Ұсынылған әдебиеттер

1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.

2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.

3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.

4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.

5. Саво, И. Л. Как вести себя в чрезвычайных ситуациях / И.Л. Саво. - М.: Детство-Пресс, 2015. - 942 c.

6. Сергеев, В. С. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях / В.С. Сергеев. - М.: Академический проект, 2016. - 464 c.

Дәріс 6. Мұнай өндіретін және химиялық кәсіпорындарда өрттерді оқшаулау және сөндіру ерекшеліктері.

Сабақ мақсаты: Мұнай өндіретін және химиялық кәсіпорындарда өрттерді оқшаулау және сөндіру ерекшеліктері мен құралдары туралы мәліметтер беру.

Химиялық және мұнайхимиялық объектілеріндегі өртті сөндіру жедел ден қоюды қажет етеді. Бұл жарылыс қаупінің жоғарылауымен және атмосфераға зиянды заттардың шығарылуымен байланысты, бұл жақын маңдағы елді мекендерде адамдардың улануына әкеледі. Бұл жағдайда өртті сөндірудің физикалық және химиялық негіздері өндірістің нақты жағдайларына байланысты.

Химиялық өрт сөндіру құралдары

Химиялық өнеркәсіп объектілеріндегі өртті сөндірудің күрделілігі отарды таңдаудан тұрады. Өндірістің нақты жағдайларына және цехтар мен қоймаларда сақталатын өнімдерге байланысты құтқарушылар отты басу құралдарына жеке жақындауға мәжбүр.

Өрттерде қолданылатын барлық Өрт сөндіру құралдары 4 санатқа бөлінеді:

Салқындатқыш құралдары.

Олар өрт аймағындағы температураны едәуір төмендетеді және көрші аудандарға өрттің таралу қаупін азайтады. Бұл топқа су мен қатты қышқыл кіреді. Химия өнеркәсібі объектілеріндегі су шашыранды ағын түрінде және тек сыртқы температураны төмендету мақсатында пайдаланылады. Химиялық реакцияның даму қаупіне байланысты оны тікелей технологиялық қондырғыларға беру мүмкін емес.

Оқшаулау әрекетін бөлу.

Олардың міндеті-өрт ошағына оттегінің жетуін болдырмау. Бұған құрғақ ұнтақтар мен ауа-механикалық көбік кіреді. Олардың әрекеті оттегі мен жанғыш заттардың концентрациясын бір уақытта төмендету болып табылады. Бұл топқа инертті және көмірқышқыл газдары, булар кіреді. Жану процесінің химиялық реакциясының белсенділігін төмендететін ингибиторлық агенттер. Нәтижесінде өрт қарқындылығын жоғалтады және толығымен сөнеді. Ингибиторларға құрамында галоид бар көмірсутектер жатады.

---

Химиялық және мұнай-химия кәсіпорындары жағдайында инертті газдардан азот жиі қолданылады. Олар өрт немесе жарылыс болған бөлмені толтырады. Азоттың кемшілігі алюминий құрылымдары, магний, цирконий және литий концентрациясы болған кезде оны қолдану мүмкін еместігі. Осы металдармен азот жарылыстарды тудырады.

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Химия және мұнай өндіретін кәсіпорындарда өрттердің сөндіру ерекшеліктері
   
2. 
   Өрт сөндіру құралдарының түрлері.
   
3. 
   Химия кәсіпорындарда қолданылатын өрт сөндіру құралдарының сипаттамасы.
   
4. 
   Заманауй әдістер мен бұрыннан келе жатқан классикалық әдістер.
   

Ұсынылған әдебиеттер

1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.

2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.

3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.

4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.

5. Саво, И. Л. Как вести себя в чрезвычайных ситуациях / И.Л. Саво. - М.: Детство-Пресс, 2015. - 942 c.

6. Сергеев, В. С. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях / В.С. Сергеев. - М.: Академический проект, 2016. - 464 c.

Дәріс 7. Кәсіпорындарда тәуекелді талдау және баға беру.

Дәріс мақсаты: Кәсіпорындарда тәуекелді талдау әдістері және баға беру шаралары туралы мәліметтер беру.

Тәуекел-бұл салдардың ықтималдығы мен ауырлығының жиынтығы. Басқаша айтқанда, тәуекелдің маңыздылығы әрқашан оның салдарының ауырлығына көбейтілген зиян ықтималдығының мәнімен анықталады.

Тәуекел = Ықтималдық × зиян салдарының ауырлығы

МЕМСТ-та "Тәуекел" ұғымы "залал келтіру ықтималдығы (немесе жиілігі) мен осы зиянның ауырлығының үйлесімі (көбейтіндісі) ретінде айқындалады."Жалпы жағдайда, тәуекел UI қызметкерінің денсаулығы мен өміріне келтірілген ықтимал дискретті мәндердің көбейтіндісін олардың Pi пайда болу ықтималдығына қосу арқылы есептеледі:

(1)

мұндағы R-тәуекел

N-ықтимал залалдардың (бір типті, бір өлшемді) немесе оларды біріктіретін топтардың дискретті мәндерінің саны.

---

1. 
   формула бойынша есептелетін мән дискретті кездейсоқ шаманың – қызметкердің денсаулығы мен өміріне келтірілген зиянның математикалық күтуі болып табылады. Егер u шығыны F(U) ықтималдылықтың таралу тығыздығына ие үздіксіз кездейсоқ шама болса, онда тәуекел формула бойынша есептеледі:
   

(2)

Интеграл u залалының өзгеруінің барлық аралығы бойынша алынады.

Кездейсоқ сандардың сипаттамалары, оның ішінде ықтималдық пен залал мәндері, әдетте, көлемі мен уақыты бойынша шектеулі үлгіні анықтайды. Бұл жағдайда формула (1) келесі түрге ие болады:

(3)

мұндағы R * - қатерді статистикалық бағалау;

Pi * - қызметкердің денсаулығы мен өміріне Ui зиян келтіру жиілігі.

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Тәуекелді талдау әдістерінің түрлері.
   
2. 
   Талдау әдістерінің сипаттамасы.
   
3. 
   Тәуекелді бағалау кезінде қолданылатын есептеулер.
   
4. 
   Тәуекелді талдауда қолданылатын сценарийлер ағашы.
   

Ұсынылған әдебиеттер

1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.

2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.

3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.

4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.

5. Саво, И. Л. Как вести себя в чрезвычайных ситуациях / И.Л. Саво. - М.: Детство-Пресс, 2015. - 942 c.

6. Сергеев, В. С. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях / В.С. Сергеев. - М.: Академический проект, 2016. - 464 c.

Дәріс 8. ТЖ зақымдаушы факторларының әсерінен қорғаудың негізгі әдістері.

Дәріс мақсаты: ТЖ зақымдаушы факторларының әсерінен қорғаудың негізгі әдістері мен тәсілдері және шаралары туралы мәлімет беру.

Халықты корғаудың ұжымдық құралдары - тұрғындарды апат, зілзала салдарынан, сондай-ақ қазіргі заманғы қырып-жою құралдарының зақымдағыш факторларынан қорғаудың ең негізғі тәсілдерінің бірі. Солардың бірі - адамдарды ұжымдық қорғау құралына жататын қорғаныс ғимараттарына жасыру. АҚ және ТЖ жүйесінде пайдаланылатын мұндай ғимараттарға панаханалар, радиациядан қорғау орындары (РҚО) және қарапайым жасырыну орындары жатады.

---

Панахана толқын соққысынан, жарық сәулесінен, өткіш радиациядан және радиоактивті зақымданудан - ядролық жарылыстың зақымдағыш факторларынан, сондай-ақ улағыш заттардан (УЗ), бактериалдық құрал- дар мен қатты әсер ететін улы заттардан (ҚУЗ) сенімді қорғауды қамтамасыз етеді.

Өндіріс күштерін қазіргі заманғы қырып-жою құралдарынан, зілзаладан, радиациялық және химиялық қауіпті обьектілердегі апаттардан қорғау - маңызды мемлекеттік міндеттердің бірі.

Қорғаныс ғимараттары адамдар жасырынуға тиіс жерлерге мүмкіндігінше жақын орналасуга тиіс.

Қорғаныс ғимараттары салыну мерзімі бойынша бейбіт уақытта болсын, қауіп төнген кезде болсын жылдам тұрғызылуы керек.

Мақсаты бойынша халықты жасыру немесе басқару және байланыс тораптарын орналастыруға ыңғайлы болуы қажет.

Қорғану жолдары: Ядролық қарудың ауа толқынының соққысынан, тек осы күшті есептеп салынған баспана немесе панахана (убежище) ғана сақтай алады.

Бақылау сұрақтары:

5. 
   Зақымдау факторлардан қорғану шаралары.
   
6. 
   Қорғану әдістерінің түрлері.
   
7. 
   Зақымдаушы факторлардың сипаттамасы.
   
8. 
   Зақымдаушы факторлардың ағзаға әсері.
   

Ұсынылған әдебиеттер

1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.

2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.

3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.

4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.

5. Саво, И. Л. Как вести себя в чрезвычайных ситуациях / И.Л. Саво. - М.: Детство-Пресс, 2015. - 942 c.

6. Сергеев, В. С. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях / В.С. Сергеев. - М.: Академический проект, 2016. - 464 c.

Дәріс 9. Химиялық қауіпті нысанда авария (қирау) кезінде химиялық жағдайды болжау.

Дәріс мақсаты: Химиялық қауіпті нысанда авария (қирау) кезінде химиялық жағдайды болжау бойынша мәліметтер беру.

КӘУЗ тобына хлор, аммиак, күкіртті ангидрид, күкірт көміртегі, көміртегі окисі, синильді қышқыл, сынап т.б. жатады. Осы заттар апат кезінде атмосфераға өтіп, көпшілік адамдардың зардабына әкелу мүмкін. КӘУЗ қысқаша сипаттамасы 18 кестеде келтірілген [1, с. 89].

---

Химикалық, мұнай өңдеу салалары, қағаз өнеркәсібі, ас өндіруші саласы, су өткізгіші және тазалағыш құрылысы КӘУЗ өндеушісі мен тұтынушысы болып табылады. ҚР жалпы КӘУЗ объекті 400 жуық, сонымен қатар Алматы - 14.

КӘУЗ зияндылығының сипаттамасын анықтау үшін келесі көрсеткіштері қолданылады:

- алғашқы концентрация – физиологиялық эффектін сезінуін және алғашқы зардап алу қасиетін туғызатын минималды концентрациясы, бірақ зардап шеккен адам жұмыс өабілеттілігін сақтайды.

- шыдамдылық шегі – адам тұрақты емес зардапсыз анықталған уақыт бойы шыдамдылығының минималды концентрациясы.

ҚӘУЗ жоғары концентрациясы дем алу ортасының рефлекті тежелеуінің нәтижесінде лезде өлімге әкелу мүмкін. Мысалы, 5…10 мг/л болу кезінде хлор үшін, 50-100 мг/л үшін болып табылады. [1, с. 88-90]

Бақылау сұрақтары:

1. 
   КӘУЗ- дегеніміз не, ол топқа қандай улы заттар кіреді?
   
2. 
   КӘУЗ дің әсер ету сипаты.
   
3. 
   КӘУЗ ден қорғану шаралары.
   

Ұсынылған әдебиеттер

1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.

2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.

3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.

4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.

5. Саво, И. Л. Как вести себя в чрезвычайных ситуациях / И.Л. Саво. - М.: Детство-Пресс, 2015. - 942 c.

6. Сергеев, В. С. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях / В.С. Сергеев. - М.: Академический проект, 2016. - 464 c.

Дәріс 10. ТЖ кезінде мұнай өндіретін және химиялық кәсіпорындарда жұмыс тұрақтылығын қамтамасыз етудің негізгі бағыттары.

Дәріс мақсаты: ТЖ кезінде мұнай өндіретін және химиялық кәсіпорындарда жұмыс тұрақтылығын қамтамасыз етудің негізгі бағыттары жайлы мағлұмат беру.

Тұрақтылықты арттыру жөніндегі іс-шараларды әзірлеуге олардың техникалық, экономикалық және экономикалық орындылығын жан-жақты бағалай отырып, өте мұқият қарау керек. Егер іс-шаралар объектінің апатсыз жұмысын қамтамасыз ету, еңбек жағдайларын жақсарту, өндірістік процесті жетілдіру мақсатында дағдылы жағдайларда шешілетін міндеттермен барынша ұштасқан жағдайда, олар экономикалық тұрғыдан негізделген болады.

---

Смотрите также файлы

• Реферат Техника бега 30 метров.docx

• My native place. Omsk region. Мой родной край. Омский регион..docx

• Индивидуальный проект Преставление специальности в инфографике.docx

• Инновационный проект название.docx

• Электролиз.pdf