Файл: Мектеп оушыларын ш дегейлі оыту технологиясын апараттандыру туралы.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.01.2024
Просмотров: 49
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Ж.Б.Төленді, Ж.К.Дюсембина
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Астана қаласы
МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫН ҮШ ДЕҢГЕЙЛІ ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН АҚПАРАТТАНДЫРУ ТУРАЛЫ
Мақалада ҚР Білім беру жүйесінің деңгейлік оқыту жүйесі шеңберінде жүргізілген зерттеулердің нәтижелері көрсетілген. Оқулықтағы тапсырмалардың мазмұны мен құрылысы білім беру жүйесін дамытудың маңызды факторларының бірі болып табылады. Оқушылардың жоғары, сапалы білім алуы және бәсекеге қабілетті болуы үшін осы тақырып бойынша өзекті мәселелер қарастырылып, оқулықтардағы деңгейлік тапсырмалардың өлшемдері қайта қаралды. Осы мәселелерді шешу жолдары зерттеліп, мақсат қойылды. Зерттеудің мақсаты-математика, алгебра және геометрия бойынша қолданыстағы оқулықтардың тапсырмаларын жаңарту арқылы оқушылардың білім сапасын және оқулықтардың сапасын арттыру.
Түйін сөздер: білім беру жүйесі,мектептегі деңгейлеп оқыту жүйесі, математиканы деңгейлеп оқыту.
Ж.Б.Толенди, Ж.К.Дюсембина
Евразийский национальный униыерситет им. Л.Н.Гумилева, г. Астана
ОБ ИНФОРМАТИЗАЦИИ ТЕХНОЛОГИИ ТРЕХУРОВНЕВОГО ОБУЧЕНИЯ ШКОЛЬНИКОВ
В статье показаны результаты исследований, проведенных в рамках системы уровневого обучения образовательной системы РК. Содержание и конструирование заданий в учебнике - один из важнейших факторов развития системы образования. Для того чтобы учащиеся получали высокое, качественное образование и были конкурентоспособными, были рассмотрены актуальные по данной теме проблемы, пересмотрены критерии уровневых заданий в учебниках. Были изучены пути решения этих проблем, поставлена цель. Цель исследования-повышение качества знаний учащихся и качества учебников путем обновления заданий существующих учебников по математике, алгебре и геометрии.
Ключевые слова: образовательная система, уровневая система обучения в школе, уровневое обучение математики.
Zh.B.Tolendi, Zh.K.Dyussembina
L.N.Gumilyov Eurasian National University
ABOUT INFORMATIZATION OF THE TECHNOLOGY OF THREE-LEVEL EDUCATION OF SCHOOLCHILDREN
Doing so may result in fire or explosion and may result in fire or explosion of the device. Doing so will cause the device to malfunction and result in fire or damage to the device. If you are unable to use this product, you may be unable to use it for any reason, you may not be able to use it for any reason at all, or you may be unable to use it for any reason. The following are the main reasons for the loss of quality, and the lack of quality. The mathematics, algebra and geometry of the classroom are not included in the mathematics and geometry of the classroom, and the mathematics and geometry of the classroom are not included in the mathematics of the classroom.
Key words: educational system, level-based system of education at school, level-based teaching of mathematics.
Кіріспе
Білім берудің деңгейлеп оқыту жүйесін ақпараттандыру үшін орта мектепте бір сынып оқушыларының дайындық деңгейін ескере отырып, математиканы оқытуды ақпараттандыру қажет етіледі. Қазақстанда және бүкіл әлемде жалпы әдіснама шеңберінде Қазақстанның мектеп оқулықтарындағы математика пәні бойынша тапсырмалар құрылымын зерттеу арқылы үш деңгейлі оқыту технологиясын ақпараттандыру қажет. Математиканы деңгейлеп оқыту жүйесі оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыруы, тапсырмаға зейінін күшейтуі, оқушыларға білім деңгейіне сәйкес барлық мүмкін шешімдерді табуға, оларға үнемі жүгінуге және зерттелген материалды қайталауға мүмкіндік беруі керек.
Деңгейлік тапсырмаларды пайдалану пәндерді оқуға деген қызығушылықты сақтауға көмектеседі. Алайда, оларды пайдалану ешқандай жағдайда сыныптың қабілет деңгейіне қарай бөлінуіне әкелмеуі керек. Балалардың сараланған көзқараспен білімді игеру деңгейі едәуір артып, жұмыста белгілі бір оң прогреске қол жеткізіледі. Балалар өз қабілеттеріне сенімді болады. Мұның бәрі оқушылардың ақыл-ой белсенділігін арттыруға ықпал етеді, оқу процесінде оң мотивация пайда болады.
Оқу процесінде мұғалімдерге үлкен жүктеме жүктеледі, өйткені бір сыныпта әр түрлі деңгейдегі оқушылар отырады. Мектеп оқулықтарында берілген тапсырмалардан басқа, мұғалімдер өз сабақтарында өздігінен құрастырылған немесе басқа ақпарат көздерден алынған бірнеше деңгейлі тапсырмаларды қолданады. Сабақтарды дайындау кезінде барлық оқушыларға сәйкес келетін тапсырмаларды қолданған жөн. Бұл мұғалімнен, әсіресе жұмыс тәжірибесі жоқ жас мұғалімдерден көп күш жұмсауды талап етеді.
Зерттеу әдістемесі мен нәтижелері
Математиканы оқыту кезінде оқушының танымдық, коммуникативті, әлеуметтік және жеке дамуына бағытталған технологиялар ең тиімді болып табылады. Сабақта заманауи білім беру технологияларын қолдану оқушылардың танымдық белсенділігін, шығармашылығын, ақпаратпен жұмыс істеу қабілетін дамытуға, өзін-өзі бағалауды арттыруға ықпал етеді, ең бастысы, оқыту сапасының динамикасы артады.
Сәтсіздіктің алдын алу мен жеңудің маңызды құралдарының бірі — соңғы жылдары педагогикалық практикада кеңінен таралған көп деңгейлі оқыту.
Әр мұғалім дараландырусыз дамытушылық оқыту мүмкін емес екенін түсінуі керек. Оқытудағы жеке және сараланған тәсілдің әртүрлі түрлері оқушылардың ақыл-ой әрекетінің осы әдістерін дамыту үшін қажетті жағдайларды жасауға көмектеседі. Оқыту тәжірибесінде материал көбінесе оқушылардың қабілеттері мен пәнге бейімділігін ескере отырып қиындық дәрежесі, өзіндік жұмыс және үй тапсырмасы бойынша сараланады.
Менің жұмысымда, педагогикалық қызметімде заманауи білім беру технологияларын зерделеу және пайдалану қажеттілігі туындады. Таңдау барысында деңгейлеп оқыту технологиясына тоқталдым.
Бұл технология әр оқушының жеке ерекшеліктерін ескере отырып, мектеп пәндерін игеруді қамтиды. Яғни, ол әр балаға оның нақты қабілеттерін, білімі мен дағдыларын ескере отырып, сараланған тәсілді қолданады.
Деңгейлеп оқыту - бұл оқу процесін ұйымдастырудың бір түрі, онда мұғалім оқу процесі үшін қандай да бір маңызды жалпы қасиеттердің болуын ескере отырып құрастырылған оқушылар тобымен жұмыс істейді.
Деңгейлеп оқыту - оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық технологиясы, оның шеңберінде оқу материалын игерудің әр түрлі деңгейі қабылданады, яғни бір оқу материалының тереңдігі мен күрделілігі деңгей топтарында әр түрлі болады. Бұл оқушының қабілеттері мен жеке ерекшеліктеріне байланысты әр оқушыға білім беру бағдарламасының жекелеген пәндері бойынша оқу материалын әр түрлі деңгейде, бірақ негізгіден төмен емес деңгейде игеруге мүмкіндік береді.
Рас, көптеген оқытушылар, оқу орындарының директорлары мен ғалымдары бұған қарсылық білдіреді. Мұндай оқытудың қарсыластары бұл әдіс білім беру стандарттарын төмендетеді, оқушыларды топтастырады, әртүрлі топтарға әртүрлі жағдайлар жасайды және үлгерімі төмен оқушыларға қатысты адамгершілікке жатпайды деп санайды.
Бұл оқыту әдісіне егжей-тегжейлі сипаттама беруге және деңгейлік оқыту технологиясының қажеттілігін негіздеуге мүмкіндік жоқ. Әрине, оқытудың бұл формасының бірқатар жағымсыз жақтары бар екенін атап өтемін, бірақ оң жақтары әлдеқайда көп. Негізгі мағынасы - оқу процесін әр оқушының танымдық қабілеттеріне, дағдылары мен қызығушылықтарына бейімдеу. Мұндай оқыту танымдық қызығушылықтардың дамуын ынталандырады және оқушыларға қиындықтарды жеңуге және табысты оқуға көмектеседі. Бұл олардың алдында өзін-өзі танудың және өзін-өзі дамытудың кең мүмкіндіктерін ашады. Дидактикада, егер оның процесінде оқушылардың жеке ерекшеліктері ескерілсе, оқыту сараланған болып саналады.
Жалпы қабілеттер бойынша саралау оқудың жалпы деңгейін, оқушылардың дамуын, психикалық дамудың жекелеген ерекшеліктерін: есте сақтау, ойлау, зейін деңгейі, танымдық белсенділікті ескеру негізінде жүзеге асырылады.
Бұл әдісті білім беру жүйесінде нәтижелі деп санауға бірнеше себептер бар:
– оқушылардың белсенділігі, жұмысқа қабілеттілігі артады;
– пәнді оқуға деген ынта артады;
– білім сапасы жақсарады.
Үш деңгейлі оқытуды жақтаушы В. В. Гузеевтің пікірінше, оқушылардың оқудың үш деңгейін бөлу оңтайлы:
1 деңгей — бастапқы немесе минималды (А). Ол ең маңызды, іргелі және сонымен бірге әр тақырыпта қарапайым нәрсені ашады, негізгі идеялардың толық емес, бірақ міндетті саналатын біртұтас бейнесін жасауға мүмкіндік беретін минимумды ұсынады. Оқушылардың осы деңгейдегі тапсырмаларды орындауы білім беру стандартының минималды параметрлеріне сәйкес келеді. Егер оқушылар оқу материалын кездейсоқ белгілерге (тану, еске түсіру) бағдарлай отырып, репродуктивті сипаттағы тапсырмаларды таңдап, шаблондық, бірнеше рет қайталанатын, бұрын бөлшектелген тапсырмаларды шешсе, онда мұндай тапсырмаларды орындау үшін оларға "қанағаттанарлық"деген белгі қойылады.
2 деңгей — негізгі немесе жалпы (В). 1 деңгейдегі материалды кеңейтеді, негізгі білімді дәлелдейді, суреттейді және нақтылайды, ұғымдардың қолданылуын көрсетеді. Бұл деңгей ақпарат көлемін біршама арттырады, негізгі материалды тереңірек түсінуге көмектеседі, үлкен суретті біртұтас етеді. Ұғымдар жүйесін терең білуді, курс шеңберіндегі проблемалық жағдайларды шеше білуді талап етеді. Егер оқушылар ұқсас объектілер топтарына тән белгілерге назар аудара отырып және фактілерге тиісті талдау жасай отырып, белгілі бір фактілерді алу әдісін қолдана алса, олар нақты байланыс түрі бар ішкі есептерге бөлуге болатын мәселелерді шешеді, содан кейін олар "жақсы"белгісін алады.
3 деңгей — жетілдірілген (С). Материалды едәуір тереңдетеді, оның логикалық негіздемесін береді, шығармашылық қолдану перспективаларын ашады. Бұл деңгей балаға өзін қосымша өзіндік жұмыста көрсетуге мүмкіндік береді. Өз бетінше мақсат қою және іс-қимыл бағдарламасын таңдау арқылы курс және сабақтас курстар шеңберіндегі мәселелерді шеше білуді талап етеді. Егер оқушылар пәнге қызығушылық танытса, басқаларды көбірек білсе, мәселелерді шешудің өзіндік әдісін таба алса; тапсырмаларды орындау арқылы білімді стандартты емес және бейтаныс жаңа жағдайларға ауыстыра алса, онда олар "өте жақсы"белгісін алады.
Көп деңгейлі оқыту әр балаға өзінің оқуын, ең алдымен, оқу мүмкіндіктерін барынша пайдаланатындай етіп ұйымдастыруға мүмкіндік береді; деңгейлік саралау мұғалімнің назарын балалардың әртүрлі санаттарымен жұмыс істеуге аударуға мүмкіндік береді. Әр оқушының даралығын және сол топтың студенттері осы тақырып бойынша әр түрлі нәтиже көрсете алатындығын ескере отырып, бұл үш топ құрамы бойынша мобильді екенін айта аламыз. Репродуктивті, сындарлы, шығармашылық деңгейлерінің мақсаттарын жобалау қажеттілігі деңгейлік оқыту технологиясын қолданудың ерекшелігі болып табылады. Әр деңгей үшін мұғалім оқушының осы деңгейде не білуі, түсінуі, білуі керек екенін анықтайды.
Деңгейлеп оқыту технологиясын пайдалану келесі ережелерді сақтамай мүмкін болмайды:
1. Ең төменгі деңгей тек бастапқы деңгей ретінде қарастырылуы керек. Бұл ретте педагог өз тәрбиеленушілерінің оқу пәнін меңгеру кезінде жоғары биіктерге жету қажеттілігін ынталандыруға міндетті.
2. Көп деңгейлі тапсырмаларды қолдана отырып білімнің максималды көлеміне жету үшін жеке қарқынмен жүру керек.
3. Оқушылар өздері үшін күрделі тапсырмаларды таңдай білуі керек, сонымен қатар басқа топтарға ауысуы керек.
Деңгейлеп оқыту мұғалімнен оқушылардың жеке ерекшеліктерін және физикалық (денсаулық), психологиялық, жеке және оқу мүмкіндіктерін (зейіннің, ойлаудың, есте сақтаудың даму деңгейі және т.б.) зерттеуді талап етеді.
Жоғарыда айтылған деңгейдегі есептер төменде айтылатын деңгейдегі оқушыларға сәйкес беріледі.
Қандай да бір сыныпқа түсу кезінде оқу мүмкіндіктерін диагностикалауды мектеп психологы жүргізеді.
Психологиялық диагностика, жеке бақылау және ата-аналармен әңгімелесу нәтижелері бойынша сыныпты шартты түрде деңгейлерге бөлемін:
1 топ: жоғары оқу қабілеті бар оқушылар. Олар күрделі материалмен өз бетінше жұмыс істейді, мәселелерді шешуге шығармашылықпен қарайды, тұрақты назар аударады, жақсы есте сақтайды, үлкен сөздік қорына ие, білімді жаңа жағдайларға оңай ауыстырады. Сыныпта мұндай оқушылар аз болады.
2 топ: орташа қабілетті студенттер. Мұғалімнің көмегімен бірінші топтың тапсырмасын орындайды, материалды есте сақтау үшін оларға бірнеше рет қайталау қажет. Олар ұқыпсыз және оларға жалпылау тапсырмаларын орындау қиынға соғады. Білімді игеру үшін 1-топтағы оқушылармен салыстырғанда ұзағырақ уақыт қажет. Сыныпта көпшілігі осы топтың оқушылары.
3 топ: оқу қабілеті төмен студенттер. Зейінсіз, есте сақтау қабілеті нашар. Олар материалды бірнеше жаттығулардан кейін игереді және әрдайым толық емес, алдыңғы топқа қарағанда ұзақ уақыт бойы білімді игереді. Тез шаршайды. Олар баяу, немқұрайлы, сабаққа ілесе алмайды. Оларға жеке көзқарас болмаған жағдайда олар оқуға деген қызығушылықты жоғалтады, сыныптан артта қалады, бірақ іс жүзінде олар сәтті оқи алады. Сыныпта мұндай оқушылардың саны аз.