Микроэкструзионная биопечать. Наиболее распространенные и доступные небиологические 3D-принтеры используют микроэкструзию. Микроэктрусион биопринтерлар одатда иситиш элементи, озуқа тизими, х, й ва з ўқлари бўйлаб ҳаракатлана оладиган бир ёки иккита слайд жадвалидан иборат бўлиб, чоп этиш майдонини ёритиш учун оптик толали ёруғлик манбаи ва / ёки фотоактивация учун х-й-з буйруқлар ва назорат қилиш учун видеокамера ва пиезоэлектрик. Микроэкструкцион биопринтинг технологиясининг асосий афзаллиги жуда юқори зичликка эга бўлган ҳужайраларни бошқариш имкониятидир. Тўқима-муҳандислик аъзоларида физиологик ҳужайра зичлигига еришиш биопринтинг соҳасида асосий вазифа ҳисобланади. Микроэхтрусион биопринтинг кейин ҳужайра ҳаётийлиги жет биопринтинг билан анча паст бўлади; ҳужайра қолдиқ даражаси 40-86% оралиғида ва ортиб экструдор босим ва туйнуги калибрли билан камаяди. Микроэкструкцион томонидан сақлаш ҳужайралари камаяди ҳаётийлигини энг эҳтимол ёпишқоқ суюқликлар ҳаракати томонидан ҳужайраларга сабаб босим натижасидир. Микроехтрусион биопринтерлар aorta клапанлари, тарвақайлаб томир тизимлари, ва ин vitro фармакокинетик моделлари, шунингдек ўсимта моделлари, шу жумладан, тўқима кўплаб турдаги, яратиш учун ишлатилган. 

Лазер-ёрдамидаги биопринтинг (ЛАБ) тўғридан-тўғри лазер-огоҳлантиргандан ўтказиш тамойилларига асосланган. Пептидлар, ДНК, ва ҳужайралар (99-102): асл металл узатиш учун ишлаб чиқилган, тўғридан-тўғри лазер-огоҳлантиргандан ўтказиш технологияси муваффақиятли биологик материаллар татбиқ этилди. ЛАБ тобора тўқима ва органлар муҳандислик иловалар учун ишлатилади. Одатда, бир лаборатория қурилма одатда лазер ютувчи қатлами (масалан, олтин ёки титан) ва биологик материаллар қатлами (масалан, ҳужайралар ва / ёки гидрогел учун) суюқ ечим сифатида тайёрланган (масалан,) билан қопланган шиша ясалган.

Тўқима-муҳандислиги имплантантини яратиш. унинг келиб чиқиши, тўлдириш ёки мақсад табиати, синтетик( сунъий), хеногениc (ҳайвон тўқималарида, асосан чўчқа ёки мол гўшти дан), аллогениc ва аутогениc бўлиши мумкин, умумий белги ҳисобланади. Графтни яратиш ўз ёки донор ҳужайра материалини танлаш ва етиштириш каби бир неча босқичларни ўз ичига олади; био материаллар асосида ҳужайралар (матрица) учун махсус ташувчининг ривожланиши; ҳужайра културасини биореакторда (биореактор-ҳужайра ва тўқима тузилмаларини/агрегатларини яшовчан ҳолатда ўстириш / етиштириш ёки сақлаш учун аппарат) матрицага ва ҳужайраларнинг кўпайишига қўллаш; графтни таъсирланган organ ёки дастлабки жойлаштириш соҳасига тўғридан-тўғри киритиш. (префабрикация). Ҳужайравий материаллар регенерация қилинган тўқима ёки илдиз ҳужайраларининг ҳужайралари билан ифодаланиши мумкин. Ҳужайралар кўпинча уч ўлчовли тўқималарининг шаклланишини қўллаб-қувватлаш мумкин сунъий тузилмалар ичига танага қилинади. (Scaffold)[(Расм. 4).

---

Расм.4. Scaffold(гидроксиапатит)

Scaffold- ҳужайралар учун механик асос бўлиб хизмат қилувчи уч ўлчамли резорбед (degradable) тўқима ёки полимер скелети / матрицани билдиради:

1. Субстрат фазовий бўлиб, биофабрикацияда янги тўқиманинг пайдо бўлишига асос саналади.

2. Тери, тоғай, суякни моделлаштиришда дифференциал ёки илдиз ҳужайраларини сепиш / қўллаш учун волуметрик асос бўлиб хизмат қилади.

Тўқималарни қайта қуриш мақсадига эришиш учун скаллофодлар маълум аниқ талабларга жавоб бериши керак. Юқори ғоваклик ва ўйиқнинг адекват катталиги ҳужайра популяциясини таъминлаш ва имплантат қалинлиги, ҳужайралар ва озиқ моддалар (озуқа суюқликлари) орқали диффузия учун зарурий шартдир. Бундай материалларни қуйидагилар ўз ичига олади табиий полимерлар (коллаген, целлюлоза, фибронектин, хитозан, алгинат ва алгароса, фиброин), синтетик полимерлар (полилаcтиде, полиглиcолид, полиcапролаcтон, поливинил спирт) ва биоcерамиcс. Ҳозирги кунда энг оммабоплари заҳарли маҳсулотлар ҳосил бўлмасдан ин виво жонли резорбцион қодир биокомпатибл материаллар аста-секин парчаланиб, янги тўқималарнинг билан алмаштирилади, ялпи морфологик ўзгаришлар сабаб ҳолда. Монокарбоксилик кислоталарнинг полиестрлари, полилактидлар (ПМC) ва полигликолидлар (ПГА) биодеградацион полимерлар орасида кенг ривожланган),

Тиббий амалиётда расман қўлланилаётган тижорат маҳсулотлари

ИШЛАБ ЧИҚАРУВЧИ, ҚИСҚАЧА АХБОРОТ	МАҲСУЛОТ НОМИ	МАҲСУЛОТНИНГ ҚИСҚАЧА ХУСУСИЯТИ	КЛИНИК ИШЛАБ ЧИҚИШ БОСҚИЧИ
Advanced Biohealing Хусусий компания АҚШ. www.AdvancedBioHealing.com	Dermagraft®	Таркиби: инсоннинг конверсацияланган аллоген фибробластлари (чақалоқлар терисидан), полиглактиндан иборат биосорбция қилинадиган тўр пардада (викрил) Тайинланиши: диабетик тўхташ синдромида яраларни даволаш.	Диабетик тўхташ синдромида ярани даволаш: АҚШ бозоридаги тижорий маҳсулот Оёқнинг вена яраларини даволаш: Фаза III, тадқиқот жараёнида
Forticell Bioscience, Inc. (олдинги Ortec International, Inc.) АҚШ (OTC:FORB) . www.forticellbioscience.com	OrCel®	Таркиби: аллоген дермал фибробластлар қатлами ва сиртидаги 1 турдаги буқа коллагенларидан иборат икки қатламли матриксдан ташкил топган Тайинланиши: сурункали ва ўткир жароҳат ва тери касалликларини даволаш	Лечение буллез эпидермолизни даволаш (консерваланмаган маҳсулот): бозордаги тижорий маҳсулот Куйиш жароҳатларини даволаш (консерваланмаган маҳсулот): бозордаги тижорий маҳсулот оёқнинг вена яраларини даволаш (конверваланган версия): Фаза III тугалланган – тижорий маҳсулот; Диабетик тўхташ синдромини даволаш: Фаза III, тадқиқот жараёнида.
Genzyme Corporation (NASDAQ: GENZ) АҚШ www.genzyme.com	Epicel®	Таркиби: сичқон фибробластлари иштирокидаги ex vivo, аутологик кератиноцитларни ўзида акс эттирувчи сунъий олинган эпидермал аутотрансплант Тайинланиши: кенг куйиш жароҳатларини даволаш (тананинг 30% дан)	1988 йилдан бошлаб тижорий маҳсулот. 1300 дан ортиқ бемор даволанган
Intercytex (AIM:ICX.L) www.intercytex.com	Cyzact® (ICX-PRO) VAVELTA® ICX-TRC®	Таркиби: инсон фибрин гелидан иборат матриксда жойлашган инсоннинг аллоген дермал фибробластлари Тайинланиши: сурункали жароҳат ва яраларни даволаш (шу жумладан диабетик тўхташ синдроми ва оёқ венаси билан боғлиқ). Битгунга қадар мунтазам равишда маълум вақт оралиғида ярага киритилади. Таркиби: тери остига киритиш учун тайёр бўлган махсус сақлаш муҳитидаги аллоген дермал фибробластлар суспензияси. Тайинланиши: терини тиклаш ва майинлаштириш учун восита, чандиқ, куйишларни даволаш учун самарали. Препарат тери остига киритиш учун тайёр. Курс: 3 доза 1.2 мл/20 млн. ҳужайрага. Таркиби: инсоннинг тери ғуддачаларидан иборат аутологик дермал фибробласт препарат Тайинланиши: эркаклар каллиги ва аёллар алопециясини даволаш. Препарат бевосита бемор терисига киритилади.	Оёқнинг вена яраларини даволаш: Фаза III, кутилган ижобий самара йўқлиги сабабли ишлаб чиқариш тўхтатилган пост-акне чандиқларни даволаш: Фаза II FDA тугалланган, Буюк Британия бозордаги тижорий маҳсулот терини ёшартириш: Фаза II тугалланган, Буюк Британия бозоридагитижорий маҳсулот туғма буллез эпидермолиз: Фаза I тадқиқот жараёнида эркаклар соч тўкилишини даволаш: Фаза II тугалланган
Invitrx, Inc. АҚШ www.invitrx.com	Invitrx CSS™ (Composite Skin Substitute)	Таркиби: кератиноцитлар юқори қатлами ва коллаген/викрил тўрда жойлашган дермал аутологик фибробластлардан иборат 3 ўлчовли тери эквиваленти. Ўртача ўлчами 5х5 см. Тайинланиши: куйиш, даврий яраларни даволаш, терини тиклаш	Куйиш, даврий яраларни даволаш, терини тиклаш: тижорий маҳсулот (АҚШ бозоридан ташқари – рухсат берувчи амалиётлар ўтказилмоқда)
Isolagen Inc. (AMEX:ILE) АҚШ www.isolagen.com	Isolagen Therapy™	Таркиби: беморнинг қулоқ йўлидан танланадиган аутологик дермал фибробластлардан тайёрланган препарат. Дозани тайёрлаш вақти (20 млн ҳужайра) – 6-8 ҳафта. Курс: 2 ҳафта оралиғи билан 3 серияли инъекция. Европада 30 минг ва АҚШ да 1500 беморни даволаш ўтказилган. Тайинланиши: табиий сабаблар натижасида шикастланган тери ҳолатини яхшилаш (қарилик, қуёш таъсири, куйиш)	Бурун ияк ўйиқ ва ажинларини юмшатиш: Фаза III тугалланган (2008), АҚШ ва Буюк Британиядаги тижорий маҳсулот Юзнинг ингичка ёриқларини йўқотиш: Фаза II тугалланган(2008) Ўрта ва жуда оғир даражадаги Пост-акне чандиқлар: куйиш чандиқларини даволаш: Фаза II, тадқиқот жараёнида Пародонтоздаги тўқималар йўқотилишини даволаш: Фаза II, тадқиқот жараёнида
LifeCell Corporation АҚШ www.lifecell.com	AlloDerm® Cymetra® Strattice™	Таркиби: эпидермис ва ҳужайраларни йўқотиш йўли билан АҚШ тўқималар банкаси билан тўпланган инсон териси намуналаридан олинган консервация қилинган ҳужайрасиз дермал матрикс, Тайинланиши: куйиш, жароҳат, тери қатламларини тузатиш ва тиклашда терини трансплантация қилиш. 1 млн дан ортиқ қўллаш ҳолатлари. Таркиби: тўқималар минимал шикастланиши билан инъекцион киритиш имконини берувчи AlloDerm микрокорпус шакли. Тайинланиши: юмшоқ тўқималар нуқсонларини тузатиш, шу жумладан ларингопластика Таркиби: иммуноген ҳужайраларни йўқотиш йўли билан олинган чўчқа дермасидан олинган стерил матрикс. Трансплантациядан кейин 6 ой мобайнида қон томирлари ва ҳужайра популяциясини тезкор тиклайди. Тайинланиши: юмшоқ тўқималарни мустҳкамлаш, шу жумладан аёллар кўкрагини тузатиш ва чуррани даволаш	Тижорий маҳсулот Тижорий маҳсулот Тижорий маҳсулот
Organogenesis Inc. АҚШ www.organogenesis.com	Apligraf®	Таркиби: дермал ( коллаген гел матрикасидаги аллоген фибробластлар) ва эпидермалар олдиндан шаклланган дермал қатламдаги кератиноцитлар) дан иборат терининг икки қатламли сунъий эквиваленти. 200 мингдан ортиқ беморларни даволаш ўтказилган. Тайинланиши: сурункали жароҳатларни даволаш (шу жумладан оёқ венаси яралари ва диабетик тўхташ синдроми билан боғлиқ яралар)	Даврий битмаётган яраларни даволаш: АҚШ, Канада ва Буюк Британия бозоридаги тижорий маҳсулот
Smith & Nephew (Pty) Ltd (NYSE:SNN) (London:SN) www.smith-nephew.com	TransCyte™ (олдинги Dermagraft-TC ва Dermagraft Transitional Covering) Biobrane™	Таркиби: 13х19 см ўлчамдаги полимер силикон мембрана, ундаги қопланган нейлон тўр чўчқа коллеган қатламига киритилади, кейинчалик in-vitro инсон аллоген фибробластлари қатлами етиштирилади. Консервацияланган шаклда қўйилади Тайинланиши: яралар ва жиддий куйишларни даволаш учун вақтинчалик қоплама Таркиби: чўчқа коллеган билан кимёвий боғланган нейлон тўр билан қисман юкланган силикон мембранадан иборат ярани боғлашдаги синтетик боғич. Консервацияланган шаклда қўйилади Тайинланиши: жиддий куйишларни тезкор ва самарали даволаш	Тижорий маҳсулот Тижорий маҳсулот

---

4.2 Амалий қисм

Амалий куникмалар руйхати:

Юз- жағ сохасида десмургия методларини қўллаш.

3. 
   Аналитик қисм
   

4.3.1. Фойдаланиш усуллари

“Галерея бўйича сайр”

Иш учун керак бўлади:

Алоҳида варақларга чиқарилган вазиятли масалалар ва саволлар тўплами. Тоза варақлар.

Рангли ручкалар (кўк, қизил, қора).

Гуруҳдаги талабалар сони бўйича танлаш учун номерлар.

Иш бажарилиш йўли:

1. гуруҳ танлов орқали ҳар бирида 3-4 та одамдан иборат 3 та гуруҳчага бўлинади.

2. ҳар бир гуруҳча алоҳида столга ўтиради, тоза варақли қоғоз тайёрлайди ва рангли ручкалардан бирини олади.

3. вараққа кун, гуруҳ рақами, ўйин номи, бу гуруҳчадаги қатнашчи талабанинг ФИО ёзилади.

4. ўйин қатнашчиларидан бири конвертдан ўқитувчи танлашиги қараб шу гуруҳ ишлатадиган савол ёки масалани олади.

5. хар бир гуруҳча учун алоҳида савол ёки масала, лекин улар мураккаблиги барча гуруҳчалар учун деярли бир хил.

6. 10-дақиқа вақт белгиланади.

7. хар бир кичик гуруҳ (гуруҳча) 10 дақиқа давомида масалани муҳокама қилишади, ўзларини фикрини ёзишади ва вақт тугашида бошқа гуруҳчалар билан айлана бўйича варақларни алмашишади.

8. кейинги гуруҳча олдингисини баҳолайди ва агар жавоб тўлиқ бўлмаса уни тўлдиради ёки агар жавоб нотўғри деб баҳоланса ўз вариантини таклиф қилади. Бу босқич учун ҳам 10 дақиқа вақт берилади.

9. иш тугашида (30 дақиқа) варақда хар хил рангдаги ручкалар билан ёзилган 3 та ёзув бўлади.

10. иш ўқитувчига топширилади.

11. ҳамма қатнашчилар натижаларни муҳокама қилишади ва юқори баллга лойиқ тўғри жавобни танлашади.

12. муҳокама учун 15 дақиқа вақт ажратилади.

13. кўпроқ тўғри жавоб берган гуруҳча машғулот назарий қисми рейтингидан максимал балл- 100 % олади. 2 ўринни олган гуруҳча 85.9 рейтинг, 3 гуруҳча 70.9 % рейтинг олади.

14. талабалар томонидан олинган балл машғулот кундалик баҳосини қўйишда ҳисобга олинади.

15. талабалар ишлари ўқитувчи томонидан сақланади.
4.3.2.Тестлар

1. 
   Иммнокоррекция усулларига қуйидагилардан ташқари киради:
   

А. иммун тизими орган ва тўқималар трансплантацияси

Б. иммун тизимини гормон ва медиаторлар билан тузатиш

В. иммунофармакологик тузатиш

Г. Ген муҳандислиги

Д. антибактериал даволаш

2. 
   Шпател ёрдамида одамнинг оғиз шиллиқ қаватини қириб олинади. Бўялмайдиган эпителий ҳужайраларида бўялмайдиган катталикдаги овал ядролари яққол кўринади. Бу ҳужайралар қандай усулда бўлади?
   

---

• 
  Митоз
  
• 
  Мейоз
  
• 
  Бинар бўлиниш
  
• 
  Шизогония
  

+ Амитоз

3. 
   Хромосомалар сонининг доимийлик қоидасига кўра ҳар бир ҳайвон тури хромосомаларнинг маълум ва доимий сони билан характерланади. Жинсий кўпайиш даврида бу хусусиятни қандай механизм таъминлайди?
   

• 
  Митоз
  

+ Мейоз

• 
  Репарация
  
• 
  Трансляция
  
• 
  Цитокинез
  

4. 
   Мембрана органеллалари орасида ҳужайралар бир мембрана ва икки мембрана сифатида ажралиб туради. Қайси органеллалар икки шохли тузилишга эга?
   

• 
  Митохондрии, Голджи аппарати
  
• 
  Тўқималар маркази, рибосомалар
  

+ Митохондрия, пластидлар

• 
  Голджи аппарати, рибосомалар
  
• 
  Эндоплазматик тармоқ, пластидлар
  

5. 
   Ҳужайрадаги рибосомаларнинг тузилиши бузилади. Қайси жараёнлар биринчи таъсир қилади?
   

- Нуклеин кислоталар синтези

+ Оқсил синтези

- Углеводлар синтези

- Липидлар синтези

- Минералларнинг синтези

6. Ҳужайра органелласи ўзининг оқсилни синтезловчи тизимига эга, уни айтинг:

• 
  Гольджи аппарати
  
• 
  лизосома
  
• 
  вакуоль
  
• 
  эндоплазматик ретикулум
  

+ митохондрия

7. 
   Инсон ҳужайраларида, жисмоний машқлар пайтида, АТП синтези жараёни содир бўлади:
   

• 
  лизосома
  

+ митохондрия

• 
  Голджи мажмуаси
  
• 
  хромосома²
  
• 
  рибосома
  

7. 
   Инсон организмининг ўсадиган тўқималарида ўзига хос тўқималар оқсиллари синтезланади. Бу жараён қуйидаги иши натижасида содир бўлади:
   

• 
  лизосом
  

+ рибосом

• 
  тўқималар маркази
  
• 
  юмшоқ ЭПС
  
• 
  асос
  

7. 
   Лаборатория ишлари учун оғиз шиллиқ қаватининг бир чақа шпател билан олинди. Ушбу ҳужайраларнинг эҳтимолий ҳолатларини таҳлил қилинг:
   

Фақат митотик бўлинади

Фақат ҳажмда катталашади

Мейоз ва амитоз йўли билан бўлинади

+ Митотик ва амитоз йўли билан бўлинади

Митотик бўлинади, политения кузатилади

7. 
   Қариш епителий ҳужайралари ўлади. Ҳужайраларнинг органеллари уларнинг ҳазм бўлишини ва ички органларни олиб ташлашни таъминлайди?
   

Рибосомалар

Митохондрии

Пластидалар

+ Лизосомалар

---

Голджи мажмуаси

Вазиятли масалалар:

1. 
   Илдиз тўқималари биологияси: тушунчаси, биологик ва тиббий билимлар тизимидаги ўрни, объектлари, усуллари.
   
2. 
   Тўқималар технологияси асослари. Ҳужайра технологиялари соҳасидаги ижтимоий, ахлоқий ва диний муаммолар
   

3. 
   График органайзер: Венна диаграммаси.
   

Бутун муаммони топиш ва уни ечимларини топиш. Системали, аналитик ва ижодий фикрлашни течникавий оширади.

Кадамлари:

1. 
   Диаграмма Венна тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гурҳларда диаграмма Веннани тузадилар ва кесишмайдиган жойларни (х) тўлдирадилар.
   
2. 
   Жуфтликларга бирлашадилар, ўзларининг диаграммаларини таққослайдилар ва тўлдирадилар.
   
3. 
   Доираларни кесишувчи жойида, икки/уч доиралар учун умумий бўлган, маълумотлар рўйхатини тузади.
   

5.Жорий назоратни баҳолаш мезони

№	Ўзлаштириш % ва балда	Баҳо	Талабанинг билиш даражаси
1.	96-100	Аъло”5”	- ҳулоса ва қарор қабўл қила билади - ижодий фикрлай олади - мустақил мушоҳада юрита олади - амалда қўллай олади - интерактив ўйинлар ўтказишда юқори фаоллик ва ижодий ёндаша олади - вазиятли масалаларни тўлиқ асосланган жавоб билан тўғри еча билади - саволни моҳиятини тушунади - билади, ишонч билан айтиб беради - аниқ тасаввурга эга
2.	91-95		- ижодий фикрлай олади - мустақил мушоҳада юрита олади - амалда қўллай олади - интерактив ўйинлар ўтказишда юқори фаоллик ва ижодий ёндаша олади - вазиятли масалаларни тўлиқ асосланган жавоб билан тўғри еча билади - саволни моҳиятини тушунади - билади, ишонч билан айтиб беради - аниқ тасаввурга эга
3.	86-90		- мустақил мушоҳада юрита олади - амалда қўллай олади - интерактив ўйинлар ўтказишда юқори фаоллик ва ижодий ёндаша олади - вазиятли масалаларни тўлиқ асосланган жавоб билан тўғри еча билади - саволни моҳиятини тушинади - билади, ишонч билан айтиб беради - аниқ тасаввурга эга
4.	81-85	Яхши”4”	- амалда қўллай олади - интерактив ўйинлар ўтказишда юқори фаоллик кўрсатади - вазиятли масалаларни еча билади, лекин жавобини асослай олмайди - саволни моҳиятини тушуна билади - билади, ишонч билан айтиб беради - аниқ тасаввурга эга
5.	76-80		- интерактив ўйинлар ўтказишда фаоллик кўрсатади - вазиятли масалаларни еча билади, лекин жавобни исботи тўлиқ эмас - саволни моҳиятини тушуна билади - билади, ишонч билан айтиб беради - аниқ тасаввурга эга
6.	71-75		- вазиятли масалаларни тўғри еча билади, лекин жавобни исботи тўлиқ эмас - саволни моҳиятини тушуна билади - билади, ишонч билан айтиб беради - аниқ тасаввурга эга
7.	66-70	Қониқарли”3”	- саволни моҳиятини тушуна билади - вазиятли масалаларни тўғри еча билади, лекин жавобини исботлай олмайди - билади, ишонч билан айтиб беради - мавзуни алоҳида саволлари юзасидан аниқ тасаввурга эга
8.	61-65		- вазиятли масалаларни ечимида хатоликларга йўл қўяди - билади, ишонч билан айтиб бера олмайди - мавзунинг алоҳида саволлари юзасидан аниқ тасаввурга эга
9.	55-60		- билади, ишонч билан айтиб бера олмайди - қисман тасаввурга эга
10.	54 ва ундан паст	Қониқарсиз”2”	- ҳеч қандай тасаввурга эга эмас - билмайди

---

Смотрите также файлы

• Понятие, предмет, метод и система медицинского права Подготовила Муканова Н. С студентка 568 ом.pptx

• Перечень вопросов к дифференцированному зачету по практике.docx

• Аграрнотехнический колледж учебное задание.doc

• Dmu 125 fd monoblock фирмы dmg в количестве 1 единица.docx

• Рак губы злокачественная опухоль из элементов покровного эпителия красной каймы губ.pptx