Файл: ылыми жоба таырыбы Медицинадаы математика Зерттеуші Серік Кркем.pptx

Кіріспе
Медицинада қолданылатын негізгі өлшем бірліктер
Есептеудің негізгі математикалық әдістері
Пайызды анықтау және табу
Пропорциялар ұғымы
Медицинаның әртүрлі салаларындағы математикалық есептеу әдістері
Прополис негізінде дәрілік затты дайындау кезінде есептеудің математикалық әдістерін қолдану
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

КІРІСПЕ

Математика - бізді қоршаған әлемді зерттеудегі қуатты және икемді құрал. Барлық ақпарат сандар түрінде жазылады және өңделеді. Математика сандық ақпаратты өңдеумен айналысатындықтан, біз кез-келген ғылым мен математика арасында байланыс аламыз. Математикалық есептеу әдістері қай салада қолданылатыны туралы мәселе маңызды. Математикалық есептеу мен сипаттаманың қажеттілігі нақты тұжырымдамаларда пікірталас жүргізуге тырысқан кезде пайда болады және бұл өнер мен этика сияқты күрделі салаларға да қатысты. Біз математиканы медицинада қолдану салаларын қарастырамыз.
Математика (от др.-греч. μάθημα — зерттеу, ғылым) — нақты объектілердің формаларын санау, өлшеу және сипаттау операциялары негізінде тарихи қалыптасқан құрылымдар, тәртіп және қатынастар туралы ғылым.
Математика-басқа ғылымдарға (жалпы) тілдік құралдарды ұсынатын іргелі ғылым; осылайша олардың құрылымдық байланысын анықтайды және табиғаттың ең жалпы заңдарын табуға ықпал етеді.

Тақырыптың өзектілігі. Жұмыстың мақсаттары мен міндеттері

Өзектілігі: бұл тақырып қазіргі уақытта өзекті, өйткені дәл есептеулерді анықтау үшін медицина саласында математикалық есептеу әдістерін білу және қолдану өте қажет.
Мақсаты: математиканың рөлін қарастыру және медицинада математикалық есептеу әдістерін қолданудың маңыздылығын анықтау.
Міндеттері:
1. Медицинада қолданылатын негізгі өлшем бірліктерін қарастыру.
2. Медицинаның әртүрлі салаларындағы есептеудің негізгі математикалық әдістерімен танысу.
3. Есептер мысалында медицинаның белгілі бір саласында математикалық есептеу әдістерін қолдану.
4. Дәрі-дәрмекті дайындауда есептеудің математикалық әдістерін қолдану бойынша үйде тәжірибе жүргізу.

Медицинада қолданылатын негізгі өлшем бірліктері

1. Көлем бірліктері (литр, миллилитр, т.;
2. Масса бірліктері (грамм, миллиграмм және т. б.);
3. Белгілі бір дәрілік форманың бірліктері (таблетка, капсула, тамшы, ампула және т.б.).
4. Арнайы бірліктер (шартты, биологиялық және т. б.);
1. Көлем бірліктері:
1литр л = 1 куб. дециметру (дм3)
1 куб. дециметр (дм3) = 1000 куб. сантиметрам (см3)
1 л = 1 000 мл.
Көлемді өлшеудің негізгі бірлігі-миллилитр. Күнделікті өмірде әдеттегі литр доза ретінде сирек қолданылады, бірақ кейде қолданылады. Мысалы,"инфузиялық терапияның тәуліктік көлемі — 1,5 литр".

2. Масса бірліктері:
Массаны өлшеудің негізгі бірлігі-грамм және оның туындылары — миллиграмм және микрограмм. Жалпы қабылданған қысқартулар:
1 г = 1 000 мг немесе 1 000 000 мкг.
1 мг = 1 000 мкг
3. Нақты дәрілік түрдің бірліктері:
Мысалы, тамшыларды алайық.
Фармацевттер мен дәрігерлер тамшылардың стандартты дәріханалық, медициналық өлшемі 0,05 мл деп келіскен.
Осылайша, 1 мл = 20 тамшы. Егер 10 тамшы тағайындалса, бұл 0,5 мл; 40 тамшы — сәйкесінше 2 мл.

Арнайы бірліктер:

Медицина саласында көптеген арнайы өлшем бірліктері бар.
Әсер ету бірлігі (бірлік) - дәрілік заттың биологиялық белсенділігіне негізделген дозасын өлшеу бірлігі. Витаминдер, гормондар, кейбір препараттар, вакциналар, қан компоненттері және ұқсас биологиялық белсенді заттар үшін қолданылады.
Мысалы, антибиотиктерді стандартты сұйылту кезінде олардың мөлшері бір өлшеммен өлшенеді, 100 000 бірлік = 0,5 мл ерітінді.
Инсулинді өлшеу бірлігі-бірлік (әсер ету бірлігі),
1 бірлік = 1/24 мг (41,66 мкг) кристалды инсулин.
Инсулин шприцінің бөліну санын біле отырып, біз оның бөліну бағасын әрекет бірлігінде анықтай аламыз.

Шприцке препараттың қажетті дозасын алу үшін шприцтің бөліну бағасын білу керек, яғни.цилиндрдің ең жақын екі бөлігінің арасында қанша ерітінді болуы мүмкін. Шприц шкаласындағы осы немесе басқа сызық препараттың қанша миллилитріне сәйкес келетінін білу керек. Шприцтің бөліну бағасын анықтау мүмкіндігі пациент үшін өмірлік маңызды препараттың қажетті тамшыларынан айырылмау үшін және егер препарат ауыр және ықтимал қауіпті болса, көп енгізбеу үшін өте маңызды.
Формуланы қолдана отырып, шприцтің бөліну бағасын оңай анықтай аламыз:

Шприцтегі бөлімдер мен сандар оның миллилитр мен миллилитр фракцияларындағы сыйымдылығын көрсетеді. Бөлу бағасын анықтау үшін шприц цилиндрінде ине конусына жақын санды (миллилитр саны) тауып, цилиндрдегі бөлімдер санына бөлу керек (осы сан мен ине конусы арасында). Бұл шприцті бөлу бағасы болады. Мысалы, суретте 2 саны мен ине конусының арасында төрт бөлім бар. 2:4=0,5. Бөлу бағасы - 0,5 мл.

Бүгінгі таңда медицинада көптеген математикалық есептеу әдістері бар, мысалы, математикалық модельдерді құру немесе Математикалық талдау, бірақ біз ең кең таралған және негізгі әдістерді қарастырамыз:
Пайызды анықтау және табу.
Санның жүзден бір бөлігі осы санның бір пайызы деп аталады, санның өзі жүз пайызға сәйкес келеді.
Медицина саласында жиі қолданылатын пайыздармен негізгі әрекеттер:
Санның пайызын табу.
Берілген санның көрсетілген пайызын табу үшін берілген санды көрсетілген пайыздық мөлшерге көбейту керек, содан кейін алынған өнімді 100 - ге бөлу керек.

Пропорциялар ұғымы

Пропорция (лат. proportio – "қатынас") - екі немесе одан да көп шамалар арасындағы қатынас. Пропорцияның негізгі қасиеті: пропорцияның экстремалды мүшелерінің көбейтіндісі оның орташа мүшелерінің көбейтіндісіне тең.
Пропорция ережесін қолдана отырып, пайыздық әрекеттер.
Санның пайызын табу. Мысал: 270 санының 30% табыңыз.

Шешуі:

270-бұл барлық сан, яғни 100%. 30% қанша болады?

Біз пропорцияны құрамыз:

100%——270 30% —— х

х = 30 · 270 : 100 = 81

Пайыздар мен пропорциялармен әрекет ету міндеті

Шарты: Препараттың бір таблеткасының салмағы 20 мг және құрамында 5% белсенді зат бар. Дәрігер 6 айға дейінгі балаға күніне әр килограмм салмаққа 1,4 мг белсенді зат тағайындайды. Бұл дәрі-дәрмектің төрт айлық және салмағы 5 кг болатын балаға күніне қанша таблетка беру керек?
Шешуі: Тапсырмадағы көптеген ақпарат жай ғана қорқады және сандармен қисынсыз манипуляциялар басталады.
Біз егжей-тегжейлі талдаймыз. Баланың 6 айдан аз болуы біз үшін қосымша ақпарат болып табылады және біз оны ешқандай жолмен пайдаланбаймыз.
Біз үшін мыналар маңызды: баланың салмағы 5 кг және белсенді зат әр килограмм салмаққа 1,4 мг қажет, яғни балаға күніне 1,4*5=7 мг белсенді зат алу керек.

Практикалық бөлім. Прополис негізінде дәрілік затты дайындау кезінде есептеудің математикалық әдістерін қолдану

Прополистің спиртті сығындысын дайындау.
Қазіргі уақытта көптеген прополис дәрі-дәрмектері бар, бірақ олар әрдайым дәріханаларда бола бермейді және салыстырмалы түрде қымбат. Сондықтан көптеген пациенттер үйде дәрілік формаларды дайындауға бейім. Алкоголь сығындысы-прополистің фармакологиялық белсенді компоненттерімен қаныққан түрі.
Дәрілік мақсаттар үшін прополис спирті сығындысы сыртқы агент ретінде, ауызша және ингаляция үшін қолданылады. Қолдану сипаты мен әдісіне байланысты әртүрлі концентрациядағы сығындылар дайындалады— 5%, 10%, 20%, 40%, 80%. Сығынды дайындау кезінде прополис бөліктері мен алкоголь бөліктерінің салмаққа қатынасы принципі жиі қолданылады.

ҚОРЫТЫНДЫ

Бұл жұмыста біз математиканың медицина сияқты күрделі саладағы рөлін сипаттауға тырыстық.
Мен медицинада қолданылатын негізгі өлшем бірліктерін қарастырдым. Ол есептеудің негізгі математикалық әдістеріне, оларды қолданудың маңыздылығына тоқталдым.
Жүргізілген жұмыс нәтижесінде келесі қорытындылар жасалды:
Медицинада дәл есептеулер, арақатынастар, пропорциялар, деректерді егжей-тегжейлі талдау және нәтижесінде дұрыс Статистика болмаса, биомедициналық процестерді сенімді және қатесіз зерттеу және сипаттау мүмкін емес
Мен жүргізген практикалық тәжірибе математикалық есептеулерге сүйене отырып, кейіннен дәрілік мақсаттарда қолдану үшін дәл концентрациясы бар қажетті дәрі-дәрмектерді дайындауға болатындығын дәлелдейді.
Математиканың медицинадағы рөлі өте маңызды және медицинада математикалық есептеу әдістерін қолдану өте қажет, өйткені бұл ғылымсыз оны одан әрі дамыту мүмкін емес.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Википедия (свободная энциклопедия).
2. Методическое пособие «Применение математических методов в профессиональной деятельности медицинского работника» Полякова Е.В. Брянцева И.В.
3. Руденко В.Г., Янукян Э.Г. Пособие по математике.