Файл: кпені ошаты туберкулезі.pptx

Өкпенің ошақты туберкулезі
Өкпенің ошақты туберкулезі- ол аздаған ошақтар 2-10мм, өкпеде бірінші рет немесе туберкулездің басқа түрлерінің емінің соңы нәтижесінде пайда болған көбінесе продуктивті қабыну реакциясымен сипатталынады.

Статистикалық көрсеткіш

• Бірінші рет тыныс алу ағзалары туберкулезімен ауырған науқастардың ішінде ошақты туберкулездің үлесі 10-18 пайызға дейін анықталады, ал туберкулезге қарсы жүргізетін диспансерде есепте тұратын науқастардың ішінде 24-25 пайызға дейін болады. Балалар мен жасөспірімдерге қарағанда ошақты туберкулез ересектер арасында жиірек кездеседі, өйткені ол туберкулез инфекциясының екінші кезеңінде, яғни ТМБ ағзаға алғаш рет жұққанан соң бірнеше жылдардан кейін немесе біріншілік туберкулезден емделіп жазылғаннан кейін пайда болады

Патогенезі және патологиялық анатомиясы

• Өкпенің ошақты туберкулезі, ескі жазылған посттуберкулезді ошақтардағы немесе біріншілік немесе екіншілік туберкулез жазылғаннан кейінгі қалған тыртықтағы (эндогенді инфекцияның реактивациясы) инфекциясының өршуінен,(эндогенді, ішкі инфекцияның) қайта белсенді түріне, активация нәтижесінде немесе аэрогенді немесе алиментарлы ТМБ суперинфекция салдарынан дамиды.
• Осыған қоса физикалық және психикалық жарақаттар, созылмалы аурулар, қант диабеті, маскүнемдік, нашақорлық, АИТВ инфекция т.б

Жаңа ошақты туберкулез

• немесе жұмсақ ошақты

Созылмалы ошақты

• Немесе фиброзды ошақты

Клиникалық формалары

Жаңа туберкулезді ошақтар (Абрикосов ошақтары) түзледі

Алғашқыда экссудатты ошақ

Кейін продуктивті ошақтар болады

Казеозды массалардан ТМБ субапикальды және апикальды бронхқа түседі

Ацинозды нодозды

Лобулярлы ошақтар түзіледі

Өкпенің зақымдануы майда бронх не лимфа тамырларының қабынуынан басталады

ТМБ лимфа безінен не аэрогенді өтеді

ТМБ немесе гематогенді өтеді

Жаңа ошақты туберкулездің дамуы

Протеолитикалық ферменттер көмегімен казеозды ерітеді

ТМБ активтенеді,ошақ пайда болады

Казеозды ошақтардың капсуласына лимфоциттер, нейтрофильдер енеді

Созылмалы ошақты туберкулездің дамуы

Инфильтрация фазасы

Сорылу фазасы

---

Тығыздалу фазасы

Майда ошақты 3мм ге дейін

Орташа ошақты 6 мм ге дейін

Ірі ошақты 10 мм ге дейін

Классификациясы

Клиникалық көрінісі

• Өкпенің ошақты туберкулезінің клиникалық белгілері аз симптомды немесе симптомсыз болады. Науқастарда интоксикация, температурасы тұрақсыз субфебрильді жоғарлауы, жұмыс істеу қабілетінің төмендеуі, көңіл күйенің жабырқауы, бүйірінде ауыру сезіміне, құрғақ немесе аз қақырықты жөтелге, кейде қан түкіруге шағымданады. Науқастарда 1/3 бір немесе бірнеше симптомдар анықталады, ал 2/3інде симптомсыз өтеді.

Диагностика

Физикалық қарап тексеру:Ошақты туберкулез кезінде аускультация мен перкуссияның мәні аз.Кейде перкурторлы дыбыстың қысқаруы, тек созылмалы ошақты туберкулезда анықталады және аускультациясында құрғақ сырыл естіледі.Дем алғанда зақымдалған жағындағы кеуде торшасының жартысының қалып қоюы байқалады
Рентгенологиялық зерттеу: өкпенің ошақты туберкулезінің ең алғаш рентгенологиялық көрінісі-ол бояу қанықтығы әлсіз, нәзік торлы,пішіні анық емес, жолақ тәріздес көлеңкелер көрінеді. Әрі қарай тексергенде оның тұсында шектелген көлеңке көлемі 1ммнемесе1см дейн, пішіні дұрыс емес,қанықтығы әлсіз, шеті,жиегі анық емес топтасқан көлеңкелер көрінеді.Жаңа ошақты туберкулез кезінде жиі кальциленген кеуде ішілік лимфа бездері немесе өкпеде бірен саран кальцинаттар байқалады, олар әдетте І,ІІ сегменттерде, кейде 6 сегменттеорналасады. Ал созылмалы ОТде 4мм-6мм дейін, бояу қанықтығы орташа немесе қанық болады.Ошақтардың шеті,жиегі анық,тіпті кальций түйіршіктері көрінеді.
Лабараториялық диагностика Туберкулин диагностикасы-орташа айқындықта болады. Лабораторлық зерттеу:бактериоскопиялық зерттеу қақырықты қоректік ортаға себеді,тек науқастардың 50пайызында ғана анықталады. Жалпы қан анализінде өзгеріс болмайды, тек кейбір науқастарда геммограммада нейтрофильдер көбейіп,лимфопения,ЭТЖ жоғарылайды. Бронхоскопиялық әдіс тек созылмалы ошақты туберкулезде бронхтардың деформациясын және диффузды жайылған эндобронхитті анықтау мүмкін.

Дифференциальды диагностика

Пневмония

Көбнесе ылғалды сырыл

Жиі өкпенің төменгі бөлігінде

Туберкулинге сезімталдық анықталмайды

Препараттың атауы	Салмақ (кг)
	30-39	40-54	55-70	более 70
Қарқынды фаза – күнделікті қабылдау
Изониазид	200 мг	300 мг	300 мг	400 мг
Рифампицин	300 мг	450 мг	600 мг	750 мг
Пиразинамид	1000 мг	1500 мг	2000 мг	2000 мг
Этамбутол	600 мг	800 мг	1200 мг	1600 мг
Қолдаушы фаза – күнделікті қабылдау
Изониазид	200 мг	300 мг	300 мг	400 мг
Рифампицин150мг	300 мг	450 мг	600 мг	750 мг

---

Ересектерде сезімтал туберкулезді емдеуге арналған туберкулезге қарсы препараттардың тәуліктік дозалары (мг)

Емдеу схемасы

Дәрілерге көнбейтін туберкулезді емдеуге ұсынылған туберкулезге қарсы препараттардың жіктемесі:

1) А тобы: фторхинолондар (левофлоксацин (Lfx) және моксифлоксацин (Mfx)), бедаквилин (Bdq) және линезолид (Lzd); (басымдықпен пайдалануға арналған препараттар) тиімділігі жоғары туберкулезге қарсы препараттар болып табылады және қарсы көрсетілімдері болмаған кезде дәрілерге көнбейтін туберкулездің барлық жағдайларында енгізіледі;

2) В тобы: клофазимин (Cfz) және циклосерин (Cs) дәріге көнбейтін туберкулезді емдеуге арналған екінші таңдау препараттары;

3) С тобы: этамбутол(Е), деламанид (Dlm), пиразинамид (Z), имипенем-циластатин (Іpm-Cln) немесе меропенем (Mpm), амикацин (Am) немесе стрептомицин (S), этионамид (Eto) немесе протионамид (Pto), парааминосалицил қышқылы (PAS) A және B топтарынан тиімді препараттардың қажетті мөлшерін таңдау мүмкін болмаған жағдайларда қолданылады.

---