ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 15.08.2021
Просмотров: 222
Скачиваний: 1
?
Популяцияның сандылық және тығыздық динамикасы қандай фактормен анықталады:
- биоорталық биіктігімен
- дарақтардың бөліну түрлерімен
- ішкі абиотикалық және биотикалық факторлармен
- популяцияның құрылымымен
- популяцияның таралу көлемімен
?
Қолайсыз эколгиялық фактордың ұзақ әсер етуінен түзілетін бейімделу, аталады:
- топтық бейімделу
- жалпы бейімделу
- жеке бейімделу
- жанұялық бейімделу
- аралас бейімделу
?
Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:
- демографиялық фатализм
- демографиялық биологизм
- демографиялық утопизм
- демографиялық аларизм
- барлығы дұрыс
?
Тропикалық адаптивтік типтерге қандай морфологиялық белгілер тән?
сүйек кемігінің мөлшерінің жоғары болуы
Аяқтарының ұзаруымен салыстырғанда дене салмағының азаюы
Денесінің тығыз болуы
Қандағы эритроциттердің төмен болуы
кеуде клеткасының цилиндр тәрізді болуы
?
Ұрпақтар бойы белгілі территорияда ұзақ өмір сүретін және бір-бірімен еркін будандасатын бір түрдің даралар жиынтығы қалай аталады:
- қауымдастық
- популяция
- түр
- дара
- биоценоз
?
Тірі ағзалар мен оны қоршаған абиотикалық ортаның бір-бірімен функционалды байланысқан тұрақты, өзін-өзі реттейтін, кеңістіктік шектелінген табиғи жүйе:
-биоценоз
-ароморфоз
-биологиялық регресс
-биогеоценоз
-қауымдастық
?
Қоршаған ортадағы тірі және өлі табиғат арасындағы қатынасты сипаттайтын жағдай ретінде биотикалық фактор дегеніміз не?
A. - өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын ағзаға әсер ететін топырақтың және тау-кенінің химиялық, физикалық және механикалық қасиеттерінің жиынтығы
B. - бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы
C. - жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес ортаның факторларының жиынтығы
D. - адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар
E. - уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар
?
Біртекті жасушалардан тіндер құралған деңгей, аталады:
- молекулалық
- жасушалық
- тіндік
- мүшелік
- ағзалық
?
Атмосфера ластануының қайсысы табиғи болып есептелінеді:
A. - табиғи жағдайларда кездесетін заттармен ластануы
B. - синтезделген заттармен ластану
C. - орташа көпжылдық деңгейден аспайтын ластану
D. - табиғи процестермен туатын ластану
E. - ұқсас климато – географиялық аймақтардағы орта деңгейден аспайтын ластану
?
Организмнің структуралық ерекшеліктеріне негізделеген орта факторларына бейімделу қалай аталады.
- физиологиялық
- пассивті
- морфологиялық
- белсенді
- функционалдық
?
Жоғарғы тауларда оттегінің жетіспеуіне бейімделмеген адамдарда қандай ауру пайда болады:
- кессон ауруы
- тау ауруы
- қан ауруы
- тірек қимыл аппаратының бұзылуы
- газды эмболия
?
Топырақтың өзіндік тазалану процесі дегеніміз:
-бір сағатта топырақта өлетін микроорганизмдердің жалпы саныо
-топыраққа биологиялық ластағыштардың енуі қабілеттілігі
-топырақтың өз қабаттарынан ауа өткізу қабілеттілігі
-топырақтың органикалық заттарды органикалық емес заттарға дейін ыдырату қасиеті
-топырақта органикалық заттардың ыдырау өнімдерінің бар болуы
?
Популяцияның сандылық және тығыздық динамикасы қандай фактормен анықталады:
- туу және өлім қатынасымен
- биоорталық биіктігімен
- дарақтардың бөліну түрімен
- популяцияның құрылымымен
- барлығы дұрыс
?
Көрсетілгендердің қайсысы өнім пирамидасының ережесі болып табылады:
- өсімдіктің жиынтық салмағы барлық өсімдік қоректілердің массасынан асады, ал оның барлық бимассасы жыртқыштардың биомассасынан жоғары
- әрбір келесі трофикалық деңгейде уақыт бірлігінде түзілген биомасса саны соңғыға қарағанда алдынғысында көп
- продуценттерден консументтерге өтетін звенодағы дарақтар саны үнемі азаяды
- популяцияның немесе оның экотипінің өмір сүруінің басты жағдайы оның орта факторына шыдамдылығында
- тұрақты қауымдастықты барлық өнім трофикалық торға шығындалады
?
Атмосфераның улы заттармен ластануы жаҺандық экологиялық қолайсыз жағдайлардың дамуына себеп болды. Ластану дегеніміз не?
- обьектіден жіберілетін немесе қоршаған орта объектілеріне зиянды заттар келіп түсетін объектілер
- ол жерде, ол уақытта, ол мөлшерде болуға тиіссіз, табиғатқа тән емес, оны тепе – теңдік жағдайынан шығарып, бақыланатын нормадан ауытқитын барлық заттар
- ол жерде емес және белгілі мөлшердегі барлық заттар
- адам көзқарасы бойынша ол жерде бақыланбаған территориядағы керек емес заттардың белгілі мөлшерде таралуы
- табиғи апаттық процестер нәтижесінде пайда болған ластану
?
Бізді қоршаған органикалық әлем-әрбір тірі зат ортасының құрамдық бөлшегі.
Тірі ағзаларды қоршаған және онымен тығыз қатынаста болатын табиғи ортаның бір бөлігі қалай аталады?
- экожүйе
- биосфера
- биоценоз
- биотоп
- тіршілік ортасы
?
Биологиялық жүйе биологиялық белсенді ірі молекулалардың қызмет етуі түрінде көрінетін ең төменгі деңгей, аталады:
- молекулалық
- клеткалық
- тіндік
- мүшелік
- ағзалық
?
Қолайсыз эколгиялық фактордың ұзақ әсер етуінен түзілетін бейімделу, аталады:
- топтық бейімделу
- жалпы бейімделу
- жеке бейімделу
- жанұялық бейімделу
-барлығы дұрыс
?
Бейімделу түрі бұл:
- бір организмдер іс-әрекетінің екіншілерінің іс-әрекетіне әсерінің жиынтығы
- тіршілік ету ортасының басым факторына биологиялық бейімделуді қамтамасыз ететін генетикалық бекітілген морфо-функционалдық ерекшеліктердің жиынтығы
- Өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы
- Морфологиялық ерекшеліктері тұқым қуалау ұқсастыққа ие даралар жиынтығы
- өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз етпейтін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы
?
Сыртқы әсерлерге функциональды жауаптың арнайы түрлеріне негізделген орта факторларына бейімделу қалай аталады:
-пассивті
-активті
-морфологиялық
-физиологиялық
-функционалдық
?
Арктикалық түрлер белгілерінің түзілуіне неғүрлым көп әсер етті
- ыстық климат
- рационда көмірсулардың басым болуы
- жануарлар белогының жетіспеушілігі
- салқын климат
- жоғары ылғалдылық
?
Фотосинтездің берілген жылдамдығында белгілң уақыт бірлігінде өсімдіктермен түзілген органикалық заттардың жалпы массасы, аталады:
-таза біріншілік өнім
-екіншілік өнім
-жаппай біріншілік өнім
-үшіншілік өнім
-төртіншілік өнім
?
Әр аймақтың геоклиматтық жағдайларына бейімделу нәтижесінде пайда болған типтер:
-адаптивті
-жеке
-топтық
-нәсілдік
-ұлттық
?
Топырақтың механикалық құрамының негізінде не жатыр?
-қуыстылығы
-ылғалдылығы
-су өткізгіштігі
-капиллярлығы
-құрылымы
?
Ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда болатын энергияны алатын (бактериялар және саңырауқұлақтар) гетеротрофты ағзалар:
- редуценттермен
- продуценттермен
- автотрофтармен
- консументтермен
- стенобионттармен
?
Бір елдің аймағынан екінші елдің аймағына өтетін ластанулар аталынады:
-трансгендік
-мутагендік
-шекаралық
- трансшекаралық
-континентальдық
?
Жеке және топтың қоғамдағы басым құндылықтарға бейімделуі аталынады:
әлеуметтік адаптация
биоәлеуметтік адаптация
топтық адаптация
жеке адаптация
этникалық адаптация
?
Тікелей және жанама мақсатта қазір, бұрын және болашақта қолданылатын барлық табиғи объектілер және құбылыстар жиынтығы қалай аталады?
-табиғи ресурстар
-әлеуметтік ресурстар
-шикізаттықсырьевыми ресурстар
-азық-түлік ресурстары
-биологиялық ресурстар
?
Экологиялық толеранттылық немен көрсетіледі:
A. ағзаның қалыпты өмір сүруінің сақталу ортасының өзгеру диапазонымен
ағзаның өмір сүруі үшін оптималды әсер ететін фактордың деңгейімен
B. ағзаның өмір сүруі үшін минималды әсер ететін фактордың деңгейімен
C. ағзаның өмір сүруі үшін максималды әсер ететін фактордың деңгейімен
D. ағзаның қалыпты өмір сүруінің мүмкін емес ортасының өзгеру диапазонымен
E. екі түр де пайда табады
?
Биік таулы аймақтарда оттегінің жетіспеушілігіне бейімделмегендерде адамдарда дамуы мүмкін ауру:
-кессондық ауру
-таулық ауру
-қимыл-тірек бұзылыстары
-газдық эмболия
-қан аурулары
?
Ю.Либихтің минимум заңын анықтаңыз:
A. - ағза үшін тұрақты жағдайдан едәуір көп ауытқитын фактордың маңызы жоғары; сол мезетте оған даралардың өмір сүре алу қабілеттілігі тәуелді; минимумдағы затпен өсу басқарады
B. - әрбір экологиялық фактор тірі ағзаға белгілі оң әсер ету шегі болады
C. - орта бірлігі мен онда өмір сүретін тірі ағзалардың жиынтығында болатын энергия ағымы базасында үнемі зат және ақпарат алмасу нәтижесінде дамитын тіршілік
D. - экологиялық қажеттілігі ұқсас болған жағдайда екі түр бір мекенде өмір сүре алмайды
E.- тірі тек қана тіріден пайда болады, тірі және өлі зат арасында үнемі өзара қатынас болса да өтпейтін шектеу болады
?
Табиғатқа белсенді түрде әсер ететін және табиғи экожүйені өзгертетін басым экологиялық фактор:
-жануарлар
-өсімдіктер
-адам
-табиғи құбылыстар
-микроорганизмдер
?
Тропикалық түрлер белгілерінің түзілуіне неғұрлым көп әсер етті.
-салқын климат
-ауада оттегінің аз мөлшері
-рационда көмірсулардың басым болуы
-рационда жануар белоктарының басым болуы
-қандай холестериннің мөлшерінің көп болуы
?
Орта жағдайына бейімделу сипатына ие негізгі нәсілдік – диагностикалық белгілер:
-қатрынас тілі
-шыдамдылық
-терінің түсі
-физикалық реакциялар
-тамақтану түрі
?
Әрбір аймақтың әртүрлі геоклиматтық жағдайына бейімделу барысында қалыптасты:
-бейімделу түрлері
-жеке түрлер
-топтық түрлер
-нәсілдік түрлер
-ұлттық түрлер
?
Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:
- демографиялық фатализм
- демографиялық биологизм
- демографиялық утопизм
- демографиялық аларизм
- демографиялық детерминизм
?
Жер бетіндегі тірі организмдердің дамуының жоғары сатысы:
-жануарлар
-өсімдіктер
-адам
-қарапайымдар
-құстар
?
Бейімделу қандай негізгі факторлардың әсерінен дамиды
-биологиялық
-физикалық
-механикалық
-химиялық
-псимхикалық
?
Қоғамда күшіндегі норма мен құндылықтарға сай өмір сүруге жеке және топтық біріктіру:
-әлеуметтік бейімделу
-биологиялық бейімделу
-топтың бейімделуі
-биологиялық әлеуметтің бейімделуі
-жеке бейімделу
?
Биологиялық әлеуметтік түр ретінде адам өмірінің басқа түрлерімен ұқсастығы
-ұрпақ қалдыру мүмкіндігі
-еңбек құралдарын өндіру
-творчествалық белсенділігінің болуы
-сөйлеу қабілетінің болуы
-сана сезімнің болуы
?
Келешекте, бұрын және қазіргі кезде тікелей және жанама тұтынуы үшін пайдаланылатын барлық табиғи нысандар мен құбылыстардың жиынтығы, аталады:
- табиғи ресурстар
- әлеуметтік ресурстар
- шикізат ресурстары
- азық - түліктік ресурстар
- биологиялық ресурстар
?
Тропикалық адаптивтік типтерге қандай морфологиялық белгілер тән?
-сүйек кемігінің мөлшерінің жоғары болуы
-Аяқтарының ұзаруымен салыстырғанда дене салмағының азаюы
-Денесінің тығыз болуы
-Қандағы эритроциттердің төмен болуы
-кеуде клеткасының цилиндр тәрізді болуы
?
Тропикалық адаптивтік типтерге тән белгілер қандай доминантты экологиялық факторлардың әсерінен түзілген:
-төмен температура
-рационда жануарлар ақуыздары жоғары
-көмірсулардың жетіспеушілігі
-әртүрлі эпидемиялық ауруларға жоғары сырқаттанушылық
-төмен ылғалдылық
?
Биік тау тұрғындарының бейімделу типін анықтайтын ортаның негізгі факторлары:
-оттегі мөлшерінің жоғары болуы
-гипоксия және төмен температура
-жоғары температура және ылғалдылық
-ақуыздық тағам
-гиподинамия
?
Жануарлармен салыстырғанда адамның ерекше қасиеті:
-ұрпақ қалдыру қабілеті
-ойлау қабылеті
-қимылдау қабілеті
-тамақтану қабілеті
-басқа түрлермен конкуренцияға түсу қабілеті
?
Биологиялық ұйымдастыру деңгейі ағзалықтан басталатын биотикалық жүйедегі компоненттердің өзара қатынасын зерттейтін ғылым:
-қолданбалы экология
-жалпы экология
-әлеуметтік экология
-адам экологиясы
-геоэкология
?
Жалпы экология қандай қарым – қатынасты оқытады?
-тірі ағзалар арасындағы
-қоршаған орта және адам арасындағы
-қоршаған орта факторлары арасындағы
-тірі ағзалар және олардың тіршілік ортасы арасындағы
-адам және тірі ағазалар арасындағы
?
Атмосфералық ауаның фонды ластануын қалай түсінесіз?
- берілген территориядағы салынып жатқан өндірістік ұйымның іске асуына дейінгі ластану деңгейі
- белгілі уақыт бөлігіндегі берілген территориядағы нақты ластану деңгейі
- жаңа өндірістік объектіні салуға жоспарлаған белгілі ауданның жинақталған көздерімен ластануы
- өндірістік ұйымның эксплуатация жылдарында жинақталған мөлщерінен асатын ластану деңгейі
-жылдар динамикасында бақылағанда атмосфералық ауаның ластануының орташа жылдық ластану деңгейі
?
Паразитизм немен сипатталады?
-ағзалардың бірі қожайынды тағам және тіршілік ортасы ретінде пайдаланады
-бір-біріне қолайсыз әсер ететін түрлердің өзара әсер етуі
-бір түр екінші түрдің үйінде тіршілік етеді
-өзара әсер ететін түрлер бірдей пайда табады
-бір-біріне қолайсыз әсер ететін түрлердің өзара қатынасы
?
Табиғи ресурстар – бұл:
- өндірісте қолданылатын шынайы табиғи ресурстар
- техника мен ғылымның даму барысында келешекте табиғи ресурстарды қолдану
- физикалық
- әлеуметтік
- интеллектуалдық
?
Популяцияның репродуктивті әсері қандай факторға байланысты:
- репродуктивті потенциалға
- әртүрлі жастардың сандық қатынасына
- әртүрлі жыныстардың сандық қатынасына
- популяцияның туу және өлім қатынасына
- биотикалық потенциалға
?
Тропосфера – бұл:
- атмосфераның жоғарғы қабаты
- атмосфераның төменгі қабаты
- атмосфераның ортаңғы қабаты
- гидросфера мен атмосфераның арасындағы ортаңғы қабаты
- озонды қабат
?
Атмосфералық ауаның фонды ластануын қалай түсінесіз?
- берілген территориядағы салынып жатқан өндірістік ұйымның іске асуына дейінгі ластану деңгейі
- белгілі уақыт бөлігіндегі берілген территориядағы нақты ластану деңгейі
- жаңа өндірістік объектіні салуға жоспарлаған белгілі ауданның жинақталған көздерімен ластануы
- өндірістік ұйымның эксплуатация жылдарында жинақталған мөлщерінен асатын ластану деңгейі
-жылдар динамикасында бақылағанда атмосфералық ауаның ластануының орташа жылдық ластану деңгейі
?
Биосфераның қандай сфера асты түрлері бар:
- аэробиосфера
- ноосфера
- фотосфера
- афотосфера
- аквабиосфера
?
Атмосфераға шығарылатын қатты зиянды заттарға жатады:
A. - азот тотығы
B. - қышқылдар
C. - сілтілер
D. - бейорганикалық шаң