ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.11.2023
Просмотров: 487
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Ескерту: Ерекше білім беруге қажеттіліктері бар, оның ішінде ақыл-есі кемістігінің жеңіл және баяу дәрежесіндегі балалар үшін біліктер мен дағдылардың тізбесі Стандарттың 1-тармағының 2) тармақшасының талаптарына сәйкес әзірленген жеке және арнайы үлгілік оқу бағдарламаларына сәйкес анықталады.
7-тарау. Қазақ тілін меңгерту үшін қажетті сөздік қоры
| Жас топтар ы | Ерте жас тобы | Кіші топ | Ортаңғы топ | Ересек топ | Мектепалды даярлық тобы/сыныбы |
| Жалпы ережел ер | Балалардың сөздік қоры отбасы мүшелеріні ң атауларын, күнделікті жиі қолданатын таныс заттар мен ойыншықта рдың атауларын, тағамдарды | Балаларды педагогтің сөзін түсінуге үйрету. Адамның дене мүшелерін (қол, аяқ, бас), тұрмыстық және ойын әрекетін (қыдыру, тамақтану) | Үш жастағы баланың сөйлеуі екі жасар баланың сөйлеуінен ерекшелене ді. Бұл жаста баланың сөздік қоры толықтыры лады. Осы жастағы баланың | 4 жастағы баланың сөздік қоры шамамен (10001500) сөзбен толықтыр ылады. Бала өз ойын ересек адамға анық және | 5 жаста баланың сөздік қоры шамамен 3000 мың сөзді құрауы мүмкін, сонымен қатар байланыстыр ып сөйлеуі жетіледі. Бала сөйлеу барысында негізгі |
| | ң атауларын, белгілі қимылдард ы білдіретін сөздермен толықтыры лады. Балалар таныс заттардың атауын есте сақтап, қайталауға үйренеді. | , әртүрлі өлшемді (үлкен, кіші) білдіретін сөздерді түсінуге, зат есімдерді етістікпен байланыст ыруға баулу. | сөздік қоры шамамен 1000 сөзді құрайды. Бала адамдар, заттар мен құбылыстар туралы қарапайым тұжырымда р жасай алады, жаңа сөздерді есте сақтайды, оларды түрлендіред і (айтылымы н өзгертеді, сөз тіркестерін ойлап табады). | нақты жеткізе білуі, сөйлеуде жай және жайылма сөйлемдер ді қолдана білуі керек. Бұл жаста балалар күнделікті өзінің қатысуыме н болып жатқан оқиғалард ы айта алады. Төрт жасар бала білуі керек: - 4-5 сөзден тұратын сөйлем айту; - сөйлем сөздерін бір-бірімен үйлестіру; - құрдаста рымен және ересектерм ен диалог жүргізу; - тақырып ты сипаттай білу; | ұғымдарды еркін қолдана алады. |
| | | | | - антоним дерді түсіну (аққара, үлкенкішкентай) . | |
| Сөздік миним ум үлгісі | Отбасы | ||||
| Ана, ата Ана, әке, Ана, әке, Ана, әке, Ана, әке, ата, апа. ата, апа, ата, апа, ата, апа, апа, әже, аға, әже, мен, әже, аға, іні, әже, аға, іні, сен, ол. әпке, мен, іні, әпке, қарындас,әпке сен, ол. мен, сен, , сіңлі, мен, ол, біз, сіз, сен, ол, біз, олар. сіз, олар. | |||||
| Күнделікті жиі қолданылатын тұрмыстық сөздер | |||||
| Су, ауа, топ. | Су, ауа, жел, таза, топ, сабын, күт, қар, жер. | Балабақша, сабын, су, кір, таза, билейік, ән айтамыз, ауа, қар, жел, жаңбыр, суық, ыстық, жылы, жылы киінеміз, жеңіл киінеміз, үстел, орындық, топ, байқа, асықпа, күт, көмектес, жер, орамал. | Балабақша , үй, есік, терезе, дүкен, емхана, сабын, су, кір, таза, билейік, ән айтамыз, ауа, қар, жел, жаңбыр, суық, ыстық, жылы, жылы киінеміз, жеңіл киінеміз, үстел, орындық, топ, байқа, асықпа, күт, көмектес, итерме, таласпа, | Балабақша, үй, есік, терезе, дүкен, емхана, сабын, су, кір, таза, билейік, ән айтамыз, ауа, қар, жел, жаңбыр, суық, ыстық, жылы, жылы киінеміз, жеңіл киінеміз, үстел, орындық, топ, байқа, асықпа, күт, көмектес, итерме, таласпа, қала, ауыл, көше, жол, жолда абайла! баспалдақтан байқап түс, қағаз, қайшы, бояу, кітап, | |
| | | | | қала, көше, жол, жолда абайла!, қағаз, қайшы, бояу, кітап, желім, қатты, жұмсақ, жер, мұз, ауа, шеңбер, қалам, қылқалам, сурет, төсек, шана, аққала, орамал. | желім, қатты, жұмсақ, жер, мұз, ауа, шеңбер, қалам, қылқалам, сурет, төсек, шана, аққала, орамал Апта күндері: дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі. Ай атаулары: қаңтар, ақпан, наурыз, сәуір, мамыр, маусым, шілде, тамыз, қыркүйек, қазан, қараша, желтоқсан. Жиһаздар: үстел, орындық кереует, кілем, сөре, теледидар, тоңазытқыш. |
| Сыпайы сөздер | |||||
| Сәлеметсіз бе! Сау болыңыз! Рақмет! | Сәлеметсіз бе! Сау болыңыз! Рақмет! | Сәлеметсіз бе! Сау болыңыз! Рақмет! кешірші, мен олай қайталамай мын, татуласыңд ар, бірге | Қайырлы таң! Сәлеметсіз бе! Сау болыңыз! Рақмет! кешірші, мен олай қайталама ймын, | Қайырлы таң! Қайырлы күн! Қайырлы кеш! Сәлеметсіз бе! Сау болыңыз! Рақмет! Кешіріңіз! кешірші, мен олай қайталамаймы | |
| | | | ойнайық, алуға бола ма ? | татуласың дар, бірге ойнайық,а луға бола ма ? | н, татуласыңдар, бірге ойнайық, алуға бола ма? Рұқсат па? Ренжімеңіз! |
| Азық-түлікке қатысты сөздер | |||||
| Нан, су, сүт, сорпа, ботқа, алма, шие. | Нан, су, сүт, шәй, май, тоқаш ботқа, сорпа, алма, банан, шие. | Нан, бауырсақ, шәй, май, ірімшік, сүт, айран, су, тоқаш,сусы н, сорпа, ботқа, тамағыңды іш, ас болсын! Көгөністержемістер: алма, алмұрт, банан, өрік, шие, қияр, пияз, сәбіз. | Нан, бауырсақ, шай, май, ірімшік, сүт, қаймақ, тоқаш, айран, жұмыртқа, су, сусын, сорпа, ботқа, дәмді, ащы, тұз, тәтті, қант, айран, ет, балық, тамағыңды іш, ас болсын! Көгөністер - жемістер: шие, алма, алмұрт, қарбыз, қауын өрік, жеміс, көгөніс, сәбіз, қияр, қызанақ. | Нан шәй, май, ірімшік, сүт, қаймақ, айран, жұмыртқа, су, сусын, сорпа, тоқаш, ботқа, дәмді, ащы, тұз, тәтті, қант, ет, балық, тамағыңды іш, ас болсын! Ұлттық тағамдар: қымыз, шұбат, бауырсақ, құрт, қазы, ірімшік. Көгөністержемістер: алма, банан, шие, өрік, алмұрт, қарбыз, қауын, алхоры, қияр, қызанақ, қызылша, картоп, пияз, сәбіз, қырыққабат, қарақат, таңқурай, құлпынай. | |
| Көліктер | |||||
| | Көлік. | Көлік, кеме. | Автокөлік, кеме, ұшақ, тік ұшақ, пойыз, бесік арба (коляска), велосипед, самокат, жүргіншіле р жолы, бағдаршам. | Автокөлік, ұшақ, тік ұшақ пойыз, велосипед, самокат, жүргіншіл ер жолы, бағдаршам . Мамандық тар иесі: дәрігер, тәрбиеші, аспазшы, ұшқыш, жүргізуші, өрт сөндіруші, құрылысш ы, тәртіп сақшысы. | Автокөлік, ұшақ, тік ұшақ, пойыз, трактор, метро, велосипед, самокат, жедел жәрдем көлігі, жүк көлігі, өрт сөндіргіш көлік, автобус, троллейбус, аялдама, жүргіншілер жолы, бағдаршам. Мамандықтар иесі: дәрігер, тәрбиеші, аспазшы, ұшқыш, сатушы, жүргізуші, өрт сөндіруші, құрылысшы, тәртіп сақшысы. |
| Ойыншықтар | |||||
| Доп. | Доп, асық. | Қуыршақ, доп, текше, асық, күрек, шелек. | Доп, текше, қонжық, қуыршақ, асық, шелек, күрек, бесік арба (коляска). | Доп, текше, қонжық, куыршақ, секіртпе, асық, шелек, күрек, бесік арба (коляска), шымылдық. | |
| Ыдыстар | |||||
| Кесе. | Кесе. | Кесе, қасық, тәрелке. | Кесе, тәрелке, қасық, | Кесе, тәрелке, қасық, шанышқы, | |
| | | | | шанышқы, шәйнек. | пышақ, шәйнек. |
| Дене мүшелері | |||||
| Бас, қол, Бас, қол, Дене, бет, Дене, бет, Дене, бет, көз. аяқ, бет, бас, көз, маңдай, маңдай, бас, іш, көз. мұрын, бас, көз, көз, мұрын, ауыз, тіл, мұрын, ауыз, тіл, тіс, тіс, құлақ, ауыз, тіл, ерін, құлақ, шаш, іш, тіс, ерін, шаш, бет, іш, бел, аяқ, құлақ, бел, аяқ, қол, қол, саусақ, шаш, бет, саусақ, алақан. іш, бел, алақан, аяқ, қол. мойын, иық, арқа, тізе,өкше. | |||||
| Түстер атауы | |||||
| Ақ. | Ақ, қара. | Ақ, көк, қара, қызыл, сары, жасыл. | Ақ, көк, қара, жасыл, сары, қызыл, қоңыр. | Ақ, көк, қара, жасыл, сары, қызыл, қызғылт, қызғылт сары, қоңыр, көгілдір. | |
| Іс-қимылды білдіретін сөздер | |||||
| Бар, бер, кел, жу, апар. | Бар, бер, кел, жу, жүр, отыр, тұр, іш. | Жүр, отыр, тұр, бар, апар, бер, іш, жу, кел, секір, жүгір, ұйықта, ойна, тығыл, қаш, қу, ұста, жина. | Жүр, отыр, тұр, бар, апар, бер, ал, әкел, іш, жуу, кел, секір, жүгір, қуып жет, ұйықта, ойна, тығыл, қаш, қу, ұста, жина, сапқа тұру, ауыздарың ды жауып шайнаңдар , әбден шайнап | Жүр, отыр, тұр, бар, апар, бер, ал, әкел, іш, жуу, кел, секір, жүгір, қуып жет, қуып жет те ұста, ұйықта, ойна, тығыл, қаш, қу, ұста, жина, сапқа тұру, ауыздарыңды жауып шайнаңдар, әбден шайнап жеңдер, майлықпен сүртіңдер, | |
| | | | | жеңдер, майлықпен сүртіңдер, төкпейшашпай ішіңдер, төсекке байқап міну (тұсу), түймені дұрыс тағу, гүлге су құю, сырғанау. | төкпейшашпай ішіңдер, екі топқа бөлініңдер, билендер, тез киіну (шешіну), жолдасына көмектесу, киімдерін ұқыпты жинау, төсекке байқап міну (тұсу), түймені дұрыс тағу, гүлге су құю, сырғанау. |
| Кеңістікті бағдарлау сөздері | |||||
| | Оң, сол. | Оң, сол, үстінде, астында, қасында, артында. | Оң, сол, жоғары, төмен, үстінде, астында, қасында, артында, жанында. | Оң, сол, жоғары, төмен, алыс, жақын, үстінде, астында, қасында, артында, жанында, ішінде. | |
| Заттардың санын білдіретін сөздер және реттік сан есімдер | |||||
| | Аз. | Аз, көп. | Бір, екі, үш, төрт, бес, аз, көп, бірінші, екінші, үшінші, төртінші, бесінші. | Бір, екі, үш, төрт, бес,алты, жеті, сегіз, тоғыз, он, аз, көп, бірінші, екінші, үшінші, төртінші, бесінші, алтыншы, | |
| | | | | | жетінші, сегізінші, тоғызыншы, оныншы. |
| Табиғат әлемі | |||||
| Ат, ит. | Ат, ит, аю, қар, жел, жылы. | Күз, қыс, көктем, жаз. Ауа райы құбылыстар ы: жаңбыр, қар, жел, суық, жылы, аяз, ыстық. Өсімдіктер әлемі: шөп, ағаш, шырша, гүл, жапырақтар , Жанурлар әлемі: Ит, мысық, ат, сиыр, қой, қоян, түлкі, қасқыр, аю. | Күз, қыс, көктем, жаз. Ауа райы құбылыста ры: жаңбыр, қар, жел, суық, жылы, аяз, ыстық, кемпірқоса қ, ай, күн, аспан, бұлт. Өсімдіктер әлемі: шөп, ағаш, шырша, гүл, жапырақ, бөлме гүлдері, өсімдіктер өседі. Жанурлар әлемі: үй жануарлар ы: қозы, қой, лақ, ешкі, сиыр, бұзау жылқы, құлын, мысық, | Күз, қыс, көктем, жаз. Ауа райы құбылыстары: жаңбыр, қар, жел, суық, жылы, аяз, ыстық, найзағай, кемпірқосақ, ай, күн, аспан, бұлт. Өсімдіктер әлемі: шөп, ағаш, шырша, гүл, жапырақ, тамыр, бұтақ, бүршіктер, раушан, қарағай, терек, емен, қайың, өсімдіктер өседі. Жанурлар әлемі: үй жануарлары: қозы, қой, лақ, ешкі, сиыр, бұзау жылқы, құлын, бота, түйе, мысық, марғау, ит, күшік. Жабайы аңдар: аю, | |
| | | | | марғау, ит, күшік. Жабайы аңдар: аю, түлкі, қасқыр, арыстан, піл, қоян, кірпі. Үй құстары: тауық, әтеш, балапан, қаз, үйрек. Дала құстары: аққу, қарлығаш, торғай, қарға, көгершін. | түлкі, қасқыр, арыстан, піл, қоян, жылан, жолбарыс, керік, кірпі. Үй құстары: тауық, әтеш, балапан, қаз, үйрек. Дала құстары: аққу, қарлығаш, торғай, қарға, сауысқан, көгершін, шағала, бүркіт, қыран, тотықұс. |
| Киім-кешек | |||||
| Тон, етік. | Тон, етік, шалбар. | Шалбар, көйлек, жемпір, тон, етік. | Шалбар, көйлек, жейде, кеудеше, жемпір, ішкиім, малақай, тон, қолғап, етік. | Шалбар, көйлек, жейде, кеудеше, жемпір, ішкиім, малақай, тон, қолғап, етік, пима, шәлі. | |