Файл: Нікі дікі тікі жрнатары (Аффиксы принадлежности) Чей Чья Чьё КогоЧего.doc
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 30.11.2023
Просмотров: 52
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
-нікі / -дікі / -тікі жұрнақтары (Аффиксы принадлежности)
\Чей? Чья? Чьё? Кого?Чего?\
| Егер сөз соңында | а, е, ы, і, я | -нікі | Ер-тоқым кімдікі? | Баланікі ұлынікі |
| л, р, ж, з, и, й, м, н, ң, ю,у | -дікі | Түйме ненікі? | Қамзолдікі | |
| б, в, г, д, к, қ, п, с, т, ф, х, ч, ш, щ | -тікі | Шапан кімдікі? | Саматтікі Талаптікі |
Шартты рай (условное наклонение глагола)
Подарил бы, выучил бы, когда я устал
Етістіктің түбір + -са/-се + жіктік жалғау
| Мен | сыйласам, оқысам, ерінсем | -са/-се | -м |
| Сен | сыйласаң, оқысаң, ерінсең | -ң | |
| Сіз | сыйласаңыз, оқысаңыз, ерінсеңіз | -ңыз/-ңіз | |
| Ол | сыйласа, оқыса, ерінсе | - | |
| Біз | сыйласақ, оқысақ, ерінсек | -қ/-к | |
| Сендер | сыйласаңдар, оқысаңдар, ерінсеңдер | -ңдар/-ңдер | |
| Сіздер | сыйласаңыздар, оқысаңыздар, ерінсеңіздер | -ңыздар/-ңіздер | |
| Олар | сыйласа, оқыса, ерінсе | - |
Келер шақ (будущее время глагола)
Келер шақ образуется с помощью суффиксов -а,-е,-й + ж.ж.
Мысалы:
Жұрнақ Жалғау
| Мен | жазамын, келемін, жинаймын | -а/-е-/-й | -мын/-мін |
| Сен | жазасың, келесің, жинайсың | -сың/-сің | |
| Сіз | жазасыз, келесіз, жинайсыз | -сыз/-сіз | |
| Ол | жазады, келеді, жинайды | -ды/-ді | |
| Біз | жазамыз, келеміз, жинаймыз | -мыз/-міз | |
| Сендер | жазасыңдар, келесіңдер, жинайсыңдар | -сыңдар/-сіңдер | |
| Сіздер | жазасыздар, келесіздер, жинайсыздар | -сыздар/-сіздер | |
| Олар | жазады, келеді, жинайды | -ды/-ді |
Өткен шақ (прошедшее время глагола)
Өткен шақ образуется с помощью суффиксов –ды, -ді, -ты,-ті + ж.ж
Мысалы: Жұрнақ Жалғау
| Мен | жаздым, келдім, аштым, іштім | -ды/-ді/ -ты/-ті | -м |
| Сен | жаздың, келдің, аштың, іштің | -ң | |
| Сіз | жаздыңыз, келдіңіз, аштыңыз, іштіңіз | -ңыз/-ңіз | |
| Ол | жазды, келді, ашты, ішті | - | |
| Біз | жаздық, келдік, аштық, іштік | -к,-қ | |
| Сендер | жаздыңдар, келдіңдер, аштыңдар, іштіңдер | -ңдар,/-ңдер | |
| Сіздер | жаздыңыздар, келдіңіздер, аштыңыздар, іштіңіздер | -ңыздар/-іңіздер | |
| Олар | жазды, келді, ашты, ішті | - |