Файл: Ауруды негізгі себептері Бронх демікпесіні (БД) пайда болуыны кптеген себептері бар, олар.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 11.01.2024
Просмотров: 32
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Бронх демікпесі – тыныс алу жолдарының созылмалы патологиясы, ол бронхоспазмның – бронхтың саңылауларының тарылуына байланысты туындайды. Бұл ауру әлем халқының 10% – ында кездеседі, ал балалардың тобында астмамен қыздарға қарағанда ұлдар жиі ауырады. 30 жасқа қарай ерлер мен әйелдер арасындағы жағдайлардың арақатынасы теңеседі. Бронхоспазмның себептеріне аллергия және дененің сенсибилизациясы жатады, олардың нәтижесінде обструкция дамиды, содан кейін тұншығу ұстамасы пайда болады. Демікпені емдеуді негізгі және симптоматикалық препараттармен жүзеге асырады. Медициналық көмек болмаған кезде немесе оның тиімсіздігінде өмірге қауіп төндіретін жағдай – астматикалық күй дамиды. Бұл ауыр патология дереу ауруханаға жатқызуды қажет етеді.
Аурудың негізгі себептері
Бронх демікпесінің (БД) пайда болуының көптеген себептері бар, олар:
Тұқым қуалайтын бейімділік. Дәрігерлер астматиктердің 1/3 бөлігінде аурудың тұқым қуалаушылықтан туындайтынын анықтады. Егер баланың анасы астмамен ауырса, баланың тұншығу қаупі 30% құрайды, егер анасы мен әкесі ауырса, аурудың ықтималдығы 75% жетеді. Демікпенің бұл түрі атопиялық деп аталады. Тұқым қуалайтын бейімділігі бар бронх демікпесінің алдын-алу үшін аллергендермен байланыстарды болдырмау және болашақ ананың иммунитетін нығайту болып табылады.
Зиянды жағдайларда жұмыс істеу. Зиянды түтіндермен, газдармен, шаңмен үнемі байланыста болғаннан қақырықпен бірге жүретін созылмалы жөтелдің ұстамалары туындайды. Жүйелі ұстамалар үлкен және кіші бронхтардың гиперсекрециясына әкеледі, соның салдарынан тұқым қуалаушылыққа байланысты емес, алғаш пайда болған БД-не әкеледі.
Инфекциялық-аллергиялық фактор. Кеңес дәуіріндегі дәрігерлер БД- инфекциялық-аллергиялық процесс деп түсіндірді. Алғаш рет пайда болған демікпені инфекциялардың енуімен, бронхтың қабынуымен және аллергияның қосылуымен байланыстырды.
Экологиялық факторлар. БД 3% – дан 6% – ға дейінгі жағдайларын қоршаған ортаның нашарлығымен байланыстырады: жоғары ылғалдылық, пайдаланылған газдар, зиянды булану және басқа да ластаушы заттар.
Аллергендермен байланыс. Бұған өсімдік тозаңы, үй шаңы, жануарлардың шаштары,үй кенелері, микроскопиялық саңырауқұлақтар, өткір иістер, кейбір тағамдар жатады. Ағзаның реакциясы аллергенмен байланыс ұзақтығына, оның концентрациясына және тұқым қуалайтын бейімділікке байланысты болады.
Семіздік және тағамға тәуелділік. Толық адамдарда бронхтардың гиперреактивтілігі мен ентігуі нормостениктерге қарағанда жиі кездеседі. Артық салмағы бар адамдарда бронх демікпесінің даму ықтималдығы 52% – ға артады.
Тұрмыстық химия да қауіп факторы болып табылады және аллергиялық ринит пен бронх демікпесінің ұстамасын тудырады.
Кейбір адамдарда стероидты емес қабынуға қарсы дәрі-дәрмектер төзбеушілікті тудырады және аспиринді БД дамуына әкеледі.
Жиі суық тию және бронхиттер, әлсіреген иммунитет, темекі шегу, қатар жүретін созылмалы аурулар қауіп факторларынан алынып тасталмайды. Бірақ олар демікпенің дамуы үшін шешуші рөлді атқармайды, оны туындататын басты фактор – бронхтың реактивтілігінің жоғарылауы, бұл тегіс бұлшықеттің реттелуінің бұзылуымен байланысты болады.
Бронх демікпесінің белгілері
Демікпе өршу және ремиссия (тыныштық) кезеңдерімен сипатталады. Ұстама туындайтын кезең еңтігу, жөтелдің көбеюі, тұншығу мен ауаның жетіспеушілік сезімінен басталады. Ұстаманың дамуымен дем алған кезде қашықтықта естілетін ысқырық, ысылдау дауыстары пайда болады. Дене температурасы қалыпты болады немесе субфебрильге дейін көтеріледі, әсіресе науқас ЖРВИ-мен ауырған жағдайда жоғарылайды.
Ұстамалар стресс, жоғары жүктемелер, қатар жүретін аурулар, аллергендермен байланыс аясында дамиды. Адам мазасыздықты, қорқынышты сезеді, өзін дәрменсіз сезінеді. Астматикалық ұстама күннің кез-келген уақытында пайда болады, бірақ көбінесе түнде немесе таңертең болады. Науқас мәжбүрлі позицияға түседі, шулы тыныс алады, тері бозарады, еріннің цианозы пайда болады. Ауаның жетіспеушілігі кеуде бұлшықеттерінің қысымын және кеудедегі ауырлықты тудырады.
Қызықты! Минералдарға және макро-микроэлементтер мен талшықтарға бай көкөністер мен жемістерді көп жейтін науқастарда астма жеңіл өтеді, ал ауыр және майлы тағамдарды ұнататындарда ауыр өтеді.
Астматикалық ұстамалар әртүрлі ағымда өтеді, олар жеңіл, орташа және ауыр болып бөлінеді. Жеңіл формада ұзақтығы бірнеше минут болса, ауыр жағдайларда бірнеше күнге дейін созылады.
Ұзақ уақытқа созылған және жазылмайтын демікпе ұстамасы өмірге қауіп төндіретін жағдайға – астматикалық күйге әкеледі. Бұл жағдайда науқасқа сауатты медициналық көмек көрсету үшін реанимация бөліміне жатқызады.
Бронх демікпесінің қауіптілігі неде
БД ең қауіпті асқынуы – астматикалық күй. Егер ұстама 30 минут ішінде тоқтатылмаса, астматикалық күй дамиды. Астматикалық күй – астмадан туындайтын өлімнің негізгі себебі. Сондай-ақ, БД өкпенің эмфиземасын, созылмалы бронхитті, пневмонияны, жүрек-тамыр жүйесінің патологиясын және гормоналды бұзылуларды тудырады.