Файл: Балаларды авторлы ертегілеріндегі Ресей жануарлары мен хайуанаттар баыны й жануарлары.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 04.12.2023
Просмотров: 34
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Балалардың авторлық ертегілеріндегі Ресей жануарлары мен хайуанаттар бағының үй жануарлары
Оқу-әдістемелік құрал
Балалардың авторлық ертегілері
Жаттығулар, ойындар, тапсырмалар
MGLU қолданбалы және гуманитарлық ғылымдар институты ұсынған
Бір кездері мақал бар еді,
Балалар өмір сүрмейді, бірақ өмір сүруге дайындалып жатыр.
Бірақ бұл өмірде пайдалы болуы екіталай,
Кім дайындалуда, балалық шақта өмір сүрмейді
С. Маршак
Бұл оқу құралы ерекше және өте қызықты, өйткені оның негізгі құрастырушылары балалар, оның ішінде мүгедек және мүмкіндігі шектеулі балалар. Балалар ертегілері орыс, ағылшын және испан тілдеріне аударылған, сонымен қоса тапсырмалардан тұрады. Бұл кітаптың маңызды құрамдас бөлігі-жеке тұлғаны моральдық тұрғыда қалыптастыруда маңызды рөлдердің біріне ие .Баланың алдында жақсылық, жомарттық, өзара көмек, кешірім, тәуелсіздік, қателіктерін мойындау қабілеті бағаланатын әлем ашылады.
Оқу құралын ағылшын және испан тілдерінің мұғалімдері, әдебиеттік оқу, бейнелеу өнері сабақтарында, сынып сағаттарында, сабақтан тыс іс-шараларда, ұзартылған күн топтарында қолдана алады.
Оқу құралы балалардың ата-аналарына баланың көкжиегін кеңейту, мәдениетаралық қарым-қатынас дағдыларын дамыту, эмоционалды интеллект, шығармашылықты дамыту үшін пайдалы болады. Бұл ертегілер балаға сұрақтарға жауап беруге көмектеседі: не істеу керек, қандай әрекеттерден аулақ болу керек және неге? Құрдастары құрастырған ертегілерді оқу балаға өзін үлкен әлемнің бір бөлігі ретінде сезінуге және осы әлемдегі белсенді шығармашылық рөлін жүзеге асыруға септігін тигізеді.
Мазмұны
Қар барысы Сим ..................................................................5
Дана тиін........................................................................11
Акула сияқты ешкім ойнаған жоқ ......................................................22
Бенгалдық көк Торғай қалай жомарт болды...................................29
Сараң Люси.........................................................................41
Орман мектебі........................................................................ 47
Құлын Лешка .................................................................. 53
Морждың оқиғалары...............................................................57
Қыс құсы............................................................................64
Түлкі қалай тәуелсіз болды.............................................70
Қар барысы Сим
Авторы: Сапунов Максим, 10 жаста
Алтай тауларының баурайында Сим атты қар барысы мекен еткен. Ол өте икемді, қысқа аяқтары және өте ұзын құйрығы болды.
Сим қарда жатып, қар құрсауындағы таудан тауға секіруді ұнатты. Бірақ бәрінен ол жанындағы аңдарды келемеж етіп, мазақтағанды жақсы көрген. Бір күні елікпен кездесіп қалып, айқайға басты:
- Сәлем, құйрығы жоқ аң!
Қабанды кездестіргенде :
- Қараңызшы, қандай семіз жиіркенішті аң!, - деп барлығын келемеж етті.
Ол қоянды қорқақ, ешкіні қисық, сарышұнақты қазғыш деп лақап ат қойып атады. Ол барлық ануарларды мазақ етіп жүре берді. Олар Симнің қорлауы мен мазағына қатты ренжіді. Тағы бір рет ол қасқырды тіссіз де мазақтаған кезде, жануарлар оны тәрбиелеуге шешім қабылдады.
Ешбір жануар Симмен амандаспады, сөйлеспеді, ойнамады. Сим жападан - жалғыз қайғырып жүрді және не болып жатқанын түсіне алмады.
Көктемде аюдың туған күні болды. Ол өзінің туған күніне Симнен басқа барлық аңдарды шақырды. Содан кейін Сим неге туған күнге шақырылмау себебін түсінді. Ол аңдарға барып, кешірім сұрады. Жануарлар оны кешіріп, тәтті бәліш ұсынып, қатарларына қосты.
Осы күннен кейін барлығы қайтадан Симмен дос бола бастады. Сим өзін жақсы ұстап, ешкімді ренжітпеуге , мазақтамауға сөз берді.
Тапсырма 1.
Аюдың туған күн мерекесінің қалай тойланғанын елестетіп, суретін салыңыз . Тәтті бәліш қандай болды деп ойлайсыз? Аю жануарларды шақырды?
Тапсырма 2.
Шаршыға қараңыз. Бірінші шаршыда сандар, екіншісінде әріптер орналасқан. Төменде бірінші шаршының сандары берілген. Екінші шаршының тиісті ұяшықтарынан әріптерді тауып жазыңыз. Тапқан сөзіңіз қар барысы секілді Ресейдің Қызыл кітабына енгізілген мысық тұқымдас жануарды білдіреді.
Бірінші сөз: 9,20,5,18,22,51,3,10
Екінші сөз: 13,3,36,18
Тапсырма 3. Достарыңызбен ертегіні рөлдерге бөліп ойнаңыз. Сим өзінің туған күнге шақырылмағанын білген кезде не сезінді? Неліктен ол кінәлі екенін түсінді?
Ақылды тиін
Автор: Алексеев Матвей, 10 жаста
Ертегі орманында әртүрлі жануарлар өмір сүреді, олардың әрқайсысының өз шеберлігі, өз өнері бар. Кейбіреулері жақсы балық аулайды, басқалары саңырауқұлақтар мен жидектерді жинайды, бірақ олардың кейбіреулері тіпті өмірлік даналыққа ие.
Ал тиін болса көптеген елдерде бүгінгі күнге дейін еңбекқорлық пен үнемділіктің символы болып табылады.
Кезекті жаз мезгілі де аяқталды. Күндер қысқарып, ауа – райы салқындады, жақында жаңбырлы күз келеді, ал одан кейін қатал орыс қысы келеді. Ақылды тиін қыстың қамын жаз ойлап алдын-ала тамақ жинай бастады. Ол ормандағы жаңғақтарды, саңырауқұлақтар мен жидектерді өз ініне әкеліп, мұқият жайып, кептірді.
Аю, түлкі және қоян тиіннің осыншама қысқа дайындығын түсінбеді.
Олар оның еңбексүйгіштігіне күлді, ал өздері ойланбастан рахаттанып өмір сүрді. Олардың көңілді күндері тез арада аяқталды, алғашқы аяздар соғып, бүкіл орман терең, борпылдақ қармен жабылды. Орман тұрғындары ашығып, тиіннің інінен қыдырып шыққанын аңдып, оның жинаған азығын ұрламаққа бел буды.
Үйге оралғанда, ағаштың жанында қалған табандардың ізімен ақылды тиін ұрыларды оңай тапты. Тиін оларға сабақ беруді ұйғарып, достары дала тышқандарынан көмек сұрап, түнде ұрланған азықтарын қайтаруларын өтінді.
Келесі күні таңертең ештеңе болмағандай дана тиін аюды, түлкіні және қоянды шай ішуге шақырды. Самаурынның жанына жайғасқан орман тұрғындары өз қателерін түсініп, тиіннің алдында кешірім сұрайды. Дана тиін оларға ренжімеді, ұрыларды тамақтандырып, көктемге дейін аш болмас үшін керек азықпен бөлісті.
Көктем мезгілі жеткенде аю бал алуға, түлкі балық аулауға, қоян сәбіз мен қырыққабат өсіруге кетті. Ақылды тиіннің кеңесіне құлақ асқан достары болашақта өздері үшін ғана емес, достары үшін де тамақ дайындады. Келесі қыста орманда ешкім аш болмады, барлығы бір-біріне қонаққа барып, түрлі тәттілермен қоректенді.
Тапсырма 1.Сұрақтарға жауап беріңдер:
1. Тиіннің орнында болсаң, сенің іс – әрекетің?
2. Адам қыста жабайы жануарларға қалай көмектесе алады?
3. Орман тұрғындары қонаққа келгенде қандай сезімді бастан өткерді?
4. Тиін – ертегіде қандай кейіпкердің рөлін сомдайды?
5. Кімнің ізі екенін таба аласың ба?
Тапсырма 2. Берілген бағдарларға сүйене отырып,жануардың суретін жасаңыз, тиіннің жаңа достары кімдер?
1↑ 1→ 1↑ 1→ 1↑ 1→ 1↑ 2→ 1↑ 2→ 2↑ 9→ 2↓ 2→ 1↓ 2→ 2↓ 2→ 1↑ 2→ 2↑ 2→ 3↓ 1← 1↓ 1← 2↓ 1→ 1↓ 1→ 2↓ 2← 1↑ 1← 1↑ 1← 1↑ 2← 1↓ 1← 1↓ 2← 1↓ 2← 1↓ 8← 1↑ 2← 1↑ 2← 1↑ 2← 1↑ 1← 1↑
Тапсырма 3.Аюдың ізінің суретін салып көріңіз
Акула сияқты ешкім ойнаған жоқ
Авторы: Платонов Александр,10жаста
Рикки атты акула мұхитта өмір сүрді. Онымен ешкім ойнаған жоқ, өйткені ол өте үлкен және қорқынышты болды. Басқа балықтармен жасырынбақ ойнауға тырысса да, оны көргендердің барлығы ашып кетіп жатты. Содан кейін ол одан әрі жүзіп кетті.
Балықтардың қуыспақ ойнағанын алыстан тамашалады.Рикки олармен бірге ойнап көруді шешті. Барлығы қайтадан жасырылды, бірақ тек бір балық жасырынбады. Оның аты Эбби болатын. Жасырынбай қалған балық тіл қатты:
– Сенің атың кім?
– Менің атым - Рикки, - деп жауап берді акула.
- Ал менің атым - Эбби. Қане дос болайық!
– Келістік!
Сонымен, Эбби барлық балықтарға сыртқы келбетіне қарап баға берудің қажеті жоқ екенін түсінді.
Тапсырма 1. Сұрақтарға жауап беріңдер:
1.Акуланың аты кім?
2.Сюжеттің мәні неде?
3.Неліктен Риккимен ешкім ойнағысы келмеді?
4.Сіз басқа балықтар онымен ойнамаған кезде Рикиді қандай сезімде болды деп ойлайсыз?
5.Неліктен Эбби Риккимен дос болғысы келді?
Тапсырма 2. Балықтың қандай ойындар ойнағанын есіңізде сақтаңыз және олардың астын сызыңыз
- Классика
-Жасырынбақ
-Қуаласпақ
- Үстел ойындары
Тапсырма 3. Әріптердің арасынан су асты әлемі тұрғындарының аттарын тауып, дөңгелектеңіз.
Акула, дельфин, балық, скат, шаян, медуза, сегізаяқ, кит, кальмар
Тапсырма 4. Рикки тағы қандай жануарлармен достасатынын және олар қандай ойындар ойнайтынын елестетіп көріңіз.
Бенгалдық көк торғай қалай жомарт болды?
Авторы: Леонидов Петр, 10 жаста
Баяғы өткен заманда Үндістанда сұлулығын сөзбен суреттеп жеткізе алмайтын құс өмір сүріпті. Құйрығы мен қанаты көк түсті болса, басы мен кеудесі сарғыш түсті ерекше торғай болған екен. Ол құстың бір кемшілігі тас сараң болған екен. Құстың көптеген зергерлік бұйымдары болды: ескі монеталар, асыл тастар, қымбат алқалар, алайда басқа құстар оның бағалы бұйымдарын ұрлай алмапты.
Орманның бір тұрғыны :
- Құрметті Көк торғай (бұл оның аты еді), маған түнеуге рұқсат етіңіз, мен тұрған ағашты кесіп тастады...сіздің ағашта орын жеткілікті!
- Жоқ. Ешқашан. Не үшін. Менің орным сіздің орныңыз емес. Мен түнде қанатарымды сермеймін, сондықтан сізге жеткілікті орын жоқ.
Көк торғайдың отырған орнына дәл сондай құстың үшеуі сыйса да, жалған айтты.
Орманда өмір сүру үшін әркім көмек қолын созып, басқаларға қамқорлық жасай алуы керек. Бірақ жомарттық пен махаббат Көк торғайға тән емес. Ол, әрине, әдемі, ол өте епті, ұқыпты, бірақ махаббат одан да маңызды.
Бір күні орманлда апатты жағдай орын алды…
Тыныш кеш болды. Орманның барлық тұрғындары біртіндеп ұйықтауға дайындалып, босаңсыды. Бірақ кенеттен жел соғып, күн күркірей бастады, найзағай жарқылдап, қатты нөсер жауды. Ия, бұл дауыл болды. Найзағайдың бірі Күмістей атты құс тұрған ағашқа түсті. Ол қаза тапты. Ол ғана емес, көптеген орман тұрғындары осы қорқынышты табиғи құбылыстан зардап шекті. Олардың ішінде Көк торғай да бар – тұғын, сол қанатын сындырып, жерге қатты құлады.
Мүмкін бұл жаман шығар. Мүмкін жақсы болған болар. Алайда Көк торғай осы апаттан кейін қатты өзгерді... Ол аяғымен баяу секіріп, жақын ағашқа немесе бұтаға жетуге тырысты. Бұтаға жақындаған кезде Клус пен Клук атты құстардың отырғанын көріп:
- Демалуға рұқсат етіңіз, - деп айқайлады Көк торғай
Сол мезетте Клус жауап берді:
- Қандай надандық! Біз бұл бұтаны бірінші болып таптық, ол біздікі!
- Біздікі! – деп растады Клук .
- Кешіріңіз, Мен кінәлімін... - кешірім сұрады Көк торғай.
Ол ағашқа барады.
- Жылытуға рұқсат етіңіз, үлкен ағаштың қуысы!
Бұл қуыста ертегінің басында Көк торғайдан рұқсат сұраған құс демалатын.
- Әрине, болады. Егер сіз жомарт және қамқор болсаңыз, өмір сүру оңай және жағымды болатынын біліңіз.
Көк торғай жымиып, ризашылық білдіріп, құлаған ағашына барды. Ол өзінің барлық зергерлік бұйымдары мен алтындарын басқа құстарға таратып, барлығына жаңа үйлер тапты.
Сонымен бірге оған бақыт, махаббат пен жақсылық толқынын сезінді. Осы оқиғадан кейін Көк торғай жомарт және мейірімді болды.
Тапсырма 1.Ертегідегі оқиғаларды дұрыс ретпен орналастырыңыз.
Клус пен Клук құстары Көк торғайға демалуға жол бермейді.
Көк торғай қанатын сындырып, жерге ұрады.
Көк торғай орманның басқа тұрғынына түнеуге рұқсат бермейді.
Көк торғай зергерлік бұйымдарын таратып, құстарға жаңа үйлер табады.
Тапсырма 2.Әріптер арасында Лазурочкадағы қуыста болуы мүмкін зергерлік бұйымдарды табуға тырысыңыз.
ОНТЫНЛАМИТАОТИЫНЛОНИТЫПАЛТЫНОАЗОЛОТОТАНМИГКАМНИОИМНЖОРТЛООЖЕРЕЛЬЯАЛҚАЖНЕМИАКУВСАКПИРНОГШЛЩЛО
Тапсырма 3.
Сізде әр түрлі құстардың атаулары бар, бірақ сөздердегі әріптер шатастырылған. Бірінші және соңғы әріптер өз орындарында тұрғанына назар аударыңыз.
ТРҒАОЙ
ФИМЛАГНО
ҰАЗҚ
ҚРҒАА
ТҚЛЫАДОҚ
Тапсырма 4.Сұрақтарға мәтін бойынша жауап беріңіз:
1.Неліктен құстар Көк торғайды кешірді?
Тапсырма 5.
Көк торғайдың үйінің көрінісі туралы ойланыңыз. Суретін салыңыз
Сараң Люси
Авторы: Городничая Кристина, 10 жаста
Бірде тропикалық ормандарда пантера дүниеге келді. Оған Люси есімі берілді. Ата – анасы оған доп сатып алып берді. Люси бақытты күй кешіп , аулаға жүгіріп, допты лақтырды. Лева: "Люси, қандай керемет доп, бірге ойнайық!"-,деді ол. "Сіз не істейсіз, мен әлі өзім ойнаған жоқпын", - деп жауап берді Люси. Ол доппен бір минутқа да қоштасқысы келмеді. Лева Люсиге ештеңе айтпады да өзі арқанмен ойнауға жүгірді. « Қызықты ойыншық екен , мен күні бойы доппен ойнаймын", - деп ойлады