№9 Тапсырма

 Дәріханаға алдында дәрі алып кеткен адам дәрі қаптамасын басқасына ауыстыруын сұрады өйткені оның бетіндегі маркировкасы анық емес;сақталған чегі бар.

Дәрілік затты сату ережелерін және дәрілік заттар маркировкасы сұрақтарын регламенттеуші құжатты көрсетіңіз.

Жауабы:

• «Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме және бөлшек саудада өткізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 1693 Қаулысына,

• «Дәрi-дәрмектiк заттар туралы» Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң 1996 жылғы 8 қаңтардағы N 3Өкiмiне,

• «Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медициналық техниканы таңбалау қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 1692 Қаулысына негізделген.

Фармацевт анық емес таңбалану кезінде ДЗ ауыстырып береді.

Дәрілік заттарды таңбалау тәртібі

    29. Жеке дайындалған дәрілік препараттарды ресімдеуге арналған затбелгілерде мынадай ақпарат көрсетіледі:
      1) дәріхананың атауы;
      2) дәріхананың орналасқан жері (заңды мекенжайы);
      3) рецептінің нөмірі;
      4) науқастың тегі, аты, әкесінің аты;
      5) осы Қағидалардың 28, 29 және 30-тармақтарына сәйкес дәрілік нысаны мен қолдану тәсіліне қарай белгісі;
      6) қолданудың егжей-тегжей тәсілі:
      микстуралар үшін: "______ қасықтан күніне ___рет ___ тамаққа дейін (тамақтан кейін),
      ішуге арналған тамшыдәрілер үшін: " ____ тамшыдан күніне ____ рет ____ тамаққа дейін (тамақтан кейін);
      ұнтақтар үшін: "_____ ұнтақтан күніне _____ рет _____ тамаққа (тамақтан) дейін (кейін);
      көзге арналған тамшыдәрілер үшін: " _____ тамшыдан күніне ____ көзге ______ рет;
      басқа дәрілік нысандар үшін, сондай-ақ сыртқа қолданылатын дәрілік нысандар үшін, қолдану тәсілін көрсету үшін орын қалдырылуы тиіс;
      7) дайындалған күні;
      8) сақтау мерзімі (күн саны);
      9) бағасы;
      10) "Балалардан сақтаңыз" ескерту жазбасы.

№ 10 Тапсырма

Дәріханаға жұмысқа келіп фармацевт гардеробқа өтті,пальтосын,сырттан келген аяқ киімін шешті,санитарлық киімін киді.

Провизор-аналитик фармацевтке қызметкердің жеке бас гигиенасына талаптардың бұзылғаны үшін ескерту жасады.

Қандай нормативті құжатқа провизор-аналитик жүгінді? Дәріхана қызметкерінің жеке гигиенасына талаптар қандай?

Жауабы: Провизор-аналитиктің ескертпесі дұрыс, себебі "Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы саласындағы объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 91 Қаулысының «Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың айналысы саласындағы объектілердегі
персоналдың еңбек, тұрмыстық қызмет көрсету жағдайларына
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарына» сүйенеді. Дәріханаға кіргеннен кейін гардеробныйға сыртқы киім мен аяқ киімді шешуі, қолды жуып және дезинфекциялауы, санитарлық киім мен санитарлық аяқ киімді киюі керек. Дәретханаға кірер алдында міндетті түрде халатты шешуі тиіс.

---

№ 11 Тапсырма

Тұтынушы теофедрин таблеткасын дәрігердің рецептінсіз босатуды сұрайды. Фармацевт препаратты рецептісз босатудан бас тартты. Осы дұрыс па?

Түсіндіріңіз:

• осы препаратты дәріханадан босату тәртібін;

• рецептуралық бланктың формасын;

• рецепті безендіруді;

• әсер ету мерзімін;

• сақтау мерзімін.

Осындай препараттардың есебі қандай журналда жүргізіледі?

Жауабы:

1. Фармацевттікі дұрыс, себебі теофедрин –рецептімен босатылатын дәрілік препарат, күшті әсер етуші заттарға жатады.

2. Рецептуралық бланктың формасы № 130 у

3. Толтырылуы тиіс:

• ЕАҰ штампымен;

• Дәрігердің қолы және жеке мөрімен;

• «Рецепттер үшін» ЕАҰ мөрімен;

Жарамдылық мерзімі 10 күн

Дәріханада 1 жыл сақтау керек.

«Заттық-сандық есеп Журналына» алынады..

Заттық-сандық есепте тұрады..

№ 12 Тапсырма

 Фармацевт дәрілік затты босатты, бірақ тұтынушы оған берілген дәрінің этикеткасында оның фамилиясы жазылмағандығын айтып, қайтып келді.

Мұндай жағдайда фармацевт не істеуі керек?

Дәріханада қандай міндетті бақылау түрі жүргізілмеген және аталған бақылау түрін жүргізу тәртібі қандай? Дәріханаішілік бақылауды қандай құжат регламенттейді?

Жауабы: Фармацевт кешірім сұрап, тұтынушыдан атына рецепт жазылған науқастың фамилиясын сұрап, тиісті дәріні босатуы керек. Дәріханада дәріні босату кезінде міндетті болып табылатын босату кезіндегі бақылау жүргізілмеген (немесе тиісті жүргізілмеген).

«Дайындалған дәрілік препараттарға дәріханаішілік бақылау жүргізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 19 қаңтардағы № 114 Қаулысымен регламенттеледі.

 Босату кезіндегі бақылау

      Дәріханаларда дайындалған барлық дәрілік препараттар, оның ішінде гомеопатикалық препараттар босату кезінде бақылауға алынады.
      Босату кезінде бақылау жүргізуге:
      1) оның құрамына кіретін дәрілік заттардың физикалық-химиялық қасиеттеріне дәрілік препараттардың қаптамасының;
      2) рецептіде көрсетілген дозалардың, оның ішінде жоғары бір реттік доза, жоғары тәуліктік доза, науқас жасына қарай дәрілік препараттарының;
      3) рецептідегі нөмірлер және заттаңбадағы нөмірлерінің;
      4) түбіртектегі науқастың аты-жөні, заттаңбадағы және рецептідегі аты-жөнінің;
      5) Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген талаптарға ресімдеу сәйкестігін тексеру қоса алынады.
      Дәрілік препараттарды медициналық ұйымдарға босату кезінде мынадай тиісті ескертпе жазулардың ресімделуіне ерекше назар аударылады: емдік клизмаларға арналған ерітінділерде - «Клизмаға арналған», дезинфекцияға арналған ерітінділерде - «Дезинфекцияға арналған», «Абайлап қолданыңыз!»; балалар бөлімшелеріне босатылатын барлық дәрілік препараттарға - «Балалар үшін» деген ескертпе жазу болуы тиіс.
      Босату кезінде бақылауды жүзеге асыратын адам рецептінің (талаптың) келесі бетіне қолын қояды.

---

№13 Тапсырма

Фармацевтпен дәріханада дайындалған құрамында рибофлавині бар көз тамшылары босатылды. Бірнеше уақыттан кейін тұтынушы қайта келді де, бұрын әрқашан сары түсті тамшыларды алатындығын, ал бұл жолы олар түссіз екендігін айтты.

Неге осылай болды? Бұл жағдайда фармацевт не істеуі қажет? Дәріханада қандай міндетті бақылау түрі жүргізілмеген және аталған бақылау түрін жүргізу тәртібі қандай? Дәріханаішілік бақылауды қандай құжат регламенттейді?

Дәріханада физикалық бақылау жүргізу тәртібі туралы айтыңыз.

Жауабы: Фармацевт тұтынушыдан кешірім сұрауы тиіс және оған сапалы сары түсті рибофлавині бар тамшыларды босатуы тиіс. Мұндай фармацевттің мұқиятсыздығынан туындайды. Ол рибофлавинсіз көз тамшыларын жасаған. Сонымен бірге дәріханада міндетті болатын органолептикалық бақылау жүргізілмеген.

«Дайындалған дәрілік препараттарға дәріханаішілік бақылау жүргізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 19 қаңтардағы № 114 Қаулысымен регламенттеледі.

Органолептикалық бақылау

      Органолептикалық бақылау дәрілік препаратты, оның ішінде гомеопатикалық препаратты: сыртқы түрі, түсі, иісі, бір тектілігі, ерітінділердегі көзге көрінетін механикалық қосылулардың болмауы көрсеткіштері бойынша тексеруді білдіреді.
      Ішуге арналған дәрілік препараттар дәміне қарай ересектер үшін ішінара және балалар үшін міндетті түрде тексеріледі.
      Ұнтақтардың, гомеопатикалық тритурациялардың, жақпамайлардың, пилюльдердің, суппозиторийлердің біртектілігі Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Фармакопеясы (бұдан әрі – ҚР МФ) талаптарына сәйкес бір текті салмағын дозаға бөлгенге дейін тексеріледі. Тексеру әр фармацевте жұмыс күні ішінде дәрілік препараттардың әртүрлі түрлерін есепке ала отырып, ішінара жүзеге асырылады.

Физикалық бақылау

      Физикалық бақылау дәрілік препараттың жалпы салмағын немесе көлемін, аталған дәрілік препараттарға кіретін жекелеген дозалардың (бірақ үш дозадан кем емес) саны мен салмағын тексеруді білдіреді.
      Мыналар:
      1) дәріханада өнеркәсіптік өнімдер мен дәріханаішілік дайындаманың үш-бес қаптамасы мөлшерінде өлшеп-ораудың әрбір сериясы, оның ішінде гомеопатикалық дәрілік препараттарды, (оның ішінде гомеопатикалық) өлшеп-орау, дәрілік препараттарды дайындау кезінде рұқсат берілетін ауытқу нормалары, дәріханада өнеркәсіптік өнімдерді өлшеп-орау кезінде жол берілетін ауытқу нормаларын сақтау мәні;
      2) жеке рецептілер (талаптар) бойынша дайындалған дәрілік препараттар, жұмыс күні ішінде әртүрлі түрлерін есепке ала отырып, ішінара бірақ бір күнде дайындалған дәрілік препараттар мөлшерінің үш пайызынан кем емес дәрілік препараттар;
      3) нормативтік-техникалық құжаттар талаптарына сәйкес өлшенген белгілі бір салмақтағы гомеопатикалық түйіршіктер саны;
      4) зарарсыздандыруды талап ететін дәрілік препараттардың әрбір сериясы өлшеп-орағаннан кейін оларды зарарсыздандырғанға дейін бес сауыттан (бөтелкеден) кем емес мөлшерде механикалық қосылулар (ерітіндіде кездейсоқ болатын газ көпіршіктерінен басқа ерімейтін қозғалыстағы заттар) физикалық бақыланады.
      Дайындау үдерісінде ерітінділер механикалық қосылулар бастапқы және қайталама бақылауға ұшырайды:
      1) бастапқы бақылауды ерітінді сүзгіден өткізілгеннен кейін және өлшеп-орағаннан кейін жүзеге асырады. Бұл ретте ерітіндісі бар әрбір бөтелке немесе сауыт қаралады. Механикалық қосылулар анықталған кезде ерітінді қайтадан сүзгіден өткізіледі, тығындалады, қайтадан қаралады, таңбаланады және зарарсыздандырылады. Асептикалық жағдайда дайындалған ерітінділер құйылғаннан кейін немесе зарарсыздандырылып сүзгіден өткізілгеннен кейін бір рет қаралады;
      2) ресімдеу және қаптамалау алдында зарарсыздандыру сатысынан өткен ерітінділер бар барлық бөтелкелер мен сауыттар қайталама бақылауға жатады.
      Бөтелкені (сауытты) қарау үшін дәріхананың рецептілік-өндірістік бөлімінде күн сәулесінің тікелей түсуінен қорғалған, арнайы жұмыс орны құрылады, мұнда «Ерітінділерде механикалық ластанулардың болмауын бақылауға арналған құрылғы» аспабы орнатылады. Оның тоқ көзінен көзге жарықтың тікелей түсуін болдырмайтындай жарық түсірілген ақ-қара экранды қолдануға рұқсат беріледі.
      Бақылау ерітіндіні көзге байқалмайтын алпыс ватт электрлі күңгірт шаммен немесе жиырма ватт күндізгі жарық шамымен жарық түсірілетін қара және ақ түс аясында қарау жолымен провизор-технолог жүзеге асырады. Боялған ерітінділер үшін тиісінше жүз және отыз ватт болуға тиіс. Көз бен қаралатын объект арасындағы арақашықтық жиырма-отыз сантиметр, ал жарықты бағыттауға қарау оптикалық осінің бұрышы шамамен тоқсан градус болуы тиіс. Көру сызығы басты тік ұстау қалпында төменге бағытталуы тиіс.
      Қаралатын бөтелкелер мен сауыттардың беті сырт жағынан таза және құрғақ болуы тиіс.
      Бөтелкелер немесе сауыттар көлеміне қарай бірден бес данаға дейін бір мезгілде қаралады. Бөтелкелерді немесе сауыттарды бір немесе екі қолмен мойнынан ұстап, бақылау аймағына кіргізеді, баяу қимылмен «түбін жоғары қарату» қалпында аударады және қара мен ақ түстер аясында қарайды. Одан кейін сілкімей баяу қимылмен бастапқы «түбін төмен қарату» қалпында қайта аударады, қара және ақ түстер аясында қарайды.
      Бақылау уақыты тиісінше:
      1) сыйымдылығы жүз - бес жүз миллилитр бөтелкелер (сауыттар) үшін 20 секундты;
      2) сыйымдылығы елу – бір жүз миллилитр екі бөтелке (сауыт) үшін 10 секундты;
      3) сыйымдылығы елу миллилитр екіден беске дейін бөтелкелер (сауыттар) сегіз-он секундты құрайды.
      Көрсетілген бақылау уақытына қосалқы операцияларға жіберілген уақыт шығыны қосылмайды.
      Механикалық қосылулардың болуы бойынша жарамсыз деп танылған бөтелкелерді немесе сауыттарды іріктейді және бөлек арнайы ыдысқа салады. Оларды ашады және ішіндегі ерітінділерді төгеді.

---

№14 Тапсырма

Провизор-аналитик 16⁰⁰дейін жұмыс істеді. Ол жоқ уақытта, 17⁰⁰ де көз тамшыларына рецепт түсті: бор қышқылымен мырыш сульфатымен ерітінді. Тамшылар дайындалды және босатылды. Келесі күні провизор-аналитик жазбаша бақылау паспортын қарап, фармацевттерге ескерту жасады: егер олар дайындалған көз тамшыларын босатуды шешсе, онда толық химиялық бақылау жүргізуі тиіс еді.

Кімдікі дұрыс? Бұл жағдайды қандай құжат регламенттейді? Дәріханада дайындалған қандай дәрілік заттар міндетті толық химиялық бақылауға ұшырайды? Дәріханада жазбаша бақылау жүргізу тәртібі қандай?

Жауабы: Провизор-аналитиктікі бұл жағдайда дұрыс емес, себебі бор қышқылы +мырыш сульфаты ерітінділерінен дайындалған көз тамшыларына химиялық бақылау жүргізу міндетті емес. 

«Дайындалған дәрілік препараттарға дәріханаішілік бақылау жүргізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 19 қаңтардағы № 114 Қаулысымен регламенттеледі.

Толық химиялық бақылау

    Мыналар міндетті түрде толық химиялық (сапалық және сандық) бақылауға алынады:
      1) қышқылдық-сілітілік баланс шамасының (рН) анықтамасын, изотоникалайтын және тұрақтандыратын заттарды қоса алғанда, зарасыздандырылғанға дейін инъекциялар мен инфузияға арналған ерітінділер.
      Зарарсыздандырылғаннан кейін бақылау үшін әрбір сериядан бір сауыт алынады және қышқылдық-сілітілік баланс өлшемі, әсер етуші заттардың түпнұсқалығы мен сандық құрамы тексеріледі;
      2) сыртқа қолдануға арналған зарарсыздандырылған ерітінділер (шаюға арналған офтальмологиялық ерітінділер, дененің күйген беттері мен ашық жараларды емдеуге арналған ерітінділер, қынап ішіне енгізуге арналған және басқа да ерітінділер);
      3) құрамында изотоникалайтын және тұрақтандыратын заттары бар екендігі зарарсыздандыруға дейін анықталатын көзтамшылары мен жақпамайлар;
      4) нәрестелерге арналған дәрілік препараттар (сандық талдау әдісі болмаған жағдайда, бұл дәрілік препараттар сапалық талдауға алынуы тиіс).
      Нәрестелерге арналған сапалық және сандық талдау әдістемелері жоқ, дәрілік заттардың құрамы бойынша күрделі дайындаудың айрықша жағдай ретінде провизор-талдаушының немесе провизор-технологтың бақылауымен жүргізіледі;
      5) атропин сульфаты мен хлорлы сутегі қышқылы (ішуге арналған), сынап хлориді мен күміс нитраты ерітінділері;
      6) барлық концентраттар, жартылай фабрикаттар, тритурациялар, оның ішінде органикалық емес және органикалық дәрілік заттарды сұйық гомеопатикалық қоспалары мен үшінші, оныншы қосылуға дейінгі олардың тритурациялары.
      Сапалық және сандық талдау әдістемелері жоқ, гомеопатикалық дәрілік заттарды дайындау айрықша жағдай ретінде провизор-талдаушының немесе провизор-технологтың бақылауымен жүргізіледі;
      7) дәрілік препараттардың дәріханаішілік дайындамалары (әрбір сериясы);
      8) инъекцияларға арналған ерітінділерді дайындағанда қолданылатын тұрақтандырғыштар мен көзтамшыларын дайындағанда қолданылатын буферлік ерітінділер;
      9) дәріханада қосу кезінде, ал қажет болған жағдайда өнім беруіші қоймасынан қабылдау кезінде тығыздығын анықтау жолымен этиль спиртінің концентрациясы;
      10) сулы-спиртті гомеопатикалық ерітінділерде, қоспалар мен тамшыларда этил спиртінің концентрациясы (әрбір сериясы);
      11) гомеопатиялық түйіршіктердің ыдырауына (әрбір сериясы).
    Мыналар: жеке рецептілер немесе медициналық ұйымдар талаптары бойынша дәріханада дайындалатын дәрілік препараттар барлық дайындалған дәрілік препараттардың түрлер есепке ала отырып бір ауысым жұмысындағы үш дәрілік препараттардан кем емес көлемде іріктелген толық химиялық (сапалық және сандық) бақылауға алынады. Көз практикасында балаларға қолданылатын дәрілік препараттарға, құрамында есірткі, психотроптық және улы заттар, прекурсорлар және улы заттары бар емдік клизмаға арналған ерітінділерге айрықша назар аударылады.
    Тоқсан сайын тазартылған суға толық химиялық талдау жүргізіледі.

---

Жазбаша бақылау

      Дәрілік препараттарды рецептілер және медициналық ұйымдардың талаптары бойынша дайындаған жағдайда бақылау парағы толтырылады. Бақылау парағында дайындалған күні, көрсетілген рецептінің медициналық ұйым бөлімшесінің атауы, талаптың нөмірі, алынған дәрілік заттардың атауы, олардың саны, жалпы көлемі немесе салмағы, доза саны, дәрілік препаратты дайындаушының, өлшеп салушының және тексерушінің қолдары көрсетілуі тиіс.
      Бақылау парағында есірткі құралдары, улы, психотроптық заттар, прекурсорлар атауының асты қызыл қарындашпен сызылады, балаларға арналған дәрілік препараттарға - «Б» әрпі қойылады.
      Бақылау парағы дәрілік препараттар дайындалғаннан кейін дайындау технологиясының бірізділігіне сәйкес латын тілінде толтырылады. Гомеопатикалық дәрілік препараттарға бақылау парағын толтыру кезінде кезең-кезеңмен алынған гомеопатикалық ингредиенттердің атауы көрсетіледі.
      Бақылау парағында жартылай фабрикаттар мен концентраттарды қолданған жағдайда олардың құрамы, концентрациясы, алынған көлемі немесе салмағы көрсетіледі. Ұнтақтарды, суппозиторийлердің және пилюльді дайындау кезінде жалпы салмағы, саны және жеке дозалардың салмағы көрсетіледі. Пилюльдің немесе суппозиторийлердің жалпы салмағы, көз тамшыларына қосылған изотоникалайтын және тұрақтандыратын заттардың концентрациясы мен көлемі (немесе салмағы), инъекциялық және инфузиялық арналған ерітінділер бақылау парақтарында ғана емес, сонымен қатар рецептілерде көрсетілуі тиіс.
      Барлық есептеулер дәрілік препараттарды дайындағанға дейін жүргізіледі және бақылау парағының келесі бетіне жазылады.
      Бақылау парағында есептеу формулалары, сонымен қатар дәрілік өсімдік шикізаты үшін қолданылған судың сіңірілу коэффициенттері, дәрілік заттарды еріту кезінде ерітінді көлемінің ұлғаю коэффициенттерін, суппозиторийлерді дайындау кезінде орнын алмастыру коэффициенттерін көрсету қажет.
      Бақылау парағын, егер дәрілік препараттарды бір адам дайындап және босатса міндетті түрде жүргізеді. Бұл жағдайда бақылау парағы дәрілік препараттарды дайындау үдерісінде толтырылады.
      Бақылау парақтары дәрілік препарат дайындалған күнінен бастап бір ай бойы дәріханада сақталады.
      Дайындалған дәрілік препараттар, рецептілер мен толтырылған бақылау парақтары дәрілік препараттарды дайындау және босату технологияларын сақтау бойынша бақылау функцияларын атқаратын провизор-технологқа тексеруге беріледі. Бақылау бақылау парағындағы жазбалардың, рецептідегі жазбаға сәйкестігін, жүргізілген есептеулердің дұрыстығын тексеруді білдіреді.
      Егер провизор-талдаушы дәрілік препараттың сапасына толық бақылау жүргізсе, онда бақылау парағына талдау нөмірі мен провизор-талдаушының қолы қойылады.

---

Смотрите также файлы

• Шпоры к задачам.docx

• Шпаргалки по детским инфекциям.doc

• sayasat test ekz 1.doc

• Философия тест.doc

• Русский язык тесты с ответами.docx