Оқыту нәтижелерін бақылауды және өлшеуді цифрландыру

Ақпараттық және қатынастық технологиялардың құралдарын көбіне оқыту нәтижесін бақылау және бағалауды автоматтандыруға қолданылады. Мұғалімдер арнайы жасалған құралдарды компьютерлік техниканың көмегімен педагогикалық өлшеу мақсатында және мектепте қолданылатын білім электрондық басылымдары мен ресурстарын бақылау бағалау жүйелерін қолданады.

Педагогикалық өлшеулерді автоматтандыру құралдарын жасау мен пайдалану барысында бұл құралдардың және оларды қолдану әдістерінің барлығы бақылау мен бағалау мақсатынан тәуелді болады.

Қазіргі өлшеу материалы және өлшеу құралы көбіне тесттер деп аталады. Бұл термин ақпараттық және қатынастық технологияларды өлшеуді автоматтандыру барысында барлық жағдайда дерлік қолданылады. Тесттердің қазіргі түсінігі жеткілікті кең және өзіне барлық дерлік мектепте қолданылатын өлшеу материалдарын олардың түрі және мазмұнына қатыссыз қосып алады.

Білімді осылай анықтау тәсіліне жалпы қызығушылық оның жақсы жақтарын анықтап берді:

• 
  Тестілеу процедурасын формализациялау және унификациялаудың жоғарғы дәрежесі;
  
• 
  Бірнеше компьютерде бір уақытта тестілеу жүргізудің мүмкіндігі;
  
• 
  Жергілікті компьютерлі желі немесе ауқымды ақпараттық желі Интернеттің көмегімен қашықтықтан тестілеу мүмкіндігін ұйымдастыру
  

Тесттер бақылау мақсатында қолданылады. Бұл жағдайда олардың көмегімен бір немесе бірнеше оқу курсының тақырыбын оқып бітірген оқушылардың білім сапасын анықтайды.

Сондай-ақ, тесттерді қолдану оқу процесі барысында мүмкін және міндетті. Бұл жағдайда тесттік материалмен жұмыс жасау оқушылардың өзіндік практикалық жұмыс жасауы негізінде жүзеге асады және «аналогты оқыту» және «өз қатесімен жұмыс» принципімен оқтуды жүзеге асырады.

Қорытындысында, тесттік материалдар диагностика мақсатына жету үшін қолданылатын құрал ретінде қолданыла алады. Бұл жағдайда, тестілеу қорытындысы нәтижесінде оқу сапасына оң әсер ететін кейбір мазмұндық, әдістемелік және ұйымдастырушылық іс-әрекеттер қабылданады.

Сонымен қатар, тесттерді топтау үшін және автоматтандырудың компьютерлік құралдарын адекватты қолдану үшін тесттік материалды дегейлік классификациясы қолданылады.

І деңгейлік тесттер оқушылардың біліктілігін көмекпен тексеруге негізделеді. Бұл тесттер анықтау (тапсырма «иә» немесе «жоқ» деген жауапты сұрайды); айырмашылық тесті (берілген жауаптардың әрқайсысынң дұрысын таңдау); классификацияға тесттер (екі жауаптың сәйкестігін табу тапсырмасы).

---

ІІ деңгейлік тесттер оқушылардың біліктілігін өз бетімен еске сақтау арқылы еске түсіру және оның алдында алынған білімді алгоритмдік түрде қолдануға негізделеді. Оларға: құрастыру тесттері (тапсырмаларда бос қалған құрастырушыны толтыру); құрастыру тесті (бұл тесттің тапсырмалары жадыны өз бетімен еске түсіруге арналған); тесттер – типтік тапсырмалар (тапсырмаларды алынған білімнің алгоримтін қолданбай-ақ шешуге болады).

ІІІ деңгейлі тесттер оқушылардың эвристикалық типтің іс-әрекетіне дайындығын анықтайды, бұл типтік емес тапсырмалар (бұл тапсырмаларда мақсат айқын, бірақ жағдай белгілі емес, бұл жағдайда мақсатқа жете аламыз, типтік іс-әрекеттің игерілген ережелерін алдын ала трансформациялау және оларды берілгенді шешуге қолдану қажет етіледі. Жағдай алдын ала белгісіз.)

IV деңгей тесттері оқушылардың шығармашылық скерлігін анықтау үшін қолданылады – олардың жаңа ақпаратты алу үшін іздене алу қабілеті ескеріледі. Бұл тест-мәселелер (шешімдері белгісіз және алдын ала белгілі әдістерді қолданып шешу мүмкін емес тапсырмалар, алгоритмдер, )

Сондай-ақ, ақпараттандыру үдерісінде ереже бойынша құрастырылған тест тапсырмаларының топтары қолданыла алады. Бұл топтарға жататындар:

• 
  таным процесінің деңгейін және оқушылардың ойлау функциясын анықтауға арналған интеллект тесттері;
  
• 
  оқушылардың іскерліктің әртүрлі түрлерін игеруін анықтауға арналған қабілеттілік тесттері;
  
• 
  оқушылардың білімін, біліктілігінің дамуын тексеруге арналған меңгеру тесті;
  
• 
  оқушылардың эмоционалды-ерікті қасиеттерін анықтауға арналған тұлғалық тесттер.
  

Дегенмен, жалпы орта білім беретін мектептерде қолданылатын әртүрлі тесттердің ішінен ең көп және көп қолданылатыны – қабілтеттілік тесттер болып табылады.

Педагогикалық өлшемдерді автоматтандыруға бағытталған АҚТ құралдарын қолдану барысында оқушылардың білім нәтижесінің өлшемдерінің және олардың шығармашылығының және жалпы білім беретін мектептердің мемлекеттік стандартына сай келуінің екі басты негізгі қадамын көрсету керек. Олардың ең біріншісі, қалыптасқан қадам, оқушылардың тапсырманы орындау ережесіне сай анықталған мазмұнды меңгеруіне байланысты бір-бірімен салыстыру. Екіншіден, қалыптасқан қадам, оқушылардың курс мазмұнының білім деңгейін немесе крийтеримен салыстыруды оқыту нітижесіне талап түрінде анықтайды.

---

§2. Бақылау-бағалау материалдарын құруға қойылатын талаптар

АҚТ құралдарының мазмұнының құрамына кіретін тесттік тапсырмалар спецификалық талаптар жүйесіне жауап беруі керек, алдыңғы орында мазмұнның пәндік тазалығы кіреді, анықтамалығы, бірізділігі, қарапайымдылығы, сенімділігі, форма дұрыстығы, желілік еркіндігі, технологиялығы және нәтижелілігі.

Мазмұндық және функционалдық валидтілікті көрсетеді. Мазмұндық валидтілік – бұл мәтіннің бақыланатын оқу материалының мазмұнына сәйкес келуі. Функционалдық валидтілік – бағаланатын біліктілік деңгейіне тесттің сәйкес келуі.

Орындалуын талап ету барлығына қол жетімді тест, әрбір оқушының түсініп қана қоймауына қажет емес, сонымен қатар ол дұрыс жауаптардың қалған эталоннан ерекшеленуі орындалады.

Тесттің қарапайымдануын талап ету білдіреді, тест бір тапсырма бір деңгейде болуы, ол бірнеше тапсырма бірнеше деңгейдегі тесттер емес.

Бір мағыналы тесттер анықталады бір іздік баға сапасы орындалады, ол әртүрлі тәжірибелер арқылы анықталады.

Сенімділік түсінігі тест жүргізгенде игеру деңгейі өлшемінің дұрыстығымен анықталады. Сенімділікті талап етуді шектеу оқушының көп рет тапсырған тестінің қорытындысының тұрақтылығын қамтамасыз етумен анықталады.

Компьютерлік құрылымдық тесттілеуді автоматтандыру. АКТ базасының құрылымымен, дұрысында, мына этаптар жүргізілгенде орындалады.

• 
  Тесттік тапсырманы бөлек мектеп дисциплинасына және бөлек тақырыптар бойынша;
  
• 
  Тесттік тапсырмалардың құрылымын өңдеу;
  
• 
  Мектеп оқушыларын оқытуда диагностика қорытындысын әртүрлі деңгейде қолдану;
  
• 
  Анықтау және қолдану критерилерін таңдауда тесттік тапсырмалардың мазмұнына көңіл аударылады;
  
• 
  Тесттік тапсырмаларды бақылау білім оқытуда ерекшелік белгілерінің көрінуіне және болжам жасауда, бақылау жасауда қолданылады;
  
• 
  Тесттік тапсырмаларды орындауда алынған қорытынды бағалардың шкалалардың көрінісін анықтауда;
  
• 
  Тесттік тапсырмалардың қорытындысын оқыту өлшемін ақпараттық және автоматтық зерттеулердің мүмкіндік жолдарын;
  
• 
  Бақылау – өлшеу АКТ құрылымы, олардың апробациясы және жөнделуі
  
• 
  Орташа білім беретін мектептерде бақылау – өлшеу АКТ-ны практикада қолдануы.
  

Негізгі тапсырма күші, тесттік түрде берілуі, дәстүрлі тапсырмалар мен сұрақтар мен салыстырғанда, нақты, логикасын, тесттік тапсырмаға қарапайымда біржақты қарау, баға және қорытындысы

---

Нақ осы белгілер тестті керек және баға мен қорытындысын мектеп оқушыларын оқытуда мемлекеттік білім беру стандартына сай келеді. Педагогикалық бақылау және өлшеуде АКТ автоматтандырылған формасы орнатылған.

3. Ақпараттандырылған бақылау әдісі және оқыту қорытындысын өлшеу.

Бақылау – өлшеу АКТ-сын жасауда талапқа сай болуы, заманға сай дидактикада болуы қарастырылады. Бұны ойластыруда міндетті түрде қарау керек:

• 
  Мазмұны мектеп оқушыларының көңілі және қызығушылығын арнайы мотивавациялау
  
• 
  Қиындық деңгейі және оқу материалының қиындығына, тапсырма және есеп, бақылау және баға
  
• 
  Керекті процесті өткізу үшін тапсырма қиындығын төмендету
  
• 
  Мектеп оқушыларының білім деңгейін қорытынды бақылау арқылы анықтау
  
• 
  Әртүрлі оқу материалын дұрыс айыры алу үшін белгілерді немесе арнайы символдарды қолдану, бақылау және тапсырма орындауда.
  
• 
  Практикадан алынған нақты бақылаудан алып бақылау – өлшеу материалдарын қолдану
  
• 
  Оқу материалынан және бақылау – өлшеу материалынан қосымша дидактикалық әрекеттер мектеп оқушысының өзіндік танымен (жаңа материалды түсіндірумен, мұғалімнен кеңес алумен, видеоконференциямен, рассылка тізімімен, формуламен т.б.)
  
• 
  Қол жетімді және тілдік стиль жағынан түсінікті, оқушылардың мақсатты жетістігі
  
• 
  Навигация оқытылатын материал қарапайымдылығы, сұрақтар және тапсырма компоненты бақылау және өлшем білім деңгейі
  
• 
  Терминология және барлығы қолдаған белгілерді сақтау
  
• 
  Анықтамалық күнтізбе, қолданылған объект және қатынастардың мазмұны анықталады
  
• 
  Мектеп оқушыларының қателіктерін алдын-алу мүмкіндігі, олардың өзіндік жұмыс жасаған кезде оқытылған материалдың мазмұнын түсіну кезінде , бақылау – өлшеу процедураларын орындаған кезде.
  

Педагогикалық өлшеуде ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолданғанда аспектілерін белгілеп, өлшем эффектісін және бақылауын жақсы жағынан көрсету. Аспектіге дайындалған мұғалімдер мен жұмыскерлер педагогикалық өлшемін қолдану. Аспектілерін санын төменде көрсету:

• 
  Мұғалімді қиында көз майын алатын жұмыстарды мектеп оқушысына өткізуден босатады;
  
• 
  Мұғалімнің өзіндік шығармашылығына және кәсіби өсу шеберлігіне уақыты көбейеді;
  
• 
  Оқытудың қорытынды беруі барлық жағынан қамтамасыз етілуі;
  
• 
  Педагогикалық өлшем және қамтамасыз ету стандартизациясын жоғары объективтілігі;
  
• 
  Педагогикалық өлшемнің формализациясы және унификациясын жоғары деңгейде көрсету;
  
• 
  Бірнеше мектеп оқушысына өлшем жүргізу бір уақытта іске асыруға болады;
  
• 
  Телекомуникация технологиясында педагогикалық өлшем дистанциондық организацияға мүмкіндік береді;
  
• 
  Бақылау – өлшеу материалдарын кіріспе база ретінде қолдану және көптеген сандағы педагогтарды өңдеуге мүмкіндік туады;
  
• 
  Педагогикалық өлшемдерді оперативті түрде және көп факторлы статистикалық өңдеуге мүмкіндік береді;
  

---

Ақпараттық педагогикалық өлшем теріс эффект шақырылуы мүмкін, мұнда:

• 
  Мектеп оқушыларының компьютерлік техникасында жылдам жұмыс істеу, педагогикалық өлшемде қорытынды алу тікелей осыған байланысты;
  
• 
  Мектеп оқушысының компьютермен жұмыс істеуі бағалануы программалық қамтамасыз етілуі, бағасы келесі динамикаға дейін сақтау мүмкін емес, тек қана статистикалық қорытынды қағаз бетіне шығарып сақтауға болады;
  
• 
  АКТ жағдайында педагогикалық өлшем объективтілігіне теріс әсер етуі мүмкін.
  

---

Смотрите также файлы

• 11. Диаграммы состояния двухкомпонентных систем.docx

• Билет 1 История отечественной педиатрии. Основные этапы развития и становления педиатрии в нашей стране.docx

• Ответ Программная платформа, определяющая структуру программной системы.docx

• Практические (ситуационные) задачи по дисциплине корпоративная социальная ответственность проблемноаналитические задания.docx

• Фыыччавпвапвапыыывсс.docx