Файл: Баймаамбетов Ерлан Русланлы азастан Республикасы жне халыаралы йымдар.pptx

Баймағамбетов Ерлан Русланұлы

Қазақстан Республикасы және халықаралық ұйымдар

ҚР Білім және ғылым министрлігі

Халел Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті

ұйымдар мен байланыс жасай отырып,

еліміздің қауіпсіздігі мен халықаралық

беделін көтерді»

Н.Ә. Назарбаев

Халықаралық ұйымдар

БҰҰ(Біріккен Ұлттар Ұйымы)-1945 жылы құрылды. Штаб пәтері Нью-Йорк қаласында орналасқан. Құрамында 188 ел бар.(2000 ж)

ЮНЕСКО(БҰҰ-ның білім, ғылым және мәдениет жөніндегі арнайы ұйымы)-1946 жылы құрылды. Штаб пәтері Париж қаласында орналасқан. Құрамында 183 ел бар.

ЕО(Еуропалық одақ)- 1957 жылы құрылды. Штаб пәтері Брюссель қаласында орналасқан. Құрамында Аустрия, Бельгия, Ұлыбритания, Германия, Грекия, Дания, Ирландия, Испания, Италия, Люксембург, Нидерланды, Португалия, Франция, Финляндия, Швеция елдері бар.

АСЕАН(оңтүстік-шығыс Азия елдерінің ассоциациясы)-1967 жылы құрылды. Штаб пәтері Джакарта қаласында орналасқан. Құрамында Индонезия, Малайзия, Сингапур, Тайланд, Филиппин, Вьетнам, Бруней, Лаос, Мьянма, Камбоджа елдері бар.

ОПЕК(Мұнай экспорттаушы елдер ұйымы)-1960 жылы құрылған. Штаб пәтері Вена қаласында орналасқан. Құрамында Сауд Арабиясы, Иран, Ирак, Ливия, Алжир, БАӘ, Венесуэла, Габон, Индонезия, Катар, Кувейт, Нигерия елдері бар.

МАГАТЭ(Атом энергетикасы жөніндегі халықаралық агенттік)-1987 жылы құрылған. Штаб пәтері Вена қаласында орналасқан. Құрамында 120-ға жуық ел бар.

НАТО(Солтүстік Атланттық келісім ұйымы)-1949 жылы құрылған. Штаб пәтері Брюссель қаласында орналасқан. Құрамынды АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Италия, Бельгия, Дания, Канада, Люксембург, Исландия, Испания, Нидерланды, Норвегия, Португалия, Грекия, Түркия, ГФР, Чехия, Венгрия, Польша, Болгария, Латвия, Литва, Румыния, Словакия, Словения, Эстония елдері бар

Саясаттың ғаламдануы ұлттық мемлекеттердің халықаралық қатынастардағы орны мен рөлін өзгертуге әкелді. Аймақтандыру және ғаламдастыру процестері жекелеген мемлекеттердің де, сондай-ақ тұтас алғанда халықаралық саяси жүйенің де рөлі мен функциясына үлкен ықпал етуде.Қалыптасқан геосаяси өмір болмысын және әлемдегі геосаяси күштердің қатарындағы өзінің орнын байсалды бағалай келіп, Қазақстан ТМД, сондай-ақ бүкіл әлем шеңберінде әр түрлі интеграциялық топтардың жұмысына белсенді түрде қатысуда, осы арқылы ол әлемнің ғаламдық проблемаларын шешуге өз үлесін қосып қана қоймай, сонымен бірге ұлттық мүдделерін шешуге жол ашады.

1992 жылы 2-наурызда Қазақстанның БҰҰ-ға кіруі өзінің маңызы жағынан тарихи акция болды. Қазақстан БҰҰ-ға әлемдік қоғамдастықтың қатардағы жаңа мүшесі ретінде ғана емес, сонымен бірге қазіргі заманның ең бір өзекті халықаралық проблемалары бойынша белсенді позиция ұстанатын, ядролық қарусыздану жолындағы қозғалыстың алғы шебінде тұрған мемлекет ретінде енді.

Әлемдік саяси проблемаларға Қазақстанның тепе-теңдік сақтаған және шынайы көзқарасы БҰҰ БА-ның күн тәртібіндегі өткір мәселелер бойынша дауыс берген кезде осы халықаралық форумда оң бағаланып жүр. Біздің еліміз ЕҚЫҰ-ның, Парламентаралық Одақ пен Экономикалық Ынтымақтастық ұйымының мүшесі болғандықтан осы бірлестіктердің БҰҰ мен ынтымақтастығын нығайтуға бағытталған Бас Ассамблея қабылдайтын қарарлардың тең авторы болып табылады.

БҰҰ-дағы біздің мемлекетіміздің ұстанымы БҰҰ қарапайым мәселелердің бүкіл кешені бойынша Қазақстанның мүдделерін ескерудің негізінде қалыптасады. Бұл орайда экономика, экология, әлеуметтік даму, халықаралық құқықты прогрессивті дамыту, адам құқығын сақтау саласында, ұйымдасқан қылмыс пен есірткі бизнесіне қарсы күрес саласында БҰҰ мен өзара іс-қимылды нығайтуға айырықша көңіл бөлінде.

Экономикалық Ынтымақтастық ұйымы 1985 жылы құрылды. 1992 жылғы қарашада жаңа жеті мемлекет, оның ішінде Қазақстан ЭЫҰ құрамына кіргеннен кейін аталған бірлестіктің қызметі елеулі түрді жанданды. ЭЫҰ-ның негізгі міндеті – мүше елдердің үздіксіз әлеуметтік- экономикалық дамуы үшін, аймақ мемлекеттері экономикасының шаруашылық байланыстарының әлемдік жүйесіне дәйекті түрде және бірте-бірте кірігуі үшін жағдай жасау болып табылады.

Біздің еліміздің қазіргі заманғы әлемнің жетекші қаржылық және экономикалық институттарымен өзара іс-қимылы Қазақстанның тұрақты экономикалық өсімінің маңызды шарттарының бірі болып табылады. Осындай құрылымдардың қызметіне Қазсқатнның қатысуы әлемдік рынокта оның позициясын нығайтуға, сыртқы берешек проблемаларын реттеу және ішкі ақша айналымын тұрақтандыру үшін енгізуге қаржылық ресурстар тартудың перспективасын жақсартады.

Экономикалық реформаларды қаржыландыру, ұлттық экономиканың жекелеген салаларын дамыту жөніндегі арнайы жобаларды іске асыруға арналған заемдар мен несиелерді алу көзқарасы тұрғысынан Қазақстан Халықаралық Валюта қоры, Дүниежүзілік банк, Еуропалық Қайта құру және Даму банкі, Азиялық Даму банкі, Ислам Даму банкі сияқты халықаралық ұйымдармен ынтымақтастыққа басымдықты рөл береді.

Берілген тақырыпты топ ішінде талқылап, әр түрлі тәсілдермен топтық жұмыс жасау. Басқа топтарға өкілдерді жіберіп, өз жұмысы туралы топта талқылау, идеялармен бөлісу, ынтымақтастықты дамыту.

Ынтымақта бірлікте жұмыс жасауға, білгенін жолдастарымен бөлісуге, тақырыпты ортаға салып талқылауға, түйінді ойды саралауға жетелейді.

«Джигсо» әдісі

Элиот Аронсон бойынша

Тапсырма ҚР және халықаралық ұйымдар

1 топ “БҰҰ”	2 топ “ЕҚЫҰ”	3 топ “ЕО”
ҚР және БҰҰ	ҚР және ЕҚЫҰ	ҚР және ЕО

Еуропадағы қауіпсіздік, ынтымақтастық ұйымы және Қазақстан

1992 ж. қаңтарда – Қазақстан Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымға (ЕҚЫҰ) қатысушы мемлекетіне айналды.

1995 ж. – ҚР-дың ЕҚЫҰ жанындағы Тұрақты өкілдігі (Вена) және ОА-дағы ЕҚЫҰ-ның өңірлік бюросы ашылды (Ташкент).

1999 ж. – Алматыда ЕҚЫҰ Орталығы ашылды.

2007 ж. 21 маусымда – ЕҚЫҰ Тұрақты кеңесінің шешімімен Орталық Астанадағы ЕҚЫҰ орталығына қайта аталды.

2007 ж. желтоқсанда - Мадридтегі ЕҚЫҰ СІМК шешімімен Қазақстан 2010 жылы ЕҚЫҰ төрағасы болып сайланды.

2010 ж.– ҚР-дың ЕҚЫҰ-ғы Төрағалығы.

2010 ж. 16-17 шілдеде – Алматыдағы ЕҚЫҰ бейресми СІМК шеңберінде ҚР-да Саммит өткізу туралы шешім қабылданды.

2010 ж. 1-2 желтоқсанда – ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың төрағалығымен Астанада ЕҚЫҰ Саммиті өтті.

2011 ж. қыркүйек-желтоқсан – ҚР-дың Қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық жөніндегі форумында (ҚсЫФ) төрағалығы.

2011 ж. желтоқсанда – «Еуропаға жол» мемлекеттік бағдарламасының мен ҚР-дың ЕҚЫҰ «Үштігі» құрамындағы қызметінің аяқталуы.

2014 ж. қыркүйек – қазақстандық дипломат Мәдина Жарбосынова ЕҚЫҰ-ның адам саудасына қарсы күрес жөніндегі Арнайы өкілі лауазымына тағайындалды.

2014 ж. 18 желтоқсанда – ЕҚЫҰ Тұрақты кеңесінің шешімімен ЕҚЫҰ-ның Астанадағы орталығын ЕҚЫҰ-ның Бағдарламалар офисі етіп қайта құрылды.

2016 ж. 9 ақпаннан бастап – ЕҚЫҰ-ның Астанадағы Бағдарламалар офисін мажар елшісі Дьердь Сабо басқаруда.

Ұйым қызметінің барлық үш өлшемі бойынша: әскери-саяси, экономико-экологиялық, гуманитарлық және ЕҚЫҰ-ның орталық институттарымен (Хатшылық, ДИАҚБ, ҰАЖК, ЕЫҚҰ-ның БАҚ бостандығы мәселелері жөніндегі өкілінің офисі, Адам саудасына қарсы күрес жөніндегі арнайы өкілінің офисі

), сонымен қатар оның далалық миссиясы – ЕЫҚҰ-ның Астанадағы Бағдарламалар офисімен өзара ынтымақтастығы жүргізілуде.

ЕҚЫҰ-ның Астана Саммитінің мұрасын насихаттау алдағы жылдары Қазақстанның Ұйымдағы қызметінің негізгі өзегі болып қала береді.

Әскери-саяси өлшемде ҚР еуроатлантикалық және еуразиялық қауіпіздікті қамтамсыз етуге, сенім шараларын кұшейтуге, «созылмалы қақтығыстарды» реттеуге қатысты көпжақты күш-жігерді қолдауды жалғастыруда. Украинадағы жағдайға және Арнайы байқаушылар миссиясының жұмысына байланысты ЕҚЫҰ қызметіне айрықша көңіл аударылуда.

ЕҚЫҰ-ның экономикалық-экологиялық бағытында Азия мен Еуропаны біріктіретін трансконтиненталды көліктік дәліздерді дамыту Қазақстан үшін маңызды басымдық болып қалуда. Қоршаған ортаны қорғау саласында, соның ішінде Арал пролемасын шешуде және Орталық Азиядағы су ресурстарын тиімді басқаруда ЕҚЫҰ әлеуетін пайдалану бойынша жұмыстар жалғастырылуда.

Адами өлшемде Қазақстан үшін төзімсіздік пен кемсітушіліктің барлық формаларына қарсы күрес, толеранттылық, адам құқықтарын қорғау, заң үстемдігі, сот жүйесінің тәуелсіздігі, гендерлік тепе-теңдікті ілгерілету және адам саудасына қарсы күрес сияқты мәселелер маңызды болып қалуда.

ЕҚЫҰ/ДИАҚБ реформалау, сайлауды бақылау бойынша бірыңғай талаптарды орнату, сондай-ақ Ұйымның құқықтық тұрғыдан бекітуші құжатын қабылдау бойынша күш-жігерде ЕҚЫҰ-ға мүше мемлекеттерді қолдау бойынша жұмыстар жалғастырылуда.

Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйым

Е

Қ

Ы

Ұ

уропадағы

ауіпсіздік

нтамақтастық

йымы

Алғашқы кезде Еуропаның қауіпсіздік және

ынтымақтастық жөніндегі кеңестің негізі 1973 жылы

Кеңестер Одағының ұйытқысымен қаланыпты.

1973 жылы шілде айында Шығыс пен Батыс елдері арасында орын алған шиеленісті жағдайды реттеу үшін Хельсинкиде 33 мемлекеттің басшысы кездесіпті. Сол кездегі келісім - шарттың қорытындысына 1975 жылы 30 шілде – 1 тамызда Филияндия астанасы Хельсинкиде 35 мемлекеттің басшысы қол қойылып, ол тарихта «Хельсинки келісімі» деген атпен қалды.

ЕҚЫҰ деген не?

Жұмыс бағыты

Қауіпсіздік

Ынтымақтастық

Адам құқығы

Мемлекет	Кірген уақыты	Мемлекет	Кірген уақыты
Австрия	25 маусым 1973	Македония	12 қазан 1995
Азербайджан	30 қаңтар 1992	Мальта	25 маусым 1973
Албания	19 маусым 1991	Молдавия	30 қаңтар 1992
Андорра	25 сәуір 1996	Монако	25 маусым 1973
Армения	30 қаңтар 1992	Нидерланды	25 маусым 1973
Белоруссия	30 қаңтар 1992	Норвегия	25 маусым 1973
Бельгия	25 маусым 1973	Польша	25 маусым 1973
Болгария	25 маусым 1973	Португалия	25 маусым1973
Босния и Герцеговина	30 сәуір 1992	Россия (СССР)	25 маусым 1973
Ватикан	25 маусым 1973	Румыния	25 маусым 1973
Великобритания	25 маусым 1973	Сан-Марино	25 маусым 1973
Венгрия	25 маусым1973	Сербия	25 маусым 1973
Германия	25 маусым 1973	Словакия	1 қаңтар 1993
Греция	25 маусым 1973	Словения	24 наурыз 1992
Грузия	24 наурыз 1992	США	25 маусым 1973
Дания	25 маусым 1973	Таджикистан	30 қаңтар 1992
Ирландия	25 маусым 1973	Туркмения	30 қаңтар 1992
Исландия	25 маусым 1973	Турция	25 маусым 1973
Испания	25 маусым 1973	Узбекистан	30 қаңтар 1992
Италия	25 маусым 1973	Украина	30 қаңтар 1992
Казахстан	30 қаңтар 1992	Финляндия	25 маусым 1973
Канада	25 маусым 1973	Франция	25 маусым 1973
Кипр	25 маусым 1973	Хорватия	24 наурыз 1992
Киргизия	30 қаңтар 1992	Черногория	22 маусым 2006
Латвия	10 қыркүйек 1991	Чехия	1 қаңтар 1993
Литва	10 қыркүйек 1991	Швейцария	25 маусым 1973
Лихтенштейн	25 маусым 1973	Швеция	25 маусым 1973
Люксембург	25 маусым 1973	Эстония	10 қыркүйек 1991

Саммит

Қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық форум

БАҚ бостандығы мәселелері жөніндегі ассамблеясы

Парламенттік ассамблеясы

Тұрақты кеңес

Сыртқы істер министрлігінің кеңесі

Құлттық азшылық істер жөніндегі Жоғарғы комиссия

ЕҚЫ Демократиялық институттар, адам құқықтары жөніндегі бюросы

ЕҚЫҰ құрылымы

Төраға

Бас хатшы

ЕҚЫҰ басшылығы

Қазақстан бұрынғы Кеңес Одағы елдерінің ішінде алғашқы болып Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына мүшелікке кірді.

30 қаңтар 1992 жыл

Біріккен Ұлттар ұйымының Бас хатшысы Пан Ги Мунмен кездесу

«Біз бұл сессияны ЕҚЫҰ-ға біздің төрағалығымыздың "Сенім, дәстүр, ашықтық және төзімділік" дейтін ортақ ұранымен өткізіп отыруымыз кездейсоқтық емес.

Біз күн өткен сайын адамдар арасындағы СЕНІМДІ нығайта бердік.

Біз Отан тағдыры үшін ортақ жауапкершіліктің жаңа ДӘСТҮРІН қалыптастырдық.

Біз этносаралық және конфессияаралық қатынастарда АШЫҚТЫҚТЫ қамтамасыз еттік.

ТӨЗІМДІЛІК Қазақстанды табысты да сенімді дамытудың маңызды факторына айналды.

Бұл қағидаттар біздің еліміздің ішкі де, сыртқы да саясатының рухын бейнелейді».

Әскери саяси өлшем бойынша	Экономикалық және экологиялық өлшем бойынша	Адами өлшем бойынша
Қаруланудың таралуын бақылау; Жанжалдардың алдын алу жөніндегі дипломатиялық күш-жігер; Сенімді қарым-қатынас құру және қауіпсіздік жөніндегі шаралар.	Экономикалық-экологиялық қауіпсіздік.	Адам құқығын қорғау; Демократиялық институттарды дамыту; Сайлаулар мониторингі.

ЕҚЫҰ-ның міндеттері мен мақсаттары:

ЕО – Еуропалық одақ

1993 ж. 2 ақпан – Қазақстан Республикасы мен Еуропалық Одақ (ЕО) арасында дипломатиялық қатынастар орнатылды.
1993 ж. желтоқсанда Брюссельде ҚР-ның ЕО жанындағы өкілдігі ашылды.
1994 ж. қарашада Алматыда Еуропалық Комиссияның (ЕК) ҚР-дағы өкілдігі ашылды.
2018 ж. 22 мамырда Қазақстан Республикасының Бельгия Корольдігіндегі Елшісі болып Айгүл Құспан тағайындалды.

Еуропалық Одақ Қазақстанның басты саяси және экономикалық серіктестерінің бірі болып табылады.
2015 жылғы 21 желтоқсанда қол қойылған ҚР мен ЕО арасындағы Кеңейтілген әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісім мен жаңартылған Процедуралар ережесіне сәйкес ҚР мен ЕО арасындағы ынтымақтастықтың жаңа құрылымдық архитектурасы қарастырылған:
- Ынтымақтастық кеңесі;
- «Жай конфигурациядағы» Ынтымақтастық комитеті;
- «Сауда конфигурациядағы» Ынтымақтастық комитеті.
Сарапшылар деңгейінде үш Кіші комитет жұмыс істейді:
-Сот әділдігі, бостандық және қауіпсіздік мәселелері жөніндегі кіші комитеті және оның аясында Адам құқықтары бойынша диалогы;
-Энергетика, көлік, қоршаған орта және климаттың өзгеруі жөніндегі кіші комитеті;
-Кеден істері жөніндегі кіші комитеті.
Сонымен қатар екіжақты парламенттік ынтымақтастық аясында:
-Парламенттік ынтымақтастық комитеті жұмыс жасайды.