Добавлен: 02.02.2019
Просмотров: 3899
Скачиваний: 29
37
/
35.5
/
44.8
/
55.9
/
64.2
75.2
86.2 102
/
117
/ -
220
57.9/
172
80.0/
205
118
/
236
158
/
280
197
320
330
143/
330
178
/
382
237
/
470
294
/
518
500
290
/
590
362
/
700
453
/
750
Бақылау сұрақтары:
1) Турбоагрегаттар арасында жүктемені үлестіру қандай әдіске
негізделеді?
2) Электрлік желілердегі белсенді қуат шығындарының шамасына
қандай факторлар әсер етеді?
3) Турбоагрегаттың жылу шығынының салыстырмалы өсімі деген не?
4) Шартты отынның жылу шығаратын қабілеттігі және оның шамасы.
5) Шартты отынның салыстырмалы өсімдерінің қайта есептелу
коэффициенті қалай есептелінеді?
6)
Трансформаторлардағы қуат шығындары қай формуламен
анықталады?
7) Желі элементтеріндегі қуаттың жиынтық шығыны қалай анықталады?
8
Зертханалық
жұмыс
№8.
АЭС-ның
энергожүйесінің
инвестициялық жоба құрылысының экономикалық тиімділігін есептеу
Жұмыстың мақсаты: инвестиция салымының экономикалық тиімділігін
есептеу әдістерін зерттеу.
8.1 Зертханалық жұмысты жүргізу әдістемесі
Инвестициялық жоба негізінен бұл инвестиция мен жинақталған кіріс
жиынтығы. Осылайша, инвестициялық жобаның қажетті элементтері:
-
ақшалай қаражаттың жылыстауы;
-
қаражат ағындар (кейінгі түсімдер).
Инвестициялық шешімнің негізінде бағалау мен инвестицияның
ұсынған мөлшемелерді салыстыру және болашақтағы акшалай түсімдер
жатыр.
38
Инвестициялық жобаның талдауы әдістемелік жүйені пайдалану мен
бірқатар жорамалдарды колдану негізінде жүзеге асады:
1) Әрбір инвестициялық жоба нақты ақшалай түсім мен таза түсімнен
және ақшалай қаражаттың жылыстауына байланысты (яғни, ағымдағы
ақшалай шығындардың мөлшері ағымдағы ақшалай түсімдерден артылуы
және керісінше). Бұл ақша қаражаттарының нақты қозғалысын қайтаруға
және нақты шығындарды дәлірек бағалауға, басқа да көрсеткіштерге
қарағанда, әсіресе пайдамен салыстыруға мүміндік береді. Бірақ,
инвестияциялық жобаның талдауында табыс маңызды рөл атқарады: таза
табыстың бір қатар белгілері бар;
2) Талдау бірдей ұзақтықта базалық кезең бойынша жүргізіледі (жыл
бойынша);
3) Инвестицияның барлық көлемі жылдың соңында саналады, ақша
қаражаттар кірісінің жобасы бірінші жылдың алдында, ал кіріс қаражаттары
келесі жылдың соңында болады;
4) Ұ
зақ мерзімді қаржылық операцияларды жүзеге асыру кезінде
уақыт
факторы
маңызды рөл атқарады, себебі, ақша қаражаттары
уақытша құнды
болады.
Бұл фактор ұзақ уақыт бойы ақшаның түсу элементтерін реттеу үшін
пайдаланылатын немесе дисконттау және өсу процесінде ескеріледі.
Инвестициялық жобаның экономикалық тиімділігін анықтау үшін
ақшалай түсім мөлшерін есептеу керек. Ол үшін инвестицияларға және
амортизациялық аударымдарға кеткен таза пайданың жылдық соммасы
туралы деректер керек.
8.2 Жылдық шығындар мен пайданы есептеу
Энергожүйенің электрлік қуаты: ????
Э
= 1000 МВт.
АЭС үшін капиталдық салым.
Блокка керекті жабдықтарды сатып алу қажет – реактор ВВЭР – 1000,
бу шығаратын генератор ПГВ – 213, турбина К-1000-60 және электрлік
генератор ТВВ-1000.
8.1 кесте - АЭС-тың энергожүйесінің құрылысына капиталдық салым,
млн теңге
Нұсқа
К
аэс
Нұсқа
К
аэс
1
50 000
6
58 000
2
45 000
7
36 000
3
38 000
8
42 000
4
56 000
9
34 000
5
40 000
10
54 000
Ядролық табиғи отынның жылдық шығыны.
Бастапқыда реактордың жылулық қуатын есептейміз:
39
N
Ж
= N
э
, МВт . (8.1)
= 35%;
N
э
= 1000 МВт – АЭС-тың энергожүйесінің электрлік қуаты.
8.2 кесте - АЭС - тың белгіленген қуатын колданылу сағат саны
Нұска
Hy
Нұска
hy
1
8000
6
7800
2
7500
7
7600
3
7450
8
8200
4
7300
9
7400
5
8100
10
7700
Есептелінген шартты жанармайдың
ядролық табиғи отынның жылдық
шығынын мына формуламен есептелінеді:
В
ж
= ????
жа
∙ ℎ???? ∙ 0,123, тут/жыл. (8.2)
Мұндағы =8000 с/жыл –АЭС-тың белгіленген қуатының колданылу
сағат саны;
N
Ж
− реактордың жылулық қуаты.
Ядролық отынға кеткен жылдық шығындары.
Ядролық отынға кеткен жылдық шығындары келесі формуламен
есептелінеді:
????
????
= В
ж
∙ Ц
я
млн теңге/жылына. (8.3)
Мұндағы Ц
я
–
ядролық жанармайдың шартты отынға есептелінген
бағасы;
В
ж
–
ядрлық табиғи отынның шартты жанармай бағасымен есептелінген
жылдық шығыны.
8.3 кесте - Ядролық жанармай бағасы, теңге/тут
Нұсқа
Ц
я
Нұсқа
Ц
я
1
100
6
180
2
150
7
110
3
120
8
105
4
140
9
95
5
130
10
85
Жылдық амортизациялық аударымдар.
40
Амортизация нормасы – негізгі қорларды толық қалпына келтіру үшін
орнатылған амортизациялық аударымдардың мөлшері. Ол келесі формуламен
анықталады:
????
????
=
100
????
=
100
30
= 3,3% . (8.4)
Мұндағы n –жабдықтардың қызметтік мерзімі 30 жыл.
Жылдық амортизациялық аударымдар желілік тәсіл арқылы келесі
формуламен есептелінеді:
И
ам
= К
аэс
∙ Н
ам
. (8.5)
Мұндағы К
аэс
– АЭС энергоблогының құрылысына салынған капитал;
Н
ам
- амортизация нормасы.
Жылдық еңбекақы шығындары.
АЭС-тың орташа айлық еңбекақысы 8.4 кестесінде.
Еңбекақы шығындарын есептейік:
И
жыл.е.а.
= ???? ∙ ЕА
жыл
, млн. теңге. (8.6)
Мұндағы n – бір АЭС блогына қызмет көрсетуіне қажет қызметкерлер
саны;
ЕА
жыл
– бір жұмысшыға жылдық орташа еңбекақы төлеу қоры (ЕА×12
ай).
Әлеуметтік қажеттілікке арналған аударымдар 11 % құрайды:
И
ә.қ.
= (ЕА
жыл
− И
з.қ
) × 0,11 . (8.7)
Мұндағы И
з.қ.
– жинақтаушы зейнетақы қорына аударымдар;
И
з.қ.
=
ЕА
жыл
×0,1. (8.8)
8.4 кесте - АЭС- тың орташа айлық еңбекақысы, теңге
Нұсқа
Орташа
еңбекақы
Саны
Нұсқа
Орташа
еңбекақы
Саны
1
210000
375
6
230000
380
2
200000
365
7
190000
350
3
195000
355
8
225000
370
4
220000
360
9
185000
350
5
180000
345
10
240000
390
Жөндеу жұмыстарына жұмсалатын жылдық шығындар.
Жөндеу жұмыстарына кететін шығындарды есептейміз:
41
И
жөн
= ????
рем
∙ К
аэс
,млн. теңге/жыл (8.9)
Мұндағы, ????
жөн
– 5% жөндеу жұмыстар қорына аударым коэффициенті;
К
аэс
- АЭС энергоблогының құрылысына жұмсалған капитал.
Басқа да жылдық шығындар.
И
бас.
= 0,25 ∙ (И
ам
+ И
жыл.е.а.
+ И
жөн
) , млн.теңге/жыл. (8.10)
АЭС-тың шығындар соммасы:
И
аэс
= И
т
+ И
ам
+ И
жыл.е.а.
+ И
жөн
+ И
з.қ.
+ И
а.қ.
+ И
бас.
, млн.теңге(8.11)
Бөлінген 1 кВт∙с –тың құны.
8.5 кесте - Электроэнергияға кеткен 1 кВт∙с – тарифтары
Нұсқа
Т
э
, теңге/кВт∙с
Нұсқа
Т
э
, теңге/кВт∙с
1
9,03
6
10,00
2
10,04
7
9,87
3
8,95
8
9,32
4
9,52
9
8,97
5
9,24
10
9,92
Электроэнергияның жылдық өндірілуі мен жылдық шығындалуы.
Электроэнергияның жылдық өндірілуі мына формуламен есептелінеді:
Эж = N
э
∙hб, МВт∙с/жыл. (8.12)
Мұндағы N
э
– АЭС-тың энергия блогының электрлік қуаты;
hб – АЭС – тың белгіленген қуатпен қолданылу сағат саны.
Электроэнергияның
жылдық
шығындалуы
келесі
формуламен
есептелінеді:
Э
ж.шығ
= Э
г
∙ (1 − k
ж.қ.
), МВт
∙с/жыл. (8.13)
Мұндағы Э
г
– электроэнергияның жылдық өндірілуі;
k
ж.қ.
–жеке қажеттілік коэффициенті 5% - ға тең.
Сатылған өнімнен (түсім) мен пайданның көлемін есептеу. Сатылған
өнімнің көлемі:
V
с
= Э
ж
∙ Т
э
, млн.теңге/жыл. (8.14)
Мұндағы Э
ж
– электроэнергияның жылдық шығындалуы,
Т
э
– электроэнергияның тарифі.