижені күтеді. Халық экономикалық және әлеуметтік бағдарламалардың жемісті болғанын қалайды".
Теориялық тұрғыдан алғанда, бүгінде инженерлік және ғылыми ойдың жетістіктерінің арқасында мүмкіндігі шектеулі адам өмірдің барлық салаларына басқалармен тең дәрежеде қол жеткізе алады. Мәселе мынада, мұндай жетістіктер оларға мұқтаж адамдарға қол жетімді болады. Бұл тұрғыда бүгінгі жағдай идеалдан алыс. Әрине, ештеңе жасалмайды деп айтуға болмайды. Қазіргі уақытта мүгедектерге арналған бағдарламалар жүзеге асырылуда. Ал оң тәжірибе шынымен де бар. Осы бағдарлама аясында есту қабілеті нашар адамдарға арналған кейбір телеарналарда субтитрлер енгізілді, қалаларда қиылыстарда көру қабілеті нашар адамдардың ыңғайлы және қауіпсіз қозғалысы үшін бағдаршамдар акустикалық жүйелермен жабдықтала бастады, арбалар үшін пандустар мен лифттер орнатылды.
Сонымен қатар, жоғарыда аталған бағдарламаның мақсаттарының бірі қоғамның санасындағы кедергілерді жою болып табылады. Және бұл шынымен де өте маңызды. Кедергілердің екі түрі бар. Біріншісі – физикалық: баспалдақтар, шекаралық тастар, турникеттер, тар өткелдер... пандустарды орнату, жаяу жүргіншілер өткеліне жаяу жүргіншілер өткеліне тегіс шығулар жасау, нашар көретіндерге арналған рельефтік және дыбыстық белгілер, баспалдақтардың контрастты жанасуы қажет екені түсінікті. Мұның бәрі басқа кедергілерді жоюдан гөрі айқын және қарапайым - қарым-қатынас. Олар психологиямен, қабылдаумен, мәдениет деңгейімен байланысты. Біздің халықтың жалпы саны Еуропаға қарағанда біршама төмен, сондықтан біздің қарым-қатынасымыздағы кедергілер мәселесі өткір" .
2.Қазақстанда кедергісіз қоғамдық ортаны қалыптастыру
Бүгінде Қазақстанда мүгедектігі бар азаматтардың саны 705 500 адамды құрайды, оның 93 900 – і балалар, деп хабарлады өткен жылдың соңында денсаулық сақтау министрі Алексей Цой. Елімізде медициналық оңалту үшін 500-ден астам медициналық ұйым ашылды, оның 37-сі ересектерге арналған оңалту орталығы, 23-і балаларға арналған. Министрдің айтуынша, мүмкіндігі шектеулі қазақстандықтар профилактикалық, диагностикалық, емдік медициналық қызметтер мен дәрі-дәрмектерді қамтитын тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемімен (ТМККК) қамтамасыз етілген. 2020 жылдың 10 айында амбулаториялық-емханалық көмек шеңберінде мүгедектерге жалпы сомасы 11 млрд теңгеден астам немесе 26 млн доллардан астам сомаға 6,4 млн қызмет көрсетілді, стационарлық медициналық көмек шеңберінде – 90 млрд.теңгеден астам сомаға 384 мың қызмет немесе 21,5 млн доллар. Мүмкіндігі шектеулі азаматтарға 21 737 рецепт жазылды, оның 6 859 - ы балаларға арналған.
Қазақстанда кедергісіз қоғамдық ортаны қалыптастыру шеңберінде мүмкіндігі шектеулі балаларды психологиялық-педагогикалық қолдау нормативтері жаңартылуда. Ерте жастағы балаларды тексеру тетіктері және алғашқы медициналық көмек ұйымдары жанындағы әлеуметтік қызметтердің жұмысы жетілдірілуде, ерекше қажеттіліктері бар балалар мен олардың отбасыларының "бірыңғай бағыты" әзірленді. Мүгедектікті белгілеу рәсімі оңайлатылуда, енді бұл үшін ағымдағы жылдың 1 шілдесінен бастап пилоттық режимде және 2022 жылдың 1 қаңтарынан бастап барлық бейінді мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерімен толық көлемде жұмыс істейтін медициналық мекемелер толық жауап береді.
Заң шығарушылар мүгедек азаматтар үшін мемлекеттік қызметтерге кедергісіз қол жеткізуді қамтамасыз ету жөніндегі нормативтік-құқықтық актілерді қабылдайды, мүгедектер талап ететін объектілердің бірыңғай картасы әзірленеді.
Сарапшылар қазіргі Қазақстанның әлеуметтік бағытының тұжырымдамалық негізі адами капиталды мемлекет табысының басты көрсеткіші ретінде қарастыру болғанын атап өтті. Бұл, атап айтқанда, әртүрлі әлеуметтік топтар арасындағы алшақтықты азайтуды және денсаулық сақтау жүйесін жаңартуды қамтиды. Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев: "мен үшін Президент ретінде ең маңыздысы экономикалық дамудың жалпы көрсеткіштері емес, біздің барлық азаматтарымыздың нақты әл-ауқаты болып табылады", - деп атап өтті.
Мүгедектер-балалар мен мүгедектер-ересектер - олардың барлығы бірдей сезімдері, тілектері мен қажеттіліктері бар адамдар. Біз олардың мәселелеріне мейірімді, мұқият, жанашыр болуымыз керек. Нағыз "кедергісіз орта" және мүгедектерге шынайы қамқорлық дегеніміз не? Бұл мемлекеттің пандустарға қанша ақша бөлгеніне емес, адамның әдеттегі көзқарасына және кез-келген уақытта көмекке келуге дайын болуына байланысты. Мұны ешқандай мемлекеттік бағдарламалармен қаржыландыру мүмкін емес.
II.Қорытындылар
Мүмкіндігі шектеулі адамдардың толыққанды өмір сүруі үшін заманауи инфрақұрылымды айтарлықтай өзгерту қажет. Соңғы жылдары қалыптасқан мемлекеттік шаралар жүйесінің арқасында мүгедектер үшін кедергісіз қолжетімді орта біртіндеп құрылуда. Бұған арнайы құралдар, Жеке және қоғамдық көлік, информатика және байланыс өндірісі арқылы қол жеткізіледі. Білім беру мекемелерін қайта құруға көп көңіл бөлінеді. Бұл мүгедек балаларға сыныптастарымен бірге оқуға мүмкіндік береді
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Нойферт П. Строительное проектирование. М.: Архитектура - С, 2005
2. Метрический справочник. Данные для архитектурного проектирования и расчета, 2-е изд. Под ред. Есаулова Г.В. Спр. изд. - М.: Архитектура-С, 2008.
3. Рунге В.Ф., Манусевич Ю.П. Эргономика в дизайне среды. – М.: Архитектура-С, 2009. – 328 с.: ил.
4. Andreas Uebele. Signage systems & information graphics. A professional sourcebook. – London: Thames&Hudson Ltd, 2007. – 335 p.