Мазмұндама жұмысының түрлері, оған қойылатын талаптар

Мазмұндама жаздырудың түпкі мақсаты - оқушылардың ойын және тілін дамыту. Мазмұндамаға берілетін мәтіндер бірте-біре күрделеніп отыру жағын мәтін таңдағанда мұғалім қатты ескеру қажет. Мәтін оның ішіндегі көрністері жағынан болсын, сөздік, синтаксистік жағынан болсын бірінен екіншісі аз-кем қиындау бола береді.

Оқушылардың өз ойларын жазбаша байланыстырып бере алу

---

білімдерін тексеру мақсатында мұғалім мазмұндама, шығарма жұмыстарын алады. Олардың мөлшері бағдарламада көрсетіледі.

Мазмұндама мәтіні хабарлау мақсатында болғаны жөн. 3 сыныпта суреттеу, талдау мәніндегі элементтер кіргізіле бастайды. Мәтіндер тәрбиелік мәні басым, оқушылар түсінігіне лайық етіп алынуы тиіс.

Мазмұндамаға арналған сөз саны:

Сынып	Сөз саны
1	20-30
2	30-50
3	50-70
4	70-90

Мазмұндама 2 бағамен бағаланады, жұмыс қай пәннен алынса, сол пәнге қойылады, Бағалау мөлшері:

Бағалар	1-інші баға	2-інші баға
	Мазмұны мен құрылымы үшін	Сауаттылығы үшін
1	2	3 ,
«5»	Мәтінді дұрыс және жүйелі бере білген, тақырыпты ашуда ой жүйесі сақталған, мәліметтерден қате жібермеген, тіл байлығы мол, сөз колданысы дұрыс. Сөздік қолданыста 1 қате жіберілген.	Окылған ережелер бойынша емле және тыныс белгі қателері жоқ. 1 -2 түзетуі бар.
«4»	Мэтіндегі негізгі ойды толық бере алған , тақырып ашылған, бірақ ойды жүйелі беруде аздаған кемшіліктері бар, мәліметтерді беруде, сөз қолданыста кішігірім қателері бар. Сөздік қолданыста 3 қатеге дейін жіберілген.	Окылған ережелер бойынша.2 емле және 1 тыныс белгі қателері, 1-2 түзетуі бар.

---

«3»	Мәтін мазмұнында ауытқушылықтар жіберген, тақырыптан алшақтаған, негізі дұ-рыс ққрылғанымен ойды беруде біршама ауытқушылыктары бар. Сөздік қоры аз, қолдануда кемшіліктері кездеседі. Мәтінді құру мен мазмұнында 5-тен артық емес қате жіберілген.	Оқылған ережелер бойынша 3-5 емле және 1-2тыныс белгі қателері, 1-2 түзетуі бар.
«2»	Мәтін мазмұнынан көбірек алшақтаған, мәліметтерді берудегі қателері көп, ой жүйесі сақталмаған, әр бөлімнің арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры өте жұтаң. Мәтін құру мен мазмұнында 6-дан артық қате жіберілген.	Оқылған ережелер бойынша 6 емле және 3-4 тыныс белгі қателері, 3-5 түзетуі бар.
«1»	Мәтін мазмұнын мүлде бере алмаған, тақырып мүлде ашылмаған. Мәтінді құру мен мазмұнында 7-ден артық қате жіберген.	8 емле және 5 тыныс белгі қатесі, 7 түзетуі бар. _

Мазмұндама жұмыстарын бағалағанда оның таза, ұқыпты жазылуы, каллиграфиялық норманың сақталуы есепке алынады.

Ескерту: жазба жұмыстарынан окушы канағаттанарлықсыз баға алған жағдайда, сол оқушымен мұғалім жеке жұмыстар жүргізеді, үйретеді. Өте төмен баға журналға қойылмайды. Журналға жеке жұмыстан соң алған баға дер кезінде қойылуы тиіс.

1-4 сыныптарда жаздыруға болатын мазмұндамаларды топтай келгенде мынандай түрлерін көрсетуге болады:

• 
  Дайын әңгіме бойынша мазмұндама;
  
• 
  Сурет бойьшша мазмұндама,
  
• 
  Кино, диафильм бойынша мазмұндама.
  

Дайын әңгіме бойынша мазмұндама. Мазмұндаманың бұл түрі белгілі бір алдын ала дайындалған әңгіме бойынша жаздырылады. Дайын әңгіме бойынша мазмұндама көлемі шағын, мазмұ

---

ны жеңіл әңгімелер арқылы жүргізіледі. Мәтін сабаққа дейін тақтаға жазылып қойылады. Не болмаса мұғалім үлкен қағазға алдын ала жазып, дайындап алып келеді де, тақтаға іле қояды. Мәтінді оқымас бұрын сол мәтінге байланысты өмірмен байланыстырып ауызша әңгіме айткызады. Дайындық жұмысынан кейін балалар дайын мәтінді оқып шығады. Мәтіннің ішіндегі қиындық туғызатын сөздерді тақтаға жазып, синонимдік қатарларын айтып,

---

1. 
   Дайын сурет бойынша мазмұндама. Мұғалім алдын ала
   дайындалған сурет береді, ал оқушылар сол сурет бойынша мәтін кұрайды.
   Алдымен мұғалім суретке байланысты кіріспе әңгіме жүргізеді. Тақтаға
   суретті іледі, оның атын жауып қояды.Оқушыларға суреттегі
   бейнеленгендерді қарап шығу тапсырылады. Аздан соң мұғалім суреттегі
   табиғат керінісіне, адамдарға, заттарға көңіл аударады. Суретке ат қояды.
   Суретке балалардың қойған аты мен автордың аты салыстырып, осы сурет бойынша алдын ала кұрастырып, дайындап алып келген мәтін тактаға ілінеді. Оны бір оқушыға окытады. Мұғалім мәтінді ырғағына келтіріп, өзі бір рет окып шығады.Мәтінге жоспар жасалып, мазмұндама жазылады.
   
2. 
   Оқылган мәтінді бейнелейтін суреттер арқылы ұйымдастыру.
   Бұл үшін мұғалім алдымен мәтінді тандап алады. Мәтін суретке құралған,
   жігі оңай ажыратылатындай болуы тиіс. Мәтін сыныпта нақышына келтіре
   екі-үш рет оқылып, оқиға желісі мен одан шығатын қорытынды сұрақ-
   жауап арқылы талқыланады. Әңгіменің мазмұнын балалар толык
   меңгерген шамада сол әңгіме бойынша қандай сурет салуға болатыны
   сұралады. Окушыларға ойлануға уақыт беріледі. Олардың берген
   жауаптарынның ішінен дұрысы таңдалып алынады. Мұғалім мәтінді
   бейнелейтін суретті күні бұрын дайындап алуы тиіс. Бұл суретті мәтінді
   талдау жұмысы аяқталып, ол бойынша қандай сурет салуға болатыны
   анықталғаннан кейін тақтаға ілінеді.
   

Кино, диафильм бойынша мазмұндама. Кино, диафильм соңғы жылдары мектеп өмірінде көп қолданыла бастады. Кино оқушылар арасына тәлім-тәрбие жұмысын жақсарту жолындағы күшті кұралдың біріне айналып отыр. Кино, диафильмдердің әсіресе бастауыш мектеп жасындағы балаларға әсері күші. Кино баланың көру, есту сезімдеріне бірдей әсер етеді.

---

Смотрите также файлы

• Рабочая программа по биологии на уровне основного общего образования составлена на основе.docx

• 3. Кодекс судебной этики к основополагающим принципам относит компетентность.docx

• Отчет по лабораторной работе 4 Использование операторов и функций. Приложение, реализующее файловый ввод вывод..docx

• Программа Бакалавриат Направление 37. 04. 01 Психология Профиль Организационная психология Ф. И. О.pptx

• 1 деньги сущность, функции, виды и обращение.docx