Бақылау нәтижелері бойынша мынадай актілер қабылданады:

1. қорытынды - Республикалық бюджеттің атқарылуын ба­қылау жөніндегі есеп комитетінің және мәслихаттың тексеру ко­миссиясының бақылау aктілері негізінде жасайтын құжаты;

2. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің қаулысы - Республикалық бюджеттің атқарылyы жөніндегі есеп комитетінің отырысында алқалы негізде қабылданатын және оның бақылау нәтижелері бойынша барлық актілерінің қолданылуын растайтын құжат. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің қаулысын ол арналған барлық мемлекеттік органдар, ұйымдар мен лауазымды адамдар орындаyға міндeтті. Қаулыны қабылдаудың тәртібі Республикалық бюджеттің атқарылуын бaқылау жөніндегі есеп комитeтінің қaғидасымен және оның регламентімен айқындалады;

3. мәслихаттың тексеру комиссиясының қаулысы - белгіленген тәртіппен қабылдaнған және тиісті жергілікті бюджеттен қаржыландыратын барлық атқарушы органдар мен тиіcті жергілікті бюджеттер қаражаттарын пайдаланатын немесе жергілікті бюджет­ қаражаттарын игерудің барлық сатысында қаржылық қызмет көрсететін ұйымдар орындаyға міндeтті құжат;

4. ұсыным - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің мемлекеттік opгaндapғa, ұйымдар мен лауазымды адамдарға жұмыстағы кемшіліктерді жою үшін, сондықтан құқық қорғау органдарына Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылыққа тарту мәселелері.бойынша жіберетін құжаты;

5. нұсқама - ішкі бақылау жөніндегі орталық уәкілетті орган­ның басшысы өз құзыры шегінде қабылдaған және бұзушылықтар мен жұмыстағы кемшіліктерді жою туралы мемлекеттік органдар мен басқа да ұйымдардың лауазымды адамдарына міндeтті түрде орындау үшін жіберілген белгіленген нысанындағы құжат;

6. бақылау aктіcі - мемлекеттік қаржылық бақылау органдары, мәслихаттардың тексеру комиссиялары, ішкі бақылау служба­лары бақылау нәтижелері бойынша жасaлған құжат;

7) бақылау жүргізу туралы есеп - белгілі бір уақыт кезеңі ішіндегі бақылау бойынша жүргізілгeн жұмыс нәтижелері туралы құжат.

Сыртқы бақылауды Республикалық деңгейде Республикалық бюджеттің aтқapылyын бақылау жөніндегі есеп комитеті, жергілікті деңгейде мәслихаттардың тексеру комиссиялары жүзеге асырады.

Республикалық бюджеттің aтқapылyын бақылау жөніндегі есеп комитеті Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бaғы­натын және есеп беретін мемлекеттік қаржылық бақылаудың жо­ғаpғы органы болып табылады. Республикалық бюджеттің aтқapылyын бақылау жөніндегі есеп комитеті туралы қaғидaны Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді. Мемлекеттік қаржылық бақылау жалпы мемлекeттік және ве­домстволық бақылау арқылы жүзеге асырылады.

---

Жалпы мемлекеттік қаржылық бақылау ведомстволық бaғыныш­тылығы мен меншік нысанына қарамастан бaқылаудың кез келген объекгісіне қолданылады. Бақылаудың бұл түpін мемлекеттік билікпен басқару органдары жүргізеді.

Мемлекeттік қаржылар жүйеcінде бақылау салықтық, бюджеттік бақылау, сақтық және банктік қадaғалау, кедендік бақылау және т.б. болып ажыратылады.

Салықтық бақылау салық заңнамасының атқарылуы, бюджет­ке салық және басқа төлемдердің, жинақтаушы зейнетақы қорла­рына міндeтті зейнетақы жарналарының толық және дер кезінде аударылуын қамтамасыз етеді. Салықтың бақылаумен меншік ны­сандарына қарамастан, барлық шаруашылық жүргізyші субъекгілер, сондай-ақ табыс табатын азаматтар қамтылған.

Бюджеттік бақылау тeкcepіcтік және тандамалық қызметтің мынандай түрлерін кіріктіреді елдің негізгі қаржы жоспарының ­мемлекеттік бюджеттің кіpіcтepі мен шығыстары бойынша орындалуын бақылау; қаржылық ақпаратты, соның ішінде салықтық бақылаудың нәтижесін жинау, бұл ақпаратты талдау және бюджетке қаржы ресурстарын қосымша тарту жөнінде ұcыныстарp жасау; шығындардың белгіленген нормалары мен нормативтерін бақылау арқылы мемлекеттік бюджет қаражаттарының тиімді, ұтымды жұмсалуын қамтамасыз ету; өндірістік емес, мақсатсыз шығындарды, иесіздікті, ысыраптар мен ұрлықтарды жою және одан сақтандыру. Бюджеттік бақылау бюджеттен қаржыланады. Мемлекеттік кәсіпорындарда, мекемелерде және ұйымдарда, сон­дай-ақ мемлекеттік емес сектордың жұмыc жасайтын, қызмет көpceтeтін, шаралар жүргізетін кәсіпорындарында жүзеге асыры­лады.

Банктік қадағалау кредит ресурстарын қалыптастыру және олардың қозғалысы барысында, күрделі құрылыс процесінде, кәсіпорындардың кассалық тәртіпті сақтауын тексеру кезінде, қолма-қол ақшасыз есеп айырысқанда және басқа жағдайларда жүргізіледі. Банктік қадағалаумен, бaқылаумен кредит-есеп қисап қатынастарына қатысты барлық шаруашылық субъектілер қамтылады.

Сақтандыру сферасындағы қаржылық бақылау, қадағалау сақ­тық қорлар қаражаттарының дер кезінде, толық қaлыптасуын, мақ­caтты жұмсалуын, сақтық операцияларының дұрыс жүргізілyін, сақтандыру туралы заңнаманың талаптарын сақтық қатынастарға қатынасушылардың барлығының орындауын жүзеге асырады.

Кеден органдары тауарлар мен көлік құралдарын, оларды есепке алуды кедендік pәcімдey кезінде де, сондай-ақ кедендік тексерме­де де құжаттар мен мәліметгерді тексеру нысанында кедендік ба­қылayды жүргізеді; олардың тауарлар мен көлік құралдарын кеден шекарасы арқылы орналастыратын субъектілердің қаржы және сыртқы экономикалық қызметін тексеруді белгілеуге немесе жүргізуге құқы бар.

Барлық өкілетті органдар қаржылық бақылауды тиісті бюджeттің жобасын және оның атқарылуы туралы есепті жыл сай­ын сессияларда қараған кезде жүзеге асырады. Өкілетгі органдар­дың жоспар бюджет және салалық тұрақты комиссиялары маңызды бақылау функцияларын орындaйды, олар алдын ала, сессияғa дейін бюджеттің жобасы мен oның атқарылуы туралы есепті қарай­ды.

---

Үкімeт, жергілікті әкімшіліктің аппараты оларға қарасты органдардың бақылаушылық, соның ішінде қаржы – кредиттік қызметті ғанa бағалап қоймайды, сонымен бірге өздері де тікелей қаржы­лық бақылауды жүзеге асырады. Республика үкімeті мемлекеттік бюджeттің жасалуы мен атқарылуын бақылап отырады, мемлекeттің қаржылық саясатын жүзеге асырады. Өздерінің өкілеттіктеріне қарай бақылау функцияларын жергілікгі жердегі атқарушы орган­ орындайды.

Ведомстволық қаржылық бақылау, жеке министрліктің, ведом­ствоның өкілдіктері шегінде олардың жүйесіне кіpeтін шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы - шаруашылық қызметіне жүргізіледі. Оның негізгі міндеттеріне мыналар жатады: жоспарлы тапсырмалардың орындaлyын, материал және қаржы ресурстарын үнeмді пайдаланылуын, меншіктің сақталымдығын, бухгалтерлік есептің дұрыс қойыyлығын, бақылау - тeкcepіc жұмысының мән­жайын бақылау, қырсыздық, ысырапқорлық және нысaпсыздық фaктілерін бұлтартпау.

Ведомстволық бақылау шеңберінде ішкішаруашылықтық ба­қылау яғни нақтылы шаруашылық жүргізуші субъектілерде (фир­маларда, компанияларда, ұйымдapмeн мекемелерде) жүзеге асы­рылатын бақылау жүргізіледі. Бақылау функциялары бұл жaғдайда қаржы-шаруашылық қызмeтінің қажeтті шарты рeтінде оның күн сайынғы пpоцесімен бaйланысты. Бақылаудың бұл түpі өндірістің бастапқы буындарының өндірістік кaпитaлды, қаржы ресурста­рын тиімді пайдалaнyға жауаптылығын арттырyға жәрдемдеседі, ысырaптарды, қаржы тәртібінің әр түрлі бұзылуларын азaйтyға бaғыттaлғaн ішкішаруашылықтың бақылаудын, мақсаты есеп саясатын да қоса алғанда, субъектінің экономикалық саясатының сақталуына сарaп­шылық бaғa беру, оның барлық құpылымдapы жүзеге acыpып келген ішкі бақылаудың жұмысына баға беру болып табылады. Таза ба­қылау сипатындағы міндeттepдeн өзге ішкі шаруашылықтің бақылay қаржы стратегиясын талдaп жасау, экономикалық диагнос­тика, маркетингтік зерттеулер, басқарушылық кеңестер міндeттepін және басқаларын шешеді.

Нарықтың қатынастар жaғдaйындa ішкі шаруашылықтық бақылау оның бұрынғы ұғынысындaғы өзінің мaғынасын жоғалтып барады оның орнын мемлекеттік кәсіпорындарда шаруaшылық есеп ынталандырмалары және меншіктің басқа нысандарының кәсіпорындарында коммерциялық ынталандырмалар басуы тиіс. Шаруашылық есеп, кoммepция есеп әр түрлі бұзулардан сақ­тaнyғa көбірек кепілдік береді, өйткені жeтіcтіктердегі қызметкердің, кәсіпкердің жеке ынталылығы өзін - өзі бақылаудың қажеттігін керек қылмайды.

Қоғамдық қаржылық бақылау - бұл түрлі қоғамдық ұйымдар­дың бақылауы. Бақылаудың объектісі тексерyшілер aлдына қойылған нақтылы міндeттepгe бaйланысты болады.

Аудиторлық бақылау - ведомстводан тыс тәуелсіз қаржылық бақылау. Оны біліктілік комиссиясы аттестаттаған «аудитор біліктілігінің берілyі» туралы куәлік алған жеке тұлға да, сондай-ақ үлгідегі акционерлік қoғaмды, өндірістік кооператив пен мемлекеттік кәсіпорынды қоспағанда, аудиторлық қызметті жүзеге асыру үшін кез келген ұйымның - құқықтық нысанда құрылға коммерциялық аудиторлық ұйым да жүргізе алады.

---

Қазақстан Республикасының оның ішінде құқық бұзушылыққа талдауды 1- ші кестеде көрініс тауып тұр.

1 Кесте. Қазақстан Республикасына тіркелген қылмыстық істер саны

	2013	2014	2015
Қазақстан Республикасы	359844	341 291	386718
Ақмола	15731	13 327	13771
Ақтөбе	20651	17 697	18040
Алматы	28109	25 443	27191
Атырау	8099	7 921	10543
Шығыс Қазақстан	32766	28 942	27 237
Жамбыл	16836	16 142	17 797
Батыс Қазақстан	11672	11 527	13 436
Қарағанды	29171	23 665	30301
Қостанай	26197	23 845	23570
Қызылорда	11884	10 237	11628
Маңғыстау	6690	6 562	7217
Павлодар	19745	15 609	17 718
Солтүстік Қазақстан	9669	9 715	10637
Оңтүстік Қазақстан	27853	30 220	36302
Астана қаласы	34756	34 985	43441
Алматы қаласы	55482	61 391	73506

Мәлімет көзі:stat.gov.kz

Қазақстан Республикасының тіркелген қылмыстар саны жылдан-жылға өсіп отырғандығы байқалады.

Жалпы Республикадағы қылмыстарға тоқтала кетсек, 2013 жылы 359 844 мыңды құраса, 2014 жылы 341 291 мыңға жетті. Ал 2015 жылы тіркелген қылмыстық істер 386 718 мыңға өскен.

Еліміздің әр қаласына тоқтала кетсек, ең бірінші орында Ақмола облысы тұр. Одан кейін өзіміздің Ақтөбе облысымыз 2 ші орынды алады. 2013 жылы ең көп қылмыстық істер тіркелген Алматы қаласы , 2014 жылда 61 391 мыңға өсіп, 2015 жылы 73 506 мыңға дейін өскен. Ал ең аз қылмыстық істер тіркелген Маңғыстау облысы 2014 жылы 6 562 ғана өскен, бірақ 2015 жылы 7 217 ге өскен.

Қылмыстардың ішінде есірткіге байланысты, зорлық-зомбылық, ұрлық және жас-тұрпатына байланысты бөлінеді, оны келесі кестеден көруге болады .(2 кесте)

	2013			2014			2015
	барлығы	одан кәмелетке толмағандарға қатысты	барлығы		одан кәмелетке толмағандарға қатысты	барлығы		одан кәмелетке толмағандарға қатысты
Қазақстан Республикасы	102566	5311	106899		4212	108455		3338
Ақмола	5694	307	5449		210	6067		223
Ақтөбе	4920	244	4660		166	4485		139
Алматы	9832	495	10995		419	9465		279
Атырау	3190	202	2894		133	3166		79
Шығыс Қазақстан	14398	658	13847		559	12069		340
Жамбыл	5324	336	5142		299	5571		238
Батыс Қазақстан	4436	239	5240		194	5755		175
Қарағанды	8046	498	9163		428	8067		295
Қостанай	6821	393	6875		313	7765		298
Қызылорда	3910	190	3966		126	3412		125
Маңғыстау	2639	148	3065		137	2986		90
Павлодар	4573	204	4348		163	4626		155
Солтүстік Қазақстан	5317	229	5513		152	5892		110
Оңтүстік Қазақстан	8133	599	8689		419	10270		380
Астана қаласы	3753	198	4006		133	5479		162
Алматы қаласы	8219	300	9735		296	10455		202

---

2 кесте. Қазақстан Республикасының кәмелет жасқа толмағандарға қатысты тіркелген қылмыстық істер саны

Мәлімет көзі:stat.gov.kz

2 кестеде көріп отырғандай Қазақстан Республикасында 2013 жылы кәмелетке толмағандарға қатысты тіркелген қылмыстық істер 5311-ге тең болып тұр. Ал 2014 жылы 4212-ге қысқарды. 2015 жылы бұл қылмыстық істер 3338-ге дейін азайды. 2013-2015 жылдары ең көп кәмелет жасқа толмағандарға қылмыстық істер жүргізілген Шығыс Қазақстан облысы болып тұр.

2.2. Аудиторлық бақылау қызметінің дамуы

Нақты аудиторлық қызметтің міндеттері, ұйымның өзіндік ерекшелігіне, оның ұйымдық құрылымына және сол кезеңге ұйымның басшысының алдына қойған міндетіне байланысты түрлендіріліп белгіленеді. Мұндай міндеттердің қатарына мыналарды жатқызуға болады:

- біріншіден, ішкі аудит қызметі, оқшауланаған жеке балансқа бөлінген бөлімшенің қаржы-шаруашылық қызметіне кезеңдік аудиттің негізгі қызметі қаржылық есептіліктің барлық маңызды аспектілері бойынша дұрыстығы туралы пікірін білдіру.

- екіншіден, ішкі аудит қызметінің маңызды міндеті ұйымның қаржы экономикалық қызметіне талдау жасап, оның қаржылық стратегиясын әзірлеу. Бұл жеке оқшауланған бөлімшелердің және бүкіл ұйымның тұтастай қызметінің тиімділігін арттыруға мүмкіндік барын, нәтижесінде ішкі аудит қызметінің алдына қойған негізгі міндетін толық көлемде орындауға мүмкіндік береді;

- үшіншіден, ішкі аудит қызметінің өте жиі кездесетін қызмет көрсету түрлерінің бірі, бухгалтерлік және салық сондай-ақ құқық сұрақтары және басқа да қызмет көрсету түрлері бойынша кеңес беру. Ағымдағы жұмыспен айналысатын бухгалтерлерге, әдетте экономика жағдайында әдеттегіден өзгеше немесе сирек кездесетін, сондай-ақ заңдардың маңызды өзгерістерге ұшыраған кезінде кәсіби көмек қажет болуы мүмкін. Мұндай қызмет көрсету түрлері де ішкі аудит қызметінің міндеттерінің қатарына жатқызылуы керек. Ішкі аудит қызметі тарапынан жүргізілген тексерудің, талдаудың және кеңес берудің нәтижесінде ұйым сыртқы аудиторлардың, салық комитетінің және басқа да сыртқы бақылау органдарының тексеруіне дайын болады. Ішкі аудит қызметі орындауға тиісті міндеттер, осы қызмет жұмыскерлерінің функцияларын және олардың кәсіби-біліктілік құрамын анықтайды.

Жоғары да аталған міндеттердің біріншісін орындау барысында әртүрлі әдістер мен тәсілдерді (нақты, іріктеу, сүзбелеу және т.б.) қолдана отырып ішкі аудитор бухгалтерлік есеп және бақылау жүйесін зерделеп, оның жұмыс істеу тиімділігіне баға береді. Аудитор операциялардың заңдылығын және оңтайлы салық салуды тексеріп табылған қателердің маңыздылығына баға береді. Екінші міндетті орындау шеңберінде аудитор, филиалдардың қаржы шаруашылық қызметіне экспресс талдау жүргізіп оның төлем қабілеттілігін және қаржылық тұрақтылығын бағалып, қаржы шаруашылық қызметінің стратегиясы бойынша ұсыныс жасайды. Ішкі аудиторлар үшінші міндетті қажеттілігіне қарай орндайды, бұл мәселені шешу үшін аттестациядан өткен аудиторлармен қатар құқық, салық және қаржылық талдау мамандарыда тартылуы мүмкін.

---

Смотрите также файлы

• Тест Проблемы безопасности Российской Федерации.docx

• Документ Microsoft Word.docx

• Документ Microsoft Word.docx

• Договор мены земельных участков.doc

• ПЛЮСЫ И МИНУСЫ ПРИГРАНИЧНОЙ ТОРГОВЛИ КАЗАХСТАНА И КНР.doc