ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 26.10.2023
Просмотров: 82
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Исмаил Бағдат, 2-017 ЖМ, СРСП 1
"Жалпы Медицина" мамандығының 2 курс студенттеріне "Фармакология негіздері" пәні бойынша 2020-2021 жылдарға арналған СОӨЖ тапсырмалары КРЕДИТ 1
НҰСҚА 5
ТАПСЫРМА 1. РЕЦЕПТ ЖАЗЫП БЕРУ:
1. 30 таблетка но-шпа («No-Spa») 4 сантиграмм. 1 таблеткадан күніне 3 рет тағайындау. (коммерциялық атауы бар таблеткалар)
Жауабы:
Recipe: Tabulettas «No-Spa» 0,04
Da tales doses numero 30
Signa. 1 таблеткадан күніне 3 рет .
2. 40 ұнтақ фолий қышқылы (Acidum folicum) 1 мг. 1 ұнтақтан ішке, күніне 2 рет.
Жауабы:
Recipe: Acidi folici 0,001
Da tales doses numero 30
Signa. Күніне 2 рет 1 ұнтақтан ішке.
3. 10 ректалді суппозиторий эритромицинмен (Erythromycinum) 100 мг әрқайсысында. 1 суппозиторийден тік ішекке күніне 2 рет.
Recipe: Erythromycini 0,1
Olei Cacao quantum satis
ut fiat suppositorium rectale
Da tales doses numero 10
Signa. Күніне 2 рет 1 суппозиторийден тік ішекке.
4. 10 мл 1% нитроглицериннің спиртті ерітіндісі (Nitroglycerinum). қанытқа 2 тамшыдан, жүрек аймағындағы ауырсыну үстамасы кезінде тіл астына.
Recipe: Solutionis Nitroglycerini spirituosae 1% - 10 ml
Da.Signa. Қанытқа 2 тамшыдан, жүрек аймағындағы ауырсыну үстамасы кезінде тіл астына.
5. 10 ампула 2 мл 2,5% этацизин ерітіндісі (Aethacizinum). Көк тамырға тамшылатып 4 мл 200 мл изотоникалық натрия хлорид ерітіндісінде.
Recipe: Aethacizini 0,05
Da tales doses numero 10 in ampullis
Signa. Көк тамырға тамшылатып 4 мл 200 мл изотоникалық натрия хлорид ерітіндісінде.
ТАПСЫРМА 2. РЕЦЕПТТЕГІ ҚАТЕЛЕРДІ ТАУЫП, ДҰРЫС ЖАЗЫҢЫЗ:
Rp.: Unguenti Acidi salicylici 0,5% - 50,0
Da.Signa. Терінің зақымданған аймақтарына.
ТАПСЫРМА 3.
Таралу коэффициентіне анықтама беріңіз.
Таралу коэффициенті - бұл заттың липофильділігінің өлшемі. Ол неғұрлым липофильді болса, оның таралу коэффициенті соғұрлым жоғары болады.
1. Таралу коэффициентінің мәні қандай?
Таралу коэффициенті төмен заттар әдетте плазмада қалады және көбінесе перифериялық әсерлерді тудырады. Олар негізінен арқылы бүйрек сүзгілеуінен өтеді.
Таралу коэффициенті жоғары заттар май тініне енеді және гематоэнцефалдық тосқауылынан оңай өтіп, орталық жүйке жүйесінің тіндеріне таралады және орталық әсер етеді. Мұндай заттар негізінен бауырда метаболизденеді және өтпен шығарылады.
2. ДЗ таралу термині нені білдіреді?
Дәрілік заттың таралуы - дәрі-дәрмектің қан ағымынан тіндерге ену процесі. Ол көбінесе дәрі-дәрмектің әсер ету жылдамдығына, күші мен ұзақтығына байланысты.
Қанға сіңгеннен кейін зат плазма мен тіндерге таралады. Ол бөлінетін кеңістік физиологиялық рН-да оның иондану дәрежесіне және таралу коэффициентіне байланысты. Суда еритін заттар плазмада таралады және ондағы ақуыздармен байланыса алады. Әр түрлі заттар плазманың әртүрлі ақуыздарымен — альбуминмен немесе (нақтырақ) басқа ақуыздармен байланысады (мысалы, тироксинді байланыстыратын ақуыз, ИФР байланыстыратын ақуыз және т.б.). Липофильді заттар орталық жүйке жүйесі мен май тінінде таралады. Аз гидрофильді заттар тіндердің ақуыздарымен байланыса алады.
3. Таралу неге байланысты?
Дәрілік заттың таралу сипаты оның липидтердегі ерігіштігімен, қан плазмасы ақуыздарымен байланысу дәрежесімен, аймақтық қан ағымының қарқындылығымен және басқа факторлармен анықталады. Дәрілік заттың көп бөлігі сіңгеннен кейінгі алғашқы минуттарда қанмен белсенді түрде қамтамасыз етілетін органдар мен тіндерге енеді (перфузия жылдамдығы 1 мл/мин — ден асады)-бүйрек, өкпе, бүйрек үсті бездері, қалқанша без, бауыр, жүрек, ми, көкбауыр (перфузия жылдамдығы 0,1-1 мл/мин). Дәрілік препаратпен бұлшықеттердің, шырышты қабықтардың, терінің және май тіндерінің, сүйектердің қанығуы баяу жүреді (перфузия жылдамдығы 0,1 мл/мин-ден аз).
Осы тіндердегі дәрілік заттардың емдік концентрациясына қол жеткізу үшін бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін уақыт кетеді.
4. Таралу коэффициенті орталық әсерлердің көріну жылдамдығына қалай әсер етеді? Мысалдар келтіріңіз
Майда еритін заттар, әдетте, үлкен таралу коэффициентіне ие. Ми мен жұлынның құрамында көп мөлшерде май тіндері (миелин) бар және гематоэнцефалды тосқауылымен қорғалған. Сондықтан зат неғұрлым липофильді болса, соғұрлым ол орталық жүйке жүйесіне оңай енеді және соғұрлым тез әрекет ете бастайды. Оның орталық әсерінің тез тоқтауын күту керек, өйткені ол мидың липофильді ортасынан оңай кетеді.
Мысалы, липофилділігі жоғары препараттар – диазепам, димидрол, метопролол, пропранолол, окспренолол.
ТАПСЫРМА 4.
Атропиннің ЖТЖ-не қалай әсер ететінін сипаттаңыз.
Атропиннің ЖТЖ-не әсері. Жүрек бойынша – жүрек ырғағы жоғарылайды, кезбе жүйкенің холинергиялық әсерінің төмендеуімен түсіндірілетін тахикардия. Бұл кезде адренергиялық (симпатикалық) иннервацияның тонусы орын алады. Сонымен бірге кезбе жүйке болып келетін эфферентті доғамен жүрекке теріс рефлексті жояды немесе оның алдын алады. Жүрекшелердің жиырылғыштығы жоғарылайды, атриовентрикулярлы өткізгіштік жеңілдейді.
Тамырларға және АҚ-ға әсер етпейді, бірақ холиномиметикалық заттардың гипотензивті әсеріне кедергі жасайды.
1. Аз дозада енгізгенде атропин қандай әсер көрсетеді?
Аз дозаларда <0,5 мг енгізген кезде атропин вегетативтік жүйке жүйесінің парасимпатикалық бөлігінің белсенділенуімен байланысты парадоксальді (қарама-қарсы) реакция тудыруы мүмкін (брадикардия, атриовентрикулярлы өткізгіштігінің баяулауы).
2. "Атропин толқыны"дегеніміз не?
Атропин толқыны дегеніміз – менің ойымша атропиннің фармакологиялық әсері деп ойлаймын.
М-холинорецепторларды блоктайды. Мидриазды, орналасу параличін, көзішілік қысымның жоғарылауын, тахикардияны, ксеростомияны тудырады. Бронх және асқазан, тер бездерінің секрециясын тежейді. Бронхтардың, асқазан - ішек жолдарының, өт және зәр шығару жүйелерінің тегіс бұлшықеттерін босаңсытады — антиспазмодикалық әсер. ОЖЖ қоздырады (үлкен дозалар).
3. "Атропиндік толқын"қай жолмен енгізіледі?
Ішке, қантамырға (атропин сульфат), тері астына, бұлшықетке, субконьюнктивті немесе парабульбарлы, электрофорез жолымен. Жақпа қабақтарға салынған.
Ішке–тәулігіне 1-3 рет 0,25-1 мг-дан (асқазан мен он екі елі ішектің ойық жарасы кезінде дозаны аузында жеңіл құрғақтық пайда болғанға дейін жеке таңдайды). Балаларға, жасына байланысты-күніне 1-2 рет 0,05-0,5 мг. Ең жоғары бір реттік доза — 1 мг, тәуліктік — 3 мг.
Қантамырға, тері астына, бұлшықетке — 0,25–1 мг-ден тәулігіне 1-2 рет. Брадиаритмияны емдеу үшін ересектерге: қантамырға — да ЭКГ және АД бақылауымен–0,5-1 мг, қажет болған жағдайда енгізуді 3-5 минуттан кейін қайталайды; ең жоғары доза 0,04 мг/кг (3 мг). Балаларға-10 мкг/кг.
Офтальмологияда-1-2 тамшыдан 1% ерітінді науқас көзге тәулігіне 2-3 рет тамызады. 7 жасқа дейінгі балаларға ≤0,5% концентрациясында атропин ерітіндісін қолдануға рұқсат етілген. Кейбір жағдайларда 0,1% ерітіндіні 0,2–0,5 мл немесе парабульбарлы — 0,3–0,5 мл дозада субконьюнктивальді, сондай — ақ электрофорез жолымен-0,5% ерітіндіні анодтан қабақтар немесе көз саңылауы арқылы енгізеді. Жақпа күніне 1-2 рет қабақтарға салынады.
ТАПСЫРМА 5.
РЕЦЕПТ МІНДЕТТЕРІ: ДӘРІ-ДӘРМЕКТЕРДІ АНЫҚТАҢЫЗ ЖӘНЕ РЕЦЕПТ ЖАЗЫҢЫЗ:
1. Гипертониялық кризде қолданатын холинергиялық зат.
Бензогексоний, пентамин
Recipe: Tabulettam Benzohexonii 0,1
Da tales doses numero 10
Signa. Күніне 2 рет 1 таблеткадан.
Recipe: Solutionis Pentamini 5% - 1 ml
Da tales doses numero № 5
Signa. Күніне 2 рет 1 мл-ден бұлшықетке енгізуге.
2. Ойық жараны емдеуге арналған М-холиноблокатор.
Атропин, пирензепин (Гастроцепин)
Recipe: Tabulettam Pirenzepini 0,025
Da tales doses numero 50
Signa. Күніне 4 рет 1 таблеткадан.
Recipe: Solutionis Atropini sulfatis 0,05% - 1 ml
Da tales doses numero 10 in ampullis
Signa. 1 мл-ден тері астына енгізу.
3. Ішек моторикасын ынталандыруға арналған холиномиметик.
Ацеклидин
Recipe: Solutionis Aceclidini 0,2% - 1 ml
Da tales doses numero 6 in ampullis
Signa. 1 мл-ден тері астына енгізу.