Файл: Химия нерксібіндегі ттенше жадайлар пніне ысаша дріс.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 42
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Жұмыс істеп тұрған объектілерде олардың жұмысының тұрақтылығын арттыру жөніндегі іс-шараларды қайта жаңарту немесе басқа да жөндеу-құрылыс жұмыстарын орындау процесінде жүргізген орынды.
Өнеркәсіптік объектілер жұмысының тұрақтылығын арттыру міндеттерін шешудегі негізгі іс-шаралар:
• жұмысшылар мен қызметкерлерді жаппай қырып-жою қаруынан қорғау;
• объектілердің маңызды элементтерінің беріктігі мен орнықтылығын арттыру және технологиялық процесті жетілдіру;
• материалдық-техникалық жабдықтаудың тұрақтылығын арттыру;
• объектіні басқару тұрақтылығын арттыру;
• зақымданудың және олардан болатын залалдың қайталама факторларының туындау ықтималдығын азайту жөніндегі іс-шараларды әзірлеу;
• объектіні зақымдағаннан кейін өндірісті қалпына келтіруге дайындық.
Объект жұмысының тұрақтылығын арттыру жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және жүзеге асыру көп жағдайда әдеттегі жағдайларда жүргізіледі. Орындалуы ТЖ жағдайында жүргізілетін жұмыстардың бөлігі Алдын ала жоспарланады, ал ТЖ туындау қаупі төнген кезде орындалады.
Бақылау сұрақтары:
1. Тұрақтылықты арттыру жөніндегі іс-шараларды әзірлеу.
2. Тұрақтылықты қамтамасыз етудің негізгі бағыттарын атаңыз.
3. ТЖ кезінде мұнай өндіретін және химиялық кәсіпорындардың жұмыс істеу ерекшеліктері.
Ұсынылған әдебиеттер
1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.
2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.
3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.
4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.
5. Саво, И. Л. Как вести себя в чрезвычайных ситуациях / И.Л. Саво. - М.: Детство-Пресс, 2015. - 942 c.
6. Сергеев, В. С. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях / В.С. Сергеев. - М.: Академический проект, 2016. - 464 c.
Дәріс 11. ТЖ орын алғанда халықты көшіру жоспарының мазмұны дәне дайындау реті.
Дәріс мақсаты: ТЖ орын алғанда халықты көшіру жоспарының мазмұны дәне дайындау реті жайлы мәлімет беру.
Халықты эвакуациялау мен қоныстарндырудың қамтамасыздығының маңызды түрлерінің бірі. Халықты қауіпсіз (қала сыртындағы) аймаққа тез арада эвакуациялау қажетті жағыдайлар жасау мақсатында жүргізілетін, олардың эвакуациялық жинақтау пункттерінде, эвакуациялау маршруттарында және орналастыру аудандарында ТЖ зақымдаудан қорғаудың тиімділігін арттыру мақсатында сонымен қатар орналастыру аудандарында қажетті инженерлік қамтамасыздық болып табылады (6.1-сурет). Халықты эвакуациялау мен қоныстандырудың инженерлік қамтамасыздығының мақсаттарына бірқатар міндеттерді атқара отырып қол жеткізуге болады, олардың негізгілері төмендегілер:
- эвакуацияланған халықты орналастыратын ауданды, эвакуация маршруттарын және жинақтау ауданның инженерлік барлау;
- эвакуациланатын халықтың отырғызып түсіретін пункттерін эвакуациялау жинақтау пунктерінің инженерлік жабдықтары;
- эвакуациялау жолдарын дайындау және дайындықта ұстау;
- эвакуацияланған халықты орналастыру ауданның инженерлік жабдықтары;
- эвакуациялық шаралардың жасырындығы бойынша инженерлік шаралар.
Бақылау сұрақтары:
1. Халықты эвакуациялау мен қоныстарндыруға әзірлеу.
2. Эвакуациялау жолдарын дайындау және дайындықта ұстау.
3. ТЖ зақымдаудан қорғаудың тиімділігін арттыру.
Ұсынылған әдебиеттер
1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.
2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.
3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.
4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.
5. Саво, И. Л. Как вести себя в чрезвычайных ситуациях / И.Л. Саво. - М.: Детство-Пресс, 2015. - 942 c.
6. Сергеев, В. С. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях / В.С. Сергеев. - М.: Академический проект, 2016. - 464 c.
Дәріс 12. : Резервуарды герметикалық тұрақсыздығы орын алғанда мұнай өнімдерінің төгілуі кезіндегі өрттерді жою бойынша жүргізілетін операцияның алгоритмін (ретін) дайындау.
Дәріс мақсаты: Резервуарды герметикалық тұрақсыздығы орын алғанда мұнай өнімдерінің төгілуі кезіндегі өрттерді жою бойынша жүргізілетін операцияның алгоритмін (ретін) дайындау туралы мәліметтер беру.
Резервуардағы өрт көп жағдайда бу-ауа қоспасының жарылуынан басталады. Резервуарлар ішіндегі жарылғыш концентрациясының пайда болуына сақталатын мұнай мен мұнай өнімдерінің физико-химиялық қасиеттері, цистернаның құрылымы, технологиялық жұмыс режимдері, сондай-ақ климаттық және метеорологиялық жағдайлар әсер етеді. Резервуардағы жарылыс қақпағының бұзылуына әкеледі (жиі бұзылады), содан кейін жанғыш сұйықтықтың бүкіл бетінде жануы пайда болады. Сонымен бірге, алғашқы кезеңде де резервуардағы мұнай мен мұнай өнімдерінің жануы қоршаған ортаға қуатты жылулық сәулеленумен қатар жүруі мүмкін, ал жалынның жарқыраған бөлігінің биіктігі жанып тұрған бактың 1-2 диаметрін құрайды. Желдің жылдамдығы шамамен 4 м × с-1 кезінде тік осьтен жалынның ауытқуы 60-70 ° құрайды.
Өрттер келесі деңгейлерге бөлінеді:
бірінші (а) - көрші резервуарларға әсер етпей, бір резервуарда өрттің пайда болуы және дамуы;
екінші (Б) - өрттің бір топ ішінде таралуы;
үшінші (В) - жанып жатқан және онымен көршілес резервуарларды ықтимал бұзып, оны резервуарлардың көрші топтарына және резервуарлық парктен тыс жерлерге көшіру арқылы өрттің дамуы.
Бақылау сұрақтары:
1. Резервуардағы өрт көп жағдайда қандай себептерге байланысты болады?
2. Резервуарлар ішіндегі жарылғыш концентрациясының пайда болуы.
3. Резервуардағы жарылыс қақпағының бұзылуы.
Ұсынылған әдебиеттер
1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.
2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.
3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.
4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.
5. Саво, И. Л. Как вести себя в чрезвычайных ситуациях / И.Л. Саво. - М.: Детство-Пресс, 2015. - 942 c.
6. Сергеев, В. С. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях / В.С. Сергеев. - М.: Академический проект, 2016. - 464 c.
Дәріс 13. Радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң негiзгi принциптерi.
Дәріс мақсаты: Радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң негiзгi принциптерi туралы мәлімет беру.
Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің негізгі принциптерi:
нормалау принципі-иондаушы сәулелендірудің барлық көздерінен азаматтардың сәуле алуының жеке дозаларының жол берілетін шектерінен асып кетпеу;
негіздеу принципі-иондаушы сәулелендіру көздерін пайдалану жөніндегі қызметтің барлық түрлеріне тыйым салу, бұл ретте адам мен қоғам үшін алынған пайда табиғи радиациялық фонға қосымша сәулелендіру арқылы келтірілген ықтимал зиян қаупінен аспайды;
оңтайландыру принципі -иондаушы сәулеленудің кез келген көзін пайдалану кезінде сәулеленудің жеке дозалары мен сәулеленетін адамдар санының экономикалық және әлеуметтік факторларын ескере отырып, мүмкіндігінше төмен және қолжетімді деңгейде ұстап тұру.
Радиациялық авария кезінде халықтың радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мынадай принциптерге негізделеді:
1) кедергі болу дәрежесі сәулеленудің ерте және кейінгі медициналық салдарларын болдырмауды қамтамасыз етуі тиіс;
2) радиациялық аварияның салдарын жою жөніндегі болжамды іс-шаралар
зияннан гөрі көп пайда әкелу;
3) радиациялық аварияның салдарын жою жөніндегі қызметтің түрлері мен ауқымы көрсетілген қызметтен келтірілген зиянды қоспағанда, сәулелену дозасын төмендету, максималды болды.
Бақылау сұрақтары:
1. Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің негізгі принциптерiнің бірі -нормалау принципі.
2. Оңтайландыру принципі туралы сипаттама беріңіз.
3. Радиациялық аварияның салдарын жою жөніндегі іс-шаралар.
Ұсынылған әдебиеттер
1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.
2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.
3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.
4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.
5. Саво, И. Л. Как вести себя в чрезвычайных ситуациях / И.Л. Саво. - М.: Детство-Пресс, 2015. - 942 c.
6. Сергеев, В. С. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях / В.С. Сергеев. - М.: Академический проект, 2016. - 464 c.
Дәріс 14. Биологиялық қаупі және зиянды өндірістік факторлардың алдын алу
Дәріс мақсаты: Биологиялық қаупі және зиянды өндірістік факторлардың алдын алу шаралары жайлы мәліметт беру.
Биологиялық қауіп тірі объектілерден пайда болады. Биологиялық қауіп тасымалдаушы бүкіл өмір сүру ортасы (ауа, су, топырақ), өсімдік пен жануарлар әлемі, адамдардың өздері, адаммен және басқа объектілерімен жасалынған жасанды әлем болып табылады. Тірі әлемнің бүкіл объектілерін бірнеше әлемге бөлуге болады: микроағзалар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар, адамдар.
1 Микроағзалар – микроскоппен көрінетін бірталшықты кішігірім жан. Микроағзалар табиғаттағы заттар айналымында жағымды орын алады, микробиологиялық дәне ас өнеркәсіптерінле қолданылады. Микроағзалардың кейбір түрлері науқасты (патогенды) болып табылады. Нәтижесінде олар аурудың қоздырғыштары болып табылады: алапес, чума, оба, тырысқақ, безгек және т.б.
Патогенді ағзалар арасында бөледі:
-бактериялар – кезбе және төзімді, олардың кейбіреулері уранды кендерде , ядерлі реакторлардың суларында, 100º аса температурасымен және мәнгі тонда гейзерлердің суларында мекендейді.
-вирустар – нуклеинды қышқылдан (ДНК – дизоксирибонуклеиновая кислота или РНК –рибонуклеинды қышқыл) және ақуызды қабықшасынан тұратын кішігірім талшықсыз бөлшектер. Олар тірі талшықтардан тыс өмір сүре алмайтын ішкі талшықты паразиттер болып табылады (жындану, қорасан, тымау, корь, вирусты гепатит және т.б.)
1981 жылы өкпе ұшығының және тері ісігінің ерекше формасымен науқас жағдайлары көбейді, оның балығы өліммен аяқталды. Осымен зардап шеккен адамдарда иммунитет төмендеген және олар әдетті жағдайларда жеңіл ауруды туғызатын микробтарынан қайтыс болды. Ауруды ИДҚС (иммунодифицит қабылдаған синдром деп атады. Ол АИДВ (адам иммунодифицит вирусы)аталатын вирустан пайда болады.
Бақылау сұрақтары:
1. Биологиялық қауіп тірі объектілерден төнетінін дәлелдеңіз.
2. Оңтайландыру принципі туралы сипаттама беріңіз.
3. Бактериялар, рикетсилар, вирустардың адам ағзасына әкелетін қауіптері қандай?
Ұсынылған әдебиеттер
1. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях / Б.С. Мастрюков. - Москва: Высшая школа, 2015. - 336 c.
2. Мастрюков, Б. С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях в природно-техногенной сфере. Прогнозирование последствий / Б.С. Мастрюков. - М.: Academia, 2016. - 368 c.
3. Мугин, О. Г. Безопасность жизнедеятельности. Чрезвычайные ситуации / О.Г. Мугин. - М.: Мир, 2015. - 651 c.
4. Оноприенко, М. Г. Безопасность жизнедеятельности. Защита территорий и объектов экономики в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие / М.Г. Оноприенко. - М.: Дрофа, 2017. - 400 c.