ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 53
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ОҚУ-АҒАРТУ МИНИСТРЛІГІ
Алматы қаласы Білім басқармасы
«Алматы электрмеханикалық колледжі» КМҚК
Бекітемін
Басшының ОӨЖЖ орынбасары
___________Асгат Р
___ _________20__ж.
№-25өндірістік оқыту сабақтың
ЖОСПАРЫ
Тақырыбы: Кабель маркілері бойынша жалғану ерекшеліктері
Модуль: КМ 02. Монтаж жұмыстарын орындайды
Пәнатауы:Монтаждау технологиясы
Өндірістік оқыту шебері: Убайдулла Әсем Ғалымжанқызы
2023 жылғы "___" ______
-
Жалпы мәліметтер
| Курс, топ | ЭМ -115 |
| Сабақтың түрі | өндірістік оқыту |
| Мақсаты, міндеттері | Электр сымдары мен кабельдерінің түрлері, маркаларымен таныстыру |
| Күтілетін нәтижелер | Электр сымдары мен кабельдерінің түрлері, маркаларын біледі |
| Қажетті ресурстар | Нұсқау карталары, арнайы киімдер, стендтер |
4. Сабақтың барысы :
| Р.с. | Мазмұны | Уақыт | Мазмұн нысаны | |||
| ||||||
| 1.Сабаққа қатысуын тексеру 2.Сыртқы келбетін тексеру. 3.ТҚ қысқаша нұсқау беру. | 2 1 2 | 1.Студенттердің қатысуын тексеру. 2.Студенттердің сыртқы түрін тексеру (арнайы киімнің болуы) . 3.ТҚ журналына қол қойдыру. | ||||
| 2. Кіріспе нұсқау (ұзақтығы – 40 минут) | ||||||
| 1.Сабақтың өту барысын түсіндіру. 2.Өткен сабақ бойынша студенттің білімі мен дағдысын тексеру. 3.Тәжірибелік жұмыс туралы мағлұмат беру. | 1 14 25 | 1.Сабақтың тақырыбын хабарлау, мазмұнын түсіндіру. 2.Өткен тәжірибелік жұмыстар туралы еске түсіру ; 3.Тәжірибелік жұмысты атқару ретімен таныстыру. | ||||
| 2. Кіріспе нұсқау (ұзақтығы – 40 минут) | ||||||
| 1.Сабақтың өту барысын түсіндіру. 2.Өткен сабақ бойынша студенттің білімі мен дағдысын тексеру. 3.Тәжірибелік жұмыс туралы мағлұмат беру. | 1 14 25 | 1.Сабақтың тақырыбын хабарлау, мазмұнын түсіндіру. 2.Өткен тәжірибелік жұмыстар туралы еске түсіру ; 3.Тәжірибелік жұмысты атқару ретімен таныстыру. | ||||
Электр сымдары мен кабельдерінің түрлері, маркаларымен танысу Сым дегеніміз не? Сым-бұл бір оқшауланбаған немесе бір немесе одан да көп оқшауланған өзектер, олардың үстінде металл емес қабық, орам немесе талшықты материалдардан немесе сымнан жасалған өрім болуы мүмкін. Сымдар жалаңаш немесе оқшауланған болуы мүмкін. Сымдарды электр беру желілері үшін, электр қозғалтқыштарының орамаларын жасау үшін, радиоэлектрондық аппаратурадағы қосылыстар үшін және т. б. пайдалануға болады. Жалаңаш сымдарда Қорғаныс немесе оқшауланған жабындар жоқ, негізінен электр желілері үшін қолданылады. Орнату сымдары - төмен вольтты электр тарату желілеріне арналған сымдар. Жалаңаш сымдар деп аталады, оларда өткізгіш тамырлардың үстінде Қорғаныс немесе оқшаулағыш жабындар жоқ. PSO, PS, A, as және т.б. маркалы жалаңаш сымдар, әдетте, әуе электр желілері үшін қолданылады. Оқшауланған сымдар (изолированные)деп аталады, оларда өткізгіш сымдар оқшауланған, ал оқшаулаудың үстінде мақта Иірілген жіп немесе резеңке, пластмасса немесе металл таспаның қабығы бар. Оқшауланған сымдар қорғалған немесе қорғалмаған болуы мүмкін. Электрлік оқшаулаудың үстінде сыртқы климаттық әсерлерден герметизациялауға және қорғауға арналған қабығы бар оқшауланған сымдар- қорғалған (защищенные) деп аталады. Оларға APRN, PRVD, APRF және т. б. маркалы сымдар жатады. Электр оқшаулағышының үстінде қорғаныш қабығы жоқ оқшауланған сымдар (APRTO, PRD, app, app, PPV маркалы сымдар) қорғалмаған деп аталады. Кабель дегеніміз не? Кабель-жалпы тығыздалған қабықпен (қорғасын, алюминий, резеңке, пластмасса) қоршалған бір немесе бірнеше оқшауланған өзектер, олардың үстіне төсеу және пайдалану жағдайларына байланысты броньды қабық (Болат таспалардан немесе жалпақ немесе дөңгелек сымнан жасалған жабын) болуы мүмкін. Мұндай кабельдер брондалған деп аталады. Құрышсыз кабельдер механикалық зақымдану мүмкіндігі жоқ жерде қолданылады. Кабельді қолдану саласы бойынша мынадай түрлерге бөлінеді: Күштік кабельдері кабельдік желілерді құру үшін жарықтандыру және электр қондырғыларында электр энергиясын беруге және таратуға арналған. Қағаздан, ПВХ, полиэтиленнен, резеңкеден және басқа материалдардан оқшауланған мыс және алюминий өзектерімен шығарылады, қорғасын, алюминий, резеңке немесе пластмассадан қорғайтын қабықшалары бар. Бақылау кабельдері Әртүрлі электр құрылғыларын төмен кернеу сигналдарымен қуаттандыру, басқару тізбектерін құру үшін қолданылады. Олардың қимасы 0,75-тен 10 мм2-ге дейінгі мыс немесе алюминий тамырлары болуы мүмкін. Басқару кабельдері автоматика жүйелерінде қолданылады және әдетте механикалық зақымданудан және электромагниттік кедергілерден қорғайтын мыс өткізгіштер, пластикалық қабық және қорғаныс экраны бар. Радиожиілік кабельдері радиотехникалық құрылғылар арасындағы байланысты қамтамасыз ету үшін қолданылады. Полиэтилен немесе фторопласт оқшаулағышы бар орталық мыс тұрғын үйі бар коаксиалды конструкциясы бар, оқшаулаудың үстінде сыртқы өткізгіш және ПВХ немесе полиэтилен қабығы бар. Сым (шнур) дегеніміз не? Сым (шнур)-металл емес қабықпен немесе басқа қорғаныс жабындарымен қапталған, қимасы 1,5 мм-ге дейінгі екі немесе одан да көп оқшауланған икемді өзектерден тұратын сым. Сым электр құрылғыларын (үстел шамдары, Шаңсорғыштар, Кір жуғыш машиналар) желіге қосуға қызмет етеді. Сымның өзегі міндетті түрде көп сымды қолданылады, сонымен қатар жіптер бұралу немесе жалпы өру арқылы өзара байланысты. Екі ядролы сымдар қолданылады, егер құрылғының корпусы қорғаныс нөлін қажет етпесе, егер нөлдеу қажет болса, онда үш ядролы сымдар қолданылады. СЫМДАР МЕН КАБЕЛЬДЕРДІ ТАҢБАЛАУ Сымның (кабельдің) маркасы — өткізгіш өзектердің материалын, оқшаулауды, икемділік дәрежесін және қорғаныс жабындарының құрылымын сипаттайтын әріптік белгі. Сымдарды белгілеуде белгілі бір ережелер бар. Сымдар мен кабельдер әріптермен белгіленеді. Бірінші әріп. Негізгі Материал: а-алюминий, мыс - әріп жоқ. Екінші әріп. Сым белгілеуінде: П – сым (ПП - жалпақ сым), К-бақылау, М - монтаждау, мг - икемді тұрғын үймен монтаждау, П(У) немесе Ш-орнату, Кабель белгілеуінде қабық материалы. Үшінші әріп. Сым мен кабельді белгілеуде-өткізгіштердің оқшаулау материалы: в немесе ВР – поливинилхлорид (ПВХ), П-полиэтилен, Р-резеңке, Н немесе НР-нирит (жанбайтын резеңке), Ф – бүктелген (металл) қабық, К-Нейлон, Л-лакталған, Э-эмальданған, О-өрілген полиамидті жібектен, Ш - полиамидонды жібектен оқшаулау, с - шыны талшықтан, Е - экрандалған, г – икемді тұрғын үймен, Т-көтергіш кабельмен. Төртінші әріп. Дизайн ерекшеліктері. А-асфальтталған, Б - броньды ленталармен, Г - икемді (сым), қорғаныш жабыны жоқ (Қуат кабелі), К - дөңгелек сымдармен броньдалған, О - өрілген, т - құбырларда төсеу үшін. Басқару кабельдері. А - бірінші әріп, содан кейін алюминий өзегі, ол болмаған кезде мыс өзегі. В-екінші әріп (а болмаған кезде) - ПВХ оқшаулау. В - үшінші әріп (а болмаған кезде) - ПВХ қабығы. P-полиэтиленнен оқшаулау. PS-өзін-өзі сөндіретін полиэтиленнен оқшаулау. Г-қорғаныс қабатының болмауы. R - резеңке оқшаулау. К-бірінші немесе екінші әріп (А-дан кейін) - басқару кабелі. КГ-кабель икемді. Ф-фторопласт оқшаулау. E-белгілеудің ортасында немесе соңында-экрандалған кабель.  Орнату сымдары. М-белгілеудің басында-бекіту сымы. Г-көп сымды тамыр, егер әріп болмаса, онда бір сымды. W-полиамидті Жібек оқшаулау. В-поливинилхлоридті оқшаулау. К-нейлонды оқшаулау. Л-лакталған. С-шыны талшықты орау және өру. D-қос өрім. O-полиамидті жібектен жасалған өрім. Арнайы белгілер. ПВ-1, ПВ - 3-винил оқшауланған сым. 1, 3-икемділік класы. ПВС-винил қабығындағы сым қосқыш. Винил оқшаулағышы бар ШВВП сымы, винил қабығында, тегіс. PUNP сымы әмбебап жалпақ. PUNP сымы әмбебап жалпақ икемді. Монтаждау сымдарының әріптік белгіленуі  Әріптік белгілерден басқа, сымдардың, кабельдердің және сымдардың маркаларында сандық белгілер бар: бірінші Сан - өзектер саны, екінші Сан – қиманың ауданы, үшінші – желінің номиналды кернеуі. Бірінші санның болмауы кабельдің немесе сымның бір ядролы екенін білдіреді. Өзектердің көлденең қимасы стандартталған. Сымдардың көлденең қималарының аудандарының мәндері ток күшіне, өзектердің материалына, төсеу жағдайларына (салқындату) байланысты таңдалады. Сымдарды белгілеуде ш әрпі болуы керек. Белгілеу мысалдары: ПВХ 2х1, 5-380 – мыс сым, ПВХ оқшаулағышы бар, жалпақ, екі өзекті, 1,5 мм көлденең қимасы, кернеуі 380 В. ВВГ 4х2, 5-380 - мыс өткізгіштері бар кабель, ПВХ оқшаулағышында, ПВХ қабығында, қорғаныш жабыны жоқ, 4-өзекті, көлденең қимасы 2,5 мм, кернеуі 380 В. Сымдарды түсті таңбалау Сымдар мен кабельдерді әріптік-цифрлық таңбалаудан басқа, түсті таңбалау бар. Төменде біз сымды белгілейтін түстерді және өзектің тиісті мақсатын тізімдейміз: көк-нөлдік (бейтарап) сым; сары-жасыл-қорғаныс өткізгіш (жерге қосу); көк белгілері бар сары-жасыл-нөлмен біріктірілген жерге тұйықтау өткізгіші; қара-фазалық сым. Сонымен қатар, Pue сәйкес фазалық өткізгіш үшін басқа түсті қолдануға рұқсат етіледі, мысалы, қоңыр, ақ.  Үй ішінде төсеуге арналған электр сымдары Ішкі сымдарға арналған электр сымдары қуат кабельдерінен біршама ерекшеленеді-ең алдымен, бұл айырмашылықтар олардың техникалық сипаттамаларына және сымның көлденең қимасына қатысты. Мұндай электр сымдарының түрлері, сондай-ақ кабельдік өнімдер жеткілікті, сондықтан оны таңдау мәселесі өте өткір. PBPP (PUNP) – ПВХ оқшаулағышына және сол сыртқы қабыққа орналастырылған жалпақ жалғыз өткізгіштері бар монтаждау сымы. Максималды қимасы 6 шаршы болатын бір-үш өзек болуы мүмкін. Көп жағдайда ол жарықтандыру электр сымдары үшін қолданылады – оның көмегімен розеткаларды қосу да алынып тасталмайды, бірақ оларға қуаты аз тұтынушылар қосылған жағдайда. Мыс және алюминий өткізгіштері болуы мүмкін-соңғы жағдайда олар UPS ретінде белгіленеді. Pbppg (PUGNP). Олардың PBPP-ден басты айырмашылығы-тамырлардың өздері-олар бұралған және жұқа кідірістерден тұрады. Таңбалаудың соңындағы " г " әрпі берілген сымның икемді екенін көрсетеді. PPV. Мыс бір ядролы сым-жасырын электр сымдары үшін немесе гофр немесе кабельдік каналға орнату үшін ұсынылады. Бір оқшаулау бар. APPV-бұл PPV-мен бірдей, тек алюминий өткізгіш тұрғын үймен. APV-PPV сорттарының бірі. Ол алюминий бұралған тұрғын үйден ерекшеленеді, ол бір-біріне тығыз оралған сымдардан тұрады. Ол 16 шаршыға дейін қимамен шығарылады. ПВС. Бұл электр сымдары мен кабельдердің ең көп таралған брендтерінің бірі – қабық және оның оқшаулауы ПВХ-дан жасалған. Оның айрықша ерекшелігі – дөңгелек қима және бұралған тамырлар. Мұндай электр сымдарының көлденең қимасы 0,75-тен 16 шаршыға дейін өзгеруі мүмкін. Әдетте, ол тұрмыстық электр тұтынушыларын қосу үшін қолданылады – сымдарды осы сыммен орнату жүзеге асырылмайды. ШВВП-тұрмыстық қажеттіліктерге арналған мыс немесе мыс қалайы жалпақ электр сымы. ПВС сияқты, ол тұрмыстық тұтынушыларды қосу үшін қолданылады. Бұл жіптері жұқа сымдардан тұратын бұралған электр сымы – 0,5-тен 16 шаршыға дейін көлденең қимасы болуы мүмкін. Монтажды сымдар мен кабельдердің маркілері Көптеген кабельдер мен сымдардың оқшауламалық қабы сыртқы механикалық әсерден мақта мата өріммен қорғалған болады. Сымдардың салаларының және оқшауламамалық қабының материалына қарай маркілейді. Маркіні әріппен жазады: АПН, ПРТО, ПГВ. Әріптер мынаны білдіреді: А – алюминий сала(егер бұл әріп жоқ болса, онда мыс салалы болғаны); Р – резеңке оқшауламалы; В – полихлорвинил оқшауламалы, Н – наирит оқшауламалы, П – сым, ПП – жалпақ сым, О – өзара оқшауланған сымдардың ортақ бір қабы бар; Т – труба ішімен жүргізуге арналған сым; Г – иілгіш сым; Д – қос сым, Ш - баусым ВВГ - күштік кабель ТПЖ және ПВХ оқшауламасымен қапталған, Салалары мыс материалынан жасалған, сыртқы қорғанысы жоқ. Жиілігі 50 Гц, 600 - 1000 В кернеудегі электр тогын тарату және жіберу үшін арналған күштік кабель. 1 - ден 5 - ке дейінгі салалардан тұрады, Қимасының диаметрі 1, 5 тен 240 мм2 дейін. АВВГ — күштік кабель ТПЖ және ПВХ оқшауламасымен қапталған, салалары алюминий материалынан жасалған, сыртқы қорғанысы жоқ. Жиілігі 50 Гц, 600 - 1000 В кернеудегі электр тогын тарату және қолдану үшін арналған күштік кабель. 1 - ден 5 - ке дейінгі салалардан тұрады. Қимасының диаметрі 1, 5 тен 240 мм2 дейін. ВББШВ — мыс салалы брондалған күштік кабель. Кабельдің саласы бір сымды немесе көп сымды болып келеді. 1 - ден 5 - ке дейінгі саладан тұрады. Қимасы 1, 5 мм2 – 240 мм2. ТПЖ - оқшауламасы бар, сыртқы қабы бар, оқшауламамен кембриктің араларында ПВХ қолданылады. Содан кейін екі лентамен брондайды. ПП – Жалпақ сым, саласы бір сымды мыстан жасалған. Оқшауламасы ПВХ - дан және сыртқы қабығы да ПВХ - дан жасалған. Салаларының саны 2 немесе 3, қимасының размері 1, 5 тен 6 мм2 дейін. Стационарлық жарықтағыш жүйелерде, сонымен қатар жарықтандыруда, розеткаларды монтаждауда қолданылды. Номинальдықкернеуі 250 В, жиілігі 50 Гц. - 15 тен +50 С дейінгіаралықтақолданылады. Майысу радиусы 10 дециметрденаспаукерек. Кабель (голл. kabel – канат, сымарқан), электрлік – сырты қорғағышқаптамаменқапталған, бірнемесебірнешеоқшауланғанөткізгіштерден (ток өткізетінталсымдардан) тұратынөткізгіш. Кабель электрэнергиясынжәнесигналдардықашықтыққажеткізуүшінпайдаланылады. Кабельдіңқұрылымы оны тарту (су жәнежерастында, ауада, зияндыортада т. б.) жәнепайдалануерекшеліктерінеқарайәртүрліболыпжасалады. Кабель түрлері; Күштіккабельдер Бақылаукабельдері - басқару, бақылаужәнеавтоматтандырылғантізбектерүшінарналған. Жылжымалыобъектілердібасқарутізбектеріндекөпсымды, аса иілгішнемесеиілгіш мыс талсымдарқолданылады. Арнайыкабельдер жару жұмыстарынаарналғанкабельдержәнетағыбасқаларболыпбөлінеді. Бұлкабельдердігеологиялық, геодезиялықжұмыстардапайдаланады. Байланыскабельдеріқолдануаймағынақараймагистральды, облысішілік, қалааралықжәне су ішілікдепбөлінеді. Ақпараткабельдері - антенна, телефон, компьютер кабельдеріжатады. Жарықты – диодтыкабельдер - күштіккабельдіңөтеқызықтытүрі. Мөлдірашыққаппенқапталғаноқшауламасы бар ТПЖ - ныңбойыменәртүрліжарықты - диод қосымшасымдартізбектепжалғанғанбұлкабельдермен тек қанадекоративтітүрлі - түстісуреттер, картиналарсалуғаболадыәртүрлімеханизмдердежәнесахналықаппаратуралардықосқандақолданылады. Күштіккабельдерүлкенөндірістердеқолданылады | ||||||
| Шебердің іс жүзінде жұмыстың орындалу әдіс – тәсілі (45 минут )
Студенттің жұмыс реті:
| ||||||
| 3.Ағымдағы нұсқау (ұзақтығы - 100 минут) | ||||||
| Бірінші мақсаттықтексеріс Мақсаты: Жұмыс орнын ұйымдастыру, еңбекқауіпсіздікережесінсақтау, білім алушылардың тәжірибеліктапсырманыорныдауғадайындығы. Екіншімақсаттықтексеріс білім алушылардытексерісуақытындақадағалайтынсәт Үшіншімақсаттықтексеріс білім алушылардыңжұмысындемонстрацияғадайындау. | 15 70 15 | 1.Жұмыс орныныңұйымдастырылуынжәнеқұрал-саймандардықолдануынтексеру. 2. Еңбек әдістерінің дұрыс және технологиялық тізбекті орындалуын тексеру. 3. Жұмысты аяқтап, қорытындылау. Дайын болған жұмыстарды қабылдау, жұмыс орнын жинастыру, тапсыру. | ||||
| Қорытынды (10 минут) | ||||||
| 1.Ескерту 2.Үйге тапсырмасы 3. Бағалау | 2 3 5 | 1.Жұмысты орындаудабілімсапасы. Топтыңнәтижеліжұмыс (өзаракөмек, өзарасыйластық, ұжымдажұмысістейбілу) соңынажетуі. Қателіктіталдау 2. Үйтапсырмасы 3. Жұмыстыңсапасынбіргебағалау. Қорытындыбағалау | ||||