Файл: аза тілі мен дебиеті пнінен (оыту аза тілінде емес).docx

МАЗМҰНЫ

1	Бағалау мақсаты……………………………………………………………….	3
1.1	Оқу бағдарламасымен байланысы…………………………………………	3
1.2	Критериалды бағалау жүйесімен байланысы……………………………	3
2	Емтихан жұмысының сипаттамасы...................................................…..	4
2.1	Бағалау міндеттері..........…………………………………………………….	4
2.2	Балдардың үлестірілуі.............................................................................	4
2.3	Емтиханды өткізу тілі....................…………………………………………	5
3	Емтиханды өткізу үдерісін басқару………………………………………..	5
4	Емтихан жұмысы үшін балдар мен бағаларды қою процесі…………...	5
5	Бағалар сипаттамасы..……………………………………………………….	5
6	Тапсырмалар мен балл қою кестесінің мысалдары…………………….	6

1. 
   Бағалау мақсаты
   

---

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша (оқыту қазақ тілінде емес) оқу бағдарламасының көлемін білім алушылардың меңгеру деңгейі Негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына (бұдан әрі – МЖМББС) сәйкес анықталады.

1. Оқу бағдарламасымен байланысы

Білім алушыларды қорытынды аттестаттау жаңартылған білім мазмұны бойынша негізгі орта білім беру деңгейінің 8-9-сыныптарына арналған «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша (оқыту қазақ тілінде емес) үлгілік оқу бағдарламасының мазмұнын қамтиды. Білім алушылардың білімі, білігі, сондай-ақ дағдылары МЖМББС күтілетін нәтижелермен анықталады.

2. Критериалды бағалау жүйесімен байланысы

Білім алушыларды қорытынды аттестаттау қалыптастырушы және жиынтық бағалауды қамтитын критериалды бағалау жүйесінің бөлігі болып табылады.

2. Емтихан жұмысының сипаттамасы

Оқылым	2 сағат
Емтихан жұмысы жалпы көлемі 300-350 сөзден тұратын бір мәтінге негізделген міндетті үш тапсырмадан тұрады. тапсырма мәтін тақырыбы бойынша арнайы лексиканы түсінуге негізделеді. Мәтінде кездесетін 5 сөздің лексикалық мағынасына балама сөздер ұсынылады. Білім алушы ұсынылған сөздерге мағыналас сөздерді мәтіннен тауып жазуы қажет. Берілген сұрақтар білім алушылардың тілді қолдана алуы мен контексте жекелеген лексиканың мағынасын түсіну дағдыларын көрсетуін бағалайды. тапсырма перифраз тәсілі арқылы орындалады. Мәтінде кездесетін сөйлемдердің түпнұсқалық мағынасын сақтай отырып, құрылымын перифраз тәсілі арқылы өзгертіп, қайта жазу жұмысы ұсынылады. Ол үшін сөйлемдердің басы (сөз, сөз тіркесімен) ғана беріледі. Бұл жұмыс білім алушының мәтін мазмұнын тұтастай түсінуі мен грамматикалық құрылымды дұрыс қолдану дағдысын бағалайды. тапсырма қысқа және толық жауапты қажет ететін ашық сұрақтардан тұрады. Білім алушылар мәтін бойынша қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 ашық сұраққа жауап береді. Берілген тапсырманың сұрақтары білім алушылардың мәтін бойынша нақты сұраққа жауап беру мен тілді қолдана алуын және өз ойы мен көзқарасын жеткізе білуін, қорытынды жасай алуын, сондай-ақ грамматикалық құрылымды дұрыс қолдану дағдысын бағалайды.
Максималды балл	30 балл

---

1. 
   Бағалау міндеттері
   

1-БМ	Коммуникативтік құзырлық Білім алушы: білім алушы оқылған тақырыптар аясында белгілі бір күрделі тұтас мәтіндердің мазмұнын түсінуі; сөздердің айқын және астарлы мағынасын, мәнін түсінуі; өзектілігін анықтай отырып, дереккөздерден қажетті ақпаратты алуы; белгіленген оқу стратегияларын пайдалануы тиіс.
2-БМ	Тілдік құзырлық Білім алушы: орфографиялық және грамматикалық нормаларды сақтауы тиіс.

2. Балдардың үлестірілуі

Бағалау міндеттері бойынша балдардың бөлінуі кестеде ұсынылған.

Тапсырма	Бағалау міндеттері		Балл
1	1-БМ Коммуникативтік құзырлық		5
2	БМ Коммуникативтік құзырлық БМ Тілдік құзырлық		10 5
3	БМ Коммуникативтік құзырлық БМ Тілдік құзырлық		5 5
Барлығы		30

3. Емтиханды өткізу тілі

Емтихан қазақ тілінде өтеді.

3. Емтиханды өткізу үдерісін басқару

Емтихан «Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, оларды аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым

---

министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы №125 Бұйрығымен бекітілген Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылаудың, оларды аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгі қағидалары, сонымен қатар Қорытынды аттестаттауды ұйымдастыру мен өткізу бойынша Нұсқаулыққа сәйкес өткізіледі.

4. Емтихан жұмысы үшін балдар мен бағаларды қою үдерісі

Емтихан жұмысы үшін балл қою үдерісін ұсынылған балл қою сызбасы негізінде аттестациялық комиссия жүзеге асырады.

Білім алушылардың қойылған балдары балдарды бағаға айналдыру шәкіліне сәйкес бағаға ауыстырылады.

Емтихан жұмысының балдары	Балдардың проценттік құрамы, %	Баға
0-11	0-39	2 (қанағаттанарлықсыз)
12-19	40-64	3 (қанағаттанарлық)
20-25	65-84	4 (жақсы)
26-30	85-100	5 (өте жақсы)

5. Бағалар сипаттамасы

Бағалар сипаттамасы оқушылардың мүмкіндік деңгейін анықтайтын белгілі бір стандарт жөніндегі жалпы түсінігін қалыптастыру үшін беріледі. Тәжірибеде ұсынылған баға білім алушылар жұмысының бағалау міндеттеріне қаншалықты сәйкес келетіндігіне байланысты.

Баға	Сипаттама
5	Білім алушылар өздерінің жетік деңгейдегі қабілеттерін көрсетеді: түрлі дереккөздерден алынған мәтіндердің жалпы мазмұны мен контекстегі жекелеген сөздер немесе сөз тіркестерінің мағынасын толық түсінеді; мәтіннің негізгі ойына қатысты қажетті ақпаратты пайдаланып, жеке көзқарасын нақты, айқын білдіреді; нақты тақырыпқа сай лексикалық және тілдік құрылымдарды кеңінен қолданып, тілді меңгергенін нақты, орынды көрсетеді.
4	Білім алушылар жеткілікті деңгейдегі қабілеттерін көрсетеді: түрлі дереккөздерден алынған мәтіндердің жалпы мазмұнын түсінеді, бірақ контекстегі кейбір жекелеген сөздер немесе сөз тіркестерінің мағынасын шатастырады; мәтіннің негізгі ойына, ақпараттарға қатысты жеке көзқарасын білдіруде сенімсіздік танытады; нақты тақырыпқа сай лексикалық және тілдік құрылымдарды қолданып, тілді қолдануда аздаған қателер жібереді.
3	Білім алушылар қанағаттанарлық деңгейдегі қабілеттерін көрсетеді: түрлі дереккөздерден алынған мәтіндердің кейбір бөліктерін түсінеді, бірақ контекстегі көптеген жекелеген сөздер немесе сөз тіркестерінің мағынасын анықтауда қиналады; мәтіннің негізгі ойына қатысты ақпаратты ажырата алмайды, орынсыз қолданады; сөздік қоры шектеулі, лексикалық және тілдік құрылымдарды қолдануда ұсақ және ірі қателері жиі кездеседі.
2	Білім алушы базалық білімін қанағаттанарлықсыз деңгейде көрсетеді.

---

6. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің мысалдары

Әр сұрақ немесе тапсырманың тұсына тік жақшада [ ] оған ұсынылатын балл көрсетіледі.

Басшылыққа алу үшін коммуникативтік құзырлықты тексеруге арналған нақты балл қою кестесі және тілдік құзырлықты тексеруге арналған жалпы балл қою кестесі ұсынылады. Нақты балл қою кестесінде әр сұрақ немесе тапсырмаға берілетін балл саны көрсетіледі. Ал

жалпы балл қою кестесінде 1-ден 5-ке дейінгі балл сандарының өлшемдеріне сипаттама берілген.

1. тапсырма

Төменде берілген мәтінді оқыңыз.

Жер күні

Жер күні – халықаралық деңгейде аталып өтетін қоршаған ортаны қорғау шараларының бірі. Жер күні – жер планетасының дүниедегі ерекше орнын атап өтуге арналған. Жердің биологиялық әр алуандылығы туралы білу және оны қорғау – адамзаттың міндеті. Бұл шараның мақсаты әлемдегі барлық адамдарды өсімдіктер мен аңдарды қорғауға және өзіміз өмір сүретін жерді таза ұстауға ынталандыру және ол туралы адамдардың білуіне ықпал ету. Көптеген елдерде жер күнін 22 сәуірде, ал кейбір елдерде бір ай бұрын, яғни жер мен күн теңескен күні 21 наурызда атап өтеді.

Бұл шара қалай пайда болды? Жер күнін атап өтуді ұсынған АҚШ сенаторы Гэйлорд Нелсон. Оның бастауымен ең бірінші Жер Күні 1970 жылы 22 сәуірде Америкада аталып өтті.

Адамзат жер қойнауындағы табиғи көздерді жауапсыз қолдану арқылы судың, жердің және ауаның ластануына себепші болады. Мысалы, ластанудың әсерінен ауаның озон қабатында пайда болған тесік. Зерттеушілер ауа ластанған сайын озон қабаты жұқарып, тесіктер көбейе түседі деп санайды. Бұл ультракүлгін сәулелер қоршаған орта

---