Файл: азастан Республикасыны табии ресурсты леуетін тиімді пайдалану жніндегі мемлекеттік саясат.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.11.2023
Просмотров: 90
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Осы және басқа да заңнамалық және нормативтік актілер Қазақстанда табиғи ресурстарды тиімді пайдалану, қоршаған ортаны қорғау және елдің тұрақты дамуы үшін құқықтық негізді қамтамасыз етеді. Олар ресурстарды тиімді басқаруға, экологиялық талаптарды сақтауға және болашақ ұрпақ үшін табиғи мұраны сақтауға ықпал етеді.
"Қазақстан Республикасының Табиғи-ресурстық әлеуетін тиімді пайдалану жөніндегі мемлекеттік саясат"тақырыбында курстық жұмысты жазу кезінде қарастыруға болатын жалпы талдау және негізгі аспектілер.
-
Энергетикалық тиімділік: елдегі энергетикалық тиімділікті арттыру үшін Қазақстан Үкіметі қабылдаған шараларды зерделеңіз. Энергия тұтынуды азайту бағдарламаларын, жаңартылатын энергияны пайдалануды ынталандыруды, энергияны үнемдейтін технологияларды жаңартуды және басқа бастамаларды қарастырыңыз. Осы саладағы жетістіктер туралы нақты мысалдар мен статистиканы келтіріңіз. -
Қоршаған ортаны қорғау және биоалуантүрлілік: қоршаған ортаны қорғау және қорғау үшін қабылданатын шараларды, соның ішінде заңнаманы, табиғи қорықтар мен ұлттық саябақтарды құруды, ауа мен судың ластануын бақылау шараларын және биоәртүрлілікті қорғауды зерттеңіз. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы деректерді және осы саладағы бағдарламаларды іске асыру нәтижелерін келтіріңіз. -
Табиғи ресурстарды орнықты пайдалану: Қазақстан Үкіметі табиғи ресурстарды орнықты пайдалану үшін әзірлеген стратегиялар мен жоспарларды қарастырыңыз. Су ресурстарын ұтымды пайдалану, ормандарды басқару, ауыл шаруашылығы, тау-кен өнеркәсібі және басқа салалар бойынша шараларды сипаттаңыз. Ресурстарды тұтынуды азайту және экологиялық тиімді тәжірибелерді енгізу туралы нақты деректер мен сандармен дәлелдеріңізді күшейтіңіз. -
Инновациялар мен технологиялар: табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалану бойынша Қазақстанның мемлекеттік саясатындағы инновациялар мен технологиялардың рөлін зерделеу. Инновацияларды ынталандыру, ғылыми зерттеулерді қолдау, экологиялық технологияларды дамыту және оларды өнеркәсіпке және экономиканың басқа салаларына енгізу шараларын сипаттаңыз. Табысты инновациялық жобалардың мысалдарын және олардың елдің тұрақты дамуына әсерін келтіріңіз. -
Халықаралық ынтымақтастық: табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалану жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асырудағы халықаралық ынтымақтастықтың рөлін қарастырыңыз. БҰҰ, Дүниежүзілік банк және басқалар сияқты халықаралық ұйымдармен серіктестікті және олардың Қазақстандағы экологиялық және тұрақты жобаларды дамытуға қосқан үлесін сипаттаңыз.
Дәлірек және өзекті талдау үшін сізге соңғы деректер, статистика және ресми дереккөздер мен дерекқорлар арқылы қол жетімді зерттеулер қажет болатынын ескеріңіз.
2.3 Табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалануды мемлекеттік қолдаудың құралдары мен тетіктері
Табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалануды мемлекеттік қолдау орнықты дамуды ынталандыруға, табиғи ресурстарды сақтауға және қоршаған ортаны қорғауға ықпал ететін бірқатар құралдар мен тетіктерді қамтиды. Міне, олардың кейбіреулері:
-
Қаржылық ынталандыру және субсидиялар: мемлекет табиғи ресурстарды тиімді пайдалануға бағытталған жобаларды дамыту үшін гранттар, субсидиялар және жеңілдетілген несиелер түрінде қаржылық қолдау көрсетеді. Бұған экологиялық таза технологияларды енгізуге субсидиялар, энергияны үнемдейтін іс-шаралар, жаңартылатын энергия көздерін дамыту және қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға ықпал ететін басқа жобалар кіруі мүмкін. -
Салықтық жеңілдіктер мен ынталандырулар: мемлекет табиғи ресурстарды тиімді пайдалануды жүзеге асыратын кәсіпорындар мен инвесторлар үшін салықтық жеңілдіктер мен ынталандырулар бере алады. Бұған мүлік салығынан босату, салық демалысы, табыс салығының ставкаларын төмендету және экологиялық жауапты жобалар мен инвестицияларды дамытуға ықпал ететін басқа да салық жеңілдіктері кіруі мүмкін. -
Мемлекеттік бағдарламалар мен қорлар: Қазақстан мемлекеттік бағдарламаларды енгізеді және табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалануды қолдау үшін арнайы қорлар құрады. Мысалы, "Нұрлы жол" (жарқын жол) мемлекеттік бағдарламасы экономиканы жаңғыртуға және экологиялық таза технологиялар мен жобаларды дамытуды қоса алғанда, орнықты дамуға бағытталған. -
Нормативтік және құқықтық шаралар: мемлекет табиғи ресурстарды пайдалануды және қоршаған ортаны қорғауды реттеу үшін нормативтік және құқықтық шаралар қабылдайды. Бұған экологиялық қауіпсіздікке, энергия тиімділігіне, ресурстарды ұтымды пайдалануға және қоршаған ортаға әсерді азайтуға қойылатын талаптарды белгілейтін заңдарды, ережелерді, стандарттар мен нормативтерді әзірлеу және енгізу кіреді. -
Экологиялық сертификаттау және таңбалау: мемлекет тұтынушылар мен бизнеске экологиялық таза және тұрақты өнімдер мен қызметтерді анықтауға көмектесетін экологиялық сертификаттау және таңбалау жүйелерін орната алады. Бұл кәсіпорындарды экологиялық стандарттарды енгізуге және өз өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ынталандырады.
Мемлекеттік қолдаудың барлық осы құралдары мен тетіктері табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалануды ынталандыруға, экологиялық жауапты жобалар үшін қолайлы инвестициялық орта құруға және Қазақстанның тұрақты дамуын қамтамасыз етуге бағытталған.
2.4 Саясатты іске асырудағы мемлекеттік органдар мен құрылымдардың рөлі
Мемлекеттік органдар мен құрылымдар Қазақстан саясатын іске асыруда маңызды рөл атқарады. Олар өз өкілеттіктері шеңберінде елдің қоғамдық өмірінің әртүрлі салаларын бақылауды, басқаруды және реттеуді жүзеге асырады. Міне, Қазақстан саясатына әсер ететін бірнеше негізгі мемлекеттік органдар мен құрылымдар 2 кестеде көрсетілген.
2 кесте - Қазақстан саясатына әсер ететін негізгі мемлекеттік органдар мен құрылымдар
№ | Қазақстан саясатына әсер ететін негізгі мемлекеттік органдар мен құрылымдар | Қазақстан саясатына әсер ететін негізгі мемлекеттік органдар мен құрылымдар сипаттамасы |
1 | Қазақстан Республикасының Президенті | Президент мемлекет басшысы болып табылады және саясат саласындағы бірқатар негізгі функцияларды орындайды. Ол елді халықаралық аренада таныстырады, дамудың негізгі стратегиялық бағыттарын анықтайды, мемлекеттік органдарды тағайындайды және басқарады. |
2 | Қазақстан Республикасының Үкіметі | Үкімет елдің атқарушы билігі болып табылады. Ол экономика, қаржы, әлеуметтік саясат, білім беру, денсаулық сақтау және т.б. сияқты әртүрлі салаларда саясатты әзірлейді және жүзеге асырады. |
3 | Қазақстан Республикасының Парламенті | Парламент мемлекеттің заң шығарушы органы болып табылады. Ол екі палатадан тұрады: Сенат және Мәжіліс. Парламент заңдар қабылдайды, мемлекеттік саясаттың маңызды мәселелерін талқылайды, бюджетті бекітеді және үкіметтің қызметін бақылайды. |
4 | Министрліктер мен ведомстволар | Қазақстанда әртүрлі қызмет салаларына жауапты бірқатар министрліктер мен ведомстволар бар. Мысалы, Қаржы министрлігі, экономика министрлігі, Білім және ғылым министрлігі, Денсаулық сақтау министрлігі және т.б. олар өз салаларында саясатты әзірлейді және жүзеге асырады, заңдар мен бағдарламалардың орындалуын бақылайды. |
5 | Сот жүйесі | Сот жүйесі әділеттілікті қамтамасыз етеді, заңды дауларды шешеді және заңдардың сақталуын бақылайды. Қазақстанның тәуелсіз сот билігі бар, ол жергілікті соттардан бастап Жоғарғы Сотқа дейінгі соттардың әртүрлі деңгейлерінен тұрады. |
6 | Жергілікті өзін-өзі басқару | Қазақстанда азаматтарға жергілікті деңгейде шешім қабылдауға қатысуға мүмкіндік беретін жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі бар. Әкімдіктер мен мәслихаттар сияқты жергілікті өзін-өзі басқару органдары аумақтарды басқаруды жүзеге асырады және жергілікті деңгейде мемлекеттік саясатты жүзеге асырады. |
Қазақстандағы мемлекеттік органдар мен құрылымдар ел саясатын іске асыру үшін бірлесіп жұмыс істейді. Олар заңдар әзірлейді және қабылдайды, бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады, даму стратегияларын дамытады және реформалар жүргізеді. Олардың жұмысының нәтижелері қазақстандықтардың өмірінің әртүрлі аспектілеріне, соның ішінде экономикаға, білімге, денсаулық сақтауға, әлеуметтік салаға және басқа да салаларға әсер етеді.
3 Табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдаланудың мәселелері мен перспективалары
3.1 Табиғи ресурстарды жеткіліксіз игеру және пайдалану
Табиғи ресурстарды жеткіліксіз игеру және пайдалану Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік өсуін шектейтін күрделі мәселе болып табылады. Елде халықтың әл-ауқатын жақсарту және экономиканың әртүрлі салаларын дамыту үшін тиімді пайдалануға болатын айтарлықтай табиғи-ресурстық әлеует бар. Табиғи ресурстарды жеткіліксіз игеру мен пайдаланудың кейбір мәселелері, сондай-ақ оларды тиімді пайдалану перспективалары:
-
Шектеулі Инвестициялар және технологиялық база: табиғи ресурстарды толық игеру және пайдалану үшін айтарлықтай инвестициялар мен заманауи технологиялар қажет. Инвестициялардың жетіспеушілігі және жеткіліксіз дамыған технологиялық база табиғи ресурстарды тиімді пайдалану мүмкіндіктерін шектеуі мүмкін. -
Перспективалар: инвестициялық ортаны дамыту және шетелдік инвестицияларды тарту инфрақұрылымды дамытуға, Табиғи ресурстар секторындағы заманауи технологиялар мен инновацияларға ықпал етуі мүмкін. Ұлттық инновациялық компанияларды ілгерілету және дамыту қазіргі заманғы технологиялардың дамуына ықпал етуі мүмкін. -
Басқарудың теңдестірілген тәсілінің болмауы: кейбір табиғи ресурстар оларды басқарудың теңдестірілген тәсілінің болмауына байланысты тиімсіз пайдаланылуы мүмкін. Әр түрлі мемлекеттік органдар арасындағы үйлестірудің жеткіліксіздігі және бақылау тетіктерінің болмауы ресурстарды тиімсіз пайдалануға және теріс экологиялық зардаптарға әкелуі мүмкін. -
Перспективалар: табиғи ресурстарды басқарудың тиімді жүйесін дамыту, соның ішінде әртүрлі мемлекеттік органдар арасындағы үйлестіруді күшейту және бақылау мен мониторинг тетіктерін құру ресурстарды тиімдірек пайдалануды қамтамасыз етуге және қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға көмектеседі. -
Экономиканы әртараптандырудың шектелуі: Қазақстанда мұнай-газ секторына айтарлықтай тәуелділік бар, бұл басқа табиғи ресурстарды біркелкі игермеуге және пайдалануға әкелуі мүмкін. Экономиканы шектеулі әртараптандыру табиғи ресурстарды тиімді пайдалану мүмкіндігін шектеуі мүмкін. -
Перспективалар: экономиканы әртараптандыруды ілгерілету және аграрлық сектор, туризм, өндіріс және инновация сияқты басқа салаларды дамыту табиғи ресурстарды кеңірек игеруге және пайдалануға ықпал етуі мүмкін. Экономиканы әртараптандыру жөніндегі ұлттық стратегияларды дамыту және іске асыру табиғи-ресурстық әлеуетті тиімді пайдалану үшін жағдай жасауға көмектеседі. -
Экологиялық қиындықтар: табиғи ресурстарды бақылаусыз игеру су ресурстарының ластануы, экожүйелердің бұзылуы және ауа сапасының нашарлауы сияқты экологиялық проблемаларға әкелуі мүмкін. Бұл халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаға теріс әсер етуі мүмкін. -
Перспективалар: қатаң экологиялық стандарттарды жүзеге асыру, өндірудің заманауи технологиялары мен әдістерін қолдану және жаңартылатын энергия көздерін дамыту қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға және табиғи ресурстарды тұрақты пайдалануды қамтамасыз етуге көмектеседі.
Жалпы, Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуетін тиімді пайдалану Инвестициялар, Технологиялық даму, басқару, экономиканы әртараптандыру және экологиялық жауапкершілік саласында күшейтілген күш-жігерді талап етеді. Табиғи ресурстарды игеруге және пайдалануға дұрыс көзқараспен қарайтын болсақ, Қазақстан неғұрлым орнықты және гүлденген ел болуға әлеуеті бар.