Осы табиғи ресурстардың үйлесімі Қазақстанды табиғи-ресурстық әлеуеті тұрғысынан бай және алуан түрлі етеді. Бұл елге экономикалық дамуға, инвестициялар тартуға және болашақ ұрпақ үшін табиғи ортаны сақтауға мүмкіндік береді.

Қазақстан сондай-ақ оның дамуына және экономикалық әлеуетіне ықпал ететін басқа да табиғи ресурстарға ие:

• 
  Балық ресурстары: Қазақстан балық шаруашылығы мен аквамәдениетті дамыту үшін айтарлықтай әлеуетке ие. Елдің өзендері, көлдері мен су қоймалары бекіре, сом, тұқы, форель және т.б. сияқты әртүрлі балық түрлеріне бай. Бұл коммерциялық балық аулауға, аквамәдениетті дамытуға және экологиялық туризмге мүмкіндік береді.
  
• 
  Табиғи газ және мұнай: Қазақстан Орталық Азиядағы мұнай мен табиғи газды ірі өндірушілер мен экспорттаушылардың бірі болып табылады. Мұнай мен газдың үлкен қоры еліміздің әртүрлі өңірлерінде, әсіресе Батыс Қазақстан мен Каспий теңізінде табылды. Бұл ресурстардың дамуы экономикалық өсуге ықпал етеді, шетелдік инвестицияларды тартады және энергетика секторының дамуына ықпал етеді.
  
• 
  Уран және Атом энергиясы: Қазақстан әлемдегі ең ірі уран өндіруші болып табылады. Бай уран кен орындары елдің оңтүстік және шығыс аймақтарында кездеседі. Бұл Қазақстанға халықаралық ядролық энергетикалық бағдарламалар үшін уранның маңызды жеткізушісі болуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ел өзінің атом энергетикасын дамытып, ядролық электр станцияларын салуда.
  
• 
  Жел энергетикасы және күн энергиясы: Қазақстан Жел энергетикасы мен күн энергиясын дамыту үшін айтарлықтай әлеуетке ие. Үлкен ашық кеңістіктер мен қолайлы климаттық жағдайлар жел генераторлары мен күн фотоэлектрлік қондырғыларын салуға мүмкіндік береді. Қазақстан өзінің энергетикалық жүйесін әртараптандыру және қазба отындарына тәуелділікті азайту мақсатында осы жаңартылатын энергия көздерін белсенді дамытуда.
  
• 
  Медициналық туризм: Қазақстан минералды сулардың табиғи көздеріне және емдік балшыққа ие, бұл оны медициналық туризм үшін тартымды етеді. Емдеу және курорттық кешендер елдің әртүрлі аймақтарында орналасқан, оңалту, сауықтыру және курорттық емдеу мүмкіндіктерін ұсынады.
  
• 
  Бірегей ландшафттар мен туризм: Қазақстан тау жоталарын, далаларды, шөлдерді, көлдер мен каньондарды қоса алғанда, өзінің бірегей және алуан түрлі ландшафттарымен танымал. Бұл шытырман оқиғалы туризмді, экологиялық туризмді, шаңғы туризмін және мәдени көрікті жерлерді аралауды қоса алғанда, туризмді дамытуға мүмкіндік береді.
  

---

Қазақстан Республикасының Экономикалық даму, инвестициялар тарту және азаматтардың өмір сүру сапасын жақсарту үшін көптеген мүмкіндіктер беретін орасан зор табиғи әлеуеті бар. Алайда, осы ресурстарды дамыту мен пайдалануды Қоршаған ортаны қорғаумен және болашақ ұрпақ үшін Қазақстанның бірегей табиғатын сақтаумен теңестіру маңызды.

---

1.3 Елдің экономикасы мен дамуы үшін табиғи-ресурстық әлеуеттің маңызы
Қазақстан Республикасының Табиғи-ресурстық әлеуеті елдің экономикасы мен дамуы үшін зор маңызға ие. Міне, оның маңыздылығын көрсететін бірнеше негізгі аспектілер:

1. 
   Энергетикалық тәуелсіздік: Қазақстан мұнайдың, табиғи газдың, уранның және жаңартылатын энергия көздерінің айтарлықтай қорларына ие. Осы ресурстарға негізделген энергетика секторының дамуы елге энергетикалық тәуелсіздікті қамтамасыз етуге және энергияға ішкі сұранысты қанағаттандыруға, сондай-ақ айтарлықтай табыс көзі болып табылатын энергия тасымалдаушыларды экспорттауға мүмкіндік береді.
   
2. 
   Ауыл шаруашылығын дамыту: кең жер ресурстары мен судың қолжетімділігінің арқасында Қазақстан ауыл шаруашылығын дамыту үшін әлеуетке ие. Ауыл шаруашылығы экономиканың негізгі салаларының бірі болып табылады және елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, жұмыс орындарын құруға және ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортын арттыруға ықпал етеді.
   
3. 
   Пайдалы қазбаларды өндіру және өңдеу: Қазақстанда көмір, темір кені, алтын, күміс, сирек металдар және басқаларын қоса алғанда, пайдалы қазбалардың бай қорлары бар. Бұл ресурстарды өндіру және өңдеу тау-кен және металлургия салаларының дамуына ықпал етеді, шетелдік инвестицияларды тартады, жұмыс орындарын ашады және дайын өнімнің экспортына ықпал етеді.
   
4. 
   Туризм және экологиялық индустрия: Қазақстанның бірегей табиғи сұлулығы халықаралық туристердің назарын аударады. Табиғи ресурстар негізінде туристік индустрия мен экологиялық туризмді дамыту экономикалық өсуге, жұмыс орындарын құруға және шетелдік инвестицияларды тартуға ықпал етеді. Бұл сондай-ақ табиғи ортаны сақтауға ықпал етеді және ел өңірлерінде инфрақұрылымды дамытуды ынталандырады.
   
5. 
   Экспорт және сыртқы сауда: Қазақстан мұнай, табиғи газ, уран, металдар және ауыл шаруашылығы өнімдерін қоса алғанда, табиғи ресурстардың маңызды экспорттаушысы болып табылады. Табиғи ресурстардың экспорты ел экономикасының едәуір бөлігін құрайды және валюталық түсімдердің көзі болып табылады. Бұл сыртқы сауданың дамуына және басқа елдермен экономикалық байланыстардың нығаюына ықпал етеді.
   
6. 
   Инновациялар және ғылыми зерттеулер: Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуеті де инновациялар мен ғылыми зерттеулердің қайнар көзі болып табылады. Ресурстарды өндіру мен өңдеудің жаңа технологиялары мен әдістерін дамыту, сондай-ақ энергетика, ауыл шаруашылығы және экология саласындағы зерттеулер ұлттық ғылыми-зерттеу институттары мен университеттердің дамуына, жоғары технологиялық жұмыс орындарын құруға және ғылыми салаға инвестициялар тартуға ықпал етеді.
   

---

Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуеті елдің экономикалық дамуында, жұмыс орындарын құруда, инвестициялар тартуда және азаматтардың өмір сүру сапасын жақсартуда шешуші рөл атқарады. Дегенмен, болашақ ұрпақ үшін сақтау және елдің тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін табиғи ресурстарды тұрақты пайдалану мен қорғауға ерекше назар аудару маңызды.

2 Табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалану саласындағы мемлекеттік саясат
2.1 Қазақстандағы мемлекеттік саясаттың дамуына тарихи шолу
Қазақстанда табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалану саласындағы мемлекеттік саясаттың ұзақ тарихы бар, ол елдің дамуына сәйкес өзгерістерге ұшырады. Міне, осы саладағы мемлекеттік саясаттың дамуына тарихи шолу:

Тәуелсіздік және реформалардың басталуы (1991-2000 жж.): 1991 жылы Кеңес одағынан тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан табиғи ресурстарды тиімді басқару бойынша сын-қатерлерге тап болды.

Табиғатты қорғау қызметі, табиғи ресурстарды пайдалану, экологиялық бағалау және табиғатты пайдалану саласындағы қызметті лицензиялау туралы заңдар қабылданды. Осы кезеңдегі басты басымдық экономиканы дамыту және табиғи ресурстарды өндіру үшін шетелдік инвестицияларды тарту болды.

"Қазақстан-2030" Стратегиясы (2000-2010 жж.): 2002 жылы "Қазақстан-2030" Стратегиясы қабылданды, ол елді ұзақ мерзімді перспективада дамытудың басымдықтарын айқындады. Бұл стратегия табиғи ресурстарды тиімді пайдалануға және қоршаған ортаны қорғауға ерекше назар аударды. Атмосфераның ластануын азайту, су ресурстарын қорғау, жерді ұтымды пайдалану және экологиялық мәселелерді шешу бойынша бағдарламалар әзірленді.

"Қазақстан-2050" Стратегиясы (2010-2020 жж.): 2012 жылы "Қазақстан-2050" стратегиясы қабылданды, ол ел дамуының ұзақ мерзімді перспективаға арналған жаңа басымдықтарын айқындады. Бұл стратегия экономиканы теңгерімді дамытуға және қоршаған ортаны қорғауға үлкен көңіл бөлді. Энергия тиімділігі, жаңартылатын энергия көздерін дамыту, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану және Өңірлік даму жөніндегі бағдарламалар әзірленді.

"Нұрлы жол" мемлекеттік бағдарламасы (2018-2022 жж.): 2018 жылы экономиканы жаңғыртуға және елдің тұрақты дамуына бағытталған "Нұрлы жол" (жарқын жол) мемлекеттік бағдарламасы қабылданды. Бағдарламаның негізгі бағыттарының бірі экологиялық

---

таза технологияларды дамытуды, табиғи ресурстарды басқару жүйесін жақсартуды және экологиялық инновацияларды қолдауды қамтитын тұрақты табиғатты пайдалану болып табылады.

Осы стратегиялар мен бағдарламалардың барлығы Қазақстанның өзінің табиғи-ресурстық әлеуетін тиімді пайдалануға және қоршаған ортаны қорғауға үлкен мән беретінін айғақтайды. Мемлекеттік шаралар табиғатты қорғау қызметі бойынша арнайы органдар құруды, заңнаманы әзірлеуді, экологиялық жобаларға инвестицияларды көтермелеуді және экологиялық реформаларды жүргізуді қамтиды.
2.2 Табиғи ресурстарды пайдалануды реттейтін заңнамалық және нормативтік актілер
Қазақстанда табиғи ресурстарды пайдалануды реттейтін және оларды тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін бірқатар заңнамалық және нормативтік актілер бар. Міне бірнеше негізгі құжаттар 1 кестеде көрсетілген.
1 кесте – Табиғи ресурстарды пайдалануды реттейтін және оларды тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін заңнамалық және нормативтік актілер

№	Заңнамалық және нормативтік актілер атауы	Заңнамалық және нормативтік актілер сипаттамасы
1	"Табиғатты пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (2008 ж.)	Осы Заң Қазақстандағы табиғат пайдаланудың құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық негіздерін айқындайды. Ол табиғи ресурстарды пайдалану құқығын беру тәртібін белгілейді, табиғи объектілерді экологиялық бағалауды, лицензиялауды және пайдалануды реттейді.
2	"Экологиялық бағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (2007 ж.)	Бұл заң жобаларды іске асыру, объектілер салу және өзге де қызмет түрлерін жүзеге асыру кезінде қоршаған ортаға әсерді экологиялық бағалауды жүргізуді реттейді. Ол қоршаған ортаға ықтимал әсерлерді бағалауды және жағымсыз әсерлерді азайту шараларын әзірлеуді қамтамасыз етеді.
3	"Су және су пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (2003 ж.)	Бұл заң су ресурстарын пайдалануды реттейді және олардың орнықты пайдаланылуын қамтамасыз етеді. Ол су ресурстарын пайдалану құқығын беру, олардың жай-күйін бақылау және ластанудан қорғау тәртібін анықтайды.
4	"Табиғат қорғау қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (2007 ж.)	Бұл заң Қазақстандағы табиғат қорғау қызметінің құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық негіздерін айқындайды. Ол табиғатты қорғау, биологиялық әртүрлілік, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану және бұзылған экожүйелерді қалпына келтіру мәселелерін реттейді.
5	"Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (2011 ж.)	Бұл заң халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз етудің нормативтік және ұйымдастырушылық негіздерін белгілейді. Ол қоршаған ортаны зиянды әсерлерден қорғау мәселелерін реттейді және азаматтардың денсаулығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

---

Смотрите также файлы

• Страхи у детей дошкольного возраста.pdf

• 1 Особенности деятельности пао "Промсвязьбанк" 4 2 Анализ финансовохозяйственной деятельности пао псб 17.docx

• 5 в случае реализации программы основного общего образования, в том числе адаптированной, с применением электронного обучения.docx

• Дипломный проект организация поста по техническому обслуживанию и текущему ремонту систем.pdf

• Контрольная работа по дисциплине Промысловая навигация.docx