Файл: 9сынып География пнінен 2тосана арналан жиынты баалау тапсырмалары.docx

9-сынып

«География» пәнінен 2-тоқсанға арналған жиынтық бағалау тапсырмалары

1. 
   Ақтау қаласының климаттық деректері көрсетілген кестемен танысыңыз.
   

	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
Орташа температура, °С	1.2	1.9	6.2	11.8	18.9	24.7	27.7	27.4	21.4	14.3	7.4	3.3
Орташа жауын- шашын мөлшері, мм	19	14	18	20	17	14	11	8	10	15	19	20

1. 
   Ақтау қаласының климатына кестедегі деректерді қолдана отырып, сипаттама беріңіз.
   

[1]

2. 
   Жаз айларында температураның жоғары әрі жауын-шашын мөлшерінің аз болуына қандай ауа массасы әсер ететіндігін анықтаңыз.
   

[1]

2. 
   Төменде берілген мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
   

Бұл құбылыс ауа температурасы көбінесе 0-ден 10 °C-қа дейін, кейде -15 °C-қа дейін, әлсіз жел немесе ол болмаған жағдайда пайда болады. Адамдардың, жануарлардың, көліктің қозғалысын қиындатады. Оның қалыңдығы әдетте аз, бірақ кейбір жағдайларда ол бір және тіпті бірнеше сантиметрге жетуі мүмкін, бұл ағаш бұтақтарының сынуына әкеледі. Сондай- ақ, әртүрлі желілік коммуникациялардың үзілуіне байланысты үлкен экономикалық шығын келтіреді.

---

1. 
   1-суретте көрсетілген климаттық құбылыс төмендегі амалдардың қайсысына сәйкес келетіндігін анықтаңыз.
   

6. 
   Суретті қолдана отырып тапсырманы орындаңыз.
   

3. 
   сурет
   

1. 
   3-суреттегі картадан жауын-шашынның таралуын сипаттаңыз.
   

[1]

2. 
   Неліктен жауын – шашын мөлшері әркелкі таралғандығына 1 фактор келтіріп, себебін түсіндіріңіз.
   

[2]

7. 
   Картаны қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
   

---

4. 
   сурет
   

1. 
   4-суреттегі картада қандай қолайсыз атмосфералық құбылыстың таралуы аймағы көрсетілгендігін анықтаңыз.
   

Қала атауы	1 м3 суық су тарифінің бағасы, теңге. (2019ж.)
Ақтау	223,9
Шымкент	88,2
Өскемен	66,5

Орал	45,0
Қарағанды	104,8

Тұжырым:«Қаланыңгеографиялықорнысудыңбағасынаәсеретпейді»

Балл қою кестесі

№	Жауап							Балл	Қосымша ақпарат
1	a. Ақтау қаласының климаты жылы әрі құрғақ / жазы							1	Кестеден
	ыстық, қысы жылы, жауын – шашын мөлшері аз /								деректер
	b. Тропикалық / Иран ауа массасы							1	келтірсе
2	көктайғақ Қазақстанның оңтүстік шығысы	солтүстігі		/ орталығы		/ шығысы	/	1 1
3	Ә. Бесқонақ жыл аяғында, яғни наурыз айының 17-21 күндері аралығында, болатын жауынды-шашынды күндер. Бұл – әр жылы соғып өтетін суық әрі лайсаң мезгіл. Жұрт бесқонақтан қатты сақтанып, күтініп отырған.							1 1
4	a. Ұзындығы	1000	км-ден		асатын	өзендер	/	1	Қосымша
	трансшекаралық өзен								жауаптар
	b. Үлгі:Сырдарияөзені								қабылданады
	2212 (Нарын өзенін қосқанда 3019) км / Нарын және							1
	Қарадария өзендерінің қосылуынан бастау алады да,
	Арал теңізіне барып құяды
5	а. Балқаш тау-кен металлургия комбинаты / Іле өзенінің суларымен, оның ішінде ҚХР аумағынан келетін зиянды заттар әсері b. Хельсинки конвенциясы қағидаттарында Балқаш көлінің бассейніне кіретін елдердің орнықты дамуы мен тең серіктестігі жөніндегі бірінші халықаралық келісімді әзірлеу / Қазақстан, Қытай және Қырғызстанның су проблемаларын шешудегі және Іле-Балқаш су бассейнінде су шаруашылығының экологиялық қауіпсіз және су үнемдеу жүйелерін енгізудегі күш-жігерін қолдау.							1 1	Қосымша жауаптар қабылданады
6	Қазақстанның солтүстігінде, шығысында және оңтүстік шығысында жауынды-шашын мөлшері көп болса ал орталық, батысқа қарай азая береді Үлгі:жер бедеріне байланысты, Мысалы шығыста биік таулардың болуы ауаның вертикаль бағытта қозғалысын тудырады да сәйкесінше конденсация жылдамырақ болады, ал батыста ешқандай таулы аймақтар жоқ, сондықтан тек қоңыржай ауа массасының ықпалында болады.							1 1 1	Қосымша жауаптар қабылданады
7	шаңды дауыл шөл, шөлейт және жыртылған далада топырақтың немесе құмның жел арқылы тасымалдануы және ауа құрғақ кезде, борпылдақ топырақты алапта соғатын қатты жел. таралу себебі: шөлді аймақтарға сәйкес келеді / ылғалдылық мөлшері тым аз /							1 1 1	Пайда болуына және таралуына 1 балдан беріледі
8	a. ең қымбат Ақтау қаласында болса, ең арзан Орал							1	Қосымша
	қаласында / қалалар бойынша су бағасы біркелкі емес								жауаптар
	b. себебі Ақтау қаласында суды тұщыландырады, яғни							1	қабылданады

---

	кететін экономикалық шығын есептеледі с. тұжырым жалған себебі, Ақтау қаласы шөлді зонада, суға тапшы аймақта орналасқан, сондықтан оның суға тарифтік бағасы қымбат, яғни жеткізуге көп шығын кетеді d. «Судың бағасына қалаға ауыз суға деген қолжетімділік пен ластану деңгейі әсер етеді»	1 1 1	Өзге де тұжырымдар қабылданады
9	өнеркәсіп орындары/ ауылшаруашылығы / балық шаруашылығы экологиялық мониторинг жиі жүргізу мониторинг негізінде өзеннің қай деңгейде ластанғанын дереу анықтап, тиісті шаралар қолдануға, сол арқылы ластануды азайтуға немесе алдын алуға болады.	1 1 1 1	Кез келген екі себеп жазса жауап қабылданады. Міндетті түрде өз ұсынысының тиімділігіне баға беру керек
Жалпы балл		25

---