Файл: Кіріспе здіксіз даму ымына органикалы шикізатты мнай, газ жне т.docx

-бір жыл ішінде табиғи баламада электр энергиясын үнемдеу, кВт*сағ;

Р - жабдықтың орнатылған қуаты, кВт;

n - электр жабдықтарының саны;

- бір жылдағы ЖЭҚ жұмысының орташа ұзақтығы бір жылдағы ЖЭҚ жұмыс күндерінің санын бір күндегі жұмыс сағаттарының санына (315 күн x күніне 7 сағат) көбейтіндісі ретінде айқындалады.

.

Отын баламасына қайта есептеуде жылдық үнемдеу құрайды:


Кесте 3 - ЖЭС экономикалық сипаттамалары

Электрқұрылғының атауы	Саны, дана	1 данаға бағасы, теңге	Сомасы, теңге
WH6.4-5000W жел генераторы	2	4 138 680	8 277 480
12 м мачта	2	471 600	943 200
Инвертор МАП SIN HYBRID 48В 20 кВт МикроАрт	1	1 175 400	1 175 400
Volta ST 12-200 200 А∙сағ 12 В аккумуляторлық батареясы	6	184 080	1 104 480
Құрылғы қорытындысы 11 500 560
Құрылыс монтаж жұмыстары			2 300 112
Қорытынды 13 800 672

Ақша эквивалентіндегі үнемдеу келесідей есептеледі:

,

(3.13)

мұндағы – электр энергиясының тарифі, теңге. Біздің аймақта электр энергиясының орташа бағасы =4 теңге /кВт * сағ.

.

Өтемділік мерзімі жалпы капитал салымының ақшалай баламада бір жыл ішіндегі үнемдеуге қатынасы ретінде есептеледі:

.

Өтелу мерзімін бүтін сандарға дейін дөңгелектеу ұсынылады, яғни бұл жағдайда өтелу мерзімі-2 жыл. ЖЭҚ кепілдік қызмет мерзімі 20 жыл.

---

Кесте 3.1-Техникалық-экономикалық есептеу нәтижелерінің еркін кестесі

Капитал салымдары, теңге	Жылына үнемдеу, теңге	Эксплуатационды шығындар, теңге	Өтемділік мерзімі
13 800 672	7 144 200	1 915 008	1,9 жыл

Математикалық модельдеу деректері негізінде жел энергетикасы қондырғысының ұсынылған нұсқасы ағаш шеберханасын электрмен жабдықтауды қамтамасыз ете алады деген қорытынды жасауға болады. Экономикалық есептеу көрсеткендей, ағаш шеберханасын балама электрмен жабдықтау үшін жел электр станциясын орнатқан кезде күрделі шығындар 13 800 672 теңгені құрайды.

ЖЭҚ-ның құндық мәнде енгізуден энергия үнемдеудің жылдық әлеуеті 7 144 200 теңгені құрайды. Осы іс-шараның өзін-өзі ақтау мерзімі екі жылға жуық деңгейде.

ҚОРЫТЫНДЫ

Жүргізілген талдау негізінде елді мекенді оның ішінде ағаш шеберханасын баламалы электрмен жабдықтау үшін горизонталды-осьтік жел қондырғының нұсқасымен салыстырғанда жоғары ПӘК-і бар желгенераторлы тік-өстік типті ЖЭҚ таңдалды.

Таңдалған нысанды электрмен жабдықтау үшін тұрақты магниттерден қозатын редукторы және синхронды электр генераторы бар жел генераторын қолданған жөн.

Елді мекеннің электр энергиясына деген қажеттілігін қамтамасыз ету үшін WH6.4-5000W моделінің екі жел генераторы қолайлы болып табылды.

WH6.4-5000W типті жел генераторының параметрлерін есепке алатын және SimPоwerSystem кітапханасының элементі болып табылатын виртуалды синхронды генератордан, сондай-ақ жел әсерін және жел генераторының механикалық бөлігінің қозғалысын имитациялайтын Matlab бағдарламалар пакетінің Simulink қосымшасынан тұратын жел энергетикалық қондырғының математикалық моделі әзірленді, ол жел генераторының жұмыс қабілеттілігін тексеру және жел генераторын басқару жүйесін жобалау үшін пайдаланылуы мүмкін.

Кәсіпорынға ЖЭҚ енгізудің экономикалық әсері бағаланды, ол электр энергиясының жылдық үнемдеуі шамамен болатынын , ал өзін-өзі өтеу мерзімі екі жылдан аспайтынын көрсетті.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. 
   Безруких П. П. Ветроэнергетика. Вымыслы и факты. Ответы на 100 вопросов. М.: Институт устойчивого развития, 2014. 74 с.
   
2. 
   Токарева Е. А. Выбор ветроэнергетичсекой установки //
   
3. 
   «Студенческие Дни науки в ТГУ» : сборник студенческих работ. – Тольятти : Изд-во ТГУ, 2018. 621с. С.151-152.
   
4. 
   Лукутин Б. В., Муравлев И. О., Плотников И. А. Системы электроснабжения с ветровыми и солнечными электростанциями : учеб. пособие. Томск : изд-во Томского политех. университета, 2015. 120 с.
   
5. 
   Черноталова Е. А. Определение ветроэнергетической установки // «Молодежь. Наука. Общество»: Всероссийская научно - практическая междисциплинарная конференция (Тольятти, 5 декабря 2018 года) : электронный сборник студенческих работ / отв. за вып. С. Х. Петерайтис. – Тольятти : Изд-во ТГУ, 2018. 621с. С.722–725
   
6. 
   Кашкаров А. П. Ветрогенераторы, солнечные батареи и другие полезные конструкции. Саратов : Профобразование, 2017. 144 c. 75
   
7. 
   Кривцов В. С., Олейников А. М., Яковлев А. И. Неисчерпаемая энергия. Ветроэнергетика. Харьков : ХАИ, 2014. 158 с.
   
8. 
   Безруких П. П. Ветроэнергетика : справочное и методическое пособие. М.:ИД «ЭНЕРГИЯ», 2015. 320 с.
   
9. 
   Безруких, П. П. Ветроэнергетика. М.: Интехэнерго-Издат, Теплоэнергетик, 2014. 304 c.
   
10. 
    Безруких, П. П. Ветроэнергетика. М. : Энергия, 2014. 665 c.
    
11. 
    _{Бурмистров А. А., Виссарионнов В. И., Дерюгина Г. В. Методы расчета ресурсов возобновляемых источников энергии: учеб. пособие. М. : МЭИ, 2009. 144} c
    

---

---