ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ»

АЭРОҒАРЫШТЫҚ ЖӘНЕ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ФАКУЛЬТЕТІ

Еңбек және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы

ЕСЕПТЕУ-ГРАФИКАЛЫҚ ЖҰМЫС №1
Тақырыбы: «Санитарлы-қорғаныс аймақты анықтау және зиянды қоспалардың атмосферада сейілуін есептеу»

10 - нұсқа

Орындаған: Жанұзақов.А.Б

Топ: ПСк 17-1

Тексерген:

Алматы ,2017 ж

Мазмұны

1. Кіріспе…………………………………………………………………..…..3-бет

2. Тапсырмалар…………………………………………………………….....4-бет

3. Жұмыстың орындалуы…………………………………………………….5-бет

4. Берілгені……………………………………………………………………5-бет

5. Атмосферадағы максималды қоспа концентрациясын және заттардың суммация эффектісімен анықтау…………………………………………6-бет

6. Максималды концентрацияның таралу аралығын анықтау…………….8-бет

7. Әр түрлі аралықтағы жердік концентрацияны анықтап және L₀-ді табу керек………………………………………………………………………...9-бет

8. Станцияның санитарлы қорғаныс зонасын анықтау…………………...12-бет

9. «Роза желдері» және санитарлы-қорғаныс зонасын тұрғызу керек…..13-бет

10. Қорытынды………………………………………………………………..14-бет

11. Қолданылған әдебиеттер…………………………………………………15-бет

Кіріспе

Қазақстанның ірі қалалары мен аймақтары үшін атмосферада химиялық зиянды қоспалардың ішінен ең көп тарағаны - күкірт қос тотығы. Зерттеулердің көрсетулері қалалардағы атмосфераның ластануы өкпе ауруының таралуымен байланыстылығын айтады.

Ауадағы ластаушы заттардың концентрациясын жақсартуына қоршаған ортаның жалпы жағдайын да қарастыру қиындық туғызады. Ауаның температурасы да маңызды рөл атқарады. Ыстық климатты аймақтарда ауадағы химиялық қоспалар адамға үлкен зиян келтіреді.

Алматы, Қарағанды, Өскемен және т.б. қатты ластанған Қазақстанның қалаларында ауа ластануының сипаты мен сатысына үлкен көңіл бөлуі керек. Қатты ластанған аймақтарда үнемі құрамында көміртек оксиді, күкірттісутек, шаң көп мөлшерде болатыны анықталған. Ол химиялық қоспалар белгілі мөлшерінен асып түссе адам денсаулығына айтарлықтай зиян тигізеді.

Тапсырма

1. Атмосферадағы максималды қоспа концентрациясын және заттарды суммация эффектісімен анықтау;

2. Максималды концентрацияның таралу аралығын анықтау;

3. Әр түрлі аралықтағы жердік концентрацияны анықтап және L_o-ді табу керек;

4. Станцияның cанитарлы-қорғаныс зонасын анықтау;

5. «Роза желдері» және санитарлы-қорғаныс зонасын тұрғызу қажет;

6. Жұмысқа қорытынды және талдау жасау керек.

Берілгені:

Түтіндік құбыр арқылы ауада таралған электр станциясының айналасындағы зиянды қоспалардың жерлін концентрациясын есептеу.

---

Станция айналасындағы ластанған аймақты анықтау керек.Бастапқы деректер 1.1 және 1.2 - кестелерде келтірілген.

1.1Кесте – Бастапқы деректер.

Нұсқа	10
Биіктігі, Н, м	100
Саға диаметрі, D,м	6
Газдың шығу жылдамдығы,ω0,м/с	25
Тг, °С	190
Тв, °С	23
Шыққан күл, М3,г/с	800
Шыққан күкірт қос тотығы,М SO2,г/с	1400
Шыққан азот тотығы,МNOx,г/с	75
Ауа тазалаудың деңгейі, %	0
Ауданның орналасуы	Атырау

1.2 Кесте – Жел бағытының орташа жылдағы қайталануының (Р) мәні,%

Берілген қала	Солт.	Солт. Шығыс	Шығыс	Оңтүст. Шығыс	Оңтүст.	Оңтүст. Батыс	Батыс	Солт. Батыс
Шымкент	8	11	19	23	7	8	13	11

2) Атмосферадағы максималды қоспа концентрациясын және заттардың суммация эффектісімен анықтау

Орындалу реті:

Зиянды заттардың жердегі концентрациясының максималды мәнін анықтау керек.

Атмосферада қоспалардың сейілу процесі көптеген факторларға тәуелді, оларға: атмосфераның жағдайы, шаңның көздері, шығарылған заттардың массасы, аймақтық рельф және т.б. әсер етеді.

Зиянды заттардың жердегі концентрациясының максималды мәні мына формуламен анықталады:

(1.1)

мұнда - стратификациялық температураның коэффиценті, Қазақстан үшін A=200;

M - уақыт бірлігінде шығарылытын зиянды заттардың массасы, г/с;

F – заттарға сіңудің жылдамдығын анықтайтын коэффицент;

F=1 газ тәріздес заттарға тазартылған шығарылымдардың орташа эксплутациялық коэффиценті 90% - болғанда 2, ал 75-90% - 2.5, 75% және тазарту болмағанда 3 – ке тең.

- аймақтық рельф коэффиценті, =1 жазықтық үшін;

- көздің биіктігі, м;

m және n коэффиценттерінің мәндері f, Vm, V’m және fe параметрлеріне тәуелді анықталады.

= г – в, = 190-23=167°С

f=1000=1000 =2,24 (1.2)

Қыздырылған көздерге арналған газды ауа қоспасының жылдамдығы:

V₁= = `

V_m =0.65=0.65 (1.3)

V’_m =1.31.3 (1.4)

f_e=800(V’_m)³ =800 (1,95)³ =5931,92 (1.5)

m-коэффициенті f тәуелділік формуласымен анықталады.(m-трубадан шыққан газды ауа қоспасының ескерту коэфициенті)

m = = = 0,8 (1.6)

Зиянды заттардың жердегі концентрациясының максималды мәнін анықтаймыз:

SO2 үшін:

Күл үшін: =

NOₓ үшін:

Газ үшін ,

мұндағы М_= М_SO2+ ∙М_Nox=1400 + 5,88∙75 = 1841 г/с,

мг/м³.

Максималды концентрацияның таралу аралығын анықтау

Көздерден шығарылған заттардың аралығы X_m (м) жердегі концентрациясы С(мг/м³) жағымсыз жағдай кезеңінде метрологиялық шарттағы мәні См,мына формуламен анықталады:

(1.11)

Мұнда өлшемсіз коэфициент d, егер f<100 және болғанда, келесі формула анықталады:

(1.14)

Әр түрлі аралықтағы жердік концентрацияны анықтап және L₀-ді табу керек.

---

Флюгер деңгейінде қауіпті жылдамдықтың мәні Um (м/с) (жер деңгейінен 10 м биіктікте) болғанда См зиянды заттардың жердегі концентрациясына жеткенде және f<100 болса олар келесі формулалар арқылы анықталады:

Um= Vm (1+0.12 ) Vm >2 кезінде. (1.20)

Um=6,869(1+0.12 ) = 7,04 м/с

Желдің қауіпті жылдамдығында Um зиянды қоспаларының жердегі концентрациясы C(мг/м³), атмосферада факел осі бойынша шығарылым көздерінен әр түрлі аралықтағы қоспасы мына формулалар арқылы анықтайды:

(1.21)

Мұндағы Si-өлшемсіз коэфициент. Ол Х/Xм қатынасы және F коэфициенті бойынша анықталады:

s₁=3*(x/x_m)⁴ -8*(x/x_m)³ +6*(x/x_m)² x/x_m£1

, 1< Х/Х_м £8 болғанда;

Газдар үшін:

(SO₂)

(NO_x)

(Күл)

Кәсіпорындағы санитарлы қорғаныс зона (СҚЗ) шекарасын мына формуламен анықталады:

Мұндағы L(м) – СҚЗ есептік өлшемі.

L0(м) – белгілі жердегі жергілікті аймақты есептейтін өлшем, мұнда заттардың концентрациясы (басқа көздердің фонды концентрациясының есептегенде) ШРК-дан асады.

P(%) - бұл қарастырылған румбтағы орташа жылдағы жел бағытының қайталануы;

P0(%) – Роза желдерінің шеңберіндегі бір румбтағы жел бағытының қайталануы, яғни

P₀=100/8=12,5%.

С=0,5 мг/м³

L₀=X_м=25м

1. Станцияның санитарлы қорғаныс зонасын анықтау.

Газдар үшін:

---

2-сурет. Желдер розасы

P,%	Шымкент
С	8
СШ	11
Ш	19
ОШ	23
О	7
ОБ	8
Б	13
СБ	11

Қорытынды

Есептеу графикалық жұмыста атмосфераға максималды қоспа концентрациясын және заттарды суммация эффектісімен анықтауды үйрендім. Сонымен қатар санитарлы қорғаныс зонасын анықтап,«Роза желдер» және санитарлы қорғаныс зонасын тұрғызуды үйрендік.

Өскемен қаласында Оңтүстік-шығыс, оңтүстік желдері басым болғандықтан қаланың Солтүстік, солтүстік-батыс бөліктеріндегі ауа көбірек ластанады деген тұжырымға келдім. Себебі, ол жерлер төменде орналасқан. Сондықтан ауаны ластайтын завод, фабрикаларды қаланың Оңтүстік, оңтүстік-шығыс жақтарына салмау қажет.

Атмосфераны өндіріс орындары ластамау үшін, айналадағы тұрғындарға зардабын тигізбеу үшін санитарлы қорғаныс зонасының территориясын ағаштар мен теректер отырғызу арқылы көгалдандыру қажет.

Әдебиеттер тізімі

1. Абдимуратов Ж.С., Санатова Т.С. Экология. 050718 – Электр энергетика мамандығы бойынша барлық түрде оқитын студенттер үшин есептік-сызба жұмыстарға әдістемелік нұсқаулар – Алматы: - АЭжБУ, 2007. -25б.

2. Абдимуратов Ж.С., Санатова Т.С., Дюсебаев М.К. Экология и устойчвое развитие. Учебное пособие – Алматы:-АУЭС. 2011. – 80 с.

3. Ақбасова А.Ж., Саинова Г.Ә. Экология:Жоғары оқу орындарына арналған оқу құралы. –Алматы: «Бастау»баспасы,2003.-292бет

4. Охрана окружающей среды:Учебное пособие под редакции С.В.Белова.-М.:ВШ,1983.

---

Смотрите также файлы

• шпоры саясаттану.docx

• все формулы вышмат.doc

• Алгебра 1 семестр.pdf

• ЭОиУП A416 5В070200 каз Тузелбаев.pdf

• шпоры по экономике.doc