Файл: Адам азасыны ішкі ортасы мен оны компоненттері арасындаы сйкестікті.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 23.11.2023

Просмотров: 35

Скачиваний: 2

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

«Биология» пәнінен 2-тоқсанға арналған жиынтық бақылаудың тапсырмалары /8- сынып/

Оқушының коды: ..........................................................................


  1. Адам ағзасының ішкі ортасы мен оның компоненттері арасындағы сәйкестікті анықтаңыз.

Ағзаның ішкі ортасы

Ішкі орта компаненттері

  1. қан

А) түссіз және мөлдір болады

  1. ұлпа сұйықтығы

В) мөлдір және сарғыш түсті болады

  1. лимфа

С) қызыл түсті болады

Д) басты қызметі – затты тасымалдау

Е) басты қызметі- жасушааралық сұйықтықты кері қанға қайтару

Н) «делдал» рөлін атқарады

  1. Қан ........................................

  2. Ұлпа сұйықтығы .............................

  3. Лимфа ................................................. [3]



2. Қан жасушаларының қызметін анықтаңыз.




Қан жасушалары




Қызметі

1

Эритроцит

А

Қанның ұюына қатысады

2

Лейкоцит

B

Газ тасымалдайды

3

Тромбоцит

C

Микробтардан ағзаны қорғайды

A. 1-a, 2-c. 3-b

B. 1-b, 2-a. 3-c

C. 1-b, 2-c. 3-a

D. 1-c, 2-b. 3-a A□ B□ C□ D□ [1]
3. Барлық тірі жандардың қаны бірдей қызыл емес. Теңіз құрттарының қаны жасыл, шаян, сегізаяақ, сарышаяндарда көгілдір, тек омыртқалылардың қаны қызыл түсті болады.

Себебін түсіндіріңіз.

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... [3]



  1. Берілген тұжырымдардың шындық және жалған екендігін анықтау.

Атауы мен қызметінің ерекшеліктері мен құрылысы

Ш

Ж

Нейтрофилдер – белсенді микрофагтар, жасуша аралықкеңістікте, теріде т. б. мүшелерде кездеседі



Эозинофилдер – антиденелер жасау, гуморальдық жаәне жасушалық иммунитет



Моноциттер- антиденелер жасайды.



Базофилдер- қан ұюы үшін маңызды қызмет атқарады.



[2]





  1. Гуморальдық және жасушалық иммунитетті анықтаңыз

А............................... В........................ [1]

5а. В сызбасындағы үдеріске сипаттама беріңіз.

В....................................................................................................................................

................................................................................................................................... . [2]



  1. Саңырауқұлақтар, қарапайымдар, бактериялар және вирустар арқылы берілетін аурулардың алдын алу жолыдарын ұсыныңыз.



  1. қолды сабынмен жуу

  2. ауру адамға маска кигізу

  3. вакцинация

  4. ауру адаммен қарым қатынасты шектеу [1]


  1. Вакцина ұғымына анықтама беріңіз.

............................................................................................................................

............................................................................................................................

[2]


  1. Қан топтарының берілу тәртібін сәйкестендіріңіз.



Қан тобы

реті

Мына топтарға қан бере алады

1

І

А)

III IV

2

ІІ

В)

I II III IV

3

ІІІ

С)

IV

4

ІV

Д)

II IV


1........... 2.......... 3............ 4........... [1]

9. Жануарлардың қанайналым жүйесі эволюциясы берілген. Қандай жануарларға тән екендігін анықтаңыз



a ........... b................ c................ [1]
9а. с- қанайналым жүйесі тән жануарды анықтап, қанайналым жүйесінің құрылысын сипаттаңыз.

С.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................[2]
10.Суретте берілген қантамыр түрлерін анықтаңыз.


А.................................... В......................................... С......................................... [1]
10а. Вена қантамырының құрылысы мен қызметін сипаттаңыз.

Құрылысы........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

Қызметі............................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................[2]


11. Адам дене жаттығуларын жасағанда жүрек соғуы жиілейді. Жаттығу барысындағы жүрек жұмысын сипаттаңыз және түсіндіріңіз.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................


[2]
12. Тұжырымдардың шындық, жалған екендігін анықтаңыз

қ/с

Тұжырымдамалар

Ш

Ж

1

қан өкпеде көмірқышқыл газын бөліп шығарады да, оттекке қанығады







2

өкпеде оттекке қаныққан қан кіші қанайналым шеңбері бойымен барлық ұлпаларға таралады







3

капиллярлардың қабырғалары арқылы оттек ұлпа сұйықтығына өтеді







4

артерия қанында ұлпа жасушаларына қарағанда оттек аз болады







[2]

13. Тыныс алу және тыныс шығару механизмдерін анықтаңыз

Тыныс алу

Тұжырымдамалар

Тыныс шығару




Кеуде қуысы мен өкпенің көлемі кішірейеді







Қабырғааралық бұлшық еттер қабырғаларды көтереді







Өкпе созылып, ауамен толады







Көкет жоғары көтеріліп, ауа жолдары арқылы ауа сыртқа шығады




[2]
14.Егер бір оқушы минутына 16 рет тыныс алып, 500см 3 ауаны жұтатын болса, 40 минуттық сабақ бойында сыныптағы 20 оқушы қанша см3 ауа жұтады.

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

[2]

Балл қою кестесі /8 – сынып 2 тоқсан

Тапсырма №

Жауап

Балл

Қосымша ақпарат

1

  1. Қан- С; Д;

  2. Ұлпа сұйықтығы- А; Н

  3. Лимфа- В; Е

1

1

1




2

С

1




3

А) бақада- ядро бар; адамда ядро жоқ

В) адамда көп тасымалдайды. Эротроциттердің екі жағы қысыңқы және өте ұсақ

1

1





4

Д

1




5



А-антидене В- фагоцитоз

Фагоцитоз- жалған аяқтары арқылы зиянды заттарды лизосома көмегімен қорытады

1

2





6

С

1




7


Вакцинация- тіршілігі жойылған ауру қоздырғышы, не оның уы

Вакцина салынған соң ағза жеңіл формада аурумен ауырады

1
2





8

1В ; 2Д; 3А; 4С;

1




9


А- балық; В-қосмекенді/ жорғалаушы

С- құстар/ сүтқоректілер

Құстар мен сүтқоректілерге тән, жүрек 4 қуысты(екі қарынша, екі жүрекше);

екі қанайналым меңбері бар

1
1
1




10

10а

А- артерия; В-капиляр; С-вена

Құрылысы: қабырғасы үш қабаттан тұрады, біріңғай салалы бұлшық ет қабаты жұқа, әлсіз

Қызметі: қанды денеден жүрекке айдайды

1

1
1




11

Дене жаттығуы барысында ағзада оттегіне сұраныс жоғарлайды

Жүректің шартты рефлекторлық қызметі артады

Бұлшық еттерді қанмен қамтамасыз ету артады

1

1

1




12

Ш- 1;3;

Ж-2;4;

1

1




13

Тыныс алу: 2; 3;

Тыныс шығару: 1;4

1

1




14

6 400 000см3

2