Файл: оспасы болып табылатын, жанатын майлы, ызылоыр сйыты, зіндік иісі бар, жерді тнбалы абатында орналасады.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 24.11.2023
Просмотров: 53
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
КІРІСПЕ
Мұнай-көмірсутектер қоспасы болып табылатын, жанатын майлы , қызыл-қоңыр сұйықтық, өзіндік иісі бар, жердің тұнбалық қабатында орналасады. Пайдалы қазбалардың ең маңызды түрі.
Мұнайдың элементтік құрамы мен гетероатомдық компоненттері.
Көмірсутектермен қатар мұнай құрамында тағы басқа заттар да бар. Мырышы бар - H2S, меркаптандар, моно- және дисульфидтер, тиофендер мен тиофандар полициклдіктермен бірге т.б. (70-90% қалдық өнімдерде шоғырланады), азотты заттар пиридин, хинолин, индол, карбазол, пиррол және порфириндер (үлкен бөлігі ауыр фракциялар мен қалдықтарда шоғырланады) гомологтары, қышқылды заттар – нафтен қышқылы, фенолдар, смолалы-асфальтты т.б. заттар (әдетте жоғары қайнайтын фракциларында кездесетін). Элементтік құрамы (%): С – 82-87, Н – 11-14.5, S – 0.01-6 (сирек – 8-ге дейін), N - 0,001—1,8, O — 0,005—0,35 (сирек – 1.2-ге дейін) және т.б. Барлығы мұнай құрамында 50-ден аса элементтер табылған. Мысалы, жоғарыдағылармен қоса V(10-5 — 10-2%), Ni(10-4-10-3%), Cl (іздерінен бастап 2•10-2%-ға дейін) т.с.с. Әр зат әр кен орнында әр мөлшерде кездесетіндіктен орташа химиялық қасиетттер жайлы тек шартты түрде ған аайтуға болады.
Мұнай дүние жүзілік жанар-жағар май-энергетикалық балансында орасан зор үлеске ие: оның адамзат пайдаланатын қуат көздері ішінде 48% алады. Болашақта бұл көрсеткіш мұнай өндірудің қиындай беруінен, және атом және басқа қуат көздерін пайдалануының өсуінен кеми береді.
Химия мен мұнай-химия өнеркәсіптерінің қарқынды дамуына байланысты мұнайға деген сұраныс жанар-жағар майлар үшін ғана емес, синтетикалық каучук жуу құралдарын, пластификатор, бояғыштар т.б. (әлемдік өндірістің 8%-нан астамы) өндіру шикізат көздері үшін өсуде. Осыларды шығаруға бастапқы заттар ретінде көп қолданылатындар: парафиндік көміртектер – метан, этан, пропан, бутан, пентан, гексан, және жоғарымолекулярлықтар (10-20 атомды молекулалы көміртектер), циклогексан; ароматты көміртектер – этилен, пропилен, бутадиен; ацетилен.
Мұнай-газ кендері – бірыңғай құрылымдық элементтермен сипатталатын жеке алаң қойнауында орналасқан мұнай мен газ иірімдері шоғырларының жиынтығы. Мұнай-газ кендері мұнай немесе газ түрінде және аралас мұнайлы-газды, газды-мұнайлы кендер түрінде ұшырасады.
Мұнайды өндіру, тасымалдау, қайта өңдеу және пайдалану, адамзатқа үлкен пайда әкелгенімен, қоршаған ортаға кері әсерін тигізеді.
Мұнай-газ өндіретін кәсіпорындардан бөлінетін көмірсутектердің негізгі бөлігі, 75%-ға жуығы- атмосфералық ауаға, 20%-ы суға, 5%-ы топыраққа бөлінеді.
Әлемдегі қолданыстағы көліктердің жалпы саны 1 миллиардтан асты. Бұл көлік құралдары күн сайын үлкен мөлшерде көптеген улы заттар шығарады. Ғалымдардың айтуынша, автокөлік қозғалтқыштарындағы жанармайдың толық жанбай қалған өнімдері, қалалардағы тұманның (смог) пайда болуына себеп болды.
Көптеген ғалымдардың пікірінше, мұнайды өндіру және пайдалану кезінде атмосфераға шығарылатын газдар, парниктік әсерді күшейтеді. Бұл газдар атмосфераның жоғарғы қабатында жиналу арқылы, планетаның температурасының жоғарылауына ықпал етіп, ғаламдық жылыну проблемасына әкеп соғады. Нәтижесінде, мұздықтар еріп, жердің едәуір бөлігін су басуы мүмкін.
"СНПС-Ақтөбемұнайгаз" - 1997 жылы Қазақстанда құрылған ірі мұнай-газ компаниясы. Компания мұнай мен газды өндірумен, тасымалдаумен және өңдеумен айналысады.
Компанияның негізгі активтері Батыс Қазақстандағы мұнай және газ кен орындары, сондай-ақ Ақтөбе МӨЗ қоса алғанда, бірнеше мұнай өңдеу зауыттары болып табылады. Сондай-ақ, компанияның мұнай мен газды тасымалдауға арналған құбырлар желісі бар.
"СНПС-Ақтөбемұнайгаз" өңірдегі ең ірі жұмыс берушілердің бірі болып табылады және қазіргі уақытта өз кен орындарын дамыту және мұнай мен газ өндірісін ұлғайту бойынша бірнеше Стратегиялық жобаларды іске асырумен айналысады.
Компания сонымен қатар экология мен әлеуметтік жауапкершіліктің жоғары стандарттарын ұстанады, жергілікті қауымдастықтармен және мекемелермен ынтымақтасады және әртүрлі салаларда көмек пен қолдау көрсетеді.
"СНПС-Ақтөбемұнайгаз" компаниясының өзектілігі бірнеше факторларға байланысты, соның ішінде:
-Мұнай және газ нарығы: мұнай және газ нарығы "СНПС-Ақтөбемұнайгаз" компаниясының өзектілігін айқындайтын негізгі фактор болып табылады. Мұнай мен газ бағасының қатты ауытқуы компанияның қызметіне теріс әсер етуі мүмкін
-Саяси тұрақтылық: Қазақстандағы саяси тұрақтылық "СНПС-Ақтөбемұнайгаз" өзектілігі үшін маңызды фактор болып табылады. Саяси саладағы белгісіздік елдегі инвестициялық ахуалға және Компанияның қызметіне әсер етуі мүмкін.
-Технологиялық өзгерістер: мұнай-газ саласындағы технологиялық өзгерістер мен инновациялар "СНПС-Ақтөбемұнайгаз" компаниясының өзектілігіне әсер етуі мүмкін. Компания бәсекеге қабілетті болу үшін өндіріс технологиялары мен әдістерінің өзгеруіне бейімделуге дайын болуы керек.
-Экологиялық талаптар: экологиялық талаптар мен нормативтер "СНПС-Ақтөбемұнайгаз" компаниясының қызметіне әсер етуі мүмкін. Компания айыппұлдар мен санкцияларды болдырмау үшін экологиялық қауіпсіздік стандарттарын сақтауы және заңнамаға сәйкес әрекет етуі керек.
Осылайша, "СНПС-Ақтөбемұнайгаз" өзектілігі бірнеше факторларға байланысты және компания бәсекеге қабілетті болып қалу үшін саладағы және нарықтағы өзгерістерді үнемі қадағалап отыруы тиіс.
Мақсаты мен міндеттері
Мақсаты:
ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңа жол кен орнында мұнай өндеу кезінде атмосфералық ауадағы ластаушы көздерді тіркеу және алдын алу іс-шараларын жүргізу.
Курстық жобаның міндеті:
-ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңажол кен орны туралы жалпы мағұлмат, физико-географиялық жағдайымен танысу;
-ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңажол кен орнының климаттық жағдайымен, атмосфералық ауаның сапасымен танысу;
-ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңажол кен орнының радиациялық жағдайын оқу;
-ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңажол кен орнының топырақ жамылғысының мен жер бедерімен танысу;
-ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңажол кен орнының геологиялық, гидрогеологиялық жағдайымен, жерасты және жерүсті суларының жағдайымен танысу;
-ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңажол кен орнының өсімдік және жануар әлемімен танысу;
-ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңажол кен орнының әлеуметтік-демографиялық жағдайымен танысу;
-ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңажол кен орнының технологиясын оқу;
-Мұнай өндеу кезінде атмосфералық ауаға шығарылатын ластаушы заттармен танысу және қоршаған ортаға әсерін азайту.
1.ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1.1ЖШС «Ақтөбе Мұнай Газ» Жаңажол кен орны туралы мағлұмат
Жаңажол мұнай-газ конденсаты кен орны Ақтөбе облысының Мұғалжар ауданында Ақтөбе қаласынан оңтүстікке қарай 250 км жерде, Мұғалжар таулары мен Ембі өзенінің аңғары арасында орналасқан.
Ең жақын елді мекендер-оңтүстік-шығысқа қарай 14 км қашықтықта орналасқан Жағабұлақ ауылы және солтүстік-шығысқа қарай 15 км жерде орналасқан Жаңажол совхозының маноры, солтүстік-батысқа қарай 35 км жерде орналасқан Кеңқияқ мұнай кәсіпшілігі. "СНПС-Ақтөбемұнайгаз" АҚ "Октябрьскнефть" МГӨБ өндірістік кәсіпорны Жаңажол кен орнынан солтүстікке қарай 130 км жерде, Қандыағаш қаласында орналасқан., Ембі теміржол станциясына дейінгі қашықтық 64 км., Шұбарқұдық кентіне дейінгі қашықтық шамамен 112 км.
Жақын маңда: Әлібекмола, Кеңқияқ, Лактыбай, Көкжиде және басқа да мұнай кен орындары бар.
1.2 Кәсіпорынның физико-географиялық жағдайы
Жер бедері, негізінен жазық болып келеді. Жер бедерінде көп көл төмендеулері, сахаралық ойықтар, аласалау жалдар және жал шұңқырларымен алмасушы бөктерлер бар. Солтүстік-шығыста биіктік 115-120 м, оңтүстік және оңтүстік-шығыста 200 м-ді құрайды.
Ақтөбе қаласының координаттары- 50°16′00″ с. е. 57°13′00″ ш. б. Уақыт белдеуі- UTC +05:00.
Ауданның климаты құрғақ, күрт континенталды, жылдық және тәуліктік температураның күрт ауытқуы және өте төмен температура және өте төмен ылғалдылық. Қысқы минимум температура -40 0С градусқа дейін жетеді, жазғы максимум температура + 40 0С градусқа дейін жетеді. Ең суық айлар-қаңтар мен ақпан, ең ыстық ай – шілде айы.
1.3 Кәсіпорынның климаттық жағдайы
Ауданның климаты құрғақ, күрт континенталды, жылдық және тәуліктік температураның күрт ауытқуы және өте төмен температура және өте төмен ылғалдылық. Қысқы минимум температура -40 0С градусқа дейін жетеді, жазғы максимум температура + 40 0С градусқа дейін жетеді. Ең суық айлар-қаңтар мен ақпан, ең ыстық ай – шілде айы. Қаңтар мен ақпан айлары қатты жел мен боранмен сипатталады. Топырақтың қату тереңдігі 1,5-1,8 м. Жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері аз және жылына 140-200 мм жетеді.
Вегетациялық кезең солтүстік-батыста 175 күн, ал оңтүстік-шығыста 190 күнге дейін.
Салыстырмалы ылғалдылықтың орташа айлық мәні жаз айларында 47% - дан қыс айларында 84% - ға дейін. Жағалауда салыстырмалы ылғалдылықтың мәні біршама жоғары, олар құрлыққа қарай жылжыған кезде азаяды.
1.4 Аймақтың атмосфералық ауасының жағдайы
Әуе бассейнінің өндірістік бақылауы қызметтің екі негізгі бағытын қамтиды:
-эмиссиялар мониторингі-ШРК нормативтерінің сақталуын бақылау мақсатында атмосфераға ластаушы заттар шығарындыларының көздеріндегі байқаулар.
-экспозиция мониторингі-жергілікті жердегі нақты бақылау нүктелеріндегі атмосфералық ауаның ластануының нақты жағдайын бағалау. Бұл, әдетте, санитарлық-қорғау аймағының (СҚА) немесе жақын орналасқан тұрғын аймақтың шекарасындағы нүктелер немесе атмосфералық ауа сапасына жоғары талаптар қойылатын аумақтар: курорттардың санитарлық қорғау аймақтары, ірі санаторийлер, демалыс үйлері, қалалардың демалыс аймақтары.
Атмосфералық ауа мониторингінің мақсаты атмосферадағы, СҚА шекарасындағы ластаушы заттардың құрамы туралы ақпарат алу болды.
1.5 Кәсіпорынның радиациялық жағдайы
"Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 23 сәуірдегі №219-1 Заңына сәйкес (12.01.2016 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің негізгі қағидаттары мыналар болып табылады:
-нормалау қағидаты- иондаушы сәулеленудің барлық көздерінен азаматтардың жеке сәулелену дозаларының рұқсат етілген шегінен аспауы;
-негіздеу қағидаты – адам мен қоғам үшін алынған пайда табиғи фонға қосымша сәулеленуден болатын ықтимал зиян қаупінен аспайтын иондаушы сәулелену көздерін пайдалану жөніндегі қызметтің барлық түрлеріне тыйым салу;
-оңтайландыру принципі-иондаушы сәулеленудің кез келген көзін пайдаланған кезде сәулеленудің жеке дозаларын және сәулеленген адамдардың санын экономикалық және әлеуметтік факторларды ескере отырып, мүмкіндігінше төмен және қол жеткізуге болатын деңгейде ұстау.
Радиациялық қауіпсіздіктің негізгі талаптары:
-кәсіпорындардың халқы мен өндірістік персоналының кез келген негізсіз сәулеленуін болдырмау;
-радиоактивті сәулеленудің белгіленген шекті дозаларынан аспау;
-сәулелену дозасын мүмкін төмен деңгейге дейін төмендету.
Табиғи органикалық қосылыстар, соның ішінде мұнай мен газ радиоактивті элементтердің табиғи белсенді сорбенттері екені белгілі. Олардың мұнайда, газ конденсатында, қабат суларында жиналуы табиғи геохимиялық процесс болып табылады. Сондықтан осы есепте радиациялық қауіпсіздік жөніндегі мынадай іс-шаралар көзделеді:
-Кен орны аумағында радиациялық фонды өлшеу (мониторинг жоспары бойынша).
-Радионуклидтердің концентрациясын анықтау үшін қабат сұйықтығының, бұрғылау ерітіндісінің, шламның ай сайынғы сынамасын алу.
-Радиоактивтілік деңгейі жоғары қабаттар (сулар) анықталған жағдайда қызмет көрсетуші персоналға жұмыс ережелері мен режимі туралы нұсқама жүргізу.
-Тұрақты радиометриялық бақылау объектілері мұнай мен оның көлігін сақтайтын орындар, бұрғылау құбырлары болуы тиіс.
-Радиоактивтілігі жоғары қабаттар табылған жағдайда: ұңғыманы одан әрі тереңдетуге уәкілетті органдардың рұқсатын алу; бұрғылау айналасында санитарлық-қорғау аймағын белгілеу қажет.
-Өндірістік қалдықтардағы табиғи радионуклидтердің үлестік және тиімді үлестік белсенділігіне өлшеулер жүргізу қажет.
1.6 Кәсіпорынның топырақ жамылғысы
Облыс аумағының солтүстіктен оңтүстікке және шығыстан батысқа қарай кеңеюі, жер бедерінің жазықтығы, литологиялық-геологиялық құрылымның біртектілігі және жер асты суларының пайда болуының әртүрлі жағдайлары Ақтөбе облысы аумағының топырақ жамылғысының сипатын айқындады. Аймақтық топырақ өкілдерімен қатар, белгілі бір қалыптасу жағдайларына байланысты топырақ түрлері кең таралған-интразональды топырақтар, олардың ішінде тұзды батпақтар, сортаңдар, шалғынды батпақты және аллювиалды топырақтар, мальталарға онша тән емес. Жер жамылғысының сипаты бойынша облыс аумағында үш топырақ аймағы бөлінеді: қара жер, каштан және қоңыр. Аймақтар арасындағы шекаралар өте қисық контурға ие. Мәселен, чернозем аймағы облыс шегіне Оңтүстік Орал жоталары арқылы 50°10 ' ендікке дейін жетеді, ал Торғай аумақ жазықтарында бұл ендікте қоңыр аймақтың шөлді ландшафттары байқалады. Мұғалжарларда қоңыр топырақ аймағы 48°ендікте қалыптасқан. Әр аймақ топырақ, өсімдік жамылғысы және экономикалық пайдалану айырмашылықтары бойынша бір-бірінен ерекшеленетін ішкі аймақтарға бөлінеді. Чернозем аймағында Оңтүстік черноземдердің субзонасы ерекшеленеді; каштан топырақтарының аймағында – қара каштан, каштан және ашық каштан; қоңыр топырақ аймағында-қоңыр және сұр қоңыр топырақтардың субзоналары.