ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 15.11.2019
Просмотров: 708
Скачиваний: 1
Ф. Ницше - Шопенгауэрдің «өмір философиясын» жалғастырушы және өзгертуші. Христиан құндылықтарын қайта бағалау. Ницшенің Аса туған адам туралы ілімі. Адамның бақыты - оның өсу және өзін анықтау процесіне ұмтылысында.
Къеркегордің экзистенциализмі мен «өмір философиясының» ортақ сипаттары. Трагикалық және экзистенциалдық таңдау мәселесі - оның философиясының орталық мәселесі.
Позитивизм: тәжірибеге сүйенетін нәрсе ғана ақиқат. О. Конт: философияның міндеті – объективті өміо сүретін материалдық әлем туралы нақты ғылымдардың мәліметтерін жалпылау және жүйелеу. Махизм: әлем «түйсіктер комплекстері» түрінде. Неопозитивизм. К. Поппер, И. Лакатос, Т. Кун: ғылыми теориялардың шын екендігін анықтау әдістерін жасау.
20 ғ. экзистенциализмі - Европадағы терең әлеуметтік дағдарыстардың бейнесі. Философиялық талдау объектісі - адамның өмір сүруі мәселесі, абсурдті қоғамнан жаттанған адамның сезімдері мен уайымы. Экзистенциализмнің категориалдық аппараты: жалғыздық, азап шегу, күйзелу, тасталғандық, үрей. Неміс экзистенциализмі. М. Хайдеггер: экзистенция - өзіндік сана негізі, адам болмысының орталығы. К. Ясперс: адам болмысының және оның өмірінің мәнінің «шекаралық жағдайларда» ашылуы. Француз экзистенциализмі. Ж.П. Сартр: экзистенциализм дегеніміз - гуманизм. Адам тек «проект» қана, ол өзін өзі қалыптастыруы тиіс. А. Камю: адамға абсурд дүние қарсы тұрады. Итальяндық экзистенциализм. Н. Аббаньяно: экзистенциализмнің позитивті сипаты.
Герменевтика - түсіну философиясы. Мәтінді талқылау мәселесі. В. Дильтейдің гременевтиканы рух туралы ғылым әдістемесі деп түсінуі. Г. Гадамер түсіну механизмдері (тіл, қимылдар, өзара үнсіздік сақтау) туралы. Түсіну - диалог процесінде өмірді “ұстап алу”. Мәтін - философиялық рефлексия феномені.
Әдебиеттер: 5, 6, 7.
2- Бөлім. Философияның негізгі мәселелері
8 тақырып. Болмыс философиясы
Өткізу үлгісі Семинар, пікірсайыс.
Сабақ мақсаты; онтологияның зерттеу объектісін анықтау, материя, қозғалыс, кеңістік, уақыт, Адам санасы – бұл философиялық талдаудың негізгі пәні ретінде талқылау.
Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:
1.Болмыстың философиялық түсініктері
2.Материя философиялық категория ретінде.
3.Сана туралы түсінік
Әдістемелік нұсқаулар:
Субстанция болмыстың өзгермейтін жойылмайтын негізі ретінде. Субстанция мәселесін монистік, дуалистік және плюралистік тұрғыдан шешудің ерекшеліктері. Материя категориясы туралы антикалық түсінік. 19-ғ. соңы-20-ғ. басындағы ғылыми жаңалықтардың материяны түсінудегі ролі. Материяның лениндік анықтамасы.
Қозғалыс және болмыстың өзгергіштігі. Материя мен қозғалыстың бірлігі. Материя қозғалысының формалары және олардың өзара байланысы. Ф. Энгельс материя қозғалысының түрлері туралы. Қозғалыс формаларын түсінудегі механицизм, редукционизм және энергетизм. Кеңістік пен уақыт - қозғалыстағы материяның атрибуттары. Кеңістік пен уақытты субстанционалдық және реляциондық тұрғыдан түсіну. Кеңістік пен уақыттың негізгі қасиеттері.
Субстанция болмыстың өзгермейтін жойылмайтын негізі ретінде. Субстанция мәселесін монистік, дуалистік және плюралистік тұрғыдан шешудің ерекшеліктері. Материя категориясы туралы антикалық түсінік. 19-ғ. соңы-20-ғ. басындағы ғылыми жаңалықтардың материяны түсінудегі ролі. Материяның лениндік анықтамасы.
Қозғалыс және болмыстың өзгергіштігі. Материя мен қозғалыстың бірлігі. Материя қозғалысының формалары және олардың өзара байланысы. Ф. Энгельс материя қозғалысының түрлері туралы. Қозғалыс формаларын түсінудегі механицизм, редукционизм және энергетизм. Кеңістік пен уақыт - қозғалыстағы материяның атрибуттары. Кеңістік пен уақытты субстанционалдық және реляциондық тұрғыдан түсіну. Кеңістік пен уақыттың негізгі қасиеттері.
Әдебиеттер: 1, 2-5, 7.
9 Тақырып Философиялық антропология
Өткізу үлгісі Семинар, пікірсайыс.
Сабақ мақсаты; Адам мәселесін қарастырудағы философиялық ерекшелік, өзектіліктер және көпқырлылық мәселелерін ашып көрсету
Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:
1. Адам мәселесін қарастырудағы философиялық ерекшелік, өзектіліктер және көпқырлылық
2.Философия тарихындағы адам мәселесі
3.Адамның мәні және әлемде алатын орны
Әдістемелік нұсқаулар:
Философия тарихында мыңдаған жылдар шеңберінде адамға деген саналуан анықтамалар жасалды. Солардың ішіндегі ең кең тарағаны – «Homo Sapiens» - саналы адам, яғни ол – рухани пенде. Американ саяси қайраткері, сол елдің «Конституциясын» жасауға ат салысқан Д. Франклин адамға «Homo Faber» - құралданған адам деген анықтама берді. Уақытында ұлы Аристотель адамды «Zoon Politikon» - қоғами жануар деген болатын. Адамды танып білудің философиялық бағдарламасын Сократтың: «Өзіңді - өзің тани біл» - деген қанатты сөздің тұжырымдамасы екенін айта кетуге болады.
Кісі, тұлға жетілгене кәмелетке жеткен адам. Кісі дегеніміз - жаңа сапалы, индивидтің өзімен бірге іштен тумаған, белгілі тарихи-мәдени ортада өтетін өмір барысында қалыптасатын әлеуметтік-психологиялық және моралдық қасиеттер қосындыларының иесі, ақиқаты, болмысты тануға және өзгертуге бағытталған жасампаз әрекет субьектісі.Тұлға - белгілі бір қоғамық қатынастар тұсында өмір сүретін адамның негізгі үш жағының биогенетикалық нышандарының, әлеуметтік қатынастар әсерінің және психоәлеуметтік қасиеттерінің тұтас бірігуінің нәтижесі.
10 Тақырып. Әлеуметтік философия
Өткізу үлгісі семинар, пікір -сайыс.
Сабақ мақсаты; Әлеуметтік философияның негізгі мәселелерін қарастыру және қоғамның тарихи дамуы туралы концепциялармен танысу. Қоғам дамуының философиялық тұжырымдамаларын талдау, әлеуметтік мәселелердің спецификасын оқу, әлеуметтік философияның нгеізгі ұғымдары жөнінде білімді жетілдіру. Қоғамның экономикалық саласы, оның өндірістік күштері мен өндіргіш қатынастарымен таныстыру.
Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:
1.Қоғам өзіндік даму жүйесі ретінде.
2.Қоғам ұғымы және функциясы.
3. Табиғат қоғам дамуының және өмірдің табиғи негізі ретінде
Әдістемелік нұсқаулар:
Қоғамдық сана және оның формалары. Қоғамдық сана мен жеке сананың өзара байланысы - жалпы мен ерекшенің арақатынасы. Қоғамдық сананың салыстырмалы тәуелсіздігі. Жеке сананың қоғамдық сананың дамуына тигізетін әсері.
Қарапайым және теориялық қоғамдық сана. Қоғамдық психология эмоциялар, қайғыру және көңіл-күй саласы ретінде. Қоғамдық психологияны зерттеудың маңыздылығы. Қоғамдық психология - белгілі бір қоғамның идеяларының, теорияларының, көзқарастарының жүйесі. Қоғамдық идеология құру механизмі. Идеологизация және деидеологизация теориялары.
Тарих өткен шақ туралы универсалды білім типі. Тарих философиясының зерттеу объектісі-тарихи қозғалыстың бағытталғандығы пен кері айналмайтындығын танып-білу. Әр түрлі заман философтары тарихтың мәні туралы. «Қоғам прогресі» түсінігі, прогрестің өлшемі.
Қоғам дамуының екі концепциясы: формациялық және өркениеттік. К. Маркстың қоғамдық-экономикалық формация теориясының мәнін сыни талдау. К. Маркс: еңбек өнімділігі мен өндіріс құралдарының прогресі - қоғамдық-экономикалық формацияның қозғаушы күші.
Тарихи дамудың өркениеттік концепциялары. О. Шпенглер, А. Тойнби, П. Сорокин - тарихты сызықтық процесс деп түсінушілікке қарсы шығушылар. Тарихи дамудың қазіргі концепциялары: қоғамдардың көптүрлілігі, қоғамдық өзгерістердің сызықтық емес процестері.
Әдебиеттер: 1-6.
11 Тақырып Мәдениет, махаббат және дін философиясы
Өткізу үлгісі Семинар, пікірсайыс.
Сабақ мақсаты; Мәдениет және өркениет тұжырымдамаларына философиялық талдау. Мәдениет туралы ұғымдарды, мәдениеттің әлеуметтік функцияларын ашып көрсету. Мәдениет және өркениет ұғымдарымен таныстыру.
Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:
1. Мәдениет және адам
2. Махаббат феномені
3. Дін философиясы және теология
Әдістемелік нұсқаулар:
Мәдениет-философиялық ой-толғамның аса маңызды терең теориялық мәнді ұғымдардың бірі. Мәдениет - адам баласының ақылымен, қолымен жабайы табиғаттан бөліп алып өңдеген заты, құбылыс. Оның екі түрі бар: бірі - материалдық жасанды дүние, екіншісі - рухани дүние. Біріншісіне - үй, өндіріс, киім-кешек, екіншісіне - қисса, ертегі, өлең-жыр, діни ғылыми ұғымдар жатады.
Өркениет деген термин үш түрлі мағынада қолданылады. Кең мағынада – алғашқы қауымдық құрылыстан таптық қоғамға көшу, одан тарлау мағынасында - бір қоғамдық формациядан екіншісіне көшу, тар мағынада - әрбір елдің өз алдына даму ерекшеліктері Үнді өркениет, Вавилион өркениеті т.б.
Әдебиеттер: 3, 4, 5, 6.
12 Тақырып. Тарих, саясат және оқу-білім философиясы
Өткізу үлгісі Семинар, пікірсайыс
Сабақ мақсаты; Әлеуметтік даму – мәдени-тарихи процесс тұрғысында. Өркениет және мәдениет ұғымдарын ашып көрсету, талдау.
Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:
1. Философия тарихы: оның мәні
2. Саясат философиясының пәні
3. Білім беру философиясының пәні
Әдістемелік нұсқаулар:
Тарих өткен шақ туралы универсалды білім типі. Тарих философиясының зерттеу объектісі-тарихи қозғалыстың бағытталғандығы пен кері айналмайтындығын танып-білу. Әр түрлі заман философтары тарихтың мәні туралы. «Қоғам прогресі» түсінігі, прогрестің өлшемі.
Қоғам дамуының екі концепциясы: формациялық және өркениеттік. К. Маркстың қоғамдық-экономикалық формация теориясының мәнін сыни талдау. К. Маркс: еңбек өнімділігі мен өндіріс құралдарының прогресі - қоғамдық-экономикалық формацияның қозғаушы күші.
Тарихи дамудың өркениеттік концепциялары. О. Шпенглер, А. Тойнби, П. Сорокин -- тарихты сызықтық процесс деп түсінушілікке қарсы шығушылар. Тарихи дамудың қазіргі концепциялары: қоғамдардың көптүрлілігі, қоғамдық өзгерістердің сызықтық емес процестері.
Әдебиеттер: 2-5, 6.
13 Тақырып. Диалектика теориясының мәселелері
Өткізу үлгісі Семинар, пікірсайыс.
Сабақ мақсаты; диалектикаға қатысты мәліметтер беру, диалектика заңдары мен категорияларын ашып көрсету
Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:
1. Диалектиканың тарихи типтері
2. Диалектика жүйе хақында
3. Диалектиканың категориялары
Әдістемелік нұсқаулар:
Даму процесін танып білудің, философиялық ойлау жүйесінің формалары мен заңдары туралы жан-жақты, терең мазмұнды диалектикалық логика ілімін қалыптастырып, оның негізгі принциптерін айқындап берді. Ол принциптер мыналар: 1) даму принципі. 2) жалпы байланыс принципі. 3) обьектіні практикамен тығыз байланыста қарастыру керек. 4) нақтылық принципі.
Категория - дүниені танудың сатылары мен формалары..
Себеп дегеніміз-екінші бір құбылысқа себепші болатын, оны туғызатын құбылысты белгілейтін философиялық категория. Салдар дегеніміз-себепьтің әсер ету нәтижесі, себеп туғызған құбылысты белгілейтін философиялық категория. Себептерді білу – ғылыми болжамның негізі.
Мән дегеніміз- құбылыстар тобының біртұтас, ішкі, жетекші байланысын көрсетуге арналған философиялық категориялар. Құбылыс дегеніміз - мәннің сыртқы көрінісі. Мән әрқашан да құбылыстардың ішкі бірлігі ретінде көрінеді.
Мүмкіндік- әлі жүзеге аспаған, бірақ жүзеге асуы ықтамал құбылыс. Шындық дегеніміз- мүмкіндіктің заңды, обьективті, қажетті тұрғыда жүзеге асқан түрі, нақты бар құбылыс.
Мөлшерлік және сапалық өзгерістердің өзара ауысу заңы. Сапа, мөлшер, өлшем, секіріс категориялары. Терістеуді терістеу заңы. Диалектикалық терістеу.
Әдебиеттер: 1, 2, 3, 6, 7.
14 Тақырып. Эпистемология
Өткізу үлгісі Семинар, пікірсайыс.
Сабақ мақсаты; Гносеологияның негізгі зерттеу мәселелерін, танымның формалары мен тәсілдерін талқылау.Философиядағы ақиқат мәселесі. Танымның ақиқат өлшемдері. Эпистемология. Ғылымның когнитивті және әлеуметтік мәдени мәртебесін талдау.
Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:
1.Таным-философиялық талдау пәні
2.Философиядағы ақиқат мәселесі
3.Ғылымның когнитивті және әлеуметтік мәдени мәртебесі
Әдістемелік нұсқаулар:
Танудың көптүрлілігі. Білімнің қарапайым, ғылыми, ғылымға дейінгі және ғылымнан тыс формалары. Сенсуализм және рационализм. Сезімдік тәжірибе және рационалды ойлау, олардың негізгі формалары.
Танымның субъектiсi мен объектiсi. Бейсубъектiлі таным теориясы. Адам - танымның субъектісі. Адамның танымдық қабілеттері. Алғы шарттық білім: айқын және айқын емес алғы шарттық білім, тұлғалық білім теориясы (М. Полани).
Философиядағы және ғылымдағы ақиқат мәселесі. Ақиқат мәселесінің философия тарихында зерттелуі. Ақиқаттың объективтілігі. Ақиқаттың нақтылығы. Ақиқаттың өлшемі. Ақиқат, адасу және жалған. Скептицизм және агностицизм.
Әдебиеттер: 1, 2, 4, 6, 7, 8.
15 Тақырып. Глобалдық мәселелер философиясы мен Қазақстандық қоғам жаңғыруының философиялық мәселелері
Өткізу үлгісі Семинар, пікірсайыс
Сабақ мақсаты; Қазақстандық қоғам жаңғыруының философиялық мәселелерін талдау
Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:
1. Глобалдық мәселелер мен олардың себептері
2. Тәуелсіздіктің алғышарттары және оған жетудегі рухани негіздері.
3.Ұлттық идеяның қалыптасу мәселелері.
4.Қазақстандық ұлттық идеяның негізгі
Әдістемелік нұсқаулар:
Қоғамның барлық әлеуметтік топтарының консолидациялануы белгілі бір бірікктіруші идеяны қажет етеді. Бүгінгі мәдениеттанымдық және қоғамдық-саяси ой Қазақстандық қоғамның ментальдығы мен ұлттық идеяны байланыстырушы универсалды және жалпы сипаттағы еуразияшылдық принципін ұсынады. Тарихи-гергарафиялық кеңістік ұғымымен қатар автохондық мәдениетке негізделген белгілі менталитетті білдіретін еуразияшылдық қоғамдық пікірде кеңінен талданып, ұлттық бірегейлікті қаллыптастыруға қажетті ұлттық идея ретінде насихатталғанымен жаппай қолдауға ие болған жоқ. Ұлттық идеяға телініп кеткен еуразияшылдық бастапқыда ел басның тәуелсіз мемлкеттер достығын біріктіруге байланысты айтқан идесы еді. Еуразиялық Одақ идеясының тууы мен оның мазмұны, толғаныстары мен өзектілігі Н. Назарбаевтың әр түрлі мінбелерде айтылған сөздері мен оқыған баяндамаларында сөз болды.
Саяси қажеттіліктен туындаған бұл идея бүгінгі күні де әлі күн тәртібінен түсе қойған жоқ. Жалпы еуразиялық мәдениеттің біздің тарихи мәдени өткенімізбен байланысы бар екендігі даусыз, жан-жағын Карпат, Кавказ, Орал, Алтай, Тянь-Шань таулары қоршап тұрған Ұлы Дала деп аталатын еуразиялық кеңістік сан ғасырлар бойы көшпелі түркі халықтарының табиғи аясы, тіршілік негізінің түп қазығы болып келеді.
90-жылдардың екінші жартысынан ұлтаралық келісімді сақтау мен дамытуға негізделген мемлекеттік мәдени саясат логикалық жалғастықпен дәйекті түрде жүргізілді. Бұл, мемлкеттік тәуелсіздіктің негізгі өзегі болып табылатын жаңа ұлттық сананың, жаңа азаматтық сәйкестіліктің және жаңа отаншылдықтың орнығуына үлкен ықпал ететін маңызды шаралар болды.