ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 15.08.2021
Просмотров: 224
Скачиваний: 1
- физикалық
- әлеуметтік
- интеллектуалдық
?
Ғылым ретінде адамның экологиялық мазмұны неден тұрады:
- қоршаған орта мен адамның өзара қарым – қатынасын анықтау
- табиғи экожүйеге заңды антропогендік әсер етуінен
- табиғат пен қоғамның үйлесімді қатынасынан
- экожүйенің функционалдық заңдылығын оқудан
- қоғамдың ұйымдардың заңдылығын оқудан
?
Салыстырмалы түрде қысқа уақыт арасында жүретін бейімделу, аталады:
- топтық бейімделу
- жалпы бейімделу
- жеке бейімделу
- жанұялық бейімделу
?
Алыс радиобайланысты атмосфераның қандай қабаты қамтамасыз етеді:
- тропосфера
- стратосфера
- мезосфера
- ионосфера
- экзосфера
?
Стратосфера – бұл:
- тропосфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат
- гидросфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат
- литосфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат
- литосферадан төмен орналасқан атмосфералық қабат
- гидросфералық қабат
?
Бізді қоршаған органикалық әлем-әрбір тірі зат ортасының құрамдық бөлшегі.
Тірі ағзаларды қоршаған және онымен тығыз қатынаста болатын табиғи ортаның бір бөлігі қалай аталады?
- экожүйе
- биосфера
- биоценоз
- биотоп
- тіршілік ортасы
?
Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:
- демографиялық фатализм
- демографиялық биологизм
- демографиялық утопизм
- демографиялық аларизм
- барлығы дұрыс
?
Ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда болатын энергияны алатын (бактериялар және саңырауқұлақтар) гетеротрофты ағзалар:
редуценттермен
продуценттермен
автотрофтармен
консументтермен
стенобионттармен
?
Биосфераның қандай сфера асты түрлері бар:
- аэробиосфера
- ноосфера
- фотосфера
- афотосфера
- аквабиосфера
?
Атмосфераның улы заттармен ластануы жаҺандық экологиялық қолайсыз жағдайлардың дамуына себеп болды. Ластану дегеніміз не?
- обьектіден жіберілетін немесе қоршаған орта объектілеріне зиянды заттар келіп түсетін объектілер
- ол жерде, ол уақытта, ол мөлшерде болуға тиіссіз, табиғатқа тән емес, оны тепе – теңдік жағдайынан шығарып, бақыланатын нормадан ауытқитын барлық заттар
- ол жерде емес және белгілі мөлшердегі барлық заттар
- адам көзқарасы бойынша ол жерде бақыланбаған территориядағы керек емес заттардың белгілі мөлшерде таралуы
- табиғи апаттық процестер нәтижесінде пайда болған ластану
?
Қоршаған ортаның антропогендік ластануы дегеніміз не?
-табиғи процестермен шақырылатын ластанулар
-адамның қызметінің нәтижесінде заттардың шығарысымен байланысты ластанулар
-табиғи жағдайларда кездесетін заттармен ластануы
-синтезделген заттармен ластану
-орташа көпжылдық деңгейден аспайтын ластану
?
Биосфералық концепцияға сай, атмосфераның химиялық құрамын түзетін негізгі фактор аталады:
- «тірі заттар» планетасы
- күн радиациясы
- космостық сәулелену
- геохимиялық процестер
- радиациялық сәулелену
?
Атмосфераның төменгі бөлігін, литосфераның жоғарғы бөлігін және гидросфераны
қамтитын белсенді өмір сүру аймағы
Биосфера
стратосфера
тропосфера
ионосфера
мезасфера
?
Бейімделу түрі бұл:
- бір организмдер іс-әрекетінің екіншілерінің іс-әрекетіне әсерінің жиынтығы
- тіршілік ету ортасының басым факторына биологиялық бейімделуді қамтамасыз ететін генетикалық бекітілген морфо-функционалдық ерекшеліктердің жиынтығы
-Өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы
- Морфологиялық ерекшеліктері тұқым қуалау ұқсастыққа ие даралар жиынтығы өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз етпейтін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы
- барлығы дұрыс
?
Ұрпақтар бойы белгілі территорияда ұзақ өмір сүретін және бір-бірімен еркін будандасатын бір түрдің даралар жиынтығы қалай аталады:
- қауымдастық
- популяция
- түр
- дара
- биоценоз
?
Бір елдің аймағынан екінші елдің аймағына өтетін ластанулар аталынады:
-трансгендік
-мутагендік
-шекаралық
-трансшекаралық
-континентальдық
?
Бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне әсер етуінің жиынтығы қалай аталады:
- абиотикалық
- биотикалық
- антропогендік
- физикалық
- эдафиялық
?
Табиғи жүйелер мен қойнаулардан табиғи ресурстарды алудың қауіпсіз нормалары арасындағы сәйкессіздік деген не?
жер ресурстарының азаюы
су ресурстарының сарқылуы
табиғи ресурстар мөлшерінің көбеюә
табиғи пайдалы қазбалардың сарқылуы
табиғи ресурстардың сарқылуы
?
Стратопаузаның үстінде атмосфераның қай қабаты орналасқан
-тропосфера
-стратосфера
-мезосфера
-ионосфера
-экзосфера
?
Атмосфераның төменгі қабаты – бұл:
- ноосфера
- тропосфера
- гидросфера
- литосфера
- биосфера
?
Популяцияның сандылық және тығыздық динамикасы қандай фактормен анықталады:
- туу және өлім қатынасымен
- биоорталық биіктігімен
- дарақтардың бөліну түрімен
- популяцияның құрылымымен
- барлығы дұрыс
?
Бізді қоршаған органикалық әлем-әрбір тірі зат ортасының құрамдық бөлшегі.
Тірі ағзаларды қоршаған және онымен тығыз қатынаста болатын табиғи ортаның бір бөлігі қалай аталады?
- экожүйе
- биосфера
- биоценоз
- биотоп
- тіршілік ортасы
?
Көмірсутек айналымы – басты компонент:
- майлардың
- дәрумендердің
- нуклеин қышқылдарының
- минералды заттардың
- нитраттардың
?
Ауаның ылғалдылығы өмірдің субстраты болып табылатын, қай сфера асты қабатта аэробионттар тіршілік етеді:
- аэробиосфера
- гидросфера
- геобиосфера
- аквабиосфера
- маринобиосфера
?
Геобионтар тіршілік ететін жер қабатының жоғарғы бөлігі, аталады:
- аэробиосфера
- гидробиосфера
- геобиосфера
- ноосфера
- литосфера
?
Біртекті жасушалардан тіндер құралған деңгей, аталады:
- молекулалық
- жасушалық
- тіндік
- мүшелік
- ағзалық
?
Биологиялық жүйе биологиялық белсенді ірі молекулалардың қызмет етуі түрінде көрінетін ең төменгі деңгей, аталады:
- молекулалық
- клеткалық
- тіндік
- мүшелік
- ағзалық
?
Түрлік құрамы бойынша әртүрлі ағзаларды біріктіретін тірі материяның ұйымдасуының жоғарғы деңгейі, аталады:
- молекулалық
- тіндік
- ағзалық
- биоценоздық
- биосфералық
?
Біздің планетада тіршіліктің барлық түрін қамтитын, жоғары дәрежедегі табиғи жүйе түзілген деңгей, аталады:
- мүшелер
- тіндер
- ағзалар
- популяциялық-түрдік
- биосфералық
?
Автотрофтар – бұл:
A. - өзінің өмір сүруі үшін қажетті химиялық элементтерді қоршаған өлі материядан алатын
және басқа тірі ағзаларды пайдаланбайтын ағзалар
B.- өзіне тағам ретінде басқа ағзалармен түзілген органикалық заттарды пайдаланатын
ағзалар
C.-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты ағзалар (жасыл
өсімдіктер)
D.- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің дарақтары
E.- микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының жиынтығы
?
Атмосфераның улы заттармен ластануы жаҺандық экологиялық қолайсыз жағдайлардың дамуына себеп болды. Ластану – бұл:
A. - қоршаған орта объектілеріне зиянды заттарды тастайтын объектілер
B. - ол жерде, ол уақытта, ол мөлшерде болуға тиіссіз, табиғатқа тән емес, оны тепе – теңдік
жағдайынан шығаратын және бақыланатын нормадан ауытқитын барлық заттар
C.- ол жерде емес , бірақ белгілі мөлшердегі барлық заттар
D.- ол территорияда бұрын бақыланбаған, адам көзқарасы бойынша жағымсыз заттардың белгілі мөлшерде таралуы
E.- табиғи апаттық процесстер нәтижесінде пайда болатын ластану
?
Түрлік құрамы бойынша әртүрлі ағзаларды біріктіретін тірі материяның ұйымдасуының жоғарғы деңгейі, аталады:
- молекулалық
- тіндік
- ағзалық
- биоценоздық
- биосфералық
?
Атмосфера ластануының қайсысы табиғи болып есептелінеді?
-табиғи жағдайларда кездесетін заттармен ластануы
-синтезделген заттармен ластану
-орташа көпжылдық деңгейден аспайтын ластану
-табиғи процестермен туатын ластану
-ұқсас климато – географиялық аймақтардағы орта деңгейден аспайтын ластану
?
Биосфераның ауыспайтын заңына жатады:
A. - жер беткейіндегі және биосферадағы химиялық элементтердің миграциясы тікелей тірі заттардың қатысуымен жүреді
B. - тірі ағзалар әртүрлі сапалы болғанымен олар бір-бірімен физико-химиялық ұқсастығы соншалықты біреуіне зиянды болған нәрсе екіншісіне де зиянды болады
C.- биосфера – бұл барлық туындаған жағдайда өмір сүру ортасының тұрақтылығын қамтамасыз ететін жалғыз жүйе
D.- тірі тек тіріден пайда болады, үнемі өзара әрекетте болғанмен тірі және өлі зат арасында өтпейтін шекара бар
E.- тіршілік үнемі зат және ақпарат алмасудың нәтижесінде дамиды
?
Ұрпақтар бойы белгілі территорияда ұзақ өмір сүретін және бір-бірімен еркін будандасатын бір түрдің даралар жиынтығы аталады:
-қауымдастық
- популяция
-түр
-дара
-биоценоз
?
Автотрофтар – бұл:
- өзінің өмір сүруі үшін қажетті химиялық элементтерді қоршаған өлі материядан алатын
және басқа тірі ағзаларды пайдаланбайтын ағзалар
- өзіне тағам ретінде басқа ағзалармен түзілген органикалық заттарды пайдаланатын
ағзалар
-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты ағзалар (жасыл
өсімдіктер)
- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің дарақтары
- микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының жиынтығы
?
Тағамдық байланыстар негізінде және энергия алмасу тәсіліне байланысты біртұтас бүтінді құрайтын тірі ағзалар мен тіршілік ортасының қауымдастығы:
-литосфера
- экосистема
-гидросфера
-атмосфера
-стратосфера
?
Абиотикалық және биотикалық жағдайлардың жиынтығы
- ағзаның тіршілік ету ортасы
- тағам ресурстарын қорғау
- алмаспайтын ресурстар
- экологиялы маңыздылық
- экологиялық факторлар
?
Популяцияның қоршаған ортамен ара – қатынасын, оның құрылымын және сандылық динамикасын экологияның қай бөлімі қарастырады:
- демэкология
- синэкология
- аутэкология
- медициналық экология
- санитарлық экология
?
Қоршаған ортаның антропогенді ластануының түсінігі неде?
-табиғи процестермен туатын ластанулар
-жылу энергетика мекемелерінде және өндірістік кәсіпорындарда болатын апаттардың есебінен туатын ластанулар
- адамның іс - әрекетінен туатын ластанулар
-1 – ші кезекте адамның денсаулығына әсер ететін ластанулар
- 1 – ші кезекте адамның бақылауына алынатын ластанулар
?
Біртекті жасушалардан тіндер құралған деңгей, аталады:
- молекулалық
- жасушалық
- тіндік
- мүшелік
- ағзалық
?
Пайда болуы, өмір сүруі және мекен орны бірдей белгілі ұқсас ағзалардың жиынтығы өмір сүретін деңгей, аталады:
- мүшелік
- тіндік
- ағзалық
- популяциялық-түрдік
- биосфералық
?
Күн сәулесінің энергия көзі ретінде қолданатын ағзалар аталады:
- гетеротрофтар
- фотоавтотрофтар
- хемоавтотрофтар
- биотрофтар
- сапротрофтар
?
Табиғи ресурстарды пайдаланатын өндірістер үшін белгілі бір мерзімге белгіленген табиғи ресурстардың ластаушы заттардың шектелген көлемінің атауы.
-Келісім
-Лицензия
-Норматив
- Лимит
-сирек
?
Табиғи пайдалануға не жатады.
- Табиғи ресурстарды қорғау, жаңарту және ендіру
-табиғи ресурстарды шексіз пайдалану
-тіршілік ету ортасының қасиеттері мен сапасын сақтау
-табиғи ресурстардың таусылмайтындығын қамтамасыз ету
-табиғи ресурстарды пайдалануға ақыны бекіту
?
Бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы қалай аталады?
- физикалық факторлар
- химиялық факторлар
- абиотикалықфакторлар
- биотикалық факторлар
- антропогенді факторлар
?
Абиотикалық факторлар – бұл:
- өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын
ағзаға әсер ететін топырақтың және тау – кенінің химиялық, физикалық
және механикалық қасиеттерінің жиынтығы
- бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі
өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы
- жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес
ортаның факторларының жиынтығы
- адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар
- уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар
?
Биологиялық ұйымдастыру деңгейі ағзалықтан басталатын биотикалық жүйедегі компоненттердің өзара қатынасын зерттейтін ғылым:
- қолданбалы экология
- жалпы экология
- әлеуметтік экология
- адам экологиясы
- геоэкология
?
Экологияның басты зерттеу нысанасы:
- биотикалық қауымдастық
- популяция
- экожүйе
- ағзалардың жеке түрлері
- биосфера деңгейлері
?
Организмнің структуралық ерекшеліктеріне негізделеген орта факторларына бейімделу қалай аталады.
физиологиялық
пассивті
морфологиялық
белсенді
функционалдық
?
Сыртқы әсерлерге функциональды жауаптың арнайы түрлеріне негізделген орта факторларына бейімделу қалай аталады:
-пассивті
-активті
-морфологиялық
-физиологиялық
-функционалдық
?
Биосфераның қандай сфера асты түрлері бар:
- геобиосфера
- ноосфера
- дисфотосфера
- афтосфера
- парабиосфера
?
Арктикалық адаптивтік бейімделушілік типке қандай морфологиялық белгілер тән:
-сүйектердегі минеральды заттардың төмен болуы
-бойларының ұзын болуы
-зат алмасу көрсеткіштері жоғары және майлардың тотығу қабілеттілігі мен қан сары суының құрамында холестерин концентрациясының мөлшері жоғары болуы
-тері беткейлерінде тер бездерінің көп болғандығынан тері бөлуі қарқындырақ
-Зат алмасу көрсеткіштері және қан құрамындағы холестерин мөлшері төмен
?
Белгілі территорияда өмір сүретін және бір бірімен белгілі бір тілде сөйлей алатын адамдар жиынтығы:
-ұлт
-нәсіл
-қауымдастық
-популяция
-қауым
?
Биологиялық жүйе биологиялық белсенді ірі молекулалардың қызмет етуі түрінде көрінетін ең төменгі деңгей, аталады:
- молекулалық
- клеткалық
- тіндік
- мүшелік
- ағзалық
?
Популяцияның репродуктивті мүмкіншілігі қандай факторларға байланысты:
- репродуктивті потенциалға
- өсу құрамының әртүрлі түрлер санының қатынасына
- әртүрлі жынысты түрлер аснының қатынасына
-популяцияның өлім және туу қатынасына
- биотикалық потенциалға
?
Тропопауза-атмосфераның қабаты немен ерекшелінеді.
-биіктеген сайын температура жоғарлайды
-биіктеген сайын температура төмендейді
-тік температуралық градиенттің болмауы
-озон қабатының болуымен
-жоғарғы ылғалдылықпен
?
Тропикалық типтердің белгілерінің түзілуіне неғұрлым әсер етуші басым фактор:
салқын климат
ауада оттегінің аз мөлшері
рационда көмірсулардың басым болуы
рационда жануар белоктарының басым болуы
қандай холестериннің мөлшерінің көп болуы
?
Географиялық аймақтар, олардың топырақтарда табиғи және техногендік себептердің әсерінен микроклиматтардың жоғары немесе төмен болуы аталады