ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 29.10.2023
Просмотров: 29
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
“Жоғары инженерлік – технологиялық колледж” МЕББМ
Технологиялық бөлім
151300 – Ветеринария мамандығы бойынша 08.05.2023 ж-09.06.2023 ж
Аралығында өткен өндірістік практикасының
ЕСЕБІ
Орындаған:ВТ-941 топ студенті
Утеляев Е.А
Практика жетекшісі:арнайы пәндер оқытушысы,ветеринария
Ғылымдарының магистірі Джубанышева Г.Х
Орал 2023
Мазмұны
І Кіріспе…………………………………………………………………………3
ІІ Негізгі бөлім…………………………………………………………………4
2.1 Аурудың анықтамасы……..………………………………………………4
2.2Бруцелланың патогенділігі мен вируленттілігі…………………………..5
2.3 Сыртқы ортадағы тұрақтылық………………..…………………………..7
2.4 Патогенез және клиникалық белгілері……………………………………9
ІІІ Қорытынды………………………………………………………………..13
V Пайдаланылған әдебиеттер тізімі…………………………………………14
Кіріспе
Мен Утеляев Ерлан Байтерек ауданында орналасқан вет станциясында іс-тәжірибеден өттім, ол жерде Фолуфариканта болдым алғаш кундері апараттармен тасымалдау заттармен таныстым.
Індетке қарсы күрес жүргізетін бөлім Республика көлемінде кездесетін жұқпалы аурулар мен паразит ауруларын болдырмау, алдын алу, сақтандыру және оған қарсы күрес жоспарын жасап, олардың орындалуын, аурулардан тазарту мумкіншіліктерін іске асырады. Бірінші мал дәрігерлік есепке талдай жасап, осы аурулардан тазарту мумкуншіліктерін іске асырады. Бірінші мал дәрігерлік есепке талдау жасап, осы аурулардан өлім-жетімге ұшарамауын қадағалайды. Сонымен қатар облыстардағы мал дәрігерлік қызмет салаларының дәрі-дәрмек, зарарсыздандыру заттарымен, биологиялық препараттармен қамтамасыз етілуін қадағалайды.
Малдың бруцеллез індетіне қарсы бөлім Республика көлемінде мал арасында бруцеллез ауруының пайда болу жолдарын тексеру, таралуын анықтайды, олармен жоспарлы түрде /шарушылықтардың мал өсіру бағатына сәйкес/, курес жүргізілу шараларын белгілейді. Малы сау шаруашылақтарды осы аурулардан сақтандыру және ауру тараған шаруашылықтарды одан арылту мүмкіншіліктерін жан жақты жоспарын жасап, дер кезінде орындалуын қадағалайды. Облыстағы індеттерге қарсы күресетін арнаулы экспедициялардың жұмыстарына басшылық етеді.
Қазақстан бойынша мемлекеттік мал дәрігерлік қыщмет салалары заман талабына сай жетіліп, қоғам дамуына елеулі күрес қосып, келеді. Бүгінгі таңда Батыс Қазақстан облысының Казталовка ауданындағы Жалпактал аулының және оған қарасты мал дәрігерлік учаскелер бар. Соның ішінде бруцелезге қарсы құрылған аудандық экспедицияда 12 мал дәрігері қызмет жасайды. Бұл аудан аймағанда жыл сайын тіркеліп отыр. Сондықтан бруцеллезді болдырмау үшін аудандық аумақтақ басқармабар күшін салады.
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Аурудың анықтамасы
Бруцеллез – жануарлар мен адамдардың созылмалы жұқпалы ауруы, түсік түсірумен, плацентаның сақталуымен, бедеулікпен, орхитпен сипатталады.
Бруцеллезге ірі қара, қой, ешкі, шошқа, бұғы, марал, топоз, буйвол, жылқы, түйе, иттер, мысықтар, қояндар, ақбөкендер, түлкілер, кеміргіштер, жабайы шошқалар бейім.
Ірі қара малда, топозда, буйволда, түйеде, жылқыда бруцеллезді Br. аборт; шошқаларда, бұғыларда - Br. suis; ешкілерде, қойларда - Br. мелитенз; иттерде - Br. canis (мүмкін Br. melitensis, Br. suis, Br. abortus). Белгілі бір эпизоотологиялық маңыздылығы - бруцелланың әртүрлі түрлерінің бір жануардан екінші жануарға көшу мүмкіндігі. Br миграциясы дәлелденді. ешкі мен қойдан сиыр мен шошқаға дейін melitensis, Br. суис – шошқадан ешкі мен қойға дейін. Бруцеллезбен ауыратын жануарлардан қой мен ешкі бруцеллезінің қоздырғышы ең қауіпті адамдар ауру жұқтыруы мүмкін.
Ірі қара мал, қой, ешкі, шошқа, бұғы, бруцеллез эпизоотиялық ошақтар түрінде, ал жылқылар, иттер, буйволдар және басқа жануарларда – спорадикалық жағдайлар кездеседі.
Инфекцияның қоздырғышының көзі - бруцеллезбен ауыратын жануарлар.Олар аурудың ауыр белгілері кезеңінде әсіресе қауіпті. Қоздырғыштың өте көп мөлшері жануарлармен амниотикалық сұйықтықпен, ұрықтың қабықшаларымен, түсік түсірілген ұрықпен және жыныс мүшелерінен бөлінділермен шығарылады. Қоздырғыш сүтпен, шәуетпен, несеппен, нәжіспен де шығарылады. Сиырларда бруцелла 7-9 жылға дейін, қойларда 2-3 жылға дейін, аталықтарында аталық бездерде 9 жылға дейін сақталады.
Бруцелла жұқтырған өнімдер мен жануарлардан алынатын шикізат, күтімге арналған заттар, жем, төсек-орын, су, топырақ, адамның киімдері қоздырғышты таратудың жетекші факторларының бірі болып табылады. Жас малдар негізінен бруцеллезбен алиментарлы, ересектер – алиментарлы және жыныстық қатынас арқылы, шырышты қабаттар мен тері арқылы ауырады.Жас жануарларға ерекше қауіпті ауру сүт өнімдері (сүт, майсыздандырылған сүт, сарысу).
Шаруашылықтағы ауру халықтан, жұмыс істемейтін шаруашылықтардан сатып алынған жануарларды табынға енгізгеннен кейін немесе малды карантинге қоюдың негізгі ережелері сақталмаған жағдайда пайда болуы мүмкін; сау және ауру малды бірлесіп бағумен, ауру су көздерін және мал айдау жолдарын пайдалану. Қоздырғышты фермаға иттер, кеміргіштер, егеуқұйрықтар, әсіресе олар босанғаннан кейінгі және түсік түсірген ұрықтарға, сондай-ақ аурудың клиникалық көрінісі жоқ қолайсыз табындардағы жас жануарларға кіргізуі мүмкін.
Бруцеллездің жаңа эпизоотиялық ошақтарында бірнеше айдың ішінде ауруға бейім малдың 60% және одан да көп бөлігі жұқтырылуы мүмкін. Табында алдымен бойдақ, кейін жаппай түсік түсірулер орын алады. Болашақта (2-3 жылдан кейін) мұндай табындарда түсік тіркелмеуі мүмкін, бірақ оларға жануарлардың жаңа партиясы түскенде эпизоотиялық процесс белсендіріліп, ауру интродукцияланған және бұрын ауырған жануарларға да әсер етеді.Шаруа қожалығындағы малды қайта орналастыру бруцеллез ауруының өршуіне әкеледі. Бруцеллездің пайда болуына малды ұстау мен өсірудің ветеринариялық-санитариялық жағдайының қанағаттанарлықсыздығы, мал организмінің төзімділігін төмендететіндігі, босанғаннан кейінгі, түсіктенген жемістердің, көңдердің уақтылы тазаланбауы, дезинфекциялық режимнің сақталмауы ықпал етеді.
2.2 Бруцелланың патогенділігі мен вируленттілігі
Ауру жануарлардың денесінде бруцеллалар негізінен ретикулоэндотелий жүйесінің жасушаларында өмір сүріп, көбейеді.Бұл оларды жасушаішілік паразиттерге жатқызуға негіз береді, дегенмен кейде олар жасушадан тыс жерде де кездеседі.Жануарлардың денесіне еніп, бруцеллалар әдетте лимфоидты тіндерде сақталады және ретикулоэндотелиальды пролифераттар мен некробиотикалық ошақтар түрінде патоморфологиялық өзгерістердің дамуын тудырады.Бұл патологиялық өзгерістер берілген мәдениеттің вируленттілік дәрежесіне байланысты.
Бруцелла дақылының әрбір штаммының вируленттілігі оның жеке қасиеті және белгілі бір дәрежеде патогенділігінің сандық көрінісі болып табылады.Ол әдетте эксперименталды жануарлардың барлығын немесе көпшілігін жұқтыруға қабілетті ең төменгі инфекциялық дозаның (ИД) мәнімен өлшенеді.
Бруцелланың зертханалық және жаңадан бөлініп алынған дақылдары арасында вируленттілік дәрежесі өте әртүрлі штаммдарды табуға болады. Гвинея шошқаларына жүргізілген тәжірибелерде барлық үш классикалық бруцелланың жоғары вирулентті штамдары 5-10 микробтық дене (б.т.) дозасында жалпыланған инфекцияның дамуын тудырады. Көптеген авторлардың және өз зерттеулеріміздің нәтижелеріне сәйкес, мұндай инфекциядан кейін жалпыланған инфекцияның дамуы әдетте 4-5 апта ішінде болады.
Бруцелланың көптеген вирулентті штамдары үшін бір ID 25-50 bw, кейде одан да көп.Бруцелланың әлсіз вирулентті және авирулентті штамдары бар.Мұндай штаммдардың дақылдары жануарларда жақсы тамыр алмайды.
Зерттеушілер ауылшаруашылық жануарларына жүргізілген тәжірибеде бруцелланың ең аз жұқпалы дозасын анықтады. Хаддлсон (1943) МакЭвен және басқалар мен Хатчингтің эксперименттерінің нәтижелерін келтіреді, онда зерттеушілер ұрықтандырылған қашарларды Br дақылының әртүрлі дозаларымен конъюнктивалық инфекцияға ұшыратты.
Хаддлсон орташа сезімталдықтағы сиырлар үшін Br. abortus шамамен 1 миллион бактерияны (м. т.) құрады және бұл Хатчинг тәжірибелерінде айтарлықтай төмен доза және қысқа мерзімде оң агглютинация сынағы түріндегі инфекцияның алғашқы дәлелдерін тудырды. Қойларды тері астына Br жоғары вирулентті дақылмен жұқтырғанда. аборт, 5-25 мың бруцелланың дозасы тек аймақтық инфекцияны тудырды (П.А. Вершилова, 1961).Жалпыланған инфекцияның дамуы 100 мың микроб жасушаларының дозасында осындай мәдениетті енгізгеннен кейін жүйелі түрде алынды. Конъюнктиваға немесе қынаптың шырышты қабатына кем дегенде 1-500 миллион бруцелла дозасында дақылды қолданғанда, қойлардың тұрақты инфекциясы байқалды.
Бруцеллада вируленттіліктің өздігінен төмендеуі жиі байқалады. Бұл мәдениеттің популяциялық өзгермелілігіне байланысты болуы мүмкін. Штамның культурасында пайда болған өзгерген жасушалар, олардың өзіне тән таңдамалы артықшылығына байланысты, біртіндеп көбейіп, жасуша популяциясында басым бола бастайды, дақылға жаңа өзгерген қасиеттерді береді. Әлсіреген вируленттілікті қайтадан арттыруға болады. Ол үшін табиғи сұрыптау заңының әрекетін пайдалана отырып, дақылдар бруцеллезге жоғары сезімтал теңіз шошқаларының немесе бруцеллез инфекциясына сезімтал кез келген басқа жануарлардың денесі арқылы бірнеше рет өтуге ұшырайды.
Гвинея шошқаларында салыстырмалы тәжірибелік жағдайларда, Br. abortus және Br. melitensis (П.Ф. Здродовский және П.В. Воскресенский, 1930), сондай-ақ Br. Abortus және Br. suis (Hardy және т.б., 1931) бруцелланың әртүрлі түрлеріндегі патогендік айырмашылықтарды анықтау үшін.Зерттеулердің нәтижелері қарама-қайшы болды, сондықтан теңіз шошқалары үшін ең патогенді ретінде бруцелланың бір немесе басқа түрін бөліп көрсету мүмкін болмады.
Бруцелланың вируленттілігін олардың ферментативті белсенділігі мен метаболикалық сипаттамалары негізінде бағалау әрекеттері жасалды. Хаддлсон (1943) бруцелланың барлық үш классикалық түріндегі каталаза ферментінің белсенділігін зерттей келе, вируленттіктің жоғары дәрежесі штаммның жоғары каталазалық белсенділігіне сәйкес келеді деп есептеді. Е.А. Драновская (1968) Br-ның әлсіз вирулентті штамдарын атап өтеді. abortus және Br. melitensis энергия алмасуына қатысатын кейбір дегидрогеназа жүйелерінің жоғары белсенділігімен вирулентті штаммдардан ерекшеленді.
2.3 Сыртқы ортадағы тұрақтылық
Сыртқы ортада бруцеллез қоздырғыштары жоғары төзімді және айтарлықтай өміршеңдікке ие: 55 ° температурада олар 1 сағаттан кейін ғана өледі, 60 ° - жарты сағаттан кейін, 80-90 ° - 5 минуттан кейін; қайнату қоздырғыштарды бірден өлтіреді.Олар төмен температураға жеткілікті төзімді және топырақта ұзақ уақыт сақталады. Бруцеллалар жүнде 3-4 айға дейін, сүтте 10-16 күн сақталады. Бруцелланың топырақта және адамның зәрінде орташа температура минус 11 -13° 4,5 ай және одан да көп, ал жануарлардың нәжісінде, көңінде, шөп шаңында, кебекте және зәрінде бірдей жағдайда тіршілігі 1, 5 ай.
Топырақтың беткі және терең қабаттарында (10 см-ге дейін) күзгі-қысқы кезеңде, жер бедеріне қарамастан, бруцеллалар 71/2 айға дейін сақталады. Осы уақыт ішінде микробтар мұздатылған жерде сақталады және күн сәулесінің тікелей әсерінен өлетін жылы маусымның басталуына дейін патогенділігін сақтайды. Бруцеллалар шаңда, киімде 2 айға дейін құрғақ күйде қалады. Тікелей күн сәулесі оларды бірнеше минут ішінде өлтіреді, диффузиялық жарық - 7-8 күн ішінде және одан кейін. Бруцелланың суда тіршілігі олардың концентрациясына тікелей байланысты. Олар суда неғұрлым аз болса, соғұрлым тез өледі. Осылайша, стерильді суда 1 мл-де 100 миллион микробтық дене концентрациясы кезінде бруцеллалар 90 күнге дейін өмір сүреді, ал 1 мл-де 1 миллион микробтық денелер концентрациясы 75 күннен кейін олар анықталмайды. Кран суында 1 мл-де 70-100 миллион микробтық дене концентрациясы кезінде бруцеллалар 2 ай 16 күнге дейін сақталады.
Ұсынылған деректер қоршаған орта жағдайында бруцелланың үлкен тұрақтылығын дәлелдейді. Олардың топырақта, шаңда, су қоймаларында ұзақ уақыт сақталуы эпидемиологиялық маңызды фактор болып табылады.
Бруцеллалар химиялық әсерге өте сезімтал. Кәдімгі дезинфекциялық заттар (лизол, калий перманганаты, карбол қышқылы, сублимат және т.б.) оларды 5 минут ішінде өлтіреді.
Мал шаруашылығы өнімдерінде бруцелланың тіршілігі туралы П.А. Вершилов пен А.А. Голубева (1972) келесі мәліметтерді келтіреді: Бруцелла сүтте 10-273 күн, сары майда 10-142 күн, ірімшікте 25 күннен бір жылға дейін, ірімшікте 45 күнге дейін, қышқыл сүтте 2 күн сақталады. -30 күн.күн, айранда - 11 күнге дейін, тоңазытылған етте - 320 күннен астам, тұздалған сары майда - 30-113 күн, жүнде - 14-90 күн, қозы терісінде - 2 айға дейін.
Қатты қоректік ортада жақсы жабылған немесе одан да жақсырақ парафин салынған пробиркаларда культура түрінде бруцеллалар көптеген апталар бойы, ал мұздатылған кептірілген культура түрінде жылдар бойы өміршеңдігін сақтайды. Бруцеллалар жылу, күн сәулелері және әртүрлі химиялық дезинфекциялау құралдарының әсеріне салыстырмалы түрде жоғары сезімталдық көрсетеді.60 ° температурада сұйық культурада бруцеллалар 30 минуттан кейін, 70 ° температурада - 10 минуттан кейін, ал қайнатқанда - бірден өледі.Тікелей күн сәулесі инсоляцияның қарқындылығына байланысты бруцеллаларды бірнеше минуттан 3-4 сағатқа дейін жояды (Е.С. Орлов, 1974), диффузиялық жарық 7-8 күннен кейін оларды өлтіреді. Қолданылатын химиялық дезинфекциялау құралдарының әрекеті келесі деректермен сипатталады: 2% фенол ерітіндісі, 1% креолин, 0,5% лизол, 1% ағартқыш, 1-2% формалин, 0,01% хлорамин, 1% HCl 8 ерітіндісі % NaCl ерітіндісі бруцеллаларды бірнеше минут ішінде өлтіреді (П.Ф. Здродовский).Мал шаруашылығы ғимараттарын дезинфекциялау үшін ең жиі қолданылады: құрамында 2% белсенді хлор бар ағартқыштың тазартылған ерітіндісі, 2% күйдіргіш сода ерітіндісі, 20% жаңа сөнген әктің суспензиясы, 2% формальдегид ерітіндісі, 4%. дезинфекциялаушы креолиннің ыстық эмульсиясы, нафтализолдың 5 -% эмульсиясы, сода күлінің 5% ыстық ерітіндісі.Сүтті пастерлеуді 70° температурада 30 минут немесе 85-90° температурада 20 секунд жүргізеді.