Файл: Реферат пні Дене шынытыру Таырыбы Гимнастика Жоспар кіріспе гимнастика дене трбиесіні ралы. Гимнастиканы пайда болуыны ежелгі тарихы..docx
Добавлен: 05.12.2023
Просмотров: 848
Скачиваний: 66
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
РЕФЕРАТ
Пәні:Дене шынықтыру
Тақырыбы:Гимнастика
Жоспар:
1.КІРІСПЕ
Гимнастика –дене тәрбиесінің құралы.Гимнастиканың пайда болуының ежелгі тарихы.
2.НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Гимнастика түрлері және олардың сипаттамасы.Гимнастиканың міндеті.Қауісіздік ережелері.
3.ҚОРЫТЫНДЫ
1.КІРІСПЕ
Гимнастика - дене тәрбиесінің құралы. Гимнастика (грекше gymnazo–жаттықтырамын)-дене тәрбиесінің құралы, сондай-ақ ол адамның денсаулығын нығайту, күш-қуатын, икемділігін, төзімділігін арттырып жетілдіру үшін қолданылатын әдістер мен арнайы іріктеліп алынған дене шынықтыратын жаттығулар жүйесі. Гимнастика адамды дұрыс жүруге, жүгіруге жаттықтырады, мүсіннің дұрыс қалыптасуына әсер етеді. Гимнастика - жан-жақты дене тәрбиесінің негізгі құралдары мен әдістерінің бірі ретінде анықталатын кең ұғым. Гимнастика - адам организміне жан-жақты әсер етіп, оның негізгі функционалдық процестерін күшейтеді, үйлесімді дамуына көмектеседі, көңіл күйін көтереді. Гимнастикалық жаттығулар жасау арқылы өмірлік қажетті қозғағыш дағды, әсемдік пен қозғалыс дәлдігі қалыптасады, дененің негізгі қабілеті - ептілік шапшаңдық, күш, төзімділік, икемділік дамиды. Гимнастика жасау сәби кезден басталып, барлық жас кезеңдерінде жалғастырылады.
Гимнастиканың пайда болуы.Гимнастика - біздің дәуірімізге дейін ежелгі Грецияда дамыған жаттығулар жүйесі. Ол кезде гимнастикаға әскери жаттығулар, жалпы дамыту жаттығулары, атқа міну, ырымдық билер, жүзу кірді. Бұған Олимпиада ойындарында өткізілгендер де кірді: жүгіру, күрес, секіру, жұдырықтасу, лақтыру, арбаға міну. Рим империясының құлауының нәтижесінде гимнастика (ежелгі өнер мен мәдениеттің басқа жетістіктері сияқты) пайда болды. XIV-XV ғасырларда. гуманизм орнықты. Қоғамдық ой қадір-қасиет пен бостандықты қорғауға, жеке тұлғаны жан-жақты дамытуға бағытталды, денсаулыққа ерекше көңіл бөлінді. Содан кейін ғана адамдар қайтадан ежелгі мәдениетке бет бұрды және біртіндеп білім беру жүйесіне оның физикалық жағы - гимнастиканы енгізе бастады.Оның дамуында ғылыми жұмыстар мен жазушылардың, философтардың, дәрігерлердің еңбектері маңызды орын алады. Мысалы, итальян дәрігері Джером Меркуриалистің «Гимнастика өнері туралы» еңбегі, жазушы Франсуа Рабленің романдары, Песталоццидің (швейцариялық мұғалім), Жан-Жак Руссоның (француз ағартушысы, философы) шығармалары.
Неміс гимнастшысы Ф.Л.Ян «турнин» жүйесін жасады. Бұған көлденең сырықтар, сақиналар, штангалар, біркелкі емес штангалар, атқа жаттығулар кірді. Гимнастиканың пайда болуының ежелгі тарихы осылайша аяқталды.
Гимнастиканың пайда болу тарихы ұзақ уақыт бойы Олимпиадалық ойындарға ерлер, ал 1928 жылдан бастап - әйелдер қатысқанын айтады. Алдымен - командалық жарыстарда, сайып келгенде жекелей сында.
Уақыт өте гимнастика Грекияның білім беру жүйесіне ене бастады. Біртін-біртін ережелер нақтыланып, спорттың сұлу түріне деген сұраныс артты.
* Бір қызығы, спорттың бұл түрі ресми түрде кештеу мойындалып, тұңғыш мектеп тек 1913 жылы Ленинградтағы П.Ф.Лесгафт атындағы дене шынықтыру институтында ашылды. Мұнда негізінен би гимнастикасы мен би түрлері үйретілетін. Ал 1963 жылы Халықаралық гимнастика федерациясы жанынан спорттық гимнастика комиссиясы құрылып, 1998 жылы спорттың аталған түрі «көркем гимнастика» деп өзгертілді. Олимпиада бағдарламасына ол 1984 жылы бір-ақ енді.
* Тарих беттеріндегі ақпараттар алғашқы халықаралық ресми жарыстың 1960 жылы Софияда өткендігін растағанымен, КСРО аумағында сайыстар 1941 жылы ұйымдастырыла бастаған екен. Ал 1963 жылы Будапештте аталмыш спорт түрінен Еуропа Кубогының түндігі түрілді.
* Осы уақыт аралығында гимнастшыларды бағалау жүйесі бірнеше рет өзгеріске ұшырады. Оның бәрі төреліктің әділ болуы үшін жасалып жатқан қадамдар. Мысалы, 2001 жылы спортшылардың үздік өнеріне 10 ұпай берілсе, 2003 жылы бұл өлшем – 30-ға, ал 2005 жылы 20 ұпайға өзгертілді.
*Дегенмен әлі күнге дейін көркем гимнастикадағы субъективті пікір мен бұрмалаушылықты жою мүмкін болмай келеді. Соның салдарынан төрешілер арасында пікірталас пен кикілжің жиі орын алып жатады. Солардың біріне 2000 жылы Сарагосадағы Еуропа біріншілігінде куә болдық. Өз жерлестеріне бүйрегі бұрып, өзгелердің әрекетін жоққа шығарғысы келген украиналық әділқазыИрина Дерюгина техникалық комитет мүшелігінен шеттетілді.
*Гимнастиканың басты мақсаты спортшының физикалық даярлығын жақсарта түсу ғана деп ұғу қате. Өйткені мұнда бапкерлер шәкірттерінің дене бітімінің сұлулығымен қатар бойындағы сенімділігін арттыруға, тіпті,өмірге деген көзқарасын қалыптастыруға барын салады. Спортшының есте сақтау қабілетін дамытып, уақытын бақылауға да тигізер септігі мол. Бүгінде көркем гимнастиканың фитнес пен йога секілді қолжетімді түрлеріне сұраныс жоғары.
* Көркем гимнастикадан жарыстардың барлығы 13х13 метр көлеміндегі кілемдерде өтеді.
* Спорттың бұл түрімен әдетте тек қыздар шұғылданады дегенімізбен, бүгінде ерлер арасында ырғақты гимнастикаға қызығушылар саны артқандығын айта кеткен жөн.
* Бір ерекшелігі, гимнастшылар допинг қолданатын спортшылар қатарына жатпайды. Оның бірден-бір себебі, бұлшықетке байланысты. Мұнда, әлгінде айтып кеткендей, қозғалыспен қатар дене бітімнің сұлулығыесепке алынады.
* Әдемілікке бейжай қарай алмайтын ата-аналар үшін кеңес. Көркем гимнастикаға баланы 3-5 жастан берген жөн. Ондағы мақсат – буыны қатып үлгермеген бүлдіршіннің мүмкіндігін барынша аша түсу. Гимнастшылардың спорттық ғұмыры да тым қысқа. Өзгелер үлкен спортқа енді қадам басып немесе жұлдызы жанар шақта, спорттың бұл түрін серік еткендер бапкерлікке немесе спорттың басқа түріне, спорттық балетке бет бұрып жатады.
2.НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Гимнастиканың міндеті денсаулықты күшейту, дене күшін жетілдіру және әр алуан іс-әрекетке адамның дене күшінің жан-жақты әзірлігін жүзеге асыру болып табылады. Оның үстіне гимнастиканың: тұлғаны дұрыс қалыптастыру, дененің әртүрлі өзгеруінің алдын алу және оны түзету, жарақаттан кейін қимыл-қозғалыс апаратының жұмыс істеу қабілетін қалпына келтіру, өзіне тән қимылды меңгеруіне баулу сияқты арнайы міндеттері бар.
Гимнастика - дене тәрбиесі әдісі. Гимнастикада жан-жақты дене тәрбиесінің міндеттерін шешуге жәрдемдесетін мейлінше әр алуан дене тәрбиесі жаттығулары пайдаланылуы мүмкін. Онда педагогикалық міндеттер мен организмнің анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес кез келген қимыл мен қозғағыш әрекетті қолдануға болады. Гимнастикада организмнің құрылымы мен қызметіне біршама дәл талғамды ықпал жасауды жүзге асыруға болады.
Гимнастикаға тән әдістемелік тәсілдер дене тәрбиесі жаттығуларының көмегімен жекелеген органдар мен жекелеген бұлшық ет топтарына, сондай-ақ дененің әртүрлі қасиеттерін дамытуға ерекше ықпал жасауға мүмкіндік береді.
Гимнастикада денеге түсетін күшті біршама дәл мөлшерлеу мүмкіндігі бар: әр алуан жаттығулар гимнастикамен айналысатын адамның дайындығына сәйкес әрі ол жаттығулардың организмге әсері қатаң ескеріліп пайдаланылады және белгіленеді.
Еңбек қызметі мен дене даярлығын жетілдірудегі гимнастиканың маңызы өте зор. Қозғалыс іскерліктері мен дағдылары, сонымен бірге гимнастиканың әр түрлі құралдары арқылы дамытылатын дене және моральдық ерік қасиеттері адамның күнделікті іс – әрекетінде кең қолдау табады. Гимнастика сабағында тепе- теңдік сақтау дене мүшелерінің,
буындардың қозғалмалылығының, қозғалыстың, күштің үйлесімділігінің дамып- жетілуіне, еңбек және әскери қызметтің кез – келген түрінде кәсіби шеберлікті табысты меңгеруге көмектеседі. Гимнастика жаңа қозғалыс дағдыларын жылдам меңгеру қабілеттілігі секілді қасиеттерді дамытады. Жаңа гимнастикалық даярлығы бар адам күрделі кәсіби қимылдарды жеңіл меңгереді. Денсаулық пен жұмыс қабілеттілігін арттыратын таңертеңгілік жаттығуларды жүйелі орындаудағы қимылдың дәлдігі олардың орындалу сапасын жақсартады, әрбір қимыл үнемді және мақсатты болады.
Қауіпсіздік ережелері:
1,Денені қыздырып алмай күрделі жаттығуларды орындауға болмайды;
2.Гимнастикалық құрал – жабдықтарда тек қана мұғалімнің көмегімен жаттығу керек;
3.Жүгіріп келіп секіретін жолда және секіріп түсетін орында тұруға болмайды;
4.Секіріп түсетін орынға гимнастикалық төсеніш төсеу қажет;
5.Спорт жабдықтарынан (ат бөрене, гимнастикалық қабырға) секіргенде, жерге міндетті түрде екі аяқпен түсу керек;
6.Бірінің артынан бірі жүгіріп келе жатқан кезде және жаттығу орындау барысында арақашықтық қатаң сақталсын;
7.Гимнастикалық құрал – жабдықтардың қолдануға жарамдылығын анықтап алу қажеттілігін ұмытуға болмайды. Құрал – жабдықтардың таза болуын, тот баспауын қадағалап отыру керек. Снарядтардың бекітілуі мұқият тексерілсін.
8.Арқан бойымен жоғарыдан төмен түскенде, екі қолмен кезек ұстап, екі аяқпен демеп, асықпай түсу керек.
9.Гимнастика сабағында міндетті түрде арнаулы киім кию қажет екенін ұмытуға болмайды;
10.Гимнастикалық таяқшамен немесе секіртпемен жаттығу орындағанда, оларды жақын тұрған балаларға тигізіп алмауды қатты ескеру керек.
Гимнастиканың түрлерi және олардың сипаттамасы.
Гимнастика - дене тәрбиесі жүйесінің негізі. Дене тәрбиесі жүйесінде қандай жаттығу болсын, барлығы гимнастикалық жаттығулардың негізін құрайды. Айталық, жалпы дамыту жаттығулары - спорттың барлық түрінде, ең әуелі денені қыздыру үшін, арнаулы жаттығуды орындау үшін дайындықтан басталады. Мысалы, таңертеңгілік бой жазу жаттығуларының жиынтығы -гимнастикалық жалпы дамыту жаттығулар жиынтығынан тұрады. Міне, сондықтан да гимнастикалық жаттығулар бүкіл спорттың негізін қалайды. Гимнастика адамның дұрыс қозғалысының, күш-қуатының, сымбаттылығының, т.б. адам бойындағы барлық қабілет қасиетінің дұрыс қалыптасуының негізгі көзі, денсаулығының дұрыс қалыптасуы. Жалпы адамның адами болмысын қалыптастырады. Гимнастикамен шұғылдану деген сөз - адамның өзін-өзі тіршілікке қалыптасуға дайындауы болып табылады.
Гимнастикамен шұғылдану, негізінен екі бағытта жүреді. Біріншісі - гимнастиканың негізін қалайтын жалпы дамыту жаттығулары. Сондықтан, негізгі гимнастика деп аталады. Негізгі гимнастика барлық жаттығулардың негізгі жиынтығы болып табылады. Гигиеналық гимнастика - денсаулықты қалыптастыратын, таңертеңгілік бой жазу жаттығуларының жиынтығы, сондай-ақ өндірістік гимнастика және арнаулы емдеу гимнастикасы.
Ырғақты гимнастика - негізгі мақсаты әр адамның дене жағынан дамуына байланысты және жалпы денсаулығына байланысты шұғылданады. Жалпы дамыту жаттығуларының маңсатты түрде белгілі бір уақыт аралығында үздіксіз орындалуы.
Атлетикалық гимнастика - жалпы дамыту жаттығуларының арнаулы мақсатты түрде дене құрылысын жетілдіру үшін қолданылады. Бірақ бұл жаттығулар арнаулы гимнастикалық жабдықтармен орындалады. Айталық батпан, қосшоқпарлы батпандармен орындалатын жаттығулар болса, сондай-ақ, тренажорлық аспап-құралдарда орындалады. Атлетикалық гимнастика негізінен - жалпы дамыту мақсатында спорт ретінде де қарастырылады.
Екіншісі - спорттық гимнастика. Спорттық гимнастика бірнеше жекелеген спорт жаттығуларынан тұрады. Бұл жаттығулар жекеленген спорт түрі болып есептеледі. Ерлердің жабдықтары - керме, шығыршық, қоссырық, кіші және үлкен ағаш ат және еркін жаттығу. Әйелдердің жабдықтары - бөрене, үлкен ағаш ат, әр түрлі биіктегі қоссырық және еркін жаттығу.
Спорттық акробатика - жұптасып және топтасып орындалатын акробатикалық жаттығулар. Гимнастиканың бір түрі ретінде қаралатын аса күрделі жаттығу.
Көркем гимнастикамен әйелдер шұғылданады. Жалпы көркем гимнастикасының орындалуы би қозғалысына негізделген, қолда әр түрлі құрал-жабдықтарды ұстап жүріп немесе лақтыра отырып, сол құралдың қозғалысымен бірге билеп жүріп орындалады.
Ең әуелі гимнастика сабағы басталмас бұрын, сабақтың қауіпсіздік ережесін үйрену керек. Мұғалімнің тұжырымдамасымен орындалады. Гимнастикамен арнаулы шұғылданушы өзі сақтана жүріп, спортпен шұғылданудың жалпы ережесін білуі керек. Содан кейін, әріптесін сақтандыра білуі керек. Мұны орындау әр спортшының міндеті
Көркем гимнастика - отаны Ресей болып табылатын айтарлықтай жас және әдемі спорт түрлерінің бірі. Ол әйгілі Марин театрының бишілерінің арқасында пайда болды. Көркем гимнастика әлемде тез танылды да белгілі спорт түрлерінің біріне айналды.
Көркем гимнастика – спорт пен өнердің үйлесімді қосылуы. Ол әлемге жұмсақтық, жылу және нәзіктік сыйлайды. Ол бізге сұлулық символы ретінде қажет.