ВУЗ: Казахский национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова
Категория: Рабочая программа
Дисциплина: Медицина
Добавлен: 05.02.2019
Просмотров: 17461
Скачиваний: 85
8.12. http://library.ksu.kz/download/DBases/Ecology_of_the_CK/Files/Sholimbetova.pdf
8.13. oldvak.ed.gov.ru/common/img/uploaded/files/vak/.../IsaevaRB.doc
8.14. http://www.undp.kz/library_of_publications/files/2147-31383.pdf
9. Бақылау:
9.1. “Экология”терминіне түсініктеме беру.
9.2. Негізгі экологиялық факторлар.
9.3. Экологиялық факторлардың әсері.
9.4. Ағзалар арасындағы қарым-қатнас.
Тақырып бойынша үш тілде түсіндірме сөздер:
Қазақ тілінде |
Орыс тілінде |
Ағылшын тілінде |
Антропогендік ластану – адамның транспорттық және ауылшаруашылық, өндірістік қызметтері нәтижесінде биосфераның ластануы.
|
Антропогенное загрязнение – загрязнение биосферы в результате промышленной, сельской и транспортной деятельности человека. |
Anthropogenic contamination is contamination of biosphere as a result of industrial, rural and transport activity of man. |
Табиғатқа антропогендік әсер – шаруашылық жұмыстары нәтижиесінде адамның қоршаған табиғатқа және оның ресурстарына әсер етуі.
|
Антропогенное воздействие на природу – воздействия, оказываемое человеком на окружаемую природу и её ресурсы в результате хозяйственной деятельности. |
The anthropogenic affecting nature - influences, rendered by a man on the surrounded nature and her resources as a result of economic activity. |
Биогеоценоз ( грекше. bios - өмір, ge - жер және koinos - барлық), бірыңғай жер беті бөліктеріндегі белгілі тірі ағзалар қауымдастығымен (биоценоз) және өлі табиғат (жер үстінің атмосфера қабаттары, күн сәулесі, топырақ және т.б.) компоненттері, энергия және зат алмасуларымен бірлескен біртұтас табиғи кешен.
|
Биогеоценоз (от гр. bios - жизнь, ge - земля и koinos - общий), однородный участок земной поверхности с определённым составом живых (биоценоз) и косных (приземный слой атмосферы, солнечная энергия, почва и др.) компонентов, объединённых обменом вещества и энергии в единый природный комплекс.
|
Geobiocenosis(from gr. bios is life, ge is earth and koinos - general), homogeneous area of earth surface with certain composition of the living(biocenosis) and unreceptive(ground layer of atmosphere, sunny energy, soil of and other) to new ideas components incorporated by the exchange of substance and energy in a single natural complex. |
Биосфера – Жер қабатының құрамы, құрылымы және тірі ағзалардың болашақтағы және өткен тіршілік әрекеттерінің энергетикасы, ағзалардың тіршілік ететін аймағы.
|
Биосфера – область жизни организмов, оболочка Земли, состав, структура и энергетика которой в настоящей или прошлом обусловлены деятельностью живых организмов. |
A biosphere is a sphere of life of organisms, shell of Earth, composition, structure and energy of that in the real or the past conditioned by activity of living organisms. |
Топырақтың ластануы – Жер бөліктерінде жиналған, өндіріс және тұрмыс шаруашылықтарының қоқыстары және қалдықтары, топырақ құнарлығының жоғалуына алып келуі. |
Загрязнение почв – накопление на участках Земли промышленных и хозяйственно-бытовых отбросов и отходов приводящая к потере плодородия почвы.
|
Contamination of soils is an accumulation on the plots of Land of industrial and service-utility garbages and wastes resulting in the loss of fertility of soil. |
Экологиялық фактор – кез-келген орта жағдайына, тірі ағзалардың бейімделу реакциялары. Экологиялық факторлары: абиотикалық, биотикалық, антропогендік.
|
Экологический фактор – любое условие среды, на которое живой организм реагирует адаптивными реакциями. Экологические факторы делят на абиотические, биотические, антропогенные. |
An ecological factor is any condition of environment, on that a living organism reacts adaptive reactions. Ecological factors are divided by abiotic, biotic, anthropogenic.
|
Құрастырушы: Танеева Г.Т.
№ 7 тақырып. Дәрілік заттарды жасаудағы гендік технологиялар
2. Мақсаты: Студенттерде дәрілік препараттарды алу және өңдеудегі қазіргі кездегі гендік-инженерлік технология әдістерін қолдану негізінде білімін қалыптастыру.
3. Тапсырмалар:
3.1. Гендік технология әдісін қолдану арқылы дәрілік препараттарды синтездеу.
3.2.Дәрілік препараттарды биотехнологиялық әдіспен синтездеу.
3.3. Патологиялық жағдайларда гендік инженерия және биотехнология өнімдерін, жаңа дәрі-дәрмектерді іздеу методологиясы.
4. Орындау түрі: презентация дайындау
5. Орындау критерийлері:
а) тақырып бойынша негізгі әдебиеттерді оқу және таңдап алу;
б) мәліметтерді жүйелеу және өңдеу;
в) рефераттың жоспарын дайындау;
г) библиографияны құрастыру;
д) рефератты құрастыру және дайындау.
Презентация жасауда қойылатын талаптар:
а) презентация “Microsoft Power Point” бағдарламасы бойынша құрастырылады;
б) слайд саны 10-15 аспауы қажет;
в) презентация жасауда слайдқа үлкен текстер жазуға болмайды, жеңіл қабылданатын және сауатты жасалынуы қажет;
г) библиография бойынша сілтеме реті дұрыс құрастырылуы қажет.
6. Тапсыру мерзімі: «Жалпы генетика негіздері» бөлімдері бойынша аралық бақылауға дейін.
7. Бағалау критерийі: 100-баллдық жүйе бойынша бағаланады, бұл 100 %-ке сәйкес келеді
8. Әдебиеттер:
1. Львова Л.В. Индивидуальный подход. –
Провизор, №12, 2006.
2. Мендель Г. Опыты
над растительными гибридами. // Труды
Бюро по прикладной ботанике. 1910. Т. 3.
№11. С. 479-529.
3. Пашутин С. Фармакогеномика
и эра лекарственного милосердия. «Химия
и жизнь» №2, 2005.
4. Global
Technology Center, Health Research Institute. Personalized Medicine.
The Emerging Pharmacogenomics Revolution. Pricewaterhouse Coopers,
February, 2005.
5. International Human Genome Sequencing
Consortium. Finishing the euchromatic sequence of the human genome.
Nature 431, P. 931-945
5. Vogel F. Modern problem der
Humangenetik. Ergebnisse der Innerent Medizin und Kinderheilkunde,
1959, 12, 52-125.
6. - www.medicum/hnov/ru /docter/lib>ary/obsterics/Nisvander/24/php - cok
- www.rusmedserv.com/forum/printthread.php?t=1003-27k
- www.reterats.net/online/referat:php?d=rkr-a-3801-7k-
9. Бақылау:
9.1. Дәрілік препараттарды өңдеуде қандай әдістер бар?
9.2. Қандай дәрілік препараттар гендік-технология жолымен алынады?
Тақырып бойынша үш тілде түсіндірме сөздер:
Қазақ тілінде |
Орыс тілінде |
Ағылшын тілінде |
Гендiк (генетикалық) инженерия- молекулалық генетиканың қолданбалы бөлiмi, лабораториялық жолмен генетикалық структуралар мен тұқымы өзгертiлген организмдердi құрастыру әдістерiн және мүмкiндiктерiн зерттейдi |
Генная (генетическая) инженерия- прикладное направление молекулярной генетики, исследует возможности и способы создания лабораторным путем генетических структур и наследственно измененных организмов. |
Gene (genetic) engineering- applied direction molecular genetics, explores the possibilities and ways of creation of laboratory by genetic structures and hereditarily modified organisms |
Дәрілік зат, дәрілік препарат, медикамент, дәрі – дәрі табиғи немесе синтетикалық түрінде жасалатын зат немесе қоспа. |
Лекарственное средство, лекарственный препарат, медикамент, лекарство- вещество или смесь веществ синтетического или природного происхождения в виде лекарственной формы . |
The medicament drug, medicament, drug, substance or mixture of synthetic or natural origin in the form of dosage forms
|
Құрастырушы: оқыт.Жұмағұл.М.Ж
1. № 8 тақырып. Клиникалық цитогенетика
2. Мақсаты: Адамның хромосомалық ауруларын қазіргі кездегі диагностикалау әдістерін сипаттау
3. Тапсырма:
3.1. Адамның кариотипі, мәні, медициналық маңызы.
3.2. Хромосоманың денверлік және Париждік номенклатурасы.
3.3. Хромосомалық ауруларды диагностикалаудың қазіргі кездегі әдістері: хромосомаларды G- бояу, FISH- әдісі.
3.4. Хромосомалық ауруларды алдын-алудың қазіргі кездегі әдістері
4. Орындау түрі: реферат дайындау, презентация, эссе.
5. Орындалу критерийлері:
а) тақырыбы бойынша негізгі әдебиеттерді оқу және жинау;
б) ақпаратты жүйелеу және өңдеу;
в) реферат жоспарын құру;
г) библиография құрастыру;
д) рефератты жазу және бездендіру.
Рефераттың құрылымы:
1) беттік парақ ( талапқа сай безендіру);
2) мазмұны (рефераттың бөлімдерін,бетін ретімен орналастырып номерлеу);
3) кіріспе (талданатын мәселеннің мәнін, маңыздылығы мен өзектілігін көрсету және рефераттың мақсаты мен тапсырмаларын анықтау);
4) негізгі бөлім (рефераттың әр бір бөлімі жеке мәселені немесе оның бір жағын қамту керек және алдыңғы бөлімдермен логикалық байланысты болуы қажет, бұл бөлігіне кестелер, сызбалар, графиктер, суреттер және т.б. енгізуге болады);
5) қортынды (тұжырым жасалынып, реферат тақырыбының жалпы қорытындылары беріледі, ұсыныстар жасалынады);
6) әдебиеттер тізімі.
Рефератты безендірудегі қойылатын талаптар:
а) рефераттың көлемі 10-15 бет болу керек (қосымша беттер реферат көлеміне кірмейді);
б) реферат сауатты түрде орындалу қажет, баяндау мәдениеті сақталу керек;
в) баяндалу барысында қолданған әдебиетке сілтеу болуы керек;
г) библиография дұрыс құрастырылуы қажет.
6. Тапсыру мерзімі: «Жалпы генетика негіздері» бөлімінің рубеждік бақылауына дейін.
7. Бағалау критерийлері: барлығы 100 баллмен бағаланады, бұл 100%-ке сәйкес келеді.
8. Әдебиеттер:
-
Глик Б., Пастернак Дж. «Молекулярная биотехнология», Мир, М., 2002.
-
Дудов В.И., Голиков А.Г., Потехин О.Е., Красовский О.А. Правовые вопросы
-
межграничного перемещения генетически измененных живых организмов. Биотехнология,
-
1999, N6, с.80-85.
-
Красовский О.А. Генетически модифицированная пища: возможности и риски. Человек,
-
2002, № 5, с. 158–164.
-
Рогачев В. Генетическая революция, первые шаги. Эхо планеты, 2000, № 28, с. 6–9.
-
Свердлов Е. Что может генная инженерия. Здоровье, 2002, № 1, с.51–54.
-
Статьи по проблеме трансгенности: http://soyacenter.ru/transgen.html
-
Спирин А.С., Современная биология и биологическая безопасность. Вестник РАН, 1997,
-
N7, c.579-588.
-
Чечилова С. Трансгенная пища. Здоровье, 2000, № 6, с. 20–23.
-
Интернет сайты:
http://vivovoco.astronet.ru/VV/JOURNAL/NATURE/06_07/INST-4.HTM
http://www.medlinks.ru/article.php?sid=32744
9. Бақылау:
-
Кариотиптеу, мәні, медициналық маңызы.
-
Хромосомалардың жіктелуі.
Тақырып бойынша үш тілде түсіндірме сөздер:
Қазақ тілінде |
Орыс тілінде |
Ағылшын тілінде |
Кариотип – сандық және морфологиялық ерекшелектерімен сипатталатын хромосомалардың диплоидты жиынтығы |
Кариотип – диплоидный набор хромосом, характеризующийся их колиественными и морфологическими особенностями генетического материала |
Karyotype – diploid set of chromosomes, which characterizes their quantitative characteristics |
Метацентрлік хромосомалар – тең иықты хромосомалар |
Метацентрические хромосомы- хромосомы, имеющие относительно равные плечи |
Metacentric chromosomes – chromosomes, which have relativly equal shoulders |
Субметацентрлік хромосомалар – бір иығы ұзын, бір иығы қысқа болатын хромосомалар |
Субметацентрические хромосомы – хромосомы имеющие относительно краткое и длинное плечи |
Submetacentric chromosomes - chromosomes having a relatively short and long shoulders |
Акроцентрлік хромосомалар – бір иығы екінші иығынан өте қысқа хромосомалар |
Акроцентрические хромосомы – хромосомы, имеющие краткое и длиные плечи |
Acrocentric chromosomes – chromosomes with shortand long shoulders |
Құрастырушы: проф. Куандыков Е.У.
1. № 9 тақырып. Гемоглобинопатиялар
2. Мақсаты: Тұқым қуалайтын гемоглобинопатиялардың ерекшеліктерін, себептерін және жіктелуін оқып білу.
3.Тапсырмалар:
3.1. Тұқым қуалайтын гемоглобинопатиялар және олардың себептері.
3.2. Гемоглобинопатиялардың жіктелуі.
3.3. Гемоглобинопатияларға диагноз қою және емдеу.
4. Орындалу түрі: презентация дайындау
5. Орындалу критерийлері.
а) тақырыбы бойынша негізгі мәлеметтерді жинау және зерттеу;
б) ақпаратты жүйелеу және өңдеу;
в) реферат жоспарын құру;
г) ) библиография құрастыру;
д) рефератты жазу және бездендіру.
Презентация жасауда қойылатын талаптар:
а) презентация “Microsoft Power Point” бағдарламасы бойынша құрастырылады;
б) слайд саны 10-15 аспауы қажет;
в) презентация жасауда слайдқа үлкен текстер жазуға болмайды, жеңіл қабылданатын және сауатты жасалынуы қажет;
г) библиография бойынша сілтеме реті дұрыс құрастырылуы қажет.
6. Тапсыру мерзімі: «Медициналық генетика негіздері» бөлімдері бойынша аралық бақылауға дейін
7. Бағалау критерийлері: 100 баллдық жүйесімен бағаланады, бұл 100 %-ке сәйкес келеді.
-
Әдебиеттер:
-
Бочков Н.П. Клиническая генетика. М., 2004.
-
Введение в молекулярную медицину. Под ред. Пальцева М.А. М., 2004.
-
Иванов В.И. и др. Генетика. М., 2006.
-
Гинтер Е.К. Медицинская генетика. М., 2003.
-
Заяц Р.Г., Бутвиловский В.Э., Рачковская И.В., Давыдов В.В. Общая и медицинская генетика. Ростов-на-Дону. 2002.
-
Умнов Д.Е. Медицинская генетика. М., 2005.
-
Кассирский И. А. Гемоглобинопатии, 4 изд., М., 1970;
-
Қуандықов Е.Ө., Нұралиева Ұ.Ә. Жаопы және менициналық генетика негіздері, А., 2008
-
Токарева Ю.Н. Наследственные анемии и гемоглобинопатии, М., 1983;
-
Детские болезни. Баранов А.А. // 2002.
9. Бақылау:
9.1. Гемоглобинопатиялар деп нені айтамыз?
9.2. Гемоглобинопатияларға нелер алып келеді?
9.3. Сапалық гемоглобинопатиялар.
9.4. Сандық гемоглобинопатиялар.
9.5. Аралас гемоглобинопатиялар.
Тақырып бойынша үш тілде түсіндірме сөз:
Қазақ тілінде |
Орыс тілінде |
Ағылшын тілінде |
Гемоглобинопатий – наследственные болезни, обусловленные нарушением структуры и функции гемоглобина |
Тұқым қуалайтын гемоглобинопатиялар – гемоглобиннің құрылысы мен қызметінің бұзылуынан пайда болатын аурулар |
Hemoglobinopathies – a hereditary disease caused by disruption of the structure and function of hemoglobin |
Құрастырушы: проф. Куандыков Е.У.
1. № 10 тақырып. Генетикалық бұзылыстарды ДНҚ диагностикалау
2. Мақсаты: ДНҚ-ны талдаудың заманауи әдістерінің маңызын (геномдық талдау) және олардың практикалық медицинада адамның тұқым қуалайтын ауруларын диагностикалауда, алдын-алу және емдеуде қолданылуын сипаттау.
3. Тапсырма:
3.1. Геномика-молекулалық биологияның заманауи бағыты.
3.2. Геномды (ДНҚ-ны) талдаудағы заманауи әдістер.
3.3. Адамның моногендік ауруларын диагностикалау әдісі.
3.4. Полигендік аурулардың дамуына бейім гендерді анықтау әдісі.
3.5. ДНҚ-диагностикасы және оның адамның тұқым қуалайтын ауруларынын алдын-алу мен тиімді емдеуде қолданылуы.
4. Орындау түрі: реферат дайындау, презентация, эссе.
5. Орындалу критерийлері:
а) тақырыбы бойынша негізгі әдебиеттерді оқу және жинау;
б) ақпаратты жүйелеу және өңдеу;
в) реферат жоспарын құру;
г) библиография құрастыру;
д) рефератты жазу және бездендіру.
Рефераттың құрылымы:
1) беттік парақ ( талапқа сай безендіру);
2) мазмұны (рефераттың бөлімдерін,бетін ретімен орналастырып номерлеу);
3) кіріспе (талданатын мәселеннің мәнін, маңыздылығы мен өзектілігін көрсету және рефераттың мақсаты мен тапсырмаларын анықтау);
4) негізгі бөлім (рефераттың әр бір бөлімі жеке мәселені немесе оның бір жағын қамту керек және алдыңғы бөлімдермен логикалық байланысты болуы қажет, бұл бөлігіне кестелер, сызбалар, графиктер, суреттер және т.б. енгізуге болады);
5) қортынды (тұжырым жасалынып, реферат тақырыбының жалпы қорытындылары беріледі, ұсыныстар жасалынады);
6) әдебиеттер тізімі.
Рефератты безендірудегі қойылатын талаптар:
а) рефераттың көлемі 10-15 бет болу керек (қосымша беттер реферат көлеміне кірмейді);
б) реферат сауатты түрде орындалу қажет, баяндау мәдениеті сақталу керек;
в) баяндалу барысында қолданған әдебиетке сілтеу болуы керек;
г) библиография дұрыс құрастырылуы қажет.
6. Тапсыру мерзімі: «Жалпы генетика негіздері» бөлімінің рубеждік бақылауына дейін.
7. Бағалау критерийлері: барлығы 100 баллмен бағаланады, бұл 100%-ке сәйкес келеді.
8. Әдебиеттер:
8.1. Online Mendelian Inheritance in Man (OMIM)
http://bio.fizteh.ru/student/files/biology/biolections/lection20.html.
http://www.bionet.nsc.ru/chair/cib/.