Файл: 6сынып Ежелгітасдуірі(Палеолит)б з. д. 2млн 500мы12мы жыл.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 11.01.2024

Просмотров: 729

Скачиваний: 1

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.


Мыс-тас ғасырының ерекшелігі:Аталық ру үстемдігінің қалыптасуы

Қоғамда алғашқы ірі еңбек бөлінісін туғызған жағдай:Шаруашылықтың егіншілік пен мал шаруашылығы болып бөлінуі
Қола дәуіріб.з.б.2800-б.з.б.900жылдар

  1. Мыс-тас ғасырынан кейінгі кезең:Қола дәуірі

  2. Тастан және мыстан жасалған еңбек құралдарын ығыстырған кезең:Қола дәуірі

  3. Қола дәуіріндегі қоланың алыну қосындысы: мыс пен қалайы

  4. Орал өзенінен Енисей өзеніне дейін,Батыс Сібір жерінен Памир тауларына дейінгі аумақты алып жатқан қола дәуірінің мәдениеті:Андрон

  5. Оңтүстік Сібірдің Андроново қонысында алғашқы ескерткіш табылды:1914ж

  6. Қазақстан жеріндегі қола дәуірінің жоспарлы зерттеу басталған жыл:1946ж

  7. Қазақстан жерінде қола дәуірін түбегейлі зерттеуді бастаған ғалым: Ә.Марғұлан

  8. Көшпелілердің қола дәуіріндегі тарихы мен мәдениетін зерттеген ғалым:Ә.Марғұлан

  9. Ежелгі Қазақстанның қола дәуіріндегі металл кендерін зерттеген ғалым:Ә.Х.Марғұлан

  10. Қола дәуірінде Жезқазған өңірінен 1млн тоннадай кен өндрілгенін айтқан белгілі ғалым:Қ.Сатпаев

  11. Қ.И.Сатпаев есебі бойынша көне заманда Жезқазғанда өндірілген 1млн тонна кенінен қорытылған мыстың мөлшері: 100мың тонна

  12. Қола дәуірінде металл кеніштері болған жерлер: Зыряновск,Жезқазған,Қарқаралы

  13. Қола дәуірініңметалл кеніштері орналасқан жерлер:Зыряновск,Жезқазған

  14. Қола дәуірінде 1100тонна қалайы шығарылған кен орны:Нарым,Қалба

  15. Қола дәуіріне жататын Солтүстік Қазақстандағы қоныстар:Петровка,Боголюбов

  16. Орлармен және дуалдармен қоршалған қола дәуірінің Солтүстік Қазақстандағы қоныстары:Петровка,Боголюбов

  17. Қола дәуіріндегі Батыс Қазақстандағы тұрақтың аты:Алексеев

  18. Батыс Қазақстандағы қола және мыстан жасалған орақтар табылған қоныс:Алексеев

  19. Қола дәуірінің Солтүстік Қазақстан жеріндегі қонысы:Степняк

  20. Қола дәуірінің Петровка қонысы орналасқан аумақ:Солтүстік Қазақстан

  21. Қола дәуіріне тән 30 қоныс, 150 оба зерттелген аймақ:Орталық Қазақстан

  22. Еуразия Даласындағы қола дәуірінің мәдениеті:Андронов

  23. Қола дәуірінің ең алғашқы ескерткіштері табылған жер:Андронов

  24. Анрдонов мәдениетінің 30-дан аса тұрағы мен 150-ден астам қорымның табылғанм аймағы:Орталық Қазақстан

  25. Қола дәуіріне тән бас сүйегіүлкен,беті кішкене,мұрны таңқылау адам сүйегі табылған Жамбыл Облысындағы қорым:Ойжайлау

  26. Андроновтықтардыңтасқа салынған суреттері табылған жерлер:Таңбалы, Жасыбай, Хантау

  27. Андроновтықтардың Таңбалы, Жасыбай, Хантау жерлернде тасқа салған суреттегі бейнелер: Жабайы бұқа, билеген адамдар, қос өркешті түйе

  28. Солтүстік және Батыс Қазақстандағы зерттелген Андрон мәдениетінің қоныстар саны:80-нен аса

  29. Орталық Қазақстан жеріндегіқола дәуірінің ең соңғы кезең мәдениеті:Беғазы-Дәндібай

  30. Беғазы-Дәндібай мәдениетінің хронологиялық ауқымы:б.з.б. 12-8 ғасырлар

  31. Беғазы-Дәндібай мәдениетінің ерекшелігі:Жерлеу орындары құрылыстарының ірілігі

  32. Андрон және Беғазы-Дәндібай мәдениеті қалыптасқан дәуір Қола

  33. Беғазы-дәндібай мәдениетіне жататын құмыралардағы өрнектер түрі:тарақ жүзді және үзік сызықты үшбұрышты

  34. Қола дәуірінде Қазақстан аумағын мекндеген тайпалар:Андроновтықтар

  35. Андрондықтардың бет-бейнесін сипттаған ғалым:Алексеев

  36. Қостанай жеріндегі Алексеев қорымынан табылған адамның бет пішінін жасаған антрополог: М.Герасимов

  37. Жерімізде ерте заманнан мекндеген адамдардың бет пішіні туралы деректер: қола дәуірінен басталады

  38. Андроновтықтардың тұрғын үйлері:Жертөле,жартылай жер бетіндег үйлер

  39. Қола дәуірі қоныстарының көбінесе орналасқан жері:Өзендердің жағасында

  40. Қола дәуірінің археологиялық ескерткіштері:Тұрақтар,зираттар

  41. Қола дәуірінің археологиялық ескерткіштері:Тұрақтар,зираттар

  42. АндроновтықтардыңСүт өнімдері мен етті сақтау тәсілі:Жер еден астындағы шұңқырда

  43. Қола дәуіріндекенді қорыту үшін салынған күрделі құрылыстар: Қазандықтар

  44. Қола дәуіріндегі ыдыс жасудың ең бір өрістеген түрі: Көзе құмыралар

  45. Теселі егіншілік ең алғаш дамыған кезең: Қола дәуірі

  46. Алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырай бастаған кезеңі: Қола дәуірі

  47. Көкшетау жеріндегі қола шалғы табылған қоныс: Шағалалы

  48. Шығыс Қазақстан жеріндегі қола орақ табылған қоныс:Мало-Красноярка

  49. Мал Бағудың көшпелі түріне көшу қалыптаса бастаған дәуір:Қола

  50. Тебінді жайылымға байланысы саны артқан мал: Жылқы,қой

  51. Қола дәуірі қауымы ішінде әлеуметтік теңсіздікті тудырған: Мал-мүлік теңсіздігінің шығуы

  52. Мүлік теңсіздігінің қалыптаса бастаған дәуірі: Қола дәуірі

  53. Жеке меншік қалыптасқан дәуір: Қолада

  54. Рулық ұжымдық меншіктің орнына келген меншік: Жеке

  55. Қола дәуірінің еркешелігінің бірі: Жеке меншік қалыптасты

  56. Қола дәуірі кезіндегі жоғары дін басылары: Абыздар

  57. Қола дәуірі абыздарының негізгі міндеттері: Салт-дәстүрлердің орыдалуын қадағалау

  58. Андроновтықтардың мойынға таққан тұмаршалары: Жыртқыш аңдардың азу тісі

  59. Жерленген Андроновтықтардың басы қаратылды: Батысқа, Оңтүстікке

  60. Ежелгі қалардың негізі болған Арқайым орналасты: Қостанай мен Челябі облыстарының түйіскен жерінде

  61. Ресей мен Қазақстан шекарасында орналасқан ежелгі қалалардың ең ескі тұрағы:Арқайым

  62. Кен өндіру мен металл өңдеу алғаш дамыған кезең: Қола дәуірі

  63. Табиғаттың дайын өнімін пайдаланған аңшы-терімшілерден көшпелілердің айырмашылығы: Өнім өндірді

  64. Жерімізде ерте заманнан мекендеген адамдардың бет пішіні туралы деректер: қола дәуірінен басталады

  65. Қола дәуірінде Қазақстан аумағын мекендеген нәсілдер: Еуропоидтық

  66. Қола дәуірінде Қазқстан жерінде өмір сүрген тұрғындардың қоғамдық құрылысын анықтаңыз: Рулық-тайпалық құрылым

  67. Қазақстан аумағында еуропоидтық андрон тайпалары өмір сүрген мерзім: Б.з.б. ІІмыңжылдық-б.з.б.Імыңжылдық

  68. Қола дәуірінен жалғасып келген салт-дәстүрдің бір түрі: Отқа табыну

  69. Қазақстан аумағындағы қола дәуірунің ерекшелігі: Кен өндіру мен металл өңдеу ісі өркендеді

  70. Қола дәуіріне тән емес ерекшелік: Еңбек бөлінісі пайда болды

  71. Антрополог ғалым О.Смағұловтың пікірі бойынша келбеттері андрондықтарға ұқсас тайпалар:Сақ,сармат,үйсін

  72. Антролог ғалым О.Смағұловтың пікірі бойынша сақ,сармат,үйсін тайпаларының келбеттері осы тайпаға ұқсас: Андрондықтарға




Темір дәуірі

Б.з.б.ҮІІІғ-Б.з.ҮІғ

  1. Темір дәуірінің қамтитын аралығы:б.з.б.8ғасыр-Б.з.6ғасыры

  2. Темір дәуірінің бөліну кезеңі: 2-ге

  3. Ерте темір дәуірі кезеңі:б.з.б.ҮІІІғ-б.з.б.ІІІғ

  4. Ерте темір дәуірі кезеңі аралығы: Б.з.б.8-3ғасырлар

  5. Ерте темір дәуірі аяқталды: Б.з.б.3ғасырда

  6. Мөлшермен кейінгі темір дәуірі: б.з.б.ІІІғ-б.з.ҮІғасыры

  7. Кейінгі темір дәуірі кезеңі аралығы: б.з.б.3-б.з.6ғасыр

  8. Мүлік теңсіздігі түпкілікті орнаған дәуір: Темір

  9. Алғаш Әскери-демократияның пайда болған дәуірі: Темір дәуірі

  10. Әскери-демократияның пайда бола бастаған кезі: Темр дәуірі

  11. Ерте темір дәуіріне жататын Есілдің оң жағындағы зерттелген бекініс-қалашық: Ақтау

  12. Ерте темір дәуірінің Ақтау бекініс-қалашығы орналасқан жер: Есілдің оң жағалауы

  13. Ерте темір дәуіріне жататын қоныс: Қарлыға

  14. Ерте темір дәуірінің қонысы: Бөркі

  15. Ерте темір дәуірінің қонысы: Кеңөткел

  16. Солтүстік қазақстан жеріндегі алғашқы сақ заманына жататын зерттелген обалар: Бірлік, Алыпқаш

  17. Солтүстік Қазақстан жерінде б.з.2-3ғасырлар аралығында өндірілген металдан жасалған заттар табылды: Шығыс Еуропа, Кавказдан

  18. Қазақтың даласын Шығыстан батысқа қарай бөліп жатқан аласа таулар желісі: Сарыарқа

  19. Ежелгі заманда Сарыарқаныңсолтүстік батысын мекендеген: Аргиппейлер

  20. Ежелгі заманда аргиппейлер қоныстанған аумақ: Сарыарқаның солтүстігі

  21. Геродот Жазбасындағы савроматтардың «биік таулардың бауырында» тұрған көршілері: Аргиппейлер

  22. «Ақ жалды жүйрік аттардың иелері» деп аталған тайпа: Аргиппейлер

  23. «Аргиппей» сөзінің латын тілінен аударғандағы мағынысы: Ақ жалды жүйрік аттардың иелері

  24. Геродот жазбаларында «олардың әрқайсысы қыста ағашты қалың ақ киізбен жауып,соның астына паналайды» депжазғандарға жататын: Аргиппейлер

  25. Аргиппейлер туралы : Олардың әрқайсысы қыста ағашты киізбен жабады деп жазған: Геродот

  26. Геродот шығармаларында Орталық Қазақстанды мекендеген ежелгі тұрғындар: Аргиппей,исседондар

  27. Аргиппейлердің шығысқа қарай орналасқан көршілері:исседондар

  28. Ежелгі заманда Сарыарқаның орталығын мекендегендер: Исседондар

  29. Қазіргі ғалымдардың анықтауынша ежелгі заманда исседондар қоныстанған аумақ: Сарыарқаның орталығы

  30. Сарыарқаның ерте темір дәуірі ескерткіштері: Тасмола мәдениеті

  31. Тасмола мәдениеті қамтыған аймақ: Орталық Қазақстан

  32. Тасмола мәдениетін қалдырған тайпа:Исседон

  33. Орта ғасырлардағы қала құрылыстарының түп-бастауларынаосы тайпаның дәуірінде пайда болған қоныстарын жатқызуға болады: Исседон

  34. Аргиппейлерге тән, Тасмола мәдениетіне ұқсас ескерткіш:Ұлыбай

  35. Тасмолаға ұқсас ескерткіш табылды: Ұлыбай атырыбынан

  36. Ерте темір дәуірі ескерткіші Тасмола мәдениетінің табылған аудан:Екібастұз

  37. «Мұртты»обалардың бөліну түрі:4-ке

  38. Мұртты қорғандар көрсететін бағыт: Оңтүстік,Солтүстік,Шығыс,Батыс

  39. «Мұртты обалар» көп тараған аймақ: Орталық Қазақстан

  40. Мұртты қорғандардың шығысқа қарай бағытталуының себебі:Олардың күнге табынатындығын білдіреді

  41. Орталық Қазақстандағы ерте темір дәуірінің ескерткіштері: «Мұртты қорғандар»

  42. Ежелгі заманда Сарыарқаның шығысында мекендегендер: Аримаспылар

  43. Ежелгі заманда аримаспылар қоныстанған аумақ: Сарыарқаның шығысы

  44. Шығыс Қазақстан аумағын ертеде мекендегенер:Аримаспылар

  45. Аримаспы атауының шығу себебі: Алтайда алтынның мол болуы

  46. Атауы Алтайда алтынның мол болуына байланысты шыққан темір дәуіріндегі тайпа:Аримаспы

  47. Аримаспылар мекендеген аумақ:Шығыс Қазақстан

  48. 1960ж зерттелген Шығыс Қазақстан жеріндегі қорған атауы: Шілікті

  49. «Алтын қорған»деген атау алған Шығыс Қазақстан жеріндегі қорған: Шілікті қорғаны

  50. Зайсанауданы жерінде патша қорғандарының ең көп шығарылған жері: Шілікті ескерткіштері

  51. Қазақстан аумағындағы ең көне б.з.б.ҮІІІғ жататын патша жерлеу орны ескерткіштері: Шілікті

  52. Шілікті «алтын қорғанының»салынған уақыты:б.з.б.7-6ғғ

  53. Шілікті қорғанының №1обасынан табылған археологиялық жаңалық: Үшінші алтын киімді адам

  54. 13 қола жебе табылған қорған: Шілікті

  55. Атын бесжұлдыз табылған сақ обасы:Шілікті

  56. Қабір ішінен бұғының суреттері бар тақтай табылған орын: Шілікті

  57. Қабірхана ішінен бұғының суреттері салынған тақтайлар табылған сақ обасы: Шілікті

  58. Шіліктіден майлы бояумен бұғының суреттері салынған: тақтай қалдықтары табылды

  59. Шіліктіден табылған ең қызықтысы : Алын бесжұлдыз

  60. Шіліктіден табылған бесжұлдыз: сол замандағы билік белгісі

  61. Шіліктіден табылған заттар жатады:б.з.б.VІІ-VІғғ

  62. Шіліктіден табылған №1 обаны зерттеген :Ә.Төлеубаев

  63. Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірінің б.з.б.Ү-ҮІғ аралығын қамтитын кезеңі: Берел кезеңі

  64. Берел қорымдарының орналасқан жері:Қатонқарағай ауданы

  65. Берел қорымынан табылған оболар саны:40-тан астам

  66. Берел қорымының №11обасына жерленген: Ер және әйел адам

  67. Берел қорымдарының орналасқан жері:Шығыс Қазақстан

  68. Берел мәдениетінің ерекшелігі: жайпақ түпті қыш ыдыстары

  69. Жайпақ түпті қыш ыдыстар тән мәдениет: Берел

  70. Аттар өз иесін жорыққа апара жатқандай, әскери дайындықпен көмілген қорған: Үлкен Берел

  71. Ерте темір дәуіріндеарнаулы рулық зираттар орналақан жер: Қыстау маңы

  72. Темір дәуіріндекең тараған салт-дәстүр:аттарын бірге көму

  73. Темір дәуірінде ежелгі тайпалар сыйынды: Көк тәңірге

  74. Ертедегі темір өндірудің қарапайым тәсілі: пеш-көрікпен

  75. Темір дәуірінде отырықшылық шаруашылық дамыған өңірлер: Сырдария,Шу, Келес өзендері аңғарлары

  76. Ерте темір дәуіріндеСырдария, Шу, Келес өзендерінің аңғарында шаруашылық саласы: Отырықшы шаруашылық

  77. Жартвлай көшпелі мал шаруашылығы дамыған аймақтар: Алтай, Жетісутаулы аймақтарында

  78. Таза көшпелі тұрмыс мал шаруашылығы дамыған аймақтар: Батыс және Орталық Қазақстан

  79. Ерте темір дәуіріндемал басының көбеюіне байланысты қалыптасқан: Көшпелі мал шаруашылығы

  80. Солтүстік Қазақстан тұрғындарының көшпелі өмір салтына ауысқан уақыты: б.з.б.Імыңжылдық

  81. Көшпелілердің жазда мал жаю орындары: Жайлау

  82. Көшпелілердің күзгі жайылымы: Күзеу

  83. Көшпелілердің жылы қоралары бар тұрақтары: Қыстау

  84. Табиғаттың дайын өнімін пайдаланған аңшы-терімшілерден көшпелілердің айырмашылығы: Өнім өндірді

  85. Малды қыта жаюға байланысты қалыптасқан жайылым: Тебінді

  86. Тебінді жайылымға байланысты саны артқан мал: Жылқы, қой

  87. Жылқыны қолға үйретуге байланысты ойлап тапқан жаңалық: Үзеңгі мен ауыздықты ойлап табу

  88. Киіз үйдің ағаш қаңқасын құрайтын бөлік: 3-бөлік

  89. Киіз үй қабырғасы атауы: Кереге

  90. Ерте көшпелілердің баспаналарынла пеш орналасты: ортасында

  91. Көшпеллердің баспаналарындағы киелі санаған орын: Ошақ маңы

  92. Біздің заманымызға жеткен ежелі мерекенің бірі:Наурыз мейрамы

  93. Бүгінге дуйін сақталған наным:Отқа табыну

  94. Қазақстанда темір дәуіріндн пайла болды: Мемлекеттер



Сақтар

Сақтар туралы деректер

Сақтар дәуірі кезеңі: Ерте темір дәуірі

Сақтар туралы мәлімет беретін жазба мәтіндері сақталған елдер: Грек,парсы авторларының шығармалары

Сақтар туралы мәлімет беретін ежелгі мәтіндердің бірі: Парсы патшаларының тастағы сына жазбалары

Қазақстан жеріндегі сақ иайпалары туралы жазған: Парсылар

«Мен әскеріммен сақ жеріне жорыққа шықтым» деген Дарийдің сөздері айтылған жазба: он«Бехистун жазбалары»

Сақтарды «Әлемдегі ең әділ,ең шыншыл халық» деп есептегендер: Гректер

Сақтар туралы «дұшпанға-қатал, досқа-адал» деп баяндайтын: грек авторлары

Сақтар туралы «Олардың жерлеу ғұрыптары, әдет-салты мен күнделікті тұрмысы ұқсас болған» деп баяндайтын: грек тарихшылары

Сақтар туралы дерек қалдырған рим тарихшысы: Помпей Трог

Сақтар туралы дерек қалдырған грек авторы: Герадот

Сақтар туралы «Киімі мен өмір сүру дағдысы скифтерге ұқсас» деп жазған Геродот

Сақ әйелдері туралы «ержүрек келеді, соғыс қаупі төнгенде ерлеріне көмектеседі» деп баяндайтын грек авторы:Ктесий Грек авторы Ктесийдің жазбаларында:сақ әйелдерінің ержүректігі айтылады

Парсы еліне болғанат жарысты сақ жігітінің қатысып мәреге бірінші келуі жайында жазған грек ғалымы: Ксенофонт

Сақтар туралы «Құдай деп олар күнді есептейдіжәне оған жылқыны құрбандыққа шалады» деп жазған: Страбон

Сақтар туралы олар «Садақпен, қылышпен және қола балталармен қаруланған, сауыт киген,»-деп жазған: Страбон

Сақтар туралы «олардың бәрі ақкөңіл және уәдеге берік» деп жазған: Страбон

«Күміс олардың елдерінде болмайды, бірақ мыс пен алтын көп кездеседі» деп сақтар туралы жазған грек тарихшысы: Страбон

Скифтерді Каспий теңізінен бастап дайлар деп атаған грек ғалымы:Страбон

Парсы сарайында тұрып сақтардың тәрбиелілігін жазған ғалым: Ксенофонт

Парсы Жазбаларындағы «сақ» сөзінің мағынасы: Құдіретті еркектер

Иран жазбаларындағы «сақ» сөзінің мағынасы: Жүйрік атты турлар

Ежелгі грек авторларының сақтарды атауы: Азиялық скифтер

Сақтар құрамына кірген тайпалар: Ариамаспы, аргиппей, исседон

Ежелгі грек авторы Геродоттың сақтарды атауы: Массагет

Грек деректеріндегі көшпелілердің тағы да бір атауы: Дайлар

Ерттеушілер пікірнше дай-массагеттерде болған рәсім түрі: Отқа табыну

Парсы жазбаларында Жетісу, Сырдарияныңорта ағысындатұрған сақтар:
Сақ-тиграхауда

«Шошақ бөрікті»сақтардың мекені:Жетісу

Парсы жазбалаындағы теңіздің арғы жағындағы сақтар: Сақ-парадарайа

Сақ-парадарайалардың оңтүстігінде қоныстанған сақтар атауы: Сақ-хаумаваргалар

Тиграхауда сақтарының қоныстанған аумағы: Оңтүстік Қазақстан

Геродот жазбаларындағысақтардың қыс кезіндегі мекені: Ағаш үйлер

Қазақстан жеріндегі сақтарда монғолоидтық белгілер басым өңір: Солтүстік және Шығыс Қазақстан

Геродот жазуынша саврвмвттар тілі: Скифтікіне жақын

Грек авторлары Ктесийдің жазбаларында: Сақ әйелдерінің ержүректігі айтылады

Грек-Македон басқыншыларына қарсы күресті басқарған сақ жауынгері: Спитамен
Сақтардың қоғамдық құрылысы

Сақтардың қоғамдық құрылысы: Әскери демократия

Жазба деректерде сақ мемлекеті басшысының лауазымы: Патша

Сақ қоғамында тайпалар мен рулур арасындағы даулымәселелерді шешті: Тайпа көсемі

Сақ қоғамындағы адамдар тобы: Жауынгерлер, абыздар, малшылар мен егіншілер

Сақ қоғамындағы абыздардың танымал белгісі:Тостаған мен ерекше бас киімі

Сақ абыздарының киім түсі: ақ

Сақ жауынгерлерінің киім түсі: қызыл және сары-қызыл

Сақ жауынгеолерінің ежелгі үнді-иран тіліндегі атауы: «арбада тұрғандар»

Ежелгі үнді-иран тілінде «ратайштар» деп аталғандар: сақ жауынгерлері

Сақ қоғамындағы малшылар мен егіншілердің киім түсі: Сары, көк

Сақ қоғамындағы «сегізаяқтылар» деп аталғандар: Малшылар мен егіншілер

Сақтардың сыртқы саясаты

Парсылардың Кир, Дарий патшалары шабуыл жасаған тайпа: Сақ

Сақ жеріне Кир бастаған парсы әскерлерінің басып кірген уақыты:б.з.б. 530ж

Парсы патшасы Кир сақ жеріне жорыққа шықты: Б.з.б. 6 ғасырда

Сақтардың парсы патшасы Кирге қарсы күресін басқарған: Томирис

Бізге жазба деректерден белгілі сақ патшасы: Томирис

Жазба деректерден белгілі б.з.б.570-520жжөмір сүрген сақ патшайымы: Томирис

Сақ патшайымы Томиристің өмір сүрген жылдары:б.з.б. 570-520жж

Сақ патшайымы Томиристің өмір сүрген мерзімі: б.з.б. ҮІғасырда

Томирис туралы «әйел болса да қорыққан жоқ»деп жазған Рим тарихшысы: Помпей Трог

Жзба деректерде жау қолына түсіп қалған сақ птшасының баласы:Спаргапис

Сақ жеріндеКирдің өлтірілгендігін жазған: Геродот

Томирис пен Кир шайқасы туралы жазған рим тарихшысы: Помей Трог

Кирден кейін сақ жеріне жорық жасаған парсы патшасы: