Файл: Реферат Пні ы негіздері, Экология, Сыбайлас жеморлыа арсы мдениет негіздері модулі Таырып Прокуратураны сыбайлас жеморлыа арсы ызметі.docx
Добавлен: 11.01.2024
Просмотров: 36
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
«ӘБІЛҚАС САҒЫНОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАРАҒАНДЫ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ»
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ
КА және ЕҚ кафедрасы
Реферат
Пәні: «Құқық негіздері, Экология, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері модулі»
Тақырып: «Прокуратураның сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметі»
Қабылдаған: Жуматова Г.М.
Орындаған: БЖД 20-1 тобының студенті
Бутабаев Мәди Маратұлы
Қарағанды 2023ж
Мазмұны
| | Кіріспе | 2 |
| 1 | Прокуратура туралы жалпы түсінік | 4 |
| 2 | Сыбайлас жемқорлыққа қарсы прокурорлық қадағалаудың рөлі мен орны | 6 |
| 3 | Мемлекеттік реттеу объектілері | 7 |
| 4 | Мониторинг | 9 |
| | Қорытынды | 10 |
| | Қолданылған әдебиеттер тізімі | 11 |
Кіріспе
Сыбайлас жемқорлық дегеніміз — заңда қарастырылмаған жеке немесе дәнекерлер арқылы мүліктік игілікке және мемлекеттік функцияларды атқаратын басымды тұлғалардың және де соларға теңестірілген тұлғалардың, лауазымдық дәрежелерін қолдана отырып және де лауазымының мүмкіндіктерін өз мүддесіне қолдана отырып мүліктік табыс алу үшін жасалынатын қадамдар. Сыбайлас жемқорлық — мемлекеттік құрылымдардың экономика аясында қылмысты құрылымдармен біте қайнасуы, сондай-ақ мемлекеттегі лауазымды адамдардың, қоғамдық және саяси қайраткерлердің сатылғыштығы, парақорлығы. Өзінің қызметтік мәртебесі мен өкілеттіктерін жеке, топтық және өзге де бейқызметтік мүдделер үшін пайдалану жолымен жеке игіліктерді алу әрекетінен көрініс табады. ҚР Қылмыстық кодексінің өкілеттіктерді теріс пайдалану (228-бап), коммерциялық сатып алу (231-бап), қызмет өкілеттігін теріс пайдалану (307-бап), билікті немесе қызметтік өкілеттікті асыра пайдалану (308-бап), пара алу (311-бап), қылмыстық жалғандық жасау (314-бап) туралы лауазымдық қылмыс нормалары ең алдымен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес нормалары болып табылады. Қазақстанда сондай-ақ сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық, тәртіптік, әкімшілік жауапкершіліктіреттейтін арнайы нормативтік-құқықтық актілер де қабылданды. Оларға «Мемлекеттік қызмет туралы» (1995) және «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» (1998) ҚР заңдары жатады. Сонымен қатар осы саладағы ынтымақтастық туралы халықаралық актілер де бар.
1 Прокуратура туралы жалпы түсінік
Прокуратура органдары құқық қорғау және өзге де мемлекеттiк органдардың заңдылықты, құқықтық тәртiптi және қылмысқа қарсы күрестi қамтамасыз ету жөнiндегi қызметiн үйлестiрудi осы органдардың өзара iс-қимылына қол жеткiзу, өзара ақпарат алмасу және ортақ мiндеттер мен мақсаттарды iске асыру үшiн олардың iс-әрекеттерiн үйлестiру арқылы
жүзеге асырады. Прокуратура органдары көрсетiлген қызметтi Бас прокуратураның, областардың прокуратуралары мен оларға теңестiрiлген прокуратуралардың жанынан құрылатын тұрақты жұмыс iстейтiн үйлестiру кеңестерiнiң шеңберiнде жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы прокуратурасын ұйымдастыру, оның қызметiнiң тәртiбi және прокурорлардың өкiлеттiгi Қазақстан Республикасының Конституциясымен, осы Заңмен, заң актiлерiмен, Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттармен, сондай-ақ Республика Бас Прокурорының бұйрықтарымен айқындалады.
Қазақстан Республикасының прокуратурасы органдарының бiртұтас жүйесiн Бас прокуратура, облыстардың прокуратуралары, республикалық маңызы бар қалалар мен Республика астанасының прокуратуралары, ауданаралық, аудандық, қалалық және соларға теңестiрiлген әскери және мамандандырылған прокуратуралар құрайды.
Прокурор сотқа қатысу арқылы, орындалуына әсер етеді:
- сотта қылмыстық істер жан-жақты, толық және объективті қаралады;
- заң және сот алдындағы азаматтардың теңдік принципі сақталады;
- сот талқылауында азаматтардың құқықтары мен бостандықтары сақталады;
- қылмыстық іс бойынша заңды әрі негізді үкім шығады;
- сотталушының кінәлілігі толық дәлелденеді;
- сотталушы жасаған қылмысына (дұрыс) баға беріледі;
- соттар дәлелдемелер толық, жан-жақты және объективті зерттелінеді;
- сотталушыға әділ жаза беріледі
Қазақстан Республикасының прокуратура органдарының алдында тұрған міндеттермен бірге, сотта қылмыстық істі талқылау кезінде прокурор өзіндік міндеттерді де жүзеге асырады. Олардың ерекшелігі, олар тек қылмыстық сот ісін жүргізу барысында орындалады. Ал, қылмыстық істі сотта талқылау барысында прокурордың қатысуының басты міндеттері ол:
- сотта қылмыстық іс бойынша талқылау кезінде прокурордың қатысуы барынша тиімді болуын қамтамасыз ету;
- қылмыстық істі қарауымен байланысты шығарылған үкімдердің, қаулылардың, анықтамалардың заңдылығын қамтамасыз ету;
- қылмыстық сот ісін жүргізу барысында сотталушының, жәбірленушінің, және іс жүргізуге қатысушы басқа да тұлғалардың құқықтары мен бостандықтарының сақталуын қамтамасыз ету.Осы аталған әрбір міндеттерді орындау үшін прокурор бірнеше жеке міндеттерді шешу қажет.Мысалы, жоғарыда аталған бірінші міндетті орындау үшін - прокурордың сотқа қатысуын ұйымдастыру қажет, сотқа білікті айыптаушының қатысуын қамтамасыз ету, қылмыстық істі сот талқылауына прокурордың қатысуын жан-жақты, толық дайындалуын қамтамасыз ету қажет. Екінші міндетті орындау үшін, прокурор қылмыстық іс бойынша сот шығарған құқықтық актілердің заңдылығын уақытында тексеруін қамтамасыз ету, наразылықтардың білікті жасалуын қамтамасыз ету, прокурордың апелляциялық, кассациялық және қадағалау сатылы сотқа қатысуын қамтамасыз ету қажет. Қазақстан Республикасының прокуратурасы туралы заңы және ҚР-ның ҚІЖК-сі сотта қылмыстық істі талқылауына прокурордың қатысуының екі бағытын анықтап көрсетеді:
- бірінші сатылы сотта қылмыстық істерді қарауы бойынша сот ісін жүргізуіне прокурордың қатысуы;
- қылмыстық іс бойынша соттың үкімдерін, қаулылардың заңдылығы мен негізділігіне қадағалау.
Жоғарыда аталған прокурордың өкілеттіктерін талдай отырып, біз сотта қылмыстық істі талқылау барысында прокурордың қатысуының пәнін шығара аламыз:
- сот шығаратын үкімнің заңдылығы мен негізділігі;
- соттың заңдардың нормаларын дәл әрі бірыңғай қолданылуы;
- сот талқылауында азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының сақталуы.
Сотта қылмыстық істі талқылау барысында прокурордың қатысуының мақсаттары:
- заңдардың нормаларының бұзылуын анықтау және оларды жою;
- қылмыстың жасалуына әсер ететін мән-жайларды жою;
- қылмыстылықпен күресу;
- сот процесіне қатысушы тұлғалардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау.
2 Сыбайлас жемқорлыққа қарсы прокурорлық қадағалаудың рөлі мен орны
Ұсыныс: заңнама мен міндеттерді, өтірік детекторын білу тұрғысынан толық қайта аттестаттаудан өткізу, сондай-ақ әрбір адамның құжаттамасына ол заңдылыққа қол жеткізуде және бұзылған құқықтарды қалпына келтіруде өтініш берушінің талаптарын орындаған не орындамаған шағымдар мен өтініштерді қоса беру"; - " құқық қорғау органдары қатарындағы сыбайлас жемқорлықты жою үшін жалақыны 150 мың теңгеден арттыру қажет және одан жоғары (халықаралық тәжірибе Грузия). Үлкен тәуекелдерге байланысты қызметкерлердің, сондай-ақ олардың отбасы мүшелерінің өмірі мен денсаулығын міндетті сақтандыруды енгізу, әлеуметтік пакеттің мөлшері мен сапасын ойластыру қажет"; - " қызметкерлерге сенім деңгейін арттыру үшін қандай да бір қылмыстық жағдайға тап болған азаматтарға ғана емес, сонымен қатар, мысалы, тұрмыстық жағдайларға да көмек көрсету қажет жағымсыз жағдайлар (көлікті итеру, әжені жолдан өткізу және т. б.), әрине, ұсақ-түйек, бірақ бұл азаматтардың сенімін арттырады"; - "Өндіріп алынған айыппұлдардың, салықтар мен баждардың қандай да бір бөлігі құқық қорғау және фискалдық органдардың қызметкерлеріне негізгі жалақыға бонус ретінде төленетін норманы енгізу. Мысалы, патрульдік полицейлер жазып берген айыппұлдардың 10% - ы немесе анықталған контрабандалық жүктің немесе кеден қызметкерлеріне есептелген баждардың құнының 10% - ы және т.б. бұл сыбайлас жемқорлыққа қауіпті учаскелерде мемлекеттік қызметшілердің материалдық уәждемесін айтарлықтай арттырады"; - "саналы азамат ретінде құқық қорғау органдарын реформалауға өте мүдделі. Сондықтан мен сыбайлас жемқорлықпен Грузиядағыдай қатаң шаралармен күресуді ұсынамын. Ол үшін мынадай қадамдар жасау қажет: 1) азаматтардың өтініштерінің анонимділігін қамтамасыз ету; 2) полицейлердің жұмысын бейнежазбаға түсіруге ресми рұқсат беру (арнайы бөлімшелердің операцияларынан басқа); 3) полицейлердің жалпы сауаттылық деңгейін арттыру. Жеке ұсыныс құқық қорғау органдарын демилитаризациялау процесін жалғастыруға бағытталған: - " біріншіден, полицейлерден, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет, Экономикалық тергеу қызметі, сондай-ақ прокуратура қызметкерлерінен погондарды алып тастау қажет. Бұл туралы 2020 жылға дейінгі құқықтық саясат тұжырымдамасында айтылған. Аталған лауазымды тұлғалардың жалақысын көтеру қажет. Бұл, ең алдымен, әлеуметтік сипаттағы бірқатар мәселелерді шешеді". Ұсыныстардың тұтас блогы құқық қорғау органдары қызметінің ашықтығы мен тиімділігін арттыру, осы процеске азаматтар мен үкіметтік емес ұйымдардың қатысуы, құқық қорғау органдарының материалдық-техникалық және бағдарламалық жарақтандырылуын жақсарту, халықтың құқықтық тәртіпті сақтаудағы рөлін арттыру қажеттігін көрсетеді: - " ұсыныс Қазақстан Республикасының әрбір азаматы өз қызметшілерінің бақылаушысы және бақылаушысы бола алатындығында халық. Бір қарағанда, бұл популизм сияқты көрінуі мүмкін, бірақ олар өз уақытында көшелердегі құқық бұзушылықтарды тіркейтін камералар мен арнайы жабдықтар туралы фантастикалық нәрсе деп айтқан. Осы реформаларды іске асыру үшін сайтта арнайы Интернет-портал немесе бөлім құру қажет, онда онлайн режимінде құқық қорғау органдарының, соттардың дәліздерін, кабинеттері мен ғимараттарын байқауға болады"; - "бұзушылықты тіркейтін мобильді қосымша құру туралы идеяны ұсынғым келеді. Бүгінгі таңда біздің еліміздің әрбір азаматында IOS, Android жүйелерінде мобильді құрылғы бар. Адамдар бұзушылықтарды қосымша арқылы суретке түсіре алады және сізге серверге жібере алады (әркім полицияға арыз жазғысы келмейді)"; - "WhatsApp және Viber қосымшалары арқылы Алматы қаласының полициясына азаматтардың өтініштерін қабылдауды сұраймын. Қазір Алматыда аудан бойынша ІІБ кезекшісіне қоңырау шалған кезде өтініш беруші (қоңырау шалушы) ақпаратты тек дауыспен бере алады. Мәселе мынада, қоңырау шалған адам әрқашан оның қай жерде екенін түсіндіре алмайды (әсіресе қаланың байырғы тұрғындарына қатысты) және полиция бұл нақты сынақ немесе жаман еркелік екенін алдын ала білмейді. WhatsApp және Viber қосымшаларын пайдаланған кезде азамат дереу: өтініштің мәнін, фото - және бейнематериалдарды, оқиға орнының нақты GPS-координаттарын (картаны) бере алады. Мұның бәрі полицияға жүгіну сапасын айтарлықтай арттырады. Өтініш берушіге CD-ге фотосуреттер мен бейнелерді жазудың қажеті жоқ (бірнеше сағат кетуі мүмкін) немесе файлдарды тасымалдау үшін компьютерді іздеудің қажеті жоқ EGov.kz (файлдар Орындаушыға бірнеше күннен кейін келеді, бәрінде ЭЦҚ жоқ). Мұндай технологиялар Қазақстан Республикасында: Алматы облысының ІІД-де, Алматы облысы Қарасай ауданының ІІБ-де және басқаларында қолданылады. Осы тақырыпта БАҚ та нәтижелер жарияланымдар1";
3 Мемлекеттік реттеу объектілері
- Сыбайлас жемқорлықтың зиянды әсері туралы мәлімдемелерді күшейту үшін құқық салаларының бірі-салық саласында қалыптасқан жағдайды толығырақ қарастырайық. Салық жүйесінің күрделілігі мен қаттылығы, бір жағынан, мемлекеттің өзі қабылдаған заңдарды толық бақылай алмауы, екінші жағынан, ұйымдарды да, жеке кәсіпкерлерді де көлеңкелі бизнеске итермеледі, олардың мөлшері статистикалық тұрғыдан маңызды болды. Мұның бәрі сыбайлас жемқорлыққа жағдай жасады.
- Салық органдары қызметкерлерінің мінез-құлқы коммерциялық құрылымдарға (тексеру актілерін қайта жазу, жалған анықтамалар беру және т.б.) пайдасына лауазымдық жалғандықтар жасау болды.
- Сыбайлас жемқорлықтың зияны туралы мәлімдемелерді неғұрлым сенімді ету үшін құқықтың тағы бір саласы-азаматтық құқықты қарастырайық. Өтпелі кезеңде мемлекеттік меншік мемлекеттік шенеуніктердің иелігінде болады және бұл жағдайда сыбайлас жемқорлық қылмыстық топтарға жекешелендіру тетігін өз пайдасына пайдалануға мүмкіндік береді.
- Жер-құқықтық қатынастарға келетін болсақ, жер тауарға айналған жағдайда оны бөлу жөніндегі өкілеттіктер жергілікті органдарға берілді. Бұл атқарушы билік құрылымдарының іс-әрекеттерінің сәйкессіздігін күшейтті және олардың қызметіне мемлекеттік бақылаудың әлсіреуіне әкелді, жер қатынастарын реттеу саласындағы мұндай жағдай кез-келген теріс пайдалану үшін қолайлы жағдай туғызды.
- ІІМ мен прокуратураның деректері қазіргі уақытта жер учаскелерін беру кезінде заңдылықты бұзу, жер қорын басқару органдарында сыбайлас жемқорлық пен парақорлық күрделі проблемаға айналғанын көрсетеді.
- Заңның қарастырылған екі саласының мысалында да-салық және азаматтық (барлық сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар аталмаса да) сыбайлас жемқорлықтың қалыпты қоғамдық қатынастардыесыстыруға және өз ұстанымдарын нығайтуға деген ұмтылысы айқын болады.
Қазақстандағы мемлекеттік реттеу объектілеріне мониторинг жүргізу жобасы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте маңызды мәнге ие. Бұл мемлекеттік органдардың ашықтығы мен ашықтығын жақсартуға көмектеседі және олардың заңға сәйкес өз міндеттерін орындауын қамтамасыз етеді.
Жоба қаржылық есептерді, жоспарлар мен бағдарламаларды қоса алғанда, мемлекеттік органдардың қызметі туралы ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Бұл мемлекеттік органдардың жауапкершілігін жақсартуға және олардың қызметін бақылауға көмектеседі. Сондай-ақ, жоба азаматтарға мемлекеттік органдардың бұзушылықтары мен заңсыз әрекеттері туралы шағым беруге мүмкіндік береді. Бұл жоба мемлекеттік органдардың ашықтығы мен ашықтығын жақсартуға арналған және олардың заңға сәйкес өз міндеттерін орындауын қамтамасыз етеді.
Бұл жобаның басты артықшылығы-ақпараттың қол жетімділігі. Азаматтар мемлекеттік органдардың қызметі туралы ақпаратқа оңай қол жеткізе алады, соның ішінде.
4 Мониторинг
"Мониторинг" ұғымы (ағылш. монитор-латын түбірі бар" қадағалау "монитор - "бақылаушы"," бақылаушы") ХХ ғасырдың екінші жартысында кеңінен қолданылды. қазіргі саяси, социологиялық, құқықтық, экономикалық және басқа да арнайы әдебиеттерде оның әртүрлі анықтамалары қолданылады.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторингтің екі түрі бар – кешенді және тақырыптық.
Кешенді мониторингті сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі және оның аумақтық бөлімшелері тоқсан сайын жүргізеді.
Кешенді мониторингтің міндеттері:
1) сыбайлас жемқорлық көріністеріне неғұрлым бейім салаларды айқындау;
2) мемлекеттік органдар, ұйымдар, квазимемлекеттік сектор субъектілері қабылдайтын сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралардың тиімділігін бағалау;
3) қоғамның сыбайлас жемқорлық деңгейін қабылдауы мен бағалауын талдау.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тақырыптық мониторинг белгілі бір саладағы проблемалық мәселелерді зерделеуге, азаматтарымыздың әлеуметтік әл-ауқатына әсер ететін "ауырсыну нүктелерін" анықтауға бағытталған.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тақырыптық мониторинг жүргізу сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке де, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың өзге де субъектілеріне де бекітілген. Заңға сәйкес соңғыларының қатарына барлық мемлекеттік органдар, квазимемлекеттік сектор субъектілері, қоғамдық бірлестіктер, сондай-ақ өзге де жеке және заңды тұлғалар жатады.
Осылайша, мониторингті басқарушылық қызметті ақпараттық қолдаудың тиімді құралы ретінде қарастыруға болады, әсіресе егер бұл қызмет түрі кезеңдермен сипатталатын азды-көпті ұзақ процесс болса. Мониторинг әлеуметтік процестерді талдауда кеңінен қолданыла бастағанын ескере отырып, зерттеудің нақты әлеуметтанулық құралдары қолданылатын мониторингті бөліп көрсету әдеттегідей. Мұндай зерттеудің тақырыбы әлеуметтік саланың объектілері ғана емес, сонымен қатар криминологиялық маңызды болуы мүмкін. Саясаттың, экономиканың, әлеуметтік саланың жай-күйі мен дамуын, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз етуді айқындайтын шешуші фактор мемлекеттік билік органдары қызметінің сапасы болып табылатынын мойындаған жөн. Олардың табысты және тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін олардың қызметін үнемі бақылауға алған жөн. Белгілі бір мағынада мұнда мемлекеттік органдардың ішкі және сыртқы "аудиті" туралы айтуға болады. Екеуі де априоридің артықшылықтары да, кемшіліктері де бар және оны әмбебап және жан-жақты бақылау құралы ретінде қарастыруға болмайды. Сондықтан мемлекеттік ұйымдар жүргізетін мониторингті үкіметтік емес және қоғамдық құрылымдар жүргізетін зерттеулерге ұқсас етіп салыстыру орынды емес. Керісінше, олардың өзара толықтырылуы туралы айту керек. Бір объектінің қызметіне "ішкі" және "сыртқы" мониторинг жүргізу мақсаттары көбінесе мониторинг субъектілерінің алдына қойған міндеттеріне байланысты: мамандандырылған органдар, жеке тұлғалар немесе әлеуметтік топтар. Бұл ретте мемлекеттік емес ұйымдар жүзеге асыратын билік органдарының қызметін мониторингтеу мақсаттарын олардың мемлекеттік органдардың қамқорлығымен жүргізілетін мониторинг мақсаттарынан өзгеше екендігін негіздеуге тырысып, бөлек бөліп көрсетуге болады. Құқық қорғау, коммерциялық емес және қоғамдық ұйымдар жүргізетін мемлекеттік органдар қызметінің мониторингі осы органдардың қызметін азаматтық бақылаудың нысаны болып табылады деп сенуге болады. Криминологиялық тұрғыда Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы істердің жай-күйін талдау және бағалау олардың өзара іс-қимылында қылмысты айқындайтын факторлар кешені туралы Құқықтық ақпарат алуға мүмкіндік беретін жоғарыда аталған әдістерді қолданудан басталуы тиіс. Осы мақсаттар үшін сыбайлас жемқорлық факторларын анықтау үшін де, сыбайлас жемқорлық көріністерінің алдын алу үшін осы органдар қабылдаған шаралардың тиімділігін бағалау үшін де федералды, аймақтық және муниципалдық деңгейдегі басқару органдарының қызметін зерттеу маңызды. Әдетте, мемлекеттік азаматтық қызметшілердің өз функцияларын орындау нәтижелері міндетті әкімшілік, рұқсат беру, юрисдикциялық және басқа да қызметтік рәсімдер барысында дайындалуы тиіс құжаттарда көрініс табады. Осыған байланысты, мемлекеттік органдардағы құжат айналымын талдау бағалауға негіз береді: рәсімдердің орындалу мерзімдерін сақтау, жоғары басшылардың нұсқауларының заңдылығы, тапсырмалар мен шешімдердің орындалуын ішкі бақылаудың тиімділігі, азаматтарға қызмет көрсету сапасы және т. б. мониторингті ұйымдастырған кезде және оны бастамас бұрын тексерілетін мемлекеттік органның қызметін реттейтін негізгі нормативтік актілерді зерделеу орынды болып көрінеді, сондай-ақ ведомстволық нормативтік құқықтық актілер. Бұл тәсіл мониторинг субъектілеріне Сыбайлас жемқорлық шешімдерін қабылдауға қатысты мәселелерді нақты бағдарлауға және осы басқару органының қызметі барысында жіберілген бұзушылықтарды, олардың ауырлығының дәрежесін, сондай-ақ олардың пайда болу себептерін белгілеуге мүмкіндік береді, яғни.жеке субъектінің жүйелік қателіктері немесе заңсыз әрекеттері туралы екенін анықтау. Осы әдісті қолдана отырып, мониторингтің тиімділігіне мемлекеттік органдардың ашықтығы мен ашықтығы және оның қызметі туралы ақпараттың қолжетімділігі айтарлықтай әсер етеді. Бүгінгі таңда электронды құжат айналымы және мемлекеттік және муниципалды электрондық қызметтерді ұсыну кеңінен қолданылатын дамыған демократиялық институттары бар елдерде жақсы нәтижелерге қол жеткізілуде. Мемлекеттік статистика мекемелерінде ғана емес, бақылау және қадағалау функциялары бар басқа да мемлекеттік құрылымдарда жинақталған статистикалық көрсеткіштерді салыстырмалы талдау элементтері ретінде пайдалануға болады, егер мониторинг зерттелетін құбылыстың заңдылықтарын бақылауға мүмкіндік беретін жеткілікті ұзақ уақыт кезеңдерін қамтыса. Бұл ретте, мониторинг субъектілері мемлекеттік статистика, әдетте, көрсеткіштердің шектеулі жиынтығымен жұмыс істейтінін және олардың тізбесі ведомстволық бұйрықтармен немесе басқа да нормативтік құжаттармен қатаң реттелетінін ескеруі қажет. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарияланымдарды талдау арқылы мемлекеттік органдардың қызметін бағалау криминологиялық маңызды құбылыстарды зерттеудің тиімді әдістерінің бірі болып табылады . Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторинг жүргізу барысында, әсіресе Росстат деректері сияқты әртүрлі статистикалық көрсеткіштердің көп санын пайдаланған кезде, осы немесе өзге комбинацияда көрсетілген әдістер сұранысқа ие болуы мүмкін. Сараптамалық пайымдаулардың құндылығы-олар зерттеудің кәсіби деңгейін, сондай-ақ ұсыныстардың сапасын арттыруға ықпал етеді. Case study әдісі негізінен сұхбат және құжаттарды талдау арқылы Зерттелетін нысандар туралы ақпарат алуға бағытталған. Бұл әдісті сәтті қолдану үшін зерттеу объектісін таңдау кезеңінен басталатын байыпты дайындық қажет. Сондай-ақ, ақпарат жинау ұзақ уақытты қажет ететінін және зерттеудің әртүрлі кезеңдерінде ақпарат алудың әртүрлі тәсілдерін қолдануды қажет ететінін ескеру қажет. Билік органдарының қызметін сараптаудың айрықша ерекшелігі-оны жүргізуге өз құзыреті шегінде объектілердің мониторингін жүзеге асыратын және кәсіби және дәлелді қорытындылар беруге қабілетті сарапшы-мамандар тартылады. Қазіргі сыбайлас жемқорлық өте күрделі әлеуметтік-құқықтық құбылыс екенін ескере отырып, оның деңгейі мен ауқымы, ерекшеліктері, онымен күресу үшін билік қабылдаған шаралардың тиімділігі туралы нақты түсініктің болуы