1-билет

1. Деректер базасының технологиясы, негізгі ұғымдары мен анықтамалары

Деректер базасының технологиясы-бұл компьютерлік жүйелердегі деректерді

ұйымдастыру, басқару және өңдеу тәсілдерін зерттейтін информатика саласы. Ол

мәліметтер базасының теориялық негіздерін, сондай-ақ оларды жобалау, құру, пайдалану

және техникалық қызмет көрсету әдістері мен құралдарын қамтиды.

Деректер базасы технологиясындағы негізгі ұғымдар мен анықтамаларға мыналар

жатады:

-Деректер базасы (ДБ) - бұл компьютерлік жүйеде ұйымдастырылған және сақталған

байланысты мәліметтер жиынтығы.

- Деректер базасын/қорын басқару жүйесі (ДҚБЖ) - бұл мәліметтер базасын басқаруға

арналған бағдарламалық жасақтама.

- Деректер базасының схемасы-бұл мәліметтер базасында деректерді сақтау құрылымы

мен шектеулерінің сипаттамасы.

- Кесте - бұл белгілі бір жолдар мен бағандар саны бар екі өлшемді массив болып

табылатын мәліметтер құрылымы, мұнда әр жол жеке жазбаны, ал әр баған жеке

атрибутты білдіреді.

- Сұрау-бұл деректерді таңдауға, өзгертуге немесе жоюға бағытталған деректерде

орындалатын операция.

- Индекс-бұл кестедегі деректерге қол жеткізуді жеделдету үшін қолданылатын

мәліметтер құрылымы.

- Транзакция-бұл бірлік ретінде орындалуы керек дерекқор операцияларының тізбегі.

2. ДББЖ жіктелуі

Деректер базасын басқару жүйелерін (ДББЖ) деректер моделі, деректерді сақтау әдісі, тарату және қол жетімділік сияқты әртүрлі критерийлер бойынша жіктеуге болады.

1. Деректер үлгісі бойынша:

- Реляциялық ДҚБЖ – мәліметтерді кесте түрінде көрсететін реляциялық модельді пайдаланатын мәліметтер базасы;

- иерархиялық және желілік ДҚБЖ – иерархиялық немесе желілік модельді пайдаланатын мәліметтер базасы, мұнда деректер ағаш немесе графиктік құрылым түрінде ұсынылады.

2. Мәліметтерді сақтау әдісі бойынша:

- Файлдық ДҚБЖ – деректерді қатты дискідегі файлдарда сақтау;

- Интерактивті ДҚБЖ – жылдамырақ қол жеткізу үшін мәліметтерді компьютердің жедел жадында сақтау;

- Бөлінген ДҚБЖ – қол жетімділік пен ауқымдылықты арттыру үшін деректерді бірнеше құрылғыларда және желі түйіндерінде сақтау.

3. Таралуы бойынша:

- орталықтандырылған ДҚБЖ – бір компьютерде немесе серверде сақталатын мәліметтер қоры;

---

- Бөлінген ДҚБЖ – бірнеше құрылғыларда және желі түйіндерінде сақталатын мәліметтер базасы.

4. Қол жетімділігі бойынша:

- Бір пайдаланушының ДҚБЖ – бір пайдаланушының пайдалануына арналған мәліметтер қоры;

- Көп қолданушы ДҚБЖ – бір уақытта бірнеше пайдаланушылар пайдалана алатын мәліметтер базасы.

Кейбір ДҚБЖ бірнеше санаттарды біріктіруі мүмкін. Мысалы, реляциялық ДҚБЖ орталықтандырылған да, таратылған да болуы мүмкін, сонымен қатар көп пайдаланушының жұмысын қолдауы мүмкін және т.б.

3. Төрт болмыстан тұратын «Деканат» ДБ Чен нотациясын құру



2-билет

1. Деректер базасының архитектурасы

Мәліметтер базасының архитектурасы - бұл дерекқордың қалай жұмыс істейтінін және қол жеткізуді және деректерді басқаруды қамтамасыз ететінін анықтайтын құрылымның, құрамдастардың және олардың арасындағы өзара әрекеттестіктердің сипаттамасы.

Жалпы, деректер базасының архитектурасы бірнеше деңгейлерді қамтуы мүмкін:

1. Мәліметтерді физикалық сақтау деңгейі. Бұл деңгей деректердің қатты дискілерде және басқа сақтау құрылғыларында қалай сақталатынын анықтайды. Ол физикалық дискілерді, файлдық жүйелерді, кестелерді және индекстерді қамтуы мүмкін.

2. Мәліметтерді басқару деңгейі. Бұл деңгей деректерді өңдеу, өзгерту және сақтау жолын анықтайды. Ол деректерге қол жеткізу үшін пайдаланылатын SQL және процедуралар сияқты сұрау тілдерін қамтуы мүмкін.

3. Логикалық жобалау деңгейі. Бұл деңгей деректердің дерекқорда қалай ұйымдастырылғанын және байланысты екенін анықтайды. Ол дерекқор схемаларын, кестелерді, кестелер арасындағы қатынастарды және деректер тұтастығын шектеулерді қамтуы мүмкін.

4. Концептуалды жобалау деңгейі. Бұл деңгей дерекқордың пайдаланушы қажеттіліктерін қалай қанағаттандыратынын анықтайды. Ол дерекқор қанағаттандыруға тиіс бизнес-процестердің сипаттамасын және қажеттіліктерін қамтуы мүмкін.

5. Пайдаланушы интерфейсінің деңгейі. Бұл деңгей пайдаланушылардың дерекқормен қалай әрекеттесетінін анықтайды. Ол пішіндерді, есептерді, сұрауларды және деректерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін басқа пайдаланушы интерфейстерін қамтуы мүмкін.

Дерекқор архитектурасының әрбір деңгейі деректерді басқару және олармен әрекеттесу үшін арнайы мүмкіндіктерді қамтамасыз етеді. Жақсы жобаланған дерекқор архитектурасы деректерге тиімді қол жеткізуді қамтамасыз етуі, деректер тұтастығын сақтауы және деректерді рұқсатсыз кіруден қорғауы керек.

---

2. MS SQL Server ДББЖ ортасында деректер базасының моделін жобалау және іске асыру

MS SQL Server ДББЖ ортасында мәліметтер қоры моделін жобалау және енгізу бірнеше кезеңдерді қамтиды. Оларды толығырақ қарастырайық.

1. Мәліметтер базасына қойылатын талаптарды анықтау

Бірінші қадам - ​​дерекқорға қойылатын талаптарды анықтау. Мәліметтер базасында қандай деректер сақталатынын, деректер арасында қандай байланыстар бар екенін, деректермен қандай операциялар орындалатынын және т.б. түсіну қажет. Бұл қадам дерекқорды қалай құрастыру керектігін түсіну үшін маңызды.

2. Мәліметтер қорының схемасын жобалау

Келесі қадам дерекқор схемасын жобалау болып табылады. Бұл кезеңде кестелер құрылады, олардың арасындағы байланыстар анықталады, әр өріс үшін мәліметтер типтері таңдалады және т.б. MS SQL серверінде мәліметтер базасын жобалау үшін графикалық дизайнерді немесе SQL тілін пайдалануға болады.

3. Кестелер мен индекстер құру

Мәліметтер қорының схемасын құрастырғаннан кейін кестелер мен индекстерді құру қажет. Кестелер SQL тілі арқылы құрылады, ал индекстер мәліметтер қоры сұрауларын жылдамдату үшін жасалады.

4. Мәліметтер қорын мәліметтермен толтыру

Келесі қадам деректер қорын деректермен толтыру болып табылады. Ол үшін SQL сценарийлерін немесе деректерді импорттауға арналған арнайы бағдарламаларды пайдалануға болады.

5. Мәліметтер қорын оңтайландыру

Соңғы қадам - ​​дерекқорды оңтайландыру. Бұл кезеңде сіз онымен жұмысты жылдамдату үшін сұрауларды, индекстерді және деректер қорының басқа элементтерін оңтайландыруға болады.

Жалпы алғанда, MS SQL Server ДҚБЖ ортасында мәліметтер қоры моделін жобалау және енгізу SQL тілін жақсы білуді және MS SQL Server ерекшеліктерін қажет ететін күрделі процесс. Дегенмен, қадамдарды және әрекеттер тізбегін дұрыс жоспарласаңыз, тиімді және сенімді дерекқорды жасай аласыз.

3. Төрт болмыстан тұратын «Кафедра» ДБ Чен нотациясын құру



3-билет

1. Деректердің иерархиялық, желілік және реляциялық модельдері

Иерархиялық деректер үлгісі - бұл деректер иерархияда ұйымдастырылған модель, онда әрбір элементтің ата-анасы бар және бірнеше еншілес болуы мүмкін. Ол негізінен ескі деректер базасын басқару жүйелерінде қолданылған және бүгінде сирек қолданылады. Иерархиялық дерекқорлардың мысалдары IBM фирмасының IMS және Computer Associates фирмасының IDMS болып табылады.

---

Желілік деректер моделі - бұл деректер желі ретінде ұйымдастырылған, әр элементте бірнеше ата-аналар мен бірнеше балалар болуы мүмкін. Ол иерархиялық модельдің кемшіліктеріне жауап ретінде әзірленді және бүгінгі күні де сирек қолданылады. Желілік дерекқорлардың мысалдары Computer Associates фирмасының IDMS/Network және Hewlett-Packard фирмасының Integrated Data Store (IDS) болып табылады.

Реляциялық деректер моделі қазіргі деректер базасын басқару жүйелеріндегі ең көп таралған деректер моделі болып табылады. Реляциялық модельде деректер кестелерде ұйымдастырылады, мұнда әрбір кесте атрибуттар жиыны арасындағы қатынасты көрсетеді. Әрбір кесте жолы атрибуттарға сәйкес мәндер кортежін, ал кестенің әрбір бағаны төлсипатты білдіреді. Реляциялық дерекқорлар пайдаланудың қарапайымдылығы, икемділігі және ауқымдылығы сияқты көптеген артықшылықтарды қамтамасыз етеді. Реляциялық ДББЖ мысалдары MS SQL Server, Oracle, MySQL, PostgreSQL және т.б.

Жалпы, деректер үлгісін таңдау қолданбаға қойылатын талаптарға және жұмыс істеуге тиіс деректер түріне байланысты. Дегенмен, деректердің реляциялық моделі қазіргі заманғы деректер қорын басқару жүйелерінде ең танымал және кең таралған болып қала береді.

2. Пәндік сала ұғымы

3. Алты болмыстан тұратын «Университет» ДБ Чен нотациясын құру



4-билет

1. Деректер моделі ұғымы

Деректер моделі дерекқордағы деректердің құрылымын, сақталуын және манипуляциясын сипаттау үшін пайдаланылатын деректердің абстрактілі көрінісі болып табылады. Ол деректердің қалай ұйымдастырылатынын, қалай сақталатынын және оған қалай қол жеткізуге болатынын анықтайды.

Деректер үлгісі деректерді сақтау, өзгерту және дерекқордан алу жолын сипаттайтын ережелер жинағын қамтиды. Ол графикалық диаграмма, математикалық формулалар немесе мәтіндік сипаттама түрінде берілуі мүмкін.

Иерархиялық, желілік, реляциялық және объектіге бағытталған деректер үлгілерінің бірнеше түрі бар. Әрбір модельдің өзіндік сипаттамалары бар және әртүрлі салаларда және қолданбаларда қолданылады.

Деректер үлгісін таңдау қолданбаның талаптарына және жұмыс істеуге тура келетін деректер түріне байланысты. Дегенмен, деректердің реляциялық моделі қазіргі заманғы деректер қорын басқару жүйелерінде ең танымал және кең таралған болып қала береді.

2. ДББЖ негізгі функциялары

---

Мәліметтер қорын басқару жүйесінің (ДҚБЖ) негізгі функцияларына мыналар жатады:

1. Мәліметтер қорын құру: Мәліметтер қорының құрылымын құру, кестелерді, өрістерді, кілттерді, шектеулерді және кестелер арасындағы қатынастарды анықтау.

2. Мәліметтерді сақтау: Мәліметтер базасында мәліметтерді сақтау, дискідегі деректерді ұйымдастыру, деректерге қол жеткізуді басқару және деректердің тұтастығын бақылау.

3. Сұрауларды өңдеу: Дерекқордан деректерді таңдау, кірістіру, жаңарту немесе жою үшін сұрауларды өңдеу.

4. Сұрауларды оңтайландыру: максималды орындалу жылдамдығы мен жүйе ресурстарын ең аз пайдалану үшін сұрауларды оңтайландыру.

5. Транзакцияны басқару: транзакцияны орындау кезінде деректердің тұтастығын және деректер қорының сәйкестігін қамтамасыз ету.

6. Деректердің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру: дерекқордың сақтық көшірмелерін жасаңыз және қате немесе деректер жоғалған жағдайда деректерді қалпына келтіріңіз.

7. Қол жеткізу және қауіпсіздікті басқару: пайдаланушының деректерге қол жеткізуін басқару және деректерді рұқсатсыз кіруден қорғау.

8. Бақылау және ескерту: дерекқордың күйін бақылаңыз, ақауларды анықтаңыз және жүйе әкімшісіне хабарлаңыз.

9. Өнімділікті басқару: Дерекқор өнімділігін басқару, сұрауларды оңтайландыру және жүйенің максималды өнімділігі үшін параметрлерді баптау.

10. Көп пайдаланушыға қолдау көрсету: көп пайдаланушыға қолдау көрсету және дауларды басқару.

Жалпы алғанда, деректер қорын басқару жүйесі тиімді, қауіпсіз және сенімді сақтауды, басқаруды және деректерге қол жеткізуді қамтамасыз етуге арналған.

3. Төрт болмыстан тұратын «Деканат» ДБ Мартин нотациясын құру



5-билет

1. Реляциялық жүйелер және олардың жіктелуі

Реляциялық дерекқор жүйелері (РДЖБ) реляциялық деректер моделіне негізделген ДҚБЖ болып табылады. Олар кестелермен және олардың арасындағы қатынастармен сипатталатын пішімде деректерді сақтау, басқару және өңдеу үшін пайдаланылады. РДЖБ бизнес, ғылым, білім және т.б. сияқты әртүрлі салаларда кеңінен қолданылады.

РДЖБ бірнеше критерийлер бойынша жіктелуі мүмкін:

1. Таралуы:

- Жергілікті RSBD – бір станокта орнатылған;

- Таратылған RDBMS – бірнеше машиналарда орнатылған, географиялық түрде таралуы мүмкін.

---

Смотрите также файлы

• Установленный лимит остатка денежных средств в кассе 4000 рублей. Остаток в кассе на начало дня 1000 рублей. Получены в кассу денежные средства с расчетного счета 300000 рублей.docx

• Протокол 5 от 27 мая 2022 г. Е. С. Аверьянова Согласовано зам директора по увр.docx

• Идентификация опасностей на рабочем месте.docx

• Император Дзюнтоку родился в 1210 году в Хейанки (современный город Киото) в Японии. Он был вторым сыном императора Такакуры и его жены, Юкитэи.docx

• История инвидуальный проект 112ая башкирская кавалерийская дивизия.docx