Файл: Дипломды Жмыс таырыбы Нысанны электрмен жабдытау жйесін отайландыру 6В07100Энергетика.docx
Добавлен: 24.10.2023
Просмотров: 237
Скачиваний: 7
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
кВт;
∆Qт квар;
ТҚС 3:
Кз=0,8;
N=2;
∆Рт кВт;
∆Qт квар;
Барлық трансформаторлардағы соммалы шығындар:
Р1-3=13,5+13,5+13,5=40,5кВт.
Q1-3=69,55+69,55+69,55=208,65 квар.
2.4.2 Синхронды қозғалтқыштардың есептік қуатын бағдарлау
ЖК жағындағы реактивті қуаттың орнын толтыру үшін 12-ші цехтан бастап қолданылады.
Рн СҚ=300 кВт; cos =0,9; NСҚ=2; к з==0,8.
СҚ үшін есептік қуаты анықталады:
3 Зауытты электрмен жабдықтау, MаtLаb ортасында компьтерлік модельдеу
3.1 MATLAB программасы
MATLAB (ағылшын тілінен қысқартылғанда «Matrix Laboratory» болады, ал орыс тілінде Матлаб деп айтылады) – техникалық есептеу тапсырмаларын шешуге арналған қолданбалы ақпараттар жиынтығы және осы жиынтықта қолданылатын ақпараттық тіл атауы. МATLAB-ты 1 000 000 астам инженерлік және ғылыми жұмыскерлер пайдаланады, ол қазіргі операциялық жүйелердің көпшілігінде жұмыс істейді, атап айтқанда Linux, Mac OS, Solaris (R2010b нұсқасынан бастап Solaris үшін тоқтатылды) және Microsoft Windows.
Ақпараттық тіл ретінде 1970 ж аяғында Нью-Мексико университетінің компьютерлік ғылымдар факультетінің деканы Клив Моулер ойлап тапты. Бұған себеп болған жағдай факультет студенттеріне Фортранды ақпараттық кітапханасын қолдану мүмкіндігін беру еді. Көп ұзамай тіл көптеген университеттер арасында таралды және қолданбалы математика саласында жұмыс істейтін ғалымдардың үлкен қызығушылығына ие болды. Қазірге дейін ғаламтордан Фортранда жазылған 1982 жылғы нұсқасын табуға болады. Инженер Джон Литтл бұл тілмен Клив Моулер Стенфорд университетінде 1983 ж болған кезінде танысты. Ол жаңа тіл үлкен коммерциялық потенциалға ие екенін түсініп, Клив Моулермен және Стив Бангертпен бірікті. Бірігу арқылы олар Матлабты С тіліне өайта жазды және 1984 ж ары қарай даму үшін The MathWorks компаниясын құрды. С тіліне жазылған бұл кітапхана ұзақ уақыт бойы JAKCPAC атауымен белгілі болды. Бастапқыда MATLAB тек басқару жүйелерін жобалау үшін арналған еді (Стив Литтлдің негізгі мамандығы), бірақ кейін көптеген ғылыми және инженерлік салаларда танымалдылыққа ие болады. Тағыда ол білім беру саласында кеңінен қолданылды, атап айтқанда сызықты алгебра мен сандық әдіс үшін қолданылды.
Simulink – динамикалық жүйелерді модельдеуге, иммитациялауға және анализдуге арналған интерактивті құрал. Ол графикалық блок-диаграммаларды тұрғызуға, динамикалық жүйелерді иммитациялауға, жүйелердің жұмыс қаблеттілігін зерттеуге және жобаларды дамытуға мүмкіндік береді. Simulink толғымен MATLAB-қа интеграцияланған, ол анализдеу және жобалау құралдарының кең спектріне тез арада кіруін қамтамасыз етеді. Сондай-ақ Simulink шақырылған оқиғалардың тәртібін модельдеу үшін Stateflow-мен де интеграцияланған. Бұл артықшылықтар Simulink-ті басқару және коммуникация жүйелерін жобалау және сандық өңдеу мен басқа да қосымшаларда модельдеу үшін ең танымал құрал екенін көрсетеді.
3.2 Зауыт цехтары бойынша күштік жүктемелерді модеьдеу
Кернеуі 0,4 кВ зауыт цехтары бойынша жарық жүктемелері мына формулалар бойынша есептеледі:
Руст.о=ρо. F, кВт,
Осы формулалардың компьтерлік моделі 3.1-суретте көрсетілген.
3.1-сурет. Цехтағы жарық жүктемесін есептеу блогы
Бұл жердегі сары түсті блогының моделі 3.2-суретте берілген.
3.2-сурет. Жарықтандыру жүктемесінің формуласы
Рсм=Рн×Ки, кВт,
Qсм=Рсмtg, квар,
Рр=Рсм×Км, кВт,
Sp= , кВА.
Осы берілген формулалардың компьтерлік моделі 3.2-суретте көрсетілген.
3.2-сурет. Цех бойынша күштік жүктемені есептеу блогы
Бұл суреттегі қызыл түсті математикалық операциялар бастапқыда берілген тұрақты шамалар. Ал жысыл түсті дисплейлар жүктемелердің мәндері. Жоғарыдағы қарастырылып отырған формулалар күштік жүктемелерді есептеу блогында орналасқан. Ол блог 3.3-суретте көрсетілген.
3.3-сурет. Күштік жүктемелерді есептеу формулалары
Дал осы блогтар арқылы зауыттағы барлық барлық жүктемелер есептеледі де 3.4-суреттегідей бір блогқа жинастырылады.
3.4-сурет. Зауыт жүктемелерінің есептік куаттары
Барлық цехтағы есептік қуаттардың номиналды қуаты 3.5-суретте көрсетілгендей келесі блогта есептеледі.
3.5-сурет. Зауыт бойынша электр жүктемелердің суммарлы номинал қуаттарын есептеу блогы
Суммарлы номиналды қуаттары есептелгеннен кейін одан кейінгі блогта толық қуаты есептеледі де активті, реактивті және толық қуаттарының шамалары алынады. Толық қуатты есептеу формуласы 3.6-суретте көрсетілген.
3.6-сурет. Толық қуатты есептеу формуласы
Толық қуат есептелгеннен кейін зауыттағы цех трансформаторлар санын таңдау және 0,4 кВ кернеудегі реактивті қуатты қарымталауын есептеу, төмен кернеулі конденсатор батареясын таңдау. Мұндай есептеулер келесі суреттер бойынша жүреді. Ең алдымен цех трансформаторларының минималды саны есептеледі. Есептелудің моделі 3.7-суретте көрестілген.
3.7-сурет. Цех трансформаторларының минималды санын есептеу
Цех трансформаторларының минималды санын есептеп алғаннан кейін трансформатордағы төмен кернеулә конденсатор батареясының қуаты есептеледі. Осы қуатқа байланысты төмен кернеулі конденсатор батареясы тандалынады. Бұл есептік процесс 3.8-суретте көрсетілген.
3.8-сурет. Төмен кернеулі конденсатор батареясын таңдау блогы
3.9-сурет. ТҚС-на жүктемесіне байланысты жинақталған блогы
ТҚС-на жүктемесіне байланысты жинақталған блогындағы есептеу амалдары өуаттарды есептеу блогында орналасқан. Оның модельдік блогы 3.10-суретте көрсетілген.
3.10-сурет. ТҚС-на жүктемесіне байланысты жинақталған блогындағы есептеу блогының моделі
Дәл осылай зауыттағы цехтар ТҚС-ғы трансформатор қуатына байланысты жинақталады. Осы барлық есептеулердегі блогтар тізбектей орналасады. Зауытты электрмен жабдықтау процесінің жалпы компьтерлік моделі 3.10-суретте көрсетілгендей орындалады.
3.10-сурет. Зауттың компьтерлік моделі
4 Сыртқы электржабдықтаудың нұсқаларын техника-экономикалық жағынан салыстырып таңдау
Өнеркәсіптік электр жабдықтарын оңтайландыру мәселелерін шешуде әлденешеу нұсқаларды салғастыру тиіс. Өнеркәсіптік энергетиканы есептеудің сандаған нұсқаларының болуы техникалық-экономикалық есептеулерді керек етеді. Мата есептеулердің мақсаты-тізбектің ыңғайлы (ұтықты) нұсқасын айқындау, электр жүйесінің параметрлерін әлі оның элементтерін дәлелдеу. Алматы вагон дұрысырақ зауыты қуаты 4 МВА, кернеуі 35/6 кВ 10000 кВА тепе-тең 2 трансформаторлық қосымша станциядан қару алады. Энергия жүйесінің қосымша станциясынан зауытқа дейінгі қашықтық-2,5 км. зауыт қос ауысыммен іс істейді. Әрбір салыстырылатын әр қарызды шарт болуы тиіс жә үшбу объектінің жоғарғы бөлімдерінде көрсетілген талаптарға, сондай-ақ ережелер бен жат дағы директивалық нұсқауларға (ПУ) сәйкесті келуі керек. Салыстырылған нұсқаларды техникалық-экономикалық құндау уақытында олардың құнының көрсеткіштері шешуші рөл атқарады, демек. капиталдың есептік шығыстары – К әм есептелген жылдық ұсталымдар – с. Электр жабдықтары элементтерінің есептеулері ұлғаймауы үшін кезмал қос мазмұн нұсқаның өзгеретін бөліктеріне қана есептеледі. Жабдықтар бен аппараттар олардың номиналды параметрлері, есептік жүктеме пен келте тұйықталу токтарының шамасынан аспайтын мәндері бойынша таңдалады. Өткізгіштердің көлденең қимасының аудандары токтың экономикалық тығыздығына, жылуға әлі молақ тұйықталу тогына сәйкесті анықталады. Әрбір жылдық С өндірісін есептік ұстап қалу мыналардан алынады: сw энергия шығындарының құны, Са амортизациялық аударымдары әлі ағымдағы дұрыстау шығындары ср. яғни, с мәні: С=Сw+Са+Ср. Пар нұсқаны салыстыра отырып, З олардың тиімділігін болжалды шығындардың минимумына орайлас таңдайды: 3 = С+РНҚ, мұндағы Рн =0,6-тиімділіктің нормативтік коэффициенті. Ағымдағы дұрысырақ шығындары темірбетон тіректеріндегі кабельдік желілер бен көк желілері үшін құрылым құнының 0,5% әм жанама станция үшін 1,0% құрайды. Кезмал жобада ГДР электр жабдықтарының 2 нұсқасы салыстырылады. 1-нұсқа бойынша 2,5 км қашықтықта орналасқан қуаты 4 МВА, кернеуі 10000 кВА пара-пар 35/6 кВ 2 трансформаторлық үстеме станциядан, кәнеки 2-нұсқа бойынша-6,3 кв трансформатор орамасынан шарық желісін жаю. Амортизация нормалары келесідей қабылданады (4.1-кесте:)
4.1.1. 1-ші нұсқа
Ең алдымен энергожүйе қосалқы станциясының электржабдықтау сұлбасы сызылады. Оның сұлбасы 4.1-суретте көрсетілген.
4.1-сурет. Электржабдықтау сұлбасының 1-ші нұсқасы.
1-ші нұсқа бойынша электржабдықтар таңдалынады.
а) БТҚС трансформаторларын таңдау:
(4.1)
Оның паспорттық берілулері 4.2-кестеде көрсетілген.
Жүктелу коэффициенті:
(4.2)
4.2-кесте - Трансформатордың паспорты
1) активті:
∆РТБТҚС=2 (∆РХХ+∆РКЗ КЗ2), кВт; (4.3)
∆РТБТҚС=2 (4,1+23,5 0,62)=25,12 кВт.
2) реактивті:
∆QТБТҚС=0,02 (IXX+UКЗ КЗ2) SH, квар; (4.4)
∆QТБТҚС=0,02 (1+6,5 0,62) 2500=167 квар.
τ (4.5)
τ
∆Qт квар;
ТҚС 3:
Кз=0,8;
N=2;
∆Рт кВт;
∆Qт квар;
Барлық трансформаторлардағы соммалы шығындар:
Р1-3=13,5+13,5+13,5=40,5кВт.
Q1-3=69,55+69,55+69,55=208,65 квар.
2.4.2 Синхронды қозғалтқыштардың есептік қуатын бағдарлау
ЖК жағындағы реактивті қуаттың орнын толтыру үшін 12-ші цехтан бастап қолданылады.
Рн СҚ=300 кВт; cos =0,9; NСҚ=2; к з==0,8.
СҚ үшін есептік қуаты анықталады:
3 Зауытты электрмен жабдықтау, MаtLаb ортасында компьтерлік модельдеу
3.1 MATLAB программасы
MATLAB (ағылшын тілінен қысқартылғанда «Matrix Laboratory» болады, ал орыс тілінде Матлаб деп айтылады) – техникалық есептеу тапсырмаларын шешуге арналған қолданбалы ақпараттар жиынтығы және осы жиынтықта қолданылатын ақпараттық тіл атауы. МATLAB-ты 1 000 000 астам инженерлік және ғылыми жұмыскерлер пайдаланады, ол қазіргі операциялық жүйелердің көпшілігінде жұмыс істейді, атап айтқанда Linux, Mac OS, Solaris (R2010b нұсқасынан бастап Solaris үшін тоқтатылды) және Microsoft Windows.
Ақпараттық тіл ретінде 1970 ж аяғында Нью-Мексико университетінің компьютерлік ғылымдар факультетінің деканы Клив Моулер ойлап тапты. Бұған себеп болған жағдай факультет студенттеріне Фортранды ақпараттық кітапханасын қолдану мүмкіндігін беру еді. Көп ұзамай тіл көптеген университеттер арасында таралды және қолданбалы математика саласында жұмыс істейтін ғалымдардың үлкен қызығушылығына ие болды. Қазірге дейін ғаламтордан Фортранда жазылған 1982 жылғы нұсқасын табуға болады. Инженер Джон Литтл бұл тілмен Клив Моулер Стенфорд университетінде 1983 ж болған кезінде танысты. Ол жаңа тіл үлкен коммерциялық потенциалға ие екенін түсініп, Клив Моулермен және Стив Бангертпен бірікті. Бірігу арқылы олар Матлабты С тіліне өайта жазды және 1984 ж ары қарай даму үшін The MathWorks компаниясын құрды. С тіліне жазылған бұл кітапхана ұзақ уақыт бойы JAKCPAC атауымен белгілі болды. Бастапқыда MATLAB тек басқару жүйелерін жобалау үшін арналған еді (Стив Литтлдің негізгі мамандығы), бірақ кейін көптеген ғылыми және инженерлік салаларда танымалдылыққа ие болады. Тағыда ол білім беру саласында кеңінен қолданылды, атап айтқанда сызықты алгебра мен сандық әдіс үшін қолданылды.
Simulink – динамикалық жүйелерді модельдеуге, иммитациялауға және анализдуге арналған интерактивті құрал. Ол графикалық блок-диаграммаларды тұрғызуға, динамикалық жүйелерді иммитациялауға, жүйелердің жұмыс қаблеттілігін зерттеуге және жобаларды дамытуға мүмкіндік береді. Simulink толғымен MATLAB-қа интеграцияланған, ол анализдеу және жобалау құралдарының кең спектріне тез арада кіруін қамтамасыз етеді. Сондай-ақ Simulink шақырылған оқиғалардың тәртібін модельдеу үшін Stateflow-мен де интеграцияланған. Бұл артықшылықтар Simulink-ті басқару және коммуникация жүйелерін жобалау және сандық өңдеу мен басқа да қосымшаларда модельдеу үшін ең танымал құрал екенін көрсетеді.
3.2 Зауыт цехтары бойынша күштік жүктемелерді модеьдеу
Кернеуі 0,4 кВ зауыт цехтары бойынша жарық жүктемелері мына формулалар бойынша есептеледі:
Руст.о=ρо. F, кВт,
Осы формулалардың компьтерлік моделі 3.1-суретте көрсетілген.
3.1-сурет. Цехтағы жарық жүктемесін есептеу блогы
Бұл жердегі сары түсті блогының моделі 3.2-суретте берілген.
3.2-сурет. Жарықтандыру жүктемесінің формуласы
Рсм=Рн×Ки, кВт,
Qсм=Рсмtg, квар,
Рр=Рсм×Км, кВт,
Sp= , кВА.
Осы берілген формулалардың компьтерлік моделі 3.2-суретте көрсетілген.
3.2-сурет. Цех бойынша күштік жүктемені есептеу блогы
Бұл суреттегі қызыл түсті математикалық операциялар бастапқыда берілген тұрақты шамалар. Ал жысыл түсті дисплейлар жүктемелердің мәндері. Жоғарыдағы қарастырылып отырған формулалар күштік жүктемелерді есептеу блогында орналасқан. Ол блог 3.3-суретте көрсетілген.
3.3-сурет. Күштік жүктемелерді есептеу формулалары
Дал осы блогтар арқылы зауыттағы барлық барлық жүктемелер есептеледі де 3.4-суреттегідей бір блогқа жинастырылады.
3.4-сурет. Зауыт жүктемелерінің есептік куаттары
Барлық цехтағы есептік қуаттардың номиналды қуаты 3.5-суретте көрсетілгендей келесі блогта есептеледі.
3.5-сурет. Зауыт бойынша электр жүктемелердің суммарлы номинал қуаттарын есептеу блогы
Суммарлы номиналды қуаттары есептелгеннен кейін одан кейінгі блогта толық қуаты есептеледі де активті, реактивті және толық қуаттарының шамалары алынады. Толық қуатты есептеу формуласы 3.6-суретте көрсетілген.
3.6-сурет. Толық қуатты есептеу формуласы
Толық қуат есептелгеннен кейін зауыттағы цех трансформаторлар санын таңдау және 0,4 кВ кернеудегі реактивті қуатты қарымталауын есептеу, төмен кернеулі конденсатор батареясын таңдау. Мұндай есептеулер келесі суреттер бойынша жүреді. Ең алдымен цех трансформаторларының минималды саны есептеледі. Есептелудің моделі 3.7-суретте көрестілген.
3.7-сурет. Цех трансформаторларының минималды санын есептеу
Цех трансформаторларының минималды санын есептеп алғаннан кейін трансформатордағы төмен кернеулә конденсатор батареясының қуаты есептеледі. Осы қуатқа байланысты төмен кернеулі конденсатор батареясы тандалынады. Бұл есептік процесс 3.8-суретте көрсетілген.
3.8-сурет. Төмен кернеулі конденсатор батареясын таңдау блогы
3.9-сурет. ТҚС-на жүктемесіне байланысты жинақталған блогы
ТҚС-на жүктемесіне байланысты жинақталған блогындағы есептеу амалдары өуаттарды есептеу блогында орналасқан. Оның модельдік блогы 3.10-суретте көрсетілген.
3.10-сурет. ТҚС-на жүктемесіне байланысты жинақталған блогындағы есептеу блогының моделі
Дәл осылай зауыттағы цехтар ТҚС-ғы трансформатор қуатына байланысты жинақталады. Осы барлық есептеулердегі блогтар тізбектей орналасады. Зауытты электрмен жабдықтау процесінің жалпы компьтерлік моделі 3.10-суретте көрсетілгендей орындалады.
3.10-сурет. Зауттың компьтерлік моделі
4 Сыртқы электржабдықтаудың нұсқаларын техника-экономикалық жағынан салыстырып таңдау
-
Есептеу жолы
Өнеркәсіптік электр жабдықтарын оңтайландыру мәселелерін шешуде әлденешеу нұсқаларды салғастыру тиіс. Өнеркәсіптік энергетиканы есептеудің сандаған нұсқаларының болуы техникалық-экономикалық есептеулерді керек етеді. Мата есептеулердің мақсаты-тізбектің ыңғайлы (ұтықты) нұсқасын айқындау, электр жүйесінің параметрлерін әлі оның элементтерін дәлелдеу. Алматы вагон дұрысырақ зауыты қуаты 4 МВА, кернеуі 35/6 кВ 10000 кВА тепе-тең 2 трансформаторлық қосымша станциядан қару алады. Энергия жүйесінің қосымша станциясынан зауытқа дейінгі қашықтық-2,5 км. зауыт қос ауысыммен іс істейді. Әрбір салыстырылатын әр қарызды шарт болуы тиіс жә үшбу объектінің жоғарғы бөлімдерінде көрсетілген талаптарға, сондай-ақ ережелер бен жат дағы директивалық нұсқауларға (ПУ) сәйкесті келуі керек. Салыстырылған нұсқаларды техникалық-экономикалық құндау уақытында олардың құнының көрсеткіштері шешуші рөл атқарады, демек. капиталдың есептік шығыстары – К әм есептелген жылдық ұсталымдар – с. Электр жабдықтары элементтерінің есептеулері ұлғаймауы үшін кезмал қос мазмұн нұсқаның өзгеретін бөліктеріне қана есептеледі. Жабдықтар бен аппараттар олардың номиналды параметрлері, есептік жүктеме пен келте тұйықталу токтарының шамасынан аспайтын мәндері бойынша таңдалады. Өткізгіштердің көлденең қимасының аудандары токтың экономикалық тығыздығына, жылуға әлі молақ тұйықталу тогына сәйкесті анықталады. Әрбір жылдық С өндірісін есептік ұстап қалу мыналардан алынады: сw энергия шығындарының құны, Са амортизациялық аударымдары әлі ағымдағы дұрыстау шығындары ср. яғни, с мәні: С=Сw+Са+Ср. Пар нұсқаны салыстыра отырып, З олардың тиімділігін болжалды шығындардың минимумына орайлас таңдайды: 3 = С+РНҚ, мұндағы Рн =0,6-тиімділіктің нормативтік коэффициенті. Ағымдағы дұрысырақ шығындары темірбетон тіректеріндегі кабельдік желілер бен көк желілері үшін құрылым құнының 0,5% әм жанама станция үшін 1,0% құрайды. Кезмал жобада ГДР электр жабдықтарының 2 нұсқасы салыстырылады. 1-нұсқа бойынша 2,5 км қашықтықта орналасқан қуаты 4 МВА, кернеуі 10000 кВА пара-пар 35/6 кВ 2 трансформаторлық үстеме станциядан, кәнеки 2-нұсқа бойынша-6,3 кв трансформатор орамасынан шарық желісін жаю. Амортизация нормалары келесідей қабылданады (4.1-кесте:)
4.1.1. 1-ші нұсқа
Ең алдымен энергожүйе қосалқы станциясының электржабдықтау сұлбасы сызылады. Оның сұлбасы 4.1-суретте көрсетілген.
4.1-сурет. Электржабдықтау сұлбасының 1-ші нұсқасы.
1-ші нұсқа бойынша электржабдықтар таңдалынады.
а) БТҚС трансформаторларын таңдау:
(4.1)
Оның паспорттық берілулері 4.2-кестеде көрсетілген.
Жүктелу коэффициенті:
(4.2)
4.2-кесте - Трансформатордың паспорты
Трансформатор түрі | SH, кВА | UBH, В | UHH, В | IXX, % | UКЗ, % | ∆РКЗ, кВт | ∆РХХ, кВт |
ТМН 2500/35/6,3 | 2500 | 35 | 6,3 | 1 | 6,5 | 23,5 | 4,1 |
1) активті:
∆РТБТҚС=2 (∆РХХ+∆РКЗ КЗ2), кВт; (4.3)
∆РТБТҚС=2 (4,1+23,5 0,62)=25,12 кВт.
2) реактивті:
∆QТБТҚС=0,02 (IXX+UКЗ КЗ2) SH, квар; (4.4)
∆QТБТҚС=0,02 (1+6,5 0,62) 2500=167 квар.
τ (4.5)
τ