ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 11.12.2023
Просмотров: 65
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Қарағанды облысының білім басқармасы Қарағанды облысы білім беруді дамытудың оқу-әдістемелік орталығы
Қарағанды облысы білім басқармасының Теміртау қаласы білім бөлімінің «№2 жалпы білім беретін мектебі» КММ
Келісілді: Қарағанды облысының білім басқармасы
Қарағанды облысы білім беруді дамытудың оқу-әдістемелік орталығының директоры
Абдикерова Б.Х.
Бекітемін:
Қарағанды облысы білім басқармасының Теміртау қаласы білім бөлімінің Теміртау қаласының
«№2 ЖББМ» КММ
директоры
Коныртаев Г.Н.
___________________
«»2022ж. «»2022ж.
«Айналамыздағы қызықты физика»
элективті курс бағдарламасы
(Оқушылардың жаратылыстану-ғылыми сауаттылықтарын
қалыптастыру бойынша элективті курс бағдарламасы)
(8-9 сынып, 34 сағат)
Теміртау қаласы 2022
Авторы:
Куанышбекова Аяжан Бахтяировна , «Теміртау қаласы № 2 ЖББМ» КММ физика пәнінің мұғалімі.
Мусенова Эльмира Куанаровна, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, физика және нанотехнологиялар кафедрасының профессоры, физика –математика ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор.
Ильясова Самал Муратовна, «Теміртау қаласы № 2 ЖББМ» КММ директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары, қазақ тілі мен әдебиетінің пән мұғалімі.
Қарағанды облысы білім басқармасының Теміртау қаласы білім бөлімінің «№2 жалпы білім беретін мектебі» КММ әдістемелік кеңесімен ұсынылады
Хаттама № «»2022
жыл
Хатшы:
Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі : _________________________
лауазымы, қолы, аты-жөні
«Теміртау қаласы білім бөлімі» ММ әдістемелік кеңесімен ұсынылады
Хаттама № «»2022 жыл
Хатшы:
лауазымы, қолы, аты-жөні
Қарағанды облысы білім беруді дамытудың оқу-әдістемелік
орталығымен ұсынылады
Хаттама № _______ «____»___________ 202__жыл
Хатшы:
Методист ________________
қолы, аты-жөні
PISA – оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруды бағалайтын білім беру жетістіктерін бағалаудың халықаралық бағдарламасы (Programme for International Student Assessment). Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ – Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы) жүзеге асырады. Зерттеу жауап беретін негізгі сұрақ:
«Міндетті жалпы білім алған 15 жастағы оқушыларда әлеуметтік қатынастардың әртүрлі салаларындағы кең ауқымды мәселелерін шешуге және қазіргі қоғамда толыққанды қызмет ету үшін қажетті білім мен дағдылар бар ма? Оқыту нәтижелерінің көрсеткіштері оқу бағдарламаларын меңгеру дәрежесі емес, жалпылау, рефлексия, қорытынды жасау, шешім қабылдау және өнімді әрекет етуді талап ететін жағдайларда пәндік білім мен дағдыларды қолдана білу, яғни негізгі сауаттылық деп аталатын құзыреттерді қалыптастыру болып табылады. Барлық сауаттылықтар (олар стандартталған тест тапсырмалары арқылы оқытылады) қазіргі әлемде қолайлы бейімделу, қоғамға белсенді қатысу үшін жеке мүмкіндіктерді дамыту үшін пәндік білім мен дағдыларды пайдалану қабілеті ретінде анықталады.
Жаратылыстану сауаттылығы дегеніміз: жаратылыстану білімін пайдалану, проблемаларды
анықтау, қоршаған әлемді және адам әрекетінің оған енгізетін өзгерістерін түсіну үшін қажетті негізделген қорытындылар жасау және тиісті шешімдер қабылдау қабілеті.
Элективті курс тапсырмалары төмендегі тақырыптарды кіріктірді:
Жалпы функциональдық сауаттылық деген ұғымды таратып айтар болсақ, адамдардың (жеке тұлғаның) әлеуметтік, мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуы және өмір бойы білім алуына ықпал ететін базалық факторы. Яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағымына қарай ілесіп отыруы. Сонымен, функциональдық сауаттылық адамның мамандығына, жасына қарамастан үнемі білімін жетілдіріп отыруы. Мұндағы басшылыққа алынатын функциональдық сапалар: белсенділік, шығармашылық тұрғыда ойлау, шешім қабылдай алу, өз кәсібін дұрыс таңдай алуға қабілеттілік, т.б. Яғни, жалпы білім беретін мектептерде Қазақстан республикасының зияткерлік, дене және рухани тұрғысынан дамыған азаматын қалыптастыру, оның физикалық
құбылмалы әлемде әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттіліктерін қанағаттандыру болып табылады. Білім алушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту – бүгінгі заманның басты талабы. Болашақ азамат өз ұлтының асыл мұрасынан сусындау арқылы туған халқының тарихымен, мәдениетімен жете танысып, білімін кеңейтеді. Туған тілінің бай қазынасын игеріп, грамматикасын терең меңгерген білім алушы қоғамның кез келген саласында қиналмай қызмет етіп, өзінің функционалды сауаттылығын көрсете алады. Қазіргі әлемдік білім кеңістігіндегі халықаралық стандарт талаптарына сай оқыту үдерісінің орталық тұлғасы білім алушы субъект, ал ол субьектінің алған білімінің түпкі нәтижесі құзыреттіліктер болып белгіленуі білім беру жүйесінде «функционалдық сауаттылықты» қалыптастыру мәселесін негізге алудың өзектілігін арттырып отыр.
Оқушылардың оқу жетістіктерін сырттай бағалау шеңберіндегі функционалдық сауаттылықтың бір түрі – жаратылыстану-ғылыми сауаттылығы болып табылады. Жаратылыстану – ғылыми сауатылық ұғымы - бұл жаратылыстану- ғылыми білімі мен дәлелдерін пайдалану, олардың сенімділігін бағалау, проблемаларды анықтау, мүмкін болатын өзгерістерді болжау және қоршаған әлемді және оған енгізілетін өзгерістерді түсіну үшін қажетті негізделген қорытынды жасау қабілеті деп түсіндіріледі.
Білім алушылардың жаратылыстану-ғылыми сауаттылықтары халықаралық зерттеулерде PISA, TIMSS және т. б. тапсырмаларда бағаланады. TIMSS: Қатысушы барлық елдердің жалпы қабылданған стандарт бойынша білім сапасын бағалаcа, PISA халықаралық ғылыми зерттеу жобасы оқу барысында меңгерген білімдерін өмірлік жағдайларда қолдана білу ептіліктерін бағалауға бағытталған. PISA 15 жастағы білім алушылардың оқу жетістігін бағалайды. Нақты осы жастағы білім
алушыларды іріктеудің себебі әлемнің көптеген елдерінде бұл жастағы балалардың мектепте міндетті білім алуының аяқталғандығымен түсіндіріледі. PISA тарихы 1948 жылдан зерттеу жобасы 1997 жылдардан бастау алады. PISA жобасының басымдығы қатысушы елдер санының артуымен расталады. Мәселен, PISA-2000 жобасына – 32 ел қатысса, PISA-2018 жобасына әлемнің 80-ге жуық елі қатысты. Қазақстандағы жағдайды саралай келе Асхат Аймағамбетов: «Оқу сауаттылығы бойынша PISA-2018 бойынша Қазақстанның орташа балы 387 ұпай , 2015 жылы математика – 423 ұпай және 2012 жылғы жаратылыстану-ғылыми сауаттылық деңгейі бойынша –
397 ұпайды құрады. Бірден айта кету керек, біздің бұл көрсеткіштер ЭЫДҰ оқу
– 487, математика – 489 және жаратылыстану – 489 орташа көрсеткіштермен салыстырғанда әлдеқайда төмен екендігін көрсетеді. Жас ұрпақтың функционалдық сауаттылық деңгейінің төмен болуы олардың қоғамға бейімделуі және әлеуметтенуін қиындатады.
Бұл «Айналамыздағы қызықты физика» элективті курсы оқушылардың физика пәнінен халықаралық PISA зерттеуіне дайындаудың жұмыс бағдарламасы физикалық құбылмалы әлемде әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған.
Қазіргі Қазақстанға еңбекте және кәсіби қызметте өзінің әлеуетін барынша арттыра алатын, сол арқылы қоғамға пайдасын тигізетін, елдің дамуына үлес қоса алатын тиімді азаматтар қажет. Бұл қоғам деңгейінде мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту мәселесінің өзектілігін түсіндіреді.
«Мектеп оқушыларының жаратылыстану сауаттылығын қалыптастыру жолдары» элективті курсы кез келген оқушының әлеуметтік табысты болғысы
Қарағанды облысы білім басқармасының Теміртау қаласы білім бөлімінің «№2 жалпы білім беретін мектебі» КММ
Келісілді: Қарағанды облысының білім басқармасы
Қарағанды облысы білім беруді дамытудың оқу-әдістемелік орталығының директоры
Абдикерова Б.Х.
Бекітемін:
Қарағанды облысы білім басқармасының Теміртау қаласы білім бөлімінің Теміртау қаласының
«№2 ЖББМ» КММ
директоры
Коныртаев Г.Н.
___________________
«»2022ж. «»2022ж.
«Айналамыздағы қызықты физика»
элективті курс бағдарламасы
(Оқушылардың жаратылыстану-ғылыми сауаттылықтарын
қалыптастыру бойынша элективті курс бағдарламасы)
(8-9 сынып, 34 сағат)
Теміртау қаласы 2022
Авторы:
Куанышбекова Аяжан Бахтяировна , «Теміртау қаласы № 2 ЖББМ» КММ физика пәнінің мұғалімі.
Пікір жазушылар:
Мусенова Эльмира Куанаровна, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, физика және нанотехнологиялар кафедрасының профессоры, физика –математика ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор.
Ильясова Самал Муратовна, «Теміртау қаласы № 2 ЖББМ» КММ директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары, қазақ тілі мен әдебиетінің пән мұғалімі.
Қарағанды облысы білім басқармасының Теміртау қаласы білім бөлімінің «№2 жалпы білім беретін мектебі» КММ әдістемелік кеңесімен ұсынылады
Хаттама № «»2022
жыл
Хатшы:
Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі : _________________________
лауазымы, қолы, аты-жөні
«Теміртау қаласы білім бөлімі» ММ әдістемелік кеңесімен ұсынылады
Хаттама № «»2022 жыл
Хатшы:
лауазымы, қолы, аты-жөні
Қарағанды облысы білім беруді дамытудың оқу-әдістемелік
орталығымен ұсынылады
Хаттама № _______ «____»___________ 202__жыл
Хатшы:
Методист ________________
қолы, аты-жөні
КІРІСПЕ
PISA – оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруды бағалайтын білім беру жетістіктерін бағалаудың халықаралық бағдарламасы (Programme for International Student Assessment). Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ – Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы) жүзеге асырады. Зерттеу жауап беретін негізгі сұрақ:
«Міндетті жалпы білім алған 15 жастағы оқушыларда әлеуметтік қатынастардың әртүрлі салаларындағы кең ауқымды мәселелерін шешуге және қазіргі қоғамда толыққанды қызмет ету үшін қажетті білім мен дағдылар бар ма? Оқыту нәтижелерінің көрсеткіштері оқу бағдарламаларын меңгеру дәрежесі емес, жалпылау, рефлексия, қорытынды жасау, шешім қабылдау және өнімді әрекет етуді талап ететін жағдайларда пәндік білім мен дағдыларды қолдана білу, яғни негізгі сауаттылық деп аталатын құзыреттерді қалыптастыру болып табылады. Барлық сауаттылықтар (олар стандартталған тест тапсырмалары арқылы оқытылады) қазіргі әлемде қолайлы бейімделу, қоғамға белсенді қатысу үшін жеке мүмкіндіктерді дамыту үшін пәндік білім мен дағдыларды пайдалану қабілеті ретінде анықталады.
Жаратылыстану сауаттылығы дегеніміз: жаратылыстану білімін пайдалану, проблемаларды
анықтау, қоршаған әлемді және адам әрекетінің оған енгізетін өзгерістерін түсіну үшін қажетті негізделген қорытындылар жасау және тиісті шешімдер қабылдау қабілеті.
Элективті курс тапсырмалары төмендегі тақырыптарды кіріктірді:
-
заттың құрылымы мен қасиеттері (жылу өткізгіштік, электр өткізгіштік); -
атмосфералық өзгерістер (радиация, қысымның ауысуы); -
химиялық және физикалық өзгерістер (зат күйлері, жылдамдық реакциялар, ыдырау); -
энергияның түрленуі (энергияның сақталуы, энергияның таралуы, фотосинтез); -
күштер және қозғалыс (теңдестірілген/теңдестірілмеген күштер, жылдамдық,үдеу, инерция); -
құрылысы мен қызметі (жасуша, қаңқа, бейімделу); -
физиологиялық өзгерістер (гормондар, нейрондар); -
Жер және оның Әлемдегі орны (күн жүйесі, тәуліктік және маусымдық өзгерістер); -
геологиялық өзгерістер (континенттік ағыстар, атмосфералық ауа райы).
Түсінік хаты
Жалпы функциональдық сауаттылық деген ұғымды таратып айтар болсақ, адамдардың (жеке тұлғаның) әлеуметтік, мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуы және өмір бойы білім алуына ықпал ететін базалық факторы. Яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағымына қарай ілесіп отыруы. Сонымен, функциональдық сауаттылық адамның мамандығына, жасына қарамастан үнемі білімін жетілдіріп отыруы. Мұндағы басшылыққа алынатын функциональдық сапалар: белсенділік, шығармашылық тұрғыда ойлау, шешім қабылдай алу, өз кәсібін дұрыс таңдай алуға қабілеттілік, т.б. Яғни, жалпы білім беретін мектептерде Қазақстан республикасының зияткерлік, дене және рухани тұрғысынан дамыған азаматын қалыптастыру, оның физикалық
құбылмалы әлемде әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттіліктерін қанағаттандыру болып табылады. Білім алушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту – бүгінгі заманның басты талабы. Болашақ азамат өз ұлтының асыл мұрасынан сусындау арқылы туған халқының тарихымен, мәдениетімен жете танысып, білімін кеңейтеді. Туған тілінің бай қазынасын игеріп, грамматикасын терең меңгерген білім алушы қоғамның кез келген саласында қиналмай қызмет етіп, өзінің функционалды сауаттылығын көрсете алады. Қазіргі әлемдік білім кеңістігіндегі халықаралық стандарт талаптарына сай оқыту үдерісінің орталық тұлғасы білім алушы субъект, ал ол субьектінің алған білімінің түпкі нәтижесі құзыреттіліктер болып белгіленуі білім беру жүйесінде «функционалдық сауаттылықты» қалыптастыру мәселесін негізге алудың өзектілігін арттырып отыр.
Оқушылардың оқу жетістіктерін сырттай бағалау шеңберіндегі функционалдық сауаттылықтың бір түрі – жаратылыстану-ғылыми сауаттылығы болып табылады. Жаратылыстану – ғылыми сауатылық ұғымы - бұл жаратылыстану- ғылыми білімі мен дәлелдерін пайдалану, олардың сенімділігін бағалау, проблемаларды анықтау, мүмкін болатын өзгерістерді болжау және қоршаған әлемді және оған енгізілетін өзгерістерді түсіну үшін қажетті негізделген қорытынды жасау қабілеті деп түсіндіріледі.
Білім алушылардың жаратылыстану-ғылыми сауаттылықтары халықаралық зерттеулерде PISA, TIMSS және т. б. тапсырмаларда бағаланады. TIMSS: Қатысушы барлық елдердің жалпы қабылданған стандарт бойынша білім сапасын бағалаcа, PISA халықаралық ғылыми зерттеу жобасы оқу барысында меңгерген білімдерін өмірлік жағдайларда қолдана білу ептіліктерін бағалауға бағытталған. PISA 15 жастағы білім алушылардың оқу жетістігін бағалайды. Нақты осы жастағы білім
алушыларды іріктеудің себебі әлемнің көптеген елдерінде бұл жастағы балалардың мектепте міндетті білім алуының аяқталғандығымен түсіндіріледі. PISA тарихы 1948 жылдан зерттеу жобасы 1997 жылдардан бастау алады. PISA жобасының басымдығы қатысушы елдер санының артуымен расталады. Мәселен, PISA-2000 жобасына – 32 ел қатысса, PISA-2018 жобасына әлемнің 80-ге жуық елі қатысты. Қазақстандағы жағдайды саралай келе Асхат Аймағамбетов: «Оқу сауаттылығы бойынша PISA-2018 бойынша Қазақстанның орташа балы 387 ұпай , 2015 жылы математика – 423 ұпай және 2012 жылғы жаратылыстану-ғылыми сауаттылық деңгейі бойынша –
397 ұпайды құрады. Бірден айта кету керек, біздің бұл көрсеткіштер ЭЫДҰ оқу
– 487, математика – 489 және жаратылыстану – 489 орташа көрсеткіштермен салыстырғанда әлдеқайда төмен екендігін көрсетеді. Жас ұрпақтың функционалдық сауаттылық деңгейінің төмен болуы олардың қоғамға бейімделуі және әлеуметтенуін қиындатады.
Бұл «Айналамыздағы қызықты физика» элективті курсы оқушылардың физика пәнінен халықаралық PISA зерттеуіне дайындаудың жұмыс бағдарламасы физикалық құбылмалы әлемде әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған.
Қазіргі Қазақстанға еңбекте және кәсіби қызметте өзінің әлеуетін барынша арттыра алатын, сол арқылы қоғамға пайдасын тигізетін, елдің дамуына үлес қоса алатын тиімді азаматтар қажет. Бұл қоғам деңгейінде мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту мәселесінің өзектілігін түсіндіреді.
«Мектеп оқушыларының жаратылыстану сауаттылығын қалыптастыру жолдары» элективті курсы кез келген оқушының әлеуметтік табысты болғысы