ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 11.12.2023
Просмотров: 43
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
«Липидтер»
Орындаған: Махмут Аяжан
Липидтер – бүкіл тірі клеткалардың құрамына енетін, майлардың және май тәрізді заттардан құралған, суда ерімейтін, полюстігі төмен органикалық заттар.
Сабындалатын (немесе гидролизденетін, 2,3 және одан да көп компоненттерден тұрады)
Сабындалмайтын (немесе гидролизденбейтін, бір ғана компоненттен тұрады)
Липидтер тірі ағзалардың ішкі органдарының, ұлпалар және олардың клеткаларындағы мыңдаған органикалық қосылыстардың мөлшері мен сапалы әрқашан бір қалыпты және тұрақты болуы үшін қажет. Оны ғылым тілінде гомеостаз деп атайды.
Липидтер жасушада бос күйінде емес, ақуыздармен комплекс түрінде кездеседі, сондықтан оларды липопротеиндер дейді.
Энергияны депонирлеу
Жануарлар организмі үшін су көзі
Қорғаныштық
Регуляторлық
Құрылымдық
Липидтердің
қызметі
жай
күрделі
балауыз
триацилглицериндер
фосфолипидтер
сфинголипидтер
гликолипидтер
САБЫНДАЛАТЫН ЛИПИДТЕР
Фосфоглицерофосфолипидтер жануарлар мен өсімдіктердің әртүрлі ұлпаларында көп таралған. Ең көп таралған фосфолипидтер глицериннің жоғарғы майлы қышқылдардың және фосфор қышқылының қалдықтарынан тұратын күрделі эфирлер болып саналады.
Сфинголипидтер мембрана липидтерінің маңызды класына жатады. Сфинголипидтер екі атомды қанықпаған аминді спирттен (сфингозин), майлы қышқылдарынан, фосфар қышқылы мен азоттық негізден тұрады. Олардің ішінде бір полюсті (гидрофильдік) және екі полюссіз (гидрофобтық) бөліктері бар, бірақ құрамында глицерин болмайды.
Гликолипидтер күрделі липидтер. Олар көмірсулардың молекулаларында кездеседі, көбінесе, галактозаның Д формасында. Фосфор қышқылы мен азоттың негіздер гликолипидтердің құрамында болмайды. Гликолипидтер жүйке жасушаларының қызметін реттейді.
САБЫНДАЛМАЙТЫН ЛИПИДТЕР
Сабындалмайтын липидтер қышқылдық және сілтілік ортада гидролизденбейды.
терпендер
стероидтар
Терпендер изопреннің екі немесе одан да көп қалдықтарынан тұрады. Құрамында екі изопрен тобы бар терпендерді - монотерпендер, үш - сесквитерпендер, төрт, алты және сегіз – ди-, үш- және тетратерпендер деп аталады.
Стероидтар табиғатта ең көп тараған және ағзада атқаратын қызметтері әртүрлі, құрылыстары циклды болып келеді. Стероидтарға холестерин, жүрек гликозидтері, гормондар және т.б. заттар жатады.
Холестерин (холестерол) стериндердің ең көп тараған өнімі. Холестерин барлық жануарлардың липидтерінде қан мен өтте болады. Ағзада бос күйінде және күрделі эфир түрінде кездеседі.