Файл: Бж таырыбы ант диабеті 1 тип абылдаан Мехмет Зия Генчер Орындаан Пернебаева сел Тобы жм807.pptx

Жоспар

• I. Кіріспе бөлім.
• 1) Қант диабеті анықтама
• 2) МКБ- 10 бойынша жіктемесі.
• II. Негізгі бөлім.
• 1) ҚД этиологиясы
• 2) ҚД патогенезі
• 3) ҚД клиникалық көріністері, статистика
• 4) ҚД диагностикасы
• 5) ҚД амбулаторлық ,стационарлық емі.
• III. Қорытынды.
• IV. Пайдаланылған әдебиеттер.
• V. Кері байланыс.

Зеттеу мақсаты Зеттеу сұрағы

• Қант диабетімен ауыратын аурулардың себептерін, патогенезін, клиникалық көрінісін диагностика және емдеу шаралары, алдын алу шараларын студенттерге түсіндіру.

• Қант диабеті қазіргі таңда неге жасарып бара жатыр?

• Қант диабеті (ҚД) – инсулин секрециясының, инсулин әрекетінің немесе екеуінің де бұзылуынан туындайтын созылмалы гипергликемиямен сипатталатын метаболикалық (метаболикалық) аурулар тобы.
• АХЖ-10 коды (тары):
• Коды Атауы
• Е10- Инсулинге тәуелді қант диабеті:
• E10.0- Комамен;
• Е10.1- Кетоацидозбен;
• Е10.2- Бүйректердің сырқаттануымен ;
• Е10.3- Көздердің сырқаттануымен;
• Е10.4- Неврологиялық асқынулармен;
• Е10.5- Шеткі қанайналымдарының сырқаттануымен;
• Е10.6- Өзге нақтыланған сырқаттануымен;
• Е10.7- Көптеген сырқаттанулармен;
• Е10.8- Айқындалмаған сырқаттанулармен.

Жіктелуі

Патогенез

Клиникалық көріністері

• Полиурия - несепте еріген глюкозаға байланысты несептің осмостық қысымының жоғарылауынан туындаған зәр шығарудың жоғарылауы (қалыпты жағдайда несепте глюкоза болмайды).
• Полидипсия (тұрақты басылмайтын шөлдеу) - зәрдегі судың айтарлықтай жоғалуына және қанның осмостық қысымының жоғарылауына байланысты.
• Полифагия - тұрақты тойымсыз аштық. Инсулин болмаған кезде жасушалардың глюкозаны сіңіріп, өңдеуге қабілетсіздігінен туындайды.
• Салмақ жоғалту - глюкозаның жасушалардың энергетикалық алмасуынан және зәрдегі глюкозаның жоғалуына байланысты белоктар мен майлардың катаболизмінің жоғарылауынан туындаған.

Клиникасы

• - шөлдеу,
• - жиі зәр шығару,
• - салмақ жоғалту,
• - әлсіздік,
• - терінің қышуы,
• - ауыр жалпы және бұлшықет әлсіздігі,
• - өнімділіктің төмендеуі
• - ұйқышылдық.

2019 жылы әлемде қант диабетінің таралуы

Қазақстанда ҚД1 типі бойынша 2020 жылғы

Диагностика

• Анамнез
• 1 типті қант диабеті, әсіресе балалар мен жастарда, жедел басталып, бірнеше ай немесе тіпті апта ішінде дамиды. 1 типті қант диабетінің көрінісі инфекциялық және басқа ілеспе аурулармен қоздырылуы мүмкін. Аурудың ең жоғары деңгейі күзгі-қысқы кезеңде орын алады.
• Физикалық қарап-зерттеу: Клиника инсулин дефициті симптомдарымен негізделген: ·          тері және шырыштың құрғақтығы; ·          тері тығыздығының төмендеуі; ·          «диабеттік» шырай; ·          Бауыр көлемінің ұлғаюы; ·          Тыныс шығару ауасындағы ацетон иісі; ·          демікпе; ·          шулы тыныс алу. ҚД1 типі сырқаттанушыларының 20%-ға жуығында кетоацидоз немесе кетоацидотикалық кома болады.

Зертханалық зерттеулер:

Зертханалық зерттеулер:

· қанның биохимиялық талдауы: гипергликемия, кетоацидоз кезінде - гиперкетонемия, гиперазотемия, гипокалиемия;

· кетоацидоз кезіндегі қан рН төмендеуі;

· несептің жалпы талдауы : глюкозурия, кетонурия, протеинурия және микрогематурия (тұрақты емес).

· тиреоидті профиль зерттеулері: ТТГ, свТ4, ат к ТГ және ТПО.

ҚД1 алғаш анықталған кезде:

· тірек-қимыл жасушаларына аутоантиденелер(ICA,GAD – антиденелері, IAA, IА2, IA-2 β – аутоиммунды инсулиттің иммунологиялық маркерлері);

· С-пептиді – ҚД1 кезінде инсулиннің қалдық секрециясының маркері төмендейді/анықталмайды (0,28-1.32 пг/мл нормасында);

NB! С-пептид резервтеріне сынама: ҚД1 кезінде глюкозамен/стандартты көмірсу таңғы асымен ынталандыру С-пептид деңгейінің айтарлықтай артуына алып келмейді.

· Глюкоза қосылған гемоглабин (НвА1с) – ≥ 6,5%.

• Жоспарлы госпитализацияға жатқызу кезінде жүргізілуі тиіс зерттеулердің ең аз тізімі:
• - аш қарынға және тамақтан кейін 2 сағаттан кейін гликемияны анықтау (глюкометрмен);
• - зәрдегі кетондық денелерді анықтау;
• - ЖҚА;
• - ЖЗА;
• - ЭКГ;

• Аурухана деңгейінде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық тексерулер:
• - Гликемиялық профиль: аш қарынға және таңғы астан 2 сағаттан кейін, түскі асқа дейін және түскі астан кейін 2 сағаттан кейін, кешкі асқа дейін және кешкі астан кейін 2 сағаттан кейін, сағат 22-00 және таңғы 3-те
• - биохимиялық қан анализі: жалпы ақуызды, билирубинді, АСТ, АЛТ, креатининді, жалпы холестеринді және оның фракцияларын, триглицеридтерді, калийді, натрийді анықтау), ГФР есептеу;
• - жалпы қан анализі
• - жалпы зәр анализі
• - зәрдің альбумин-креатинин коэффициентін анықтау.

• Жедел жәрдем көрсету кезеңінде жүргізілетін диагностикалық шаралар:
• - гликемия деңгейін анықтау;
• - зәрдегі кетондық денелерді анықтау.

• Диагноз глюкоза деңгейін зертханалық анықтауға негізделген.
• ** Жедел метаболикалық декомпенсациямен немесе айқын симптомдармен айқын гипергликемия жағдайларын қоспағанда, ҚД диагнозы әрқашан келесі күндері қайталанатын гликемиялық тестілеу арқылы расталуы керек.
• Гестациялық қант диабеті диагнозын гликемияны бір рет анықтау негізінде жасауға болады.
• *** Гипергликемияның классикалық белгілері болған кезде.
• Қандағы глюкозаны анықтау:
• - аш қарынға - кем дегенде 8 сағаттық алдын ала аштықтан кейін таңертеңгі глюкоза деңгейін білдіреді.
• - кездейсоқ – тамақтану уақытына қарамастан тәуліктің кез келген уақытындағы глюкозаның деңгейін білдіреді.

Консультацияның мақсаттары

• Офтальмологпен кеңесу - Диабеттік ретинопатияны диагностикалау және емдеу үшін: жылына бір рет кең қарашықпен офтальмоскопия, егер көрсетілсе, жиірек.
• Невропатологпен кеңесу- Қант диабетінің асқынуларын диагностикалау және емдеу үшін – көрсеткіштер бойынша
• Нефрологпен кеңесу- Қант диабетінің асқынуларын диагностикалау және емдеу үшін – көрсеткіштер бойынша
• Кардиологпен кеңесу- Қант диабетінің асқынуларын диагностикалау және емдеу үшін – көрсеткіштер бойынша
• Стоматолог пен ЛОР дәрігерінің кеңесі- Созылмалы инфекция ошақтарын қалпына келтіру үшін – көрсеткіштер бойынша

Дифференциальды диагностика

Емі

• Емдеу мақсаттары:
• 1 типті қант диабетін емдеудің мақсаты - нормагликемияға қол жеткізу, қан қысымын, липидтер алмасуын қалыпқа келтіру және 1 типті қант диабетінің асқынуларының алдын алу. Жеке емдеу мақсаттарын таңдау науқастың жасына, өмір сүру ұзақтығына, ауыр асқынулардың болуына және ауыр гипогликемия қаупіне байланысты.
• Емдеу тактикасы
• - инсулин терапиясы.
• - Тамақты жоспарлау.
• - Физикалық белсенділік.
• - Өзін-өзі бақылау.

• Дәрі-дәрмексіз емдеу : №9 диета ҚД1 типі кезінде ақуыздар, майлар және көмірсутектерді жалпы қабылдау сау адамның қабылдауынан ерекшеленбеуі тиіс. Нандық бөлшектер (НБ) жүйесі бойынша сіңірілген көмірсутек бағалауын жүргізу қажет. Ортақ режим. Өзін өзі бақылау әдістерін меңгерген, диабеттік нефропатиясы жоқ ҚД1 науқастарына дене шынықтыру және спортпен айналысуға болады. ҚД-ті науқастарға физикалық жүктемені тағайындаудың негізгі шарттары: компенсация жағдайы; 3-5-кезеңдік диабеттік нефропатияның, пролиферативті ретинопатияның, табандағы жара ақауларының, қанайналым жеткіліксіздігінің, тыныс жеткіліксіздігінің, АҚ-ның жоғарғы деңгейінің жоқтығы.

Дәрілік терапия:

• Дәрілік терапия:

1 типті қант диабеті үшін инсулин терапиясы

Инсулинді алмастыру терапиясы 1 типті қант диабетін емдеудің жалғыз әдісі болып табылады.

Инсулинді енгізу режимдері :

• Базальды болюсті режим (күшейтілген режим немесе көп реттік инъекция режимі):

- базальді (ұзақтығы орташа инсулин препараттары және пиксіз аналогтары, помпалық терапиясы бар - ультра қысқа әсер ететін инсулин препараттары);

- тамақ ішуге және/немесе түзетуге (жоғары гликемияны төмендету үшін) болюс (қысқа және өте қысқа әсер ететін инсулин препараттары)

• Инсулин помпасын қолданатын тұрақты тері астына инсулин инфузиясы режимі инсулинемия деңгейін физиологиялық деңгейге барынша жақындатуға мүмкіндік береді.

• Ішінара ремиссия кезеңінде инсулин терапиясының режимі қандағы глюкоза деңгейімен анықталады. Инсулин дозасын түзету көмірсулар алмасуының мақсатты көрсеткіштеріне жеткенше күн ішінде гликемияның өзін-өзі бақылау деректерін және тағамдағы көмірсулардың мөлшерін ескере отырып, күн сайын жүргізілуі керек. Қарқынды инсулин терапиясы, оның ішінде көп реттік инъекциялық режим мен помпа терапиясы тамырлы асқынулардың жиілігін азайтуға әкеледі.

• Инсулин помпаларын қолдану науқастарды өмірлік күнделікті көп реттік инъектия қажеттілігінен босатады, гипогликемия тәуекелін төмендетеді, әсіресе, қауіпті түнгі уақытта, уақыттың әрбір сәтінде организм қажеттілігіне сәйкес нақты инсулин дозасын анықтауға көмектеседі, өмір сапасын айтарлықтай арттырады.   Помпалық инсулинтерапиясы келесі жағдайларда жүргізіледі: ·          Диабеттің лабильді жүруі; ·          Жиі гипогликемия; ·          Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі, бүйректер трансплантациясы; ·          емальабсорбция синдромы; ·          жүктілік.   Помпалық инсулинтерапиясына қарсы көрсеткіштер: ·          есту қабілетінің, көрудің айтарлықтай немесе толық төмендеуі; ·          психикалық бұзылулар.   Қатыстық қарсы көрсеткіштер: ·          пациенттің тәртіпсіздігі.