Файл: Дипломды Жмыс 6B07204 Petroleum engineering Алматы 2023.docx
Добавлен: 09.11.2023
Просмотров: 103
Скачиваний: 8
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті
Қ.Тұрысов атындағы геология және мұнай газ ісі институты
Мұнай инженерия кафедрасы
Жалелов Диас Алимович
Қалыптан тыс төмен қабаттық қысымда ұңғымаларды бұрғылауға арналған технологиялық сұйықтықтарды әзірлеу
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
6B07204 – Petroleum engineering
Алматы 2023
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті
Қ.Тұрысов атындағы геология және мұнай газ ісі институты
Мұнай инженерия кафедрасы
ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ
Мұнай инженериясы
кафедрасының меңгерушісі
х.ғ.д., профессор
__________ Елигбаева Г.Ж.
(қолы)
«___» ___________ 2023 ж.
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: «Қалыптан тыс төмен қабаттық қысымда ұңғымаларды бұрғылауға арналған технологиялық сұйықтықтарды әзірлеу»
6B07204 – Petroleum engineering
| Орындаған: Рецензент: PhD докторы ___________ Ш.Ш.Кенжеханов (қолы) Т.А.Ж «___» ___________ 2023 ж. | Жалелов Диас Алимович Ғылыми жетекші: PhD докторы ___________И.Ш.Гусенов (қолы) Т.А.Ж «___» ___________ 2023 ж. |
Алматы 2023ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті
Қ.Тұрысов атындағы геология және мұнай газ ісі институты
Мұнай инженерия кафедрасы
6B07204 – Petroleum engineering
БЕКІТЕМІН
Мұнай инженериясы
кафедрасының меңгерушісі
х.ғ.д., профессор
__________ Елигбаева Г.Ж.
(қолы) Т.А.Ж
«___» ___________ 2022 ж.
Дипломдық жұмысты орындауға
ТАПСЫРМА
Білім алушы: Жалелов Диас Алимович
Тақырыбы: «Қалыптан тыс төмен қабаттық қысымда ұңғымаларды бұрғылауға арналған технологиялық сұйықтықтарды әзірлеу»
Университет Ректорының №408-П/Ө «23» 11 2022 ж. бұйрығымен бекітілген
Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі «31» мамыр 2023 ж.
Дипломдық жұмыстың бастапқы мәліметтері: диплом алды практикасындағы жинаған мәліметтер.
Дипломдық жұмыста қарастырылатын мәселелер тізімі:
а) негізгі бөлім;
б) эксперименталды бөлім.
Графикалық материалдың тізімі (міндетті сызбаларды нақты көрсете отырып): жұмыс презентациясының слайдында ұсынылды
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
Дипломдық жұмысты (жобаны) дайындау
КЕСТЕСІ
| Бөлімдер атауы, қарастырылатын мәселелер тізімі | Ғылыми жетекші мен кеңесшілерге көрсету мерзімдері | Ескерту |
| Негізгі бөлім | 11.03.2023 | |
| Эксперименталды бөлім | 19.04.2023 | |
Дипломдық жұмыс (жоба) бөлімдерінің кеңесшілері мен норма бақылаушының аяқталған жұмысқа (жобаға) қойған
ҚОЛТАҢБАЛАРЫ
| Бөлімдер атауы | Кеңесшілер, аты, әкесінің аты, тегі (ғылыми дәрежесі, атағы) | Қол қойылған күні | Қолы |
| Негізгі бөлім | И.Ш.Гусенов PhD докторы | 22.04.2023 | |
| Эксперименталды бөлім | И.Ш.Гусенов PhD докторы | 22.04.2023 | |
| Нормалдық бақылаушы | К.С.Заурбеков тех.ғыл. магистрі, оқытушы | 31.05.2023 | |
Ғылыми жетекші ___________ И.Ш.Гусенов
(қолы)Т.А.Ж
Тапсырманы орындауға алған білім алушы ___________ Д.И.Жалелов
(қолы) Т.А.Ж
Күні «___» ______ 2022 ж.
АҢДАТПА
Қабат қысымының қалыптан тыс төмен болуы мұнай-газ өнеркәсібіндегі күрделі мәселе болып табылады, бұл ұңғыма өнімділігінің төмендеуіне және мұнай мен газ өндіру сапасының нашарлауына әкелуі мүмкін. Бұл проблемамен күресудің бір жолы қабат қысымын жоғарылататын және мұнай мен газ ағынын жақсартатын технологиялық сұйықтықтарды жасау болып табылады.Бұл жұмыста компоненттерді таңдау, олардың оңтайлы арақатынасын анықтау, модельдік және нақты объектілерде тестілеуді қоса алғанда, осындай технологиялық сұйықтықтарды әзірлеу процесі қарастырылады. Температура, қысым және түзілу химиясы сияқты әртүрлі факторлардың мұндай сұйықтықтардың өнімділігіне әсері де сипатталған. Зерттеу нәтижелерін мұнай және газ өндіру процесін оңтайландыру және мұнай-газ компанияларының экономикалық көрсеткіштерін жақсарту үшін пайдалануға болады.
АННОТАЦИЯ
Аномально низкое пластовое давление является серьезной проблемой в нефтегазовой индустрии, которая может привести к снижению производительности скважин и ухудшению качества добычи нефти и газа. Одним из способов борьбы с этой проблемой является разработка технологических жидкостей, которые могут увеличить давление в пласте и улучшить поток нефти и газа. В данной работе рассматривается процесс разработки таких технологических жидкостей, включая выбор компонентов, определение их оптимального соотношения и тестирование на модельных и реальных объектах. Также описывается влияние различных факторов, таких как температура, давление и химические свойства пласта, на эффективность таких жидкостей. Результаты исследования могут быть использованы для оптимизации процесса добычи нефти и газа и улучшения экономических показателей нефтегазовых компаний.
ANNOTATION
Abnormally low reservoir pressure is a serious problem in the oil and gas industry, which can lead to a decrease in well productivity and a deterioration in the quality of oil and gas production. One way to combat this problem is to develop process fluids that can increase reservoir pressure and improve the flow of oil and gas. This paper discusses the process of developing such process fluids, including the selection of components, determining their optimal ratio and testing on model and real objects. The influence of various factors, such as temperature, pressure and chemical properties of the formation, on the effectiveness of such liquids is also described. The results of the study can be used to optimize the process of oil and gas production and improve the economic performance of oil and gas companies
МАЗМҰНЫ
| | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | |
КІРІСПЕ
Қалыптан тыс төмен қабаттық қысымда технологиялық сұйықтықтарды әзірлеу мұнай-газ индустриясы саласындағы өзекті міндеттердің бірі болып табылады. Қабат қысымы- қабаттан ұңғымаға мұнай ағының ұстап тұрады. Алайда, кейбір жағдайларда қабат қысымы қалыптан тыс төмен болуы мүмкін, бұл көмірсутек ресурстарын өндіру мен өндіруде технологиялық қиындықтар туғызады. Қалыптан тыс төмен қабат қысымы мұнай немесе газ ағынының төмендеуіне, сондай-ақ сұйықтықтарды айдау, гидродинамикалық зерттеулер жүргізуді қоса алғанда, технологиялық процестердің тиімділігінің төмендеуіне әкеледі.
Қазіргі уақытта қалыптан тыс төмен қысымда жұмыс істеу үшін технологиялық сұйықтықтарды жобалаудың әртүрлі тәсілдері бар. Олардың кейбіреулері полимерлі ерітінділерді, бұрғылау ерітінділеріне арнайы қоспаларды, гельдерді немесе композиттік материалдарды қолдануды қамтиды, олар қабат жағдайында жоғары қысымды ұстап тұруға қабілетті. Алайда, технологиялық сұйықтықтың оңтайлы құрамы мен құрылымын таңдау, сондай-ақ оны тиімді қолдану қосымша зерттеулер мен әзірлемелерді қажет етеді.
Бұл зерттеудің мақсаты қалыптан тыс төмен қаттық қысымда технологиялық сұйықтықтарды әзірлеуге байланысты мәселелерді зерттеу және өндіру процестерінің тиімділігін қамтамасыз ету үшін жаңа тәсілдер мен шешімдерді ұсыну болып табылады. Жұмыс барысында қолданыстағы әдебиеттер талданады, осындай сұйықтықтарды жасауда қолданылатын әртүрлі әдістер мен материалдар зерттеледі, сондай-ақ олардың тиімділігін бағалау үшін эксперименттер жүргізілді.
Бұл зерттеудің нәтижелері қалыптан тыс төмен қысымдағы технологиялық сұйықтықтардың әсер ету механизмдерін жақсы түсінуге ғана емес, сонымен қатар осындай жағдайларда көмірсутек ресурстарын өндірудің тиімділігін арттыруға ықпал ететін жаңа тәсілдер мен шешімдерді ұсынуға көмектеседі Бұл мұнай-газ саласы үшін айтарлықтай практикалық маңызға ие болуы мүмкін, бұл шығындарды азайтуға, өнімділікті арттыруға және қалыптан тыс төмен қысымда тұрақты өндіруді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Болашақта бұл зерттеудің нәтижелері қалыптан тыс төмен қысым жағдайында мұнай мен газды тиімдірек өндіруді қамтамасыз ететін жаңа технологиялық шешімдерді әзірлеу, сондай-ақ өнеркәсіптік тәжірибеге инновациялық әдістерді енгізу үшін пайдаланылуы мүмкін.
-
Негізгі бөлім
1.1 Қалыптан тыс төмен қабаттық қысымда ұңғымаларды бұрғылауға арналған сұйықтықтардың технологиясының қазіргі замандағы жағдайы
Кез келген ұңғымаларды бұрғылау процесінде әртүрлі апаттар болуы мүмкін осы апаттарды ретке келтіру үшін кем дегенде 10 күндей уақыт кетеді. Ең көп таралған проблемалардың бірі – бұл бұрғылау сұйықтығының қабатқа сініп кетуі, соның салдарынан сұйықтық жартылай немесе толықтай тау жынысына сіңіп кетеді. Осы проблема кеңінен өткізгіштігі жоғары кеуекті тау жынысында кездеседі. Проблеманың ретті шешілу үшін ең қажетті рецептура ол бұрғылау сұйықтығының геологиялық қималарға сай жөнді таңдалуы болып табылады. Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым мәселесін шешу қабат қысымын жоғарылататын және ұңғымалардың өнімділігін жақсартатын технологиялық сұйықтықтарды әзірлеу болып табылады. Мұндай сұйықтықтарды дамытудың бірнеше тәсілдері бар, оларды белгілі бір ұңғыманың жағдайына байланысты қолдануға болады.
Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтарды әзірлеудің бір тәсілі көбік түзетін агенттерді қолдануға негізделген. Бұл сұйықтықтар жоғары серпімділікке ие және қабатта көбік түзу арқылы қабат қысымын жоғарылатуы мүмкін. Көбік түзетін агенттер органикалық немесе бейорганикалық болуы мүмкін және белгілі бір агентті таңдау ұңғыманың жағдайына және сұйықтықтың қажетті сипаттамаларына байланысты.
Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтарды әзірлеудің тағы бір тәсілі сұйықтықтың тұтқырлығын арттыратын және осылайша оның құм мен басқа қоспаларды ұстау қабілетін арттыратын гельдерді қолдануға негізделген. Бұл сұйықтықтар қабат қысымын арттыруға және ұңғымалардың жұмысын жақсартуға көмектеседі. Алайда, белгілі бір гельді таңдау ұңғыманың жағдайына да байланысты.
АНПД үшін технологиялық сұйықтықтарды әзірлеудің үшінші тәсілі тұз ерітінділерін қолданумен байланысты. Бұл сұйықтықтарды қабаттың қысымын жоғарылату және қабатта иондардың жоғары концентрациясын қалыптастыру арқылы ұңғымалардың өнімділігін жақсарту үшін пайдалануға болады.
Дегенмен, Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтарды әзірлеудің әртүрлі тәсілдері ұңғымалардың өнімділігін арттыруға көмектессе де, әрбір тәсілдің өзіндік артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Сондықтан белгілі бір ұңғыма үшін белгілі бір сұйықтықты таңдау оның геологиялық, физикалық және химиялық сипаттамаларын талдау негізінде жүзеге асырылуы керек.
1.2 Бұрғылау сұйықтықтарының технологиясын немесе тәсілін жетілдіруге бағытталған ғылыми-техникалық жұмыстарды талдау
Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтар технологиясының қазіргі жағдайы өте дамыған. Жаңа материалдар мен өндіріс технологияларының пайда болуымен инженерлер мен ғалымдар ұңғымаларды бұрғылау және мұнай мен газ өндіру процесінде пайдалану үшін тиімдірек және экологиялық таза сұйықтықтарды әзірлеуде.
Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтар технологиясының жағдайын дәлірек бағалау үшін әр түрлі аймақтардағы және әр түрлі кен орындарындағы өндірудің нақты жағдайларын ескеру қажет. Кейбір жағдайларда, мысалы, геологиялық құрылымның немесе қабаттардың құрамының ерекшеліктерін ескеретін арнайы сұйықтықтарды қолдану қажет болуы мүмкін.
Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтарды ұдайы жетілдіру мұнай-газ саласындағы инновациялық қызметтің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Сонымен қатар, өндірудің нақты жағдайларын ескеру процестерді оңтайландырудың және өндірудің тиімділігін арттырудың негізгі факторы болып табылады. Жалпы, қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтарды әзірлеу, өндірудің тиімділігін арттыруға, шығындарды азайтуға және қоршаған ортаға әсерді азайтуға бағытталған мұнай-газ саласындағы зерттеулер мен әзірлемелердің белсенді бағыты болып табылады
Сондай - ақ, қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтарды әзірлеу жаңа шешімдерді іздеуді және бұрыннан барларын жақсартуды қамтитын тұрақты процесс екенін атап өткен жөн. Сондықтан қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтар технологиясының жағдайы тұрақты даму мен жетілу сатысында деп айтуға болады.
Бүгінгі таңда экстремалды жағдайларда жоғары тиімділік пен тұрақтылыққа ие полимерлі ерітінділер кеңінен қолданылады. Сонымен қатар, олардың құрамында қоршаған ортаға зиянды заттар жоқ және оларды қолданғаннан кейін оңай ыдырауы мүмкін. Және бағасы да тиімді болып саналады.
Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтықтарды әзірлеудегі жалпы тренд-бұл экологиялық таза және тиімді шешімдерді әзірлеу. Бұл технологияның болашақ дамуы мұнай мен газды өндіру үшін тиімдірек және экологиялық таза шешімдерді іздеумен байланысты болуы мүмкін, соның ішінде нанотехнологиялар мен инновациялық материалдарды пайдалану. Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтық технологиясын жетілдіруге бағытталған ғылыми-техникалық жұмыстар дүние жүзіндегі әртүрлі университеттер мен ғылыми-зерттеу орталықтарында жүргізілуде. Оларға жаңа материалдар мен қоспаларды зерттеу, әртүрлі технологиялық сұйықтықтарды эксперименттік сынау және компьютердегі өндіру процестерін модельдеу кіреді.
Атап айтқанда, күріш қабығы сияқты экологиялық таза технологиялық сұйықтықтарды жасауға айтарлықтай қызығушылық бар. Күріш қабығының оңтайлы параметрлерін анықтау үшін көптеген зерттеулер жүргізілді, бұл оны Қалыптан тыс төмен қабаттық қысым үшін технологиялық сұйықтық ретінде пайдалануға мүмкіндік береді.
Жаңа полимерлі материалдарды пайдалану және қоспалардың оңтайлы концентрациясын анықтау сияқты полимерлі ерітінділерді оңтайландыру бойынша зерттеулер де жүргізілуде. Мысалы, Чжунгинг ғылыми-зерттеу институтының зерттеулері жаңа полимерлі материалдарды пайдалану полимерлі ерітінділерді пайдалану тиімділігін жақсартады және оларды өндіру шығындарын азайтады дейді.
Сонымен қатар, өндіріс процестерін модельдеу саласында зерттеулер жүргізілуде, бұл технологиялық сұйықтықтардың оңтайлы параметрлерін анықтауға және қалыптан тыс төмен қабаттық қысым өндірісінің тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Қазіргі даму бағыттарының кейбірі мыналарды қамтиды:
1. Ұңғымалардың өткізгіштігін жақсартуға және қаттық қысымы төмендеген кезде ұңғымалардың өнімділігін арттыруға қабілетті тиімдірек полимерлі ерітінділер жасау.
2. Технологиялық сұйықтықтардың өнімділігін жақсартатын және өндіру тиімділігін арттыратын жаңа материалдар мен қоспаларды жасау үшін нанотехнологияларды пайдалану.
3. Қоршаған ортаға теріс әсерді азайту үшін биологиялық ыдырайтын материалдарға негізделген сұйықтықтарды әзірлеу.
4. Қабаттың өткізгіштігін арттыруға және мұнай мен газ өндірісін арттыруға мүмкіндік беретін химиялық гидравликалық бөлу технологиясын қолдану.
5. Мұнайдың тұтқырлығын төмендететін және оның сұйықтығын жақсартатын арнайы полимерлі композициялар негізінде сұйықтықтар жасау, бұл тиімдірек өндіруге әкелуі мүмкін.
Бұл тарауда АНПД үшін технологиялық сұйықтықтар технологиясының негізгі аспектілері қарастырылды. Сұйықтықтардың негізгі түрлері және олардың қасиеттері сипатталды, сонымен қатар оларды өндірудің әртүрлі жағдайларында қолдану ерекшеліктері қарастырылды. [1]
Қазіргі таңда қалыптан тыс төмен қабаттық қысымдағы ұңғымалар үшін технологиялық сұйықтықтарды әзірлеу көптеген елдерде жоғапы қарқында дамып келе жатыр.
АҚШ-АҚШ қалыптан тыс төмен қысымды бұрғылау сұйықтықтарын зерттеудегі көшбасшылардың бірі болып табылады. АҚШ-та төмен температурада жоғары реологиялық қасиеттері мен тұрақтылығы бар бұрғылау сұйықтықтарын жасаудың жаңа технологиялары жасалуда.
Канада-Канада сонымен қатар қалыптан тыс төмен қабат қысымы үшін бұрғылау сұйықтықтарын жасау технологиясын белсенді түрде зерттейді. Канадада биологиялық ыдырайтын бұрғылау сұйықтықтарын құрудың және бұрғылау сұйықтықтарының қасиеттерін жақсарту үшін нанотехнологияларды қолданудың жаңа тәсілдері зерттелуде.
Норвегия жоғары тиімділікпен және қоршаған ортаға аз әсер ететін бұрғылау сұйықтықтарын жасаудың жаңа жолдарын зерттеп жатыр.
Қытай-Қытай мұнай мен газды тұтынатын ең ірі елдердің бірі болып табылады және қалыптан тыс төмен қабат қысымы үшін бұрғылау сұйықтықтарын жасау технологиясын белсенді түрде зерттейді. Қытайда бұрғылау сұйықтықтарының қасиеттерін жақсарту үшін эмульсияларды құрудың және полимерлі сұйықтықтарды қолданудың жаңа тәсілдері зерттелуде.
Оклахома университеті (OU) - ou АҚШ-тағы мұнай және газ саласындағы жетекші университеттердің бірі болып табылады және қалыптан тыс төмен қысымды бұрғылау ерітінділерін жасау технологиясын белсенді түрде зерттейді. Университеттің ғылыми топтары бұрғылау ерітінділерінің әртүрлі компоненттерінің қасиеттерін зерттеумен және оларды жетілдірудің жаңа технологияларын жасаумен айналысады.
Delft Tech University (TU Delft) - TU Delft мұнай өнеркәсібі және қалыптан тыс төмен қабат қысымы үшін бұрғылау ерітінділерін жасау технологиясын әзірлеу бойынша зерттеулер жүргізеді. Университеттің ғылыми топтары бұрғылау ерітінділерін жасаудың жаңа технологияларын әзірлеумен айналысады.
Норвегия техникалық университеті (NTNU) - NTNU бұрғылау технологиялары мен бұрғылау ерітінділері бойынша зерттеулер жүргізеді, соның ішінде қалыптан тыс төмен қабат қысымы үшін бұрғылау ерітінділерін жасау. Университеттің ғылыми топтары төмен температурада жоғары реологиялық қасиеттері мен тұрақтылығы бар бұрғылау ерітінділерін жасау технологиясымен жұмыс істеуде.
Курт Боссель технологиялық университеті (TH Köln) - TH Köln қалыптан тыс төмен қабат қысымы үшін бұрғылау ерітінділерін жасау үшін мұнай өнеркәсібі мен технологиясы бойынша зерттеулер жүргізеді. Университеттің ғылыми топтары тиімді және экологиялық таза бұрғылау ерітінділерін жасау үшін жаңа технологияларды әзірлеумен айналысады. [2]
1.2.1 Қалыптан тыс төмен қабаттық қысымда ұңғымаларды бұрғылауға арналған полимерлі сұйықтықты лабороториялық жағдайда әзірлеу
Көптеген ғылыми зерттеулерді талдай отырып мен полимерлі технологиялық бұрғылау сұйықтығың жасауды дұрыс деп санадым. Мен дисперсиясы су болатын полимерлі бұрғылау сұйықтығын лабораториялық жұмыс нәтежиесінде жасап шықтым. Ол дайындалу жағынан қиындық тудырмады, және қаражат жағынанда өте тиімді.
Полимерлі сұйықтықтың өзіне тиесілі бірнеше ерекшелігін анықтадым
-
апаратта әртүрлі айналу жылдамдығын қолдану керек; -
полимердің тұтқырлығы айналым саныңа тікелей байланысты -
концентрациямен, температураға байланысты; -
полимерлі сұйықтықтың сақталу мерзіміне, және полимердің өзіне байланысты.
Сұйықтықты дайындау процессі 1 кестеде көрсетілген.
Кесте 1.1 - Сұйықтықты дайындау процессі
| DW – 199 g | POLYMER– 1 g | POLYMER FLOPAM AN 905 LOT XS5740 SNF 09/03/2021 | T – 24C | Calibration Fluid 100 cP | Араластырғыш HS – 30D |
| керек концентрация 0,5% | OFITE 900 VICSOMETER | Минималды тұтқырлық 600 айн/мин | Максималды тұтқырлық 0,01 айн/мин | 12 тұрақты жылдамдық | максималды температура 88°C |
Ең алдымен бұрғылау сұйықтығың жасау үшін полимермен дистелденген судың концентрациясын анықтап алдым.
Менің жасаған сұйықтығымның жалпы көлемі 200 гр.
DW – 199 g
POLYMER – 1 g
Зерттеуге алған полимер маркасы: POLYMER FLOPAM AN 905 LOT XS5740 SNF 09/03/2021
T – 24C
VISCOMETER Ofite 900
Calibration Fluid 100 cP
HS – 30D
Суды және полимерді араластыру үшін HS – 30D Араластырғышын қолдандым. Жұмыс нәтежиесі сурет 1-көрсетілген.
Маған полимердің керек концентрация 0,5% болды. Осы нәтежиені алу үшін келесі арифметиканы қолдандым. Ақпараттар кесте 1.2 көрсетілген.
DW – 199 g + Polymer – 1 g =200 g
1g/200g * 100%= 0,5%
Яғни маған 1грамм полимер жеткілікті. HS – 30D араластырғышы арқылы 400 мин/айналым таңдап 20 минут араластырдым. Келесі қадам бұрғылау сұйықтығының тұтқырлығың анықтау.
Қолданылған аппаратпен арнайы сұйықтықтар тізімі:
OFITE 900 VICSOMETER
Calibration Fluid 100cP
Тұтқырлығын анықтау үшін төрт түрлі мән алып бірнеше эксперименттер жүргіздім.
Электрлі HS – 30D қондырғысы
Кесте 1.2 - Лабороториялық мәліметтер
| Полимер | Flopam AN 905 Lot X5740 SNF 09/03/21 |
| Дистелденген су | 119 |
| 0.5% | концентрация |
| 24C | Температура |
| Ofite 900 viscometer | Қолданылған аппарат |
| Айналым | Тұтқырлық |
| 6 | 222,9 |
| 10 | 168,6 |
| 100 | 46,3 |
| 300 | 25,5 |
Сурет 1.1 – Тұтқырлық графигі
Тарау бойынша мәлімдер
Бұл құрылғы тұтқыр сұйықтықтарды араластыру үшін қолданылады.
Сұйықтықтар мен қатты заттарды араластыру үшін, сұйықтықтар мен ұнтақтарды араластыру үшін. Ол зертханаларда эмульсиялар мен дисперсияларды дайындау үшін қолданылады.
Араластыру үшін қолайлы:
Сулы ерітінділер-1 мПа*с
Өте сұйық желімдер мен бояулар-70-500 мПа * с
Көптеген бояулар мен эмальдар-500-3000 мПа * с
Қалың бояулар-3000-30000 мПа * с
Қалың желімдер (паркет немесе линолеум үшін) - 30000-50000 мПа * с
Тығыздағыштар мен мастиктер-100 000 мПа*с дейін
Сипаттамалары:
- жоғарғы жетекті араластырғыш кіріктірілген электронды құрылғымен жабдықталған;
-өздігінен мүмкіндік беретін қадамсыз жылдамдық реттегіші
минутына айналым санын орнатыңыз;
- айрықша ерекшелігі-берілген функцияны сақтау;
- араластырылатын ортаның тұтқырлығы өзгерген кезде араластырғыштың айналу жылдамдығы; 30
- жеткізу жиынтығына тек es-8400 жетегі мен винт кіреді.
Сурет 1.2 - Үстеме араластырғыш HS-30D
Сурет 1.3 - Үстеме араластырғыш HS-30D
Сурет 1.4 - Үстеме араластырғыш HS-30D
Вискозиметр портативті және анықтауға арналған толық автоматтандырылған құрылғы.Дисплей мен басқару түймелері басқару тақтасында орналасқан, 12 тұрақты жылдамдықты, сондай-ақ өзгермелі жылдамдықты орнатуға мүмкіндік береді сандық дисплейде 0,006-1000 айн/мин жылдамдық диапазоны. Пайдаланылған құрылғылар (сурет 1.2 – 1.7) арасында көрсетілген.
Келесі мәндер көрсетіледі:
-жылдамдығы;
-кернеуі;
-тұтқырлық;
температура.
Жылдамдықты сақтау дәлдігі: 0,001 айн / мин
Жылдамдық диапазоны: 0,01-1700 сек-1
Кернеуінің диапазоны (дин/см2): 0-1500 (R1B1 және F1)
R1B1 конфигурациясы үшін өлшенетін тұтқырлық диапазоны (sp) :
- Минималды тұтқырлық 600 айн/мин: 0,5 сП
- Максималды тұтқырлық 0,01 айн/мин: 10000000 Сп
Құрылғы тот баспайтын болаттан жасалған жылытылатын стаканмен жабдықталған.
Максималды температура 88°C, 150 Вт.
Үлгі температурасын тіркеу: Термопара түрі "J".
Қуат Көзі: 97-250 В, 50/60 Гц
Құрылғы тасымалдауға арналған корпуспен, "ENCADA" және
калибрлеу сұйықтығы.
Өлшемдері: 44 x 38 x 28 см
Салмағы: 8,6 кг
Сурет 1.5 - Вискозиметр
Сурет 1.6 - Вискозиметр
Сурет 1.7 - Calibration Fluid CV
2 Эксперименталды бөлім
Барлық қажетті жабдықтар лабороторияда орналасқан. Лабороториялық жұмыс «Ұңғыларды бұрғылау және бекіту үшін технологиялық сұйықтықтар оқу» лабороториясында орындалды. [3]
Сурет 2.1 - Қашаған кен орны
Сурет 2.2 - Қашаған кен орны
2.1 Таңдалған кен орны бойынша қысқаша мәлімет
Бұл тарауда Қашаған кен орнында (2.1-2.2 Сур.) Ұңғымаларды бұрғылаудың негізгі аспектілері қарастырылды. Атап айтқанда, топырақ пен геологиялық түзілімдердің сипаттамалары, Бұрғылау жабдықтары, бұрғылау режимдері, бұрғылау ерітіндісі мен цементтеу сипаттамалары, сондай-ақ қауіпсіздік пен қоршаған ортаны қорғау шаралары зерттелді.
Жүргізілген есептеулер мен деректерді талдау негізінде Қашаған кен орнында Ұңғымаларды бұрғылаудың белгілі бір технологиясы ұсынылды. Есептеулер нәтижелері мен ұсынымдар мұнай мен газ өндірудің тиімділігін арттыру, сондай-ақ қоршаған ортаның қауіпсіздігі мен қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында осы кен орнында Ұңғымаларды бұрғылау жөніндегі жұмыстарды жоспарлау және жүргізу үшін пайдаланылуы мүмкін.
Осы тараудың қорытындылары Қашаған кен орнында Ұңғымаларды ойдағыдай бұрғылау үшін топырақ пен геологиялық түзілімдердің ерекшеліктерін ескеру, бұрғылаудың тиісті жабдықтары мен технологияларын қолдану, сондай-ақ қоршаған ортаның қауіпсіздігі мен қорғалуын қамтамасыз ету қажет екенін көрсетеді. Жүргізілген есептеулер мен деректерді талдау негізінде Ұңғымаларды бұрғылаудың ұсынылатын технологиясы Қашаған кен орнында мұнай мен газ өндірудің тиімділігін едәуір арттырып, қоршаған ортаға теріс әсерін төмендетуі мүмкін. Осы зерттеудің нәтижелері болашақта осы кен орнында Ұңғымаларды бұрғылау жұмыстарын жоспарлау және жүргізу үшін пайдаланылуы мүмкін.
Иә, Қашаған кен орны Каспий теңізінде орналасқан. Ол әлемдегі ең ірі мұнай және газ кен орындарының бірі болып табылады және Қазақстанның қайраңында, Каспий теңізінің оңтүстік бөлігінде орналасқан. Кен орнының теңіз түбінде орналасуы өндіру және тасымалдау процесіне белгілі бір технологиялық және экологиялық талаптарды қояды.
Қашаған кен орнында қалыптан тыс төмен қабат қысымы жағдайында жұмыс істеу үшін әртүрлі технологиялық сұйықтықтарды пайдалануға болады. Атап айтқанда, полимерлер, саздар, жартылай синтетикалық майлар және басқа компоненттер сияқты әртүрлі қоспалар қосылған арнайы бұрғылау ерітінділері қолданылады, бұл бұрғылау ерітіндісінің фрекинг қабілетін арттыруға және ұңғыма қабырғаларының тұрақтылығын қамтамасыз етуге көмектеседі.
Сонымен қатар, гидравликалық фрактуралық сұйықтықтар сияқты гидравликалық сыну сұйықтықтары қалыптан тыс төмен қабаттық қысым проблемаларын жою үшін қолданылуы мүмкін. Олар су, пропан, метанол, Полимерлер және басқа қоспалардан тұрады, бұл қабаттың өткізгіштігін арттыруға және ұңғымаға мұнай немесе газ ағынын жақсартуға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, бұрғылау және өндіру процесіне қалыптан тыс төмен қабат қысымының әсерін азайту үшін сұйықтықтардың тұтқырлығын төмендететін және ұңғымадағы бұрғылау ерітіндісі мен мұнайдың қозғалысын жеңілдететін арнайы ингибиторларды қолдануға болады.
Қашаған кен орнында ұсынылатын бұрғылау технологиясының параметрлері мен режимдерін есептеу үшін геологиялық түзілімдердің сипаттамалары, ұңғымалардың тереңдігі, жабдықтардың түрлері және басқа да техникалық параметрлер туралы толығырақ ақпарат қажет. [4]
2.2 Қашаған,кен орнында сұықтықтарды әзірлеу технологиясын немесе тәсілін жетілдіру
Жалпы алғанда, ұсынылған бұрғылау технологиясы келесі параметрлер мен режимдерді ескеруі керек (Кесте 2.1):
Кесте 2.1 - Бұрғылау технологиясының параметрлері
| Ұңғыма тереңдігі | 1000м және одан терең | Қашаған |
| Сұықтық түрі | Полимерлі | Қашаған |
| Қолдану аймағы | Горизонтальды бұрғылау | Қашаған |
| Эффективті тау жыныстары | Сазды, аз өткізгішті, | Қашаған |
| Кемшіліктері | Экономилкалық қымбат | Қашаған |
| Артықшылығы | Өнімділікті арттырады | Қашаған |
| Тұтқырлығы | Төмен | Қашаған |
| Тиімділігі | Қайта қолдануға болады | Қашаған |