Файл: НАты егіншілік наты егіншілікті ауылшаруашылыында олдану аннотация.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 21
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
НАҚТЫ ЕГІНШІЛІК
НАҚТЫ ЕГІНШІЛІКТІ АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫНДА ҚОЛДАНУ
Аннотация: нақты егіншілікті ауылшаруашылығында дұрыс және тиімді қолдану жолдары, оның негізгі міндеттері мен бағыттары.
Кілт сөздер: нақты гіншілік, ауылшаруашылық, координаттық егіншілік,ресурстар, технологиялар.
Нақты егіншілік – жаһандық жайғастыру технологиялары (GPS), географиялық ақпараттық жүйелелер (GIS), өнімділікті бағалау технологиялары (Yield Monitor Technologies), ауыспалы нормалау техниологиясы (Variable Rate Technology) және жерді қашықтан зондтау (ЖҚЗ) технологияларынан тұратын, ауыл шаруашылығы менеджментінің жоғарытехнологиялық кешендік жүйе болып табылады.
Нақты егіншіліктің ғылыми тұжырымдамасының негізі бір алқап шеңберінде әртектіліктің болуы туралы түсініктен тұрады. Осынау әртектіліктерді бағалау және детектрлеу үшінжаһандық жайғастыру, арнайы белгібергіштер, аэрофототүсірілімдер және спутниктік түсірілімдер, сондай-ақ геоақпараттық жүйелер (ГАЖ) базасында агроменеджментке арналған арнайы бағдарламалар пайдаланылады.
Жинақталған мәліметтер себуді аяқтауды жоспарлау,тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау құралдарын енгізудің нормаларын есептеу, өнімділікті мейлінше нақты болжау және қаржылық жоспарлау үшін пайдаланылады.Аталған тұжырымдама міндетті түрде топырақтың жергілікті ерекшеліктері/климаттық жағдайларын назарға алуды талап етеді. Жекелеген жағдайларда бұлаурулардың немесе ісінулердің жергілікті себептерін оңай айқындауға мүмкіндік береді.
Нақты егіншілікті алқаптардың жағдайын және агроменеджментті жақсартуда бірнеше бағыт бойынша қолдануға болады:
агрономиялық: дақылдың тыңайтқышқа деген нақты қажеттілігін ескере отырып агроөндіріс жетілдіріледі;
техникалық: шаруашылық деңгейінде тайм-менеджмент әлдеқайда жетілдіріле түскен (оның ішінде, ауыл шаруашылығы операцияларды жоспарлау жақсарады);
экологиялық: ауыл шаруашылығы өндірісінің қоршаған ортаға жағымсыз әсері қысқарады (дақылдың азотты тыңайтқыштарға сұранысын әлдеқайда нақты бағалау тыңайтқыштарды қолдануды және азот тыңайтқыштарды шашуды шектеуге алып келеді);
экономикалық: өнімділіктің өсуі және/немесешығындарды қысқартуагробизнестің тиімділігін арттырады (оның ішінде, азотты тыңайтқыштарды енгізуге шығындар қысқарады).
Дала жұмыстары мен жиын-терімнің электронды жазбасы және тарихын сақтау шешімдер қабылдаумен қатар,көп жағдайда дамыған елдердің заңнамасы талап ететін өндірістік цикл туралы арнайы есептілікті жасау барысында қажет болмақ. [1]
Нақты егіншілікті көбінесе координаталық егіншілік деп атайды. Дәстүрлі тұжырымдамадан басты айырмашылығы координаталық егіншілік нақты навигациялық координаттарға байланысты, сонымен бірге бүкіл өрісті есепке алу бірлігі ретінде қарастырмайды жалпы алғанда, оның әрбір жеке (жаһандық позициялау дәлдігімен салыстыруға болатын) учаскесі оның рельефінің мәндерімен, құнарлылық, өсімдік құрамы және басқа белгілерді есепке алады. Жиналған және өңделген мәліметтер негізінде бұл осы учаскелердің әрқайсысында нақты өсіру үшін қатаң анықталған және негізделген агротехнологиялық әдістерді қолдануды білдіреді. Координаталық егіншілік өсімдіктердің тіршілік ету ортасының өзгергіштігін ескере отырып, дақылдардың өнімділігін басқаруға негізделген. Координаталық егіншілік ресурстарды үнемдейтін экологиялық ауыл шаруашылығының ажырамас бөлігі ретінде қарастырылады және интеграцияланған жүйені қолдануды көздейді.
Координаталық егіншілік ресурстарды үнемдейтін егіншілікті дамытудағы заманауи бағыттардың бірі болып табылады. Оның мәні- интернациоланған процессін өсімдіктердін өсуін олардын қажеттіліктеріне сәйкес басқару болып табылалды. координаталық егіншілік технологиясының пайдалану стратегиясы барынша толық бағытталған агротехнологиялық шешімдерді әзірлеу, оларды оңтайландыру үшін әртүрлі ақпаратты тарту және пайдалану, нақты топырақ-климаттық және экономикалық жағдайларға (өріс шегінде) ауыл шаруашылығы кәсіпорнының ең жоғары сандық және сапалық көрсеткіштерге қол жеткізу үшін негізгі технологиялық операцияларды саралап жүзеге асыру болып табылады.
Координаталық егіншілік-қарқынды дамып келе жатқан жүйе, ғылымды қажет ететін технологияларды, техниканың соңғы жетістіктерін, басқарудың жаңа әдістерін қолдану болып саналады. Координаталық егіншіліктің негізгі бөлігі-қазіргі жағдайда ауыл шаруашылығының стратегиясы мен практикасын дамыту және бейімдеу.
Осы саладағы жұмыстардың негізгі міндеттері мен бағыттары:
* техниканы басқару процестерін автоматтандыру (параллель жүргізу және автопилоттау) ГНСС навигация жүйесі негізінде егіс дәлдігін, дәнді, картоп қатарларының туралануын қамтамасыз ететін технологиялық операцияларды жүргізу кезінде тарақтар және т. б.;
* Автоматты сынама алушыларды пайдалана отырып, шаруашылықтардың топырақ карталарын жасау;
* әр түрлі учаскелердегі егістіктер мен дақылдардың күйінің өзгеруін бақылау, бұл олардың реттілігін анықтауға мүмкіндік береді өңдеу;
* тыңайтқыштар мен тұқымдардың қатаң белгіленген мөлшерін қолдану топырақ пен дақылдардың жағдайына байланысты бір өрістің әртүрлі учаскелеріне;
* Автоматты өнімділік мониторингі және карта жасау өнімділік, ал болашақта – егістік рентабельділік карталары; (GPS / ГЛОНАСС);
* деректерді электронды түрде жинақтау және сақтау, бұл процестердің динамикасын визуалды және ыңғайлы түрде бақылауға мүмкіндік береді жұмыс нысаны;
* жиналған деректерді көп факторлы талдау және визуализациялау;
Қорытындылай келе қазіргі кезде координатық (нақты) егіншілік Қазақстанда дамып келе жатыр. Нақты егіншілік дамығанымен Қазақстаннын ауылшаруашылығы, астық жинау процесстері жаңа деңгейге шығады.
Қолданылған әдебиеттер:
[1]- Википедия- Нақты егіншілік [Электрондық ресурс] https://ru.wikipedia.org/wiki/Точное_земледелие
[2]- Технология, техника және координаттық (нақты) егіншілік үшін жабдықтар; Жоғары оқу орындарына арналған оқулық; Мәскеу 2016 https://www.timacad.ru/uploads/files/20191118/1574091644_uchebnik_2016.pdf