Файл: Курсты Жмыс таырыбы Есеп шыаруда оушыларды математикалы модельдеуге йрету Мазмны.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 04.12.2023
Просмотров: 59
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
1.2 Модельдеу түрлері және мәтіндік есептерді шешу әдістері
Көмекші модель
Сурет салу. Барлық бастауыш сынып оқушылары сурет салғанды ұнатады, олар сурет сабағын асыға күтеді. Мен осы модельмен таныстығымды 1-сыныптан бастаймын.
Біріншіден, кескіндеме - бұл балаларға арналған сүйікті іс-әрекет түрі, екіншіден, қолдың моторикасын дамыту үшін әдіс жақсы, үшіншіден, кескіндеме - бұл дамыту жаттығуы.Балалар бұл модельге 1-сыныптан бастап танысады. Сызбалар тақырып болып табылады (мысалы, қасықтар), сюжет (мысалы, жылқылар) және эскиздер.
Қысқа жазба. Біз бұл модельмен 1-сыныптың соңында жұмыс жасаймыз.
Суретке параллель түрде қысқа жазбаны енгізу сәтті болады. [3.p.8]
Мысалы:
3 доп болды (3 шарды көрсетіп, іліп).
Назильге тағы 1 доп ұсынылды (көрсетеді).
Сіз неше шарды атадыңыз?
Кесте. Мен бұл үлгіні 1-ші, 2-ші сыныптың басында таныстырамын.
Булған ( билдәле) | Алгандар (ҡушҡандар) | Баға |
| | |
Және басқа кесте
Хакы | Миҡдары | Баға |
| | |
Сурет салу. Біз оны есептердегі сандық деректер ыңғайлы болған кезде қолданамыз, бұл сізге берілген ұзындықтың кесіндісін салуға мүмкіндік береді. Ұлдарға әсіресе модельдің осы түрі ұнайды, олар сегменттер салуға және проблемаларға жауап табуға қуанышты.
Мысал. «Ұзындығы 2 метр арқан бірнеше метрге созылған кезде, ол 5 метрлік арқанға айналды. Арқан неше метрге созылды? »
Жұмыс кезеңдері.
Алдымен арқан қанша болды? (2 м)
Бірінші сегментті қанша уақытқа тартамыз? (2см)
Арқан не болды? (Бірнеше метрге артты.)
Сегмент қалай өзгереді? (Бірнеше сантиметрге көбейтіңіз.)
Арқан қанша болды? (5м)
Біздің сегмент қанша уақытқа созылады? (5 см)
Біз сызбада біздің сегменттің қаншалықты артқанын атап өтеміз.
Тапсырмада нені білу керек?
Үлгі біздің модельде қалай белгіленеді?
/_____/_____/ 2см
/_____/______ /______/_____/______/ 5см
?
Әрі қарай арифметикалық амал таңдалады.
Мысал. «Камилдиннің 1 үйі - машина, бар, ә Алмаздың үйсі - машина 2-гә күберәк икәнлеге. «
Сызбада бұл форма бар.
Камилдың /_____/
Алмаздың /_____/______/______/ ?
Камилдың /__1м___/
Алмаздың /___1м____/_1м____/ ?
Схема. 2-сынып басында таныс. Осы сыныптағы тапсырмаларды таңдау осы үлгіні әртүрлі есептер шығару кезінде кері есептер материалында қолдануға мүмкіндік береді.
Мысал: «Беренсе түркмдә 10 балл, икенсендә 7 доп барлаға билле. Икенсе төркөмдәге балалар һаны. беренсе төркөмдәге балалар һаннан нисәгә әҙерәк?
/__________10________________/
/___________7________/ ?
Сызбалық диаграмма (мәселені аналитикалық жолмен талдау, яғни сұрақтан). Бұл модельді зерттеу 2-ші сыныптың соңында мүмкін болады, бұған дейінгі барлық модельдер жақсы зерттелген, сабақта кең және жүйелі қолданылған кезде. [3.с.10]
1.3.Модельдермен жұмыс жасау әдістері.
Математика сабақтарында есептер шығару кезінде оқушылар әр түрлі модельдеу әдістерін қолдануы керек.Ол үшін дайындық жұмыстары (жаттығулар) қажет.
Бұл жаттығуларды жаттығуды басынан бастап мәселелерді шешуде орындаған жөн:
- оқушылардың графикалық дағдыларын дамыту, яғни сызғыш пен қарындашты қолдану дағдыларын дамыту,
- түзу сызықтар, сызықтар, нүктелерді қою, тең сызықтар салу;
- визуалды қабылдауды дамыту, яғни оқушылардың сегменттің ұзындығын анықтау, сегменттерді көзбен салыстыру қабілетін жетілдіру;
- ойлауды дамыту, өйткені кез-келген, тіпті қарапайым әрекетті орындау үшін (мысалы, екі тармақты сегментке қосу үшін) ойлауды қосу қажет. [12. p.11]
Содан кейін біз студенттерді модельдеуді қолдана отырып мәселелерді шешуге үйретеміз. Процесс қарапайымнан күрделіге, бетоннан абстрактіліге, яғни тақырыптық модельдеуден графикаға дейін жүреді.
Соңғы жұмыс модельдеуді қолдана отырып есептерді шығару қабілеттерін дамытуға бағытталған және тапсырмаларды түрлендіруге арналған түрлі тапсырмаларды қамтиды, студенттерге тапсырма жазуды үйрету, тапсырмаларды салыстыру, тапсырманың тиісті моделін таңдау [17 б.11].
Модельдеу көмегімен мәтіндік есептерді шешуді студенттер графикалық конструкцияларды (қойылған нүктелер, сызықтар) нақты және дәл орындауды үйренген кезде бастау керек. Бұл дағдыларды қалыптастыру үшін біз келесі тапсырмаларды ұсынамыз:
- Екі нүктені дәптерге салыңыз, олардың арасынан түзу сызық сызыңыз.
- дәптерге нүкте қойыңыз. Ол арқылы түзу сызық сызыңыз. Тағы бір түзу сызыңыз.
-Қағазға екі нүкте қой. Нүктелер бүктеу сызығында болатындай етіп қағазды бүктеңіз.
- Екі таспаны салыңыз: бір таспаның ұзындығы 3 см және ені 1 см, екінші ұзындығы 5 см және ені 1 см.
-Үш квадрат және екі үшбұрыш сыз. Олардың қисығын жабық сызықпен дөңгелетіңіз.
-Бірінші сегмент басқа екі сегментке қарағанда ұзын, ал үшінші сегмент басқа екеуіне қарағанда қысқа болу үшін басқа үш сегменттердің біреуін салыңыз.
-Сызық сыз. Жеткізу:
А нүктесі сегменттің басына жақын;
В нүктесі кесіндінің ортасына жақын;
кесінді соңына жақын С нүктесі.
-10 см ұзындықты сызыңыз, оны бес тең бөлікке бөліңіз.
-Сызық сыз. К нүктесін сызықтың соңына жақын орнатыңыз.
-Доғаны жалғау:
кесіндінің басы және К нүктесі (кесіндінің үстінен доға сызамыз);
K нүктесі мен кесіндінің соңы (біз кесіндінің үстінен доға сызамыз);
кесіндінің басы мен соңы (доғаны сегменттің астына сызамыз).
Осы жұмыстардан кейін біз студенттерді модельдеуді қолдана отырып есептерді шығаруға дайындайтын жаттығуларды ұсынамыз.
1. Үстелде 3 кітап болды, содан кейін тағы біреу қойылды. Хабарланған кітаптарды қызыл түспен толтырыңыз.
2. Руслан күлгін түсті 1 қалам және 3 реңк көк түсті. Русланның қаламдары сияқты квадраттарды бояңыз.
3. Бір қарындаштың бір жинағында, ал екіншісінде тағы 3. Әр қарындашты шеңбермен белгілеп, екінші жиынтықтың қарындаштарымен боя.
Осы диаграммадағы сызықты осы өрнекке сәйкес келетін қызыл түспен дөңгелектеңіз.
4. Шанышқы қасықтан 2 см ұзын.Сызбада сызықты белгілеңіз, ол 2 см көрсетеді.
5. Каримада 3 кәмпит, Мәриямда 5 кәмпит, Лилиада Каримадан 4 кәмпит көп. Егер әр кәмпит квадратпен белгіленген болса, әр қыздың кәмпиттерін көкке толтырыңыз.
Әрі қарай, біз студенттердің модельдеуді қолдана отырып мәселелерді шешу қабілеттерін шоғырландырамыз.
1. Бір сөреде 15 кітап, бірінші кітапқа қарағанда 4 кітап көп.
Сұрақты мәселенің жағдайына қойыңыз және оны схема арқылы шешіңіз.
2. Бірінші дүкенге екіншісінен гөрі неше қияр қорап әкелінді?
Осы мәселе бойынша шарт қойыңыз және схеманы қолдана отырып мәселені шешіңіз.
3. 9 шардан тұратын қорапта. Оның 3-і қызыл, қалғаны жасыл. Қорапта неше жасыл шар бар? Тиісті схеманы таңдап, мәселені шешіңіз.
Мәселені шешпес бұрын, бала оны есте сақтауы керек, мәселенің не екенін түсінуі керек. Ол үшін тапсырманы бір-екі рет оқып шығады, содан кейін балалар дауыстап оқиды, егер балалар жақсы оқиды немесе мұғалім оқиды. Әрі қарай, қажет болған жағдайда, сөздік жұмыс (тапсырмада қолданылатын терминдердің мағынасын түсіндіру), тапсырмада қарастырылатын өмірлік жағдайдың сипаттамасы жасалады. Әрі қарай, тапсырманы семантикалық жағдаяттарға бөлуге болады. Содан кейін тапсырма дауыстап айтылады және сонымен бірге қажет болған жағдайда қысқа жазба немесе басқа ыңғайлы тәсілмен суреттеледі. Кейде балалар тапсырмада туындайтын жағдайды олар түсінгендей өз сөздерімен сипаттайды (ауызша сурет). [10.p.]
Мұны мысал ретінде қарастырыңыз.
Тапсырма. Сөреден 2 кітап шығарылғанда, 4 қалды, сөреде неше кітап болды?
-Сөреде қанша кітап қалды? 4
Суреттейік.
| | | |
-Бұрын кітаптар аз болған ба? Неге?
- Көбірек. Сөреден алынған кітаптар жоқ.
- Басында неше кітап болғанын білеміз бе? Жоқ
Біз мұны сызбада көрсетіп, сұрақ белгісін қойдық.
| | | | |
?
- Кітаптар неге аз?
- Екі сөре сөреден шығарылды.
Жақшаның астына екі кітап шығарайық.
| | | | | |
| | | | | |
____________________________________
?
- Сөреде қанша кітап болғанын қалай білуге болады?
Сөреде қалған және алып тасталған кітаптарды жинақтау керек.
II ТАРАУ. Негізгі бөлім
2.1. Оқу материалдарындағы мәтіндік тапсырмалар бойынша жұмыс тәжірибесінің сипаттамасы
математикасында оқушылар бірінші сыныптағы сандарды оқып үйрену кезінде қарапайым тапсырмаларды үйренеді. Бұл қосу және алу проблемалары. 2-сыныпта оқушылар сандарды бөлу және көбейту әрекетін үйренеді және осы әрекеттерді шешуде қолданылатын жаңа тапсырмалармен танысады. 3-сыныпта проблемаларды бір, екі немесе үш әрекетте шешу қабілетін шоғырландыру жұмыстары жүргізілуде; санның бөлігін табу міндеттерімен таныстыру; санымен есептер шешіледі: бағасы, саны, құны. 4-ші сыныпта олар мөлшермен байланысты, мысалы, жылдамдық, уақыт және қашықтық сияқты күрделі мәселелерді оқиды.
Бірінші сыныпта балаларға ақыл-ой белсенділігінің даму деңгейі бірдей болмағандықтан, мәселені шешудің жоспарын құруға және талдауға үйрету керек. Олардың көпшілігі вербалды модельді математикалық әрекеттер тіліне қалай аудару керектігін білмейді. Осы жастағы барлық балалар мәселенің мазмұнымен танысқаннан кейін бірден жауап беруге асығады және тек мұғалімнің өтініші бойынша олар мәселенің шешімі туралы хабарлайды. Әркім қате жібермейді, өйткені тапсырмалардың сюжеттері балалардың өмірлік тәжірибесіне жақын және жағдайдағы сандар аз. Жауапты есептеулерге жүгінбей-ақ, презентация арқылы табуға болады. Бірінші сынып оқушысына проблемаларды шешу оңай емес сияқты. Берілген тапсырма бойынша жұмыстың бәрін қарапайым есептеу әрекетін азайту үшін күшті әдет біртіндеп қалыптасады. Бірақ кез-келген мәтіндік мәселені шешу бірнеше кезеңнен тұрады:
Тапсырманы қабылдау және алғашқы талдау.
Шешімді тауып, жоспарлау.
Шешімді іске асыру және қойылған сұраққа жауап алу.
Шешімді тексеру.
Мәтіндік есепті шешудің бірінші кезеңін орындаудың келесі әдістерін бөліп көрсетдік:
1. Тапсырманы талдаудың басқа әдісі - сұрақтан немесе мәліметтерден сұраққа дейін.
2. Тапсырмада сипатталған өмірлік жағдайды бейнелеу.
3. Тапсырма мәтінін семантикалық бөліктерге бөлу. Бұл әдісті қолдану тапсырманың мазмұнын түсінуді және есте сақтауды қамтамасыз етеді.
4. Мәселе мәтінін қайта құру, яғни Қажет емес мәліметтерді «жоққа шығару», тапсырманың мәнін ашу және ашу.
5. Тапсырмада сипатталған жағдайды модельдеу (мысалы, қысқа жазба):
а) проблемада талқыланатын нақты объектілер;
б) пәндік модельдер;
в) тірек сөздер;
г) сурет түріндегі графикалық модельдер; схема;
д) сурет салу;
д) кестелер;
Оқытудың кейінгі кезеңдерінде мен келесі жұмыс түрлерін қолданамын:
6. Жетіспейтін немесе артық деректері бар тапсырмаларды талдау.
7. Осы мәселе бойынша жағдай жасау.
8. Осы жағдайға сұрақ қою [12.p.18].
Тапсырмалардың шарттарын модельдеудің бірнеше суреттері:
а) тапсырмада талқыланатын нақты объектілер;
б) пәндік модельдер;
в) тірек сөздер;
Мәрьям - 7 доп
Таңһылу - 2 баллға күберәк-?
г) сызба және диаграмма түріндегі графикалық модельдер;
д) сызулар
е) кестелер;