ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 08.11.2023
Просмотров: 41
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті
Инновациялық технологиялар колледжі
«Арнайы пәндер» кафедрасы
СӨЖ
Тақырыбы: Центрден тепкіш сорғылардың сипаттамасы
Орындаған: КОРМПИ-11/22-1 тобының студенті
Жеңісқызы Дариға
Қабылдаған: оқытушы Қабсамет Ғ.Қ.
Қарағанды 2023
Кіріспе
Қазақстанда қазіргі кезде әртүрлі категориядағы су құбырлары бар және одан әрі дамуда. Су ағынымен басқару су айдау станцияларының сорғылық агрегаттарының өнімділігін реттегіш және ілмектік арматуралар көмегімен өзгерту арқылы жүргізіледі. Бұл кезде сорғының жетектік қозғалтқышының жылдамдығы тұрақты болып қалады, бұл реттегіш элементтердегі елеулі шығындарға соқтырады. Есептеулер көрсеткендей, айналу жиілігі бойынша реттелетін электржетектер қозғалтқыштардың тұтынатын энергиясын азайтады.
Жоғарыда аталғандай, энергияны үнемдеудің негізгі шаралары, соның ішінде осы диплом жұмысында: сорғыш қондырғысының электр қозғалтқышының оңтайлы қуаттылығын таңдау және жиілігі реттелетін электр жетекті қолдану болып табылады.
Соңғы жылдары елімізде электр энергиясын барынша үнемдеу бағыты қолға алынды.Бұл өз кезегінде жобаға салынған қаражатты тез уақыт аралығында қайтарып алу мүмкіндігін тудырады.Энергияны үнемдеп қана қоймай, реттелетін жетектер сорғы арыны мен берісіне оңтайлы айналу жиілігін ұстап тұрады. Су айдау станциясының өнімділігін басқару жүйесін бүкіл магистральдің басқару жүйесіне қосу мүмкіндігі туады.
Ортадан тепкіш сорғылардың құрылысы және әсер ету принципі
Қалақты сорғы – динамикалық сорғыға жатады, ол олардың жұмыс дөңгелек қалақтарымен ағатын сұйық ортадағы әсерінен пайда болған қозғалтқыштағы энергияны береді. Қалақты сорғылар бірнеше түрге бөлінеді: ортадан тепкіш, осьтік және диогональді.
Ортадан тепкіш сорғылар
Бұл сорғыларда сұйықтық жұмыс дөңгелектеріне енгенде осьтік бағытта, содан кейін дөңгелектің өзінде радиалды, ары қарай дөңгелектің центірінен переферияға бағытталады. Жұмыс дөңгелегі тұрақты жиілікпен айналғанда сұйықтық дөңгелек каналдарымен үздіксіз қозғалады. Дөңгелектің қалақшалары ағып жатқан сұйықтыққа қозғалыс энергиясын, қысымды және қажетті жылдамдықты хабарлап отырады. Дөңгелектен шыққан сұйықтықтықтың жылдамдығы трубоөткізгіштерде төмендейді, сол арқылы ол дөңгелеек арқылы жасалған қысымды күшейтеді.
Жұмыс дөңгелегі (сурет 1), шойыннан, болаттан және қоладан құйылған екі дисктен тұрады: біреуі – білікке кіргізілетін тығын, ал екіншісі кең сақина формасындағы втулка. Дисктер арасында қалақшалар орналасқан, олар дөңгелек каналдарын құрайды және екі дискті біреу етіп жалғап тұрады.
Дөңгелектің орта бөлігіне кіріс трубоөткізгіштер 8 еніп тұрады (кішкене ауа саңылауымен), оған сорғыш труба жалғанады 9.
Дөңгелектің сыртындағы корпус 3, ұлу тәріздес болады, ол дөңгелектен шыққан суды жинап, ары қарай қысымдық трубоөткізгіштке 6 жібереді. Мұндай сорғының біз консалды деп айтамыз, өйткені оның жұмыс дөңгелегі косолдың білік ілініп тұрған бөлігінде орналасқан.
Шойыннан жасалған жұмыс дөңгелегі 4 екі дисктен тұрады, олар қалақшалар арқылы жалғасқан. Нақты конструкцияның артқы жағында бірнеше тесіктер болады 23, олар сорғының соьтік күштерін тепе – теңдікте ұстап тұру үшін керек. Жұмыс дөңгелегі білікке гайка арқылы бекітілген
-
Сұйықтық дөңгелекке осьтік болып құйылады. Сорғының 7 корпусы іштік спиральдік қуыс болып келеді, сол арқылы ол тығындыға өтеді, нақты жағдайда жоғарыда орналасқан. (сурет 9). Корпус болат құйындысынан жасалған. Қысымдық тығынды сорғы осінен 90, 180 және 270° бұрышымен келеді, ол 10 суретте көрсетілген. Корпуске 7 болат қақпақ жанасады, кіріс тығындымен 1 бірге құйылып жасалған (сурет 2).
Кіріс бөлігі, жұмыс дөңгелегі, спираль тәріздес бұрылғы сорғының ағындық бөлігін құрайды. Жұмыс дөңгелегі шарикподшипниктері түріндегі 13 екі тірекке, болат білік 12 арқылы жалғанған, олар тұрған тіректе 15 орналасқан. Сыртқы ортамен сорғының ішкі кеңістігі бытырау үшін, саңылау нығыздағышы бар, ол матақағазды өткізгіш
сақинадан құралатын корпустан 20, қақпақтан 11және толтырғыштан 10 және гидравликалық тығыздағыш сақинадан тұрады, сол жерге су тесіктер арқылы немесе сыртқы ерекше трубка арқылы келіп түседі.
1— жұмыс дөңгелегі; 2 — қалақша; 3 — спиралды бұрылғы (улитка); 4 — сорғы толтырғышқа арналған құйғыш (құйғыш болмаған кездегі вакуум – сорғы жалғанатын орын); 5 — ысырма; 6 — қысымдық құбыр; 7 — жұмыс дөңгелектерінің дисктері; 8 — кіріс тығындығы; 9 — сорғыш құбыр: 10 — торлы қабылдағыш клапан
-
Сурет - Ортадан тепкіш сорғы
1 — кіріс немесе сорғыш тығындық, ол қақпақпен бірге жалғанаған; 2
-
тығыздағыш сақина; 3 — қорғаушы сақина; 4 — жұмыс дөңгелегі; 5 — вакуум – сорғыны сорғы трубасына жалғанған тесікті жауып тұратын тығындық; 6 — шығыс немесе тығыздағыш патрубок; 7 — спиралды корпус; 8 — кронштейн; 9 — қорғаушы тығынды; 10 — тығыздағыш; 11 — саңылау нығыздағыштың қақпағы; 12 — білік; 13 — шарикподшипниктер (білікті тіреуіштер); 14 — қысым тығындығы; 15 — майлы ванналы тіректі сүйеніш; 16 — қысымға төтеп беретін тығынды; 17, 18 — жартылай муфталар; 19 — гидравликалық тығыздау сақинасы; 20 — сальник корпусы (сорғы корпусына біріктіріліп құйылған); 21 —гайка; 22 — грундбукса; 23 —түсіретін тесік.
Ортадан тепкіш сорғылардың жұмыстық сипаттамалары
Сыртпен циркуляция жасағанда сұйықтық ағып кетпеу үшін, жұмыс дөңгелегінің дисктерінің сыртқы жақтарында 2 және 3 қорғаушы сақиналармен нығыздалған. Сорғыны іске қосқанда сорғыш трубоөткізгіш пен корпустан ауаны сорып отыру үшін, вакуум – сорғы трубаға жалғанатын тесігін 5 тығындағыш. Ортадан тепкіш сорғыны іске қосарда ол сұйықтыққа
толып тұру керек.
Сонымен қатар, сорғыларды эксплуатациялық сипаттарына қарайда бөлуге болады (мысалы, бұрғылау сорғылары, бұрғылау қондырғыларында қолданылатын сорғылар болып табылады).
Сумен жабдықтау облысында жұмыс жасайтын мамандар тек қана сорғылармен емес, сонымен қатар сорғы агрегеттары мен қондырғыларымен жұмыс жасайды .
Бір (1 қисық), екі (2 қисық) және үш (3 қисық) тізбектей қосылған сорғылардың және трубоөткізгіштердің (4 қисық) сипаттамалары 1.3,a суретінде келтірілген. Сорғы стацияларындағы сорғылардың суды беру параметрлері QA, QB,Qc(қысымның статикалық құрамы Нс- 0 ). 1.7, Б суретінде бір коллекторға жұмыс жасайтын екі ОТС сипаттамалары келтірілген.
А,В,С – әр түрлі санда қосылған агрегаттардың жұмыс нүктелері
-
Сурет– әр түрлі санда қосылған тізбектей (а) және параллель (б) қосылған агрегаттардың сипаттамалары
Бұл амалдың артықшылығы өте қарапайым және қысымдыүлкен диапазондарда реттеуге болады, сонымен қатар пайдалы әсер коэффициенті жоғары (қосымша шығындар болмайды). Алайда бұл амалдыңда кемшіліктері бар:
-
қосымша сорғылар паркі болу керек; -
берілген параметрлерді үздіксіз және сапалы түрде реттеу, судың берілуі және қысымды реттеу дискретті;
-
шығыс параметрлері сатылы түре реттелгенде гидравликалық соққылар пайда болуы мүмкін; -
қозғалтқыштарды жиі іске қосып тұру керек, бұл дегеніміз қондырғының пайдалану мерзімінің азайуын білдіреді.
Сорғы білігінің айналу жиілігін реттеу тәсілдері
Сорғы білігінің айналу жиілігін қозғалтқыштың айналу жиілігін өзгерту арқылы реттеуге болады. Тұрақты ток электрқозғалтқышының, бу турбинасының және іштен жану қозғалтқыштарының жиілігі аз ғана, бірақ
сорғы параметрлерін реттеуге жеткілікті өзгергенде, ПӘК-і шамалы ғана өзгереді. Сорғының білігінің айналу жиілігін қозғалтқыштың тұрақты айналу жиілігінде де гидромуфталар немесе магнитті муфталар көмегімен өзгертуге болады. Кейбір реттеу тәсілдерін қарастырайық.
Бу турбиналары және іштен жану қозғалтқыштары ортадан тепкіш сорғылардың айналу жиілігін реттеуге ең лайықталғаны. Кең тарағаны жылжымалы айдау құралдарындағы ортадан тепкіш сорғылардың іштен жану қозғалтқыштары. Стационарлық сорғы станцияларында бұл жетектер аз қолданылады.
Гидромуфталар.Сорғы білігінің айналу жиілігін гидромуфта көмегімен өзгерту қозғалтқыштың тұрақты айналу жиілігінде мүмкін, яғни ол қарапайым айнымалы ток қозғалтқыштарында қолданыла алады. Гидромуфтаның жұмыс істеу принципі ортадан тепкіш сорғының жұмысына ұқсас. Қозғалтқыш білігінде муфтаның оң жағы (жүргізуші) бекітілген және білікпен бірге айналады. Муфтаның осы бөлігіндегі жартылай дөңгелек каналдарындағы сұйықтық центрден тепкіш күшпен шетке ығыстырылады. Дәл осындай үрдіс ортадан тепкіш сорғының жұмыстық доңғалағында жүреді. Сол себепті, қозғалтқыш білігіне бекітілген муфта жұмыс дөңгелегіне ұқсайды және сорғылық доңғалақ деп аталады. Сорғылық доңғалақтан лақтырылатын сұйықтық муфтаның сол жағында симметриялы орналасқан және конструкциясы бойынша жүргізуші бөлігіне ұқсас жетектегі бөлігіне (турбинаға) беріледі. Муфтаның жетектегі бөлігі шапшаң арынмен
қозғалысқа келтірілетін турбинаның жұмыс доңғалағына ұқсайды. Муфтаның екі бөлігін қосқанда май айналатын радиалды ұяшықтары бар тұйық сақиналық кеңістік пайда болады. Сұйықтық турбинаның жұмыс доңғалағында шеттен ортаға қарай өтіп, қайтадан жүргізуші бөліктің жартыдөңгелек каналдарына беріледі және осы жолын қайталайды. Энергияның жүргізуші бөлігінен жетектегі бөлігіне берілуі сұйық орта арқылы жүреді. Жұмыстық сұйықтық ретінде май емесе су болуы мүмкін.
Энергияның бір бөлігінен екінші бөлігіне берілуі үшін жүргізуші және жетектегі бөліктерінің жиіліктері бірдей болмауы тиіс және олардың арасында сырғудың болуы керек. Жетектегі бөлігінің айналу жиілігі гидромуфтаға жұмыстық сұйықтықтың берілуін өзгерту арқылы реттеледі. Жұмыстық сұйықтықтың гидромуфтаға берілуін тоқтату арқылы айналысқа келтірілетін ортадан тепкіш сорғыны тоқтатуға болады. Гидромуфтамен реттеуде толық жүктелген кезде шамамен 3% сырғу шығындары орын алады, ал бұл гидромуфта ПӘК-і 0,97 болуына сәйкес. Сорғының айналуы азайған сайын оның ПӘК-і төмендейді.
Айналу жиілігін өзгерту арқылы реттеу гидромуфтадағы шығындардың өзіннде дросселді реттеуге қарағанда елеулі экономикалық пайда береді.
Электромагнитті муфта. Сорғының айналу жиілігін қозғалтқыштың тұрақты айналу жиілігінде реттеу муфтаның магнит жүйесіндегі магнит ағынын өзгерту арқылы қол жеткзіледі.
Тұрақтытокқозғалтқыштары.Тұрақты ток қозғалтқышының роторының айналу жиілігін реостат көмегімен реттеуге болады. Ортадан тепкіш сорғылардың жетегі үшін тұрақты ток қозғалтқыштары