ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 15.08.2021
Просмотров: 223
Скачиваний: 1
E. - көмірсутектер
?
Органикалық заттардың бөліктерімен немесе басқа ағзалармен қоректенетін гетеротрофты ағза негізіндегі жануарлар қалай аталады:
- продуценттер
- консументтер
- атотроф
- стенобионттар
- эврибионттар
?
Атмосфераға шығарылатын қатты зиянды заттарға жатады:
-қышқылдар
-сілтілер
-көмірсутектер
-тұзды ерітінділер
- смола тәрізді заттар
?
Бір ауданнан екінші ауданға ластардың тасымалдануы, аталады:
-трансгенді
-мутагенді
-шекаралы
-трансаралық
-аэрозолды
?
Стратосфера – бұл:
-тропосфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат
-гидросфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат
-литосфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат
-литосферадан төмен орналасқан атмосфералық қабат
-гидросфералық қабат
?
Арктикалық бейімделу типіне тән морфологиялық белгілер тән:
- қандағы эритроцит санының көбеюі
- интенсивті тердің бөлінуі
- қанның құрамындағы холестериннің төмен болуы
- негізгі алмасудың төмен болуы
- дененің салмағы
?
Белгілі тілде сөйлейтін салыстырмалы бірдей ауданда тұратын адамдар қауымдастығы, аталады:
- ұлтымен
- алауымен
- жалпы
- популяциясымен
- өсуімен
?
Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:
- демографиялық фатализм
- демографиялық биологизм
- демографиялық утопизм
- демографиялық аларизм
- демографиялық детерминизм
?
Төменде көрсетілгендердің концепцияның қайсысы барлық демографиялық проблемалар өздері жоғалып кетеді, ал адам - өзінің санымен өзіндік реттелу жүйесі болады:
- демографиялық утопизм
- демографиялық фатализм
- демографиялық детерминизм
- демографиялық финализм
- демографиялық алармизм
?
Қоршаған ортаны антропогендік ластау деген не?
-табиғи процестер нәтижесінде ластану
-өнеркәсіп кәсіпорындарындағы және жылу энергетика объектілеріндегі апаттар нәтижесіндегі ластанулар
-бірінші кезекте адам организміне әсер ететін ластанулар
-аданың іс-әрекеті нәтижесінде туындаған ластанулар
-бірінші кезекте адамның бақылауына алынуы тиіс ластанулар
?
Түрлік құрамы бойынша әртүрлі ағзаларды біріктіретін тірі материяның ұйымдасуының жоғарғы деңгейі, аталады:
- молекулалық
- тіндік
- ағзалық
- биоценоздық
- биосфералық
?
Салыстырмалы түрде қысқа уақыт арасында жүретін бейімделу, аталады:
- топтық бейімделу
- жалпы бейімделу
- жеке бейімделу
- жанұялық бейімделу
-барлығы дұрыс
?
Қоршаған ортаның қауіпті абиотикалық факторына жатады:
-дәрілік өсімдіктер
-улы өсімдіктер
-вулкандардың атқылауы
-тағамдық ресурстар
-аурудың табиғи ошағы
?
Атмосфера ластануының қайсысы табиғи болып есептелінеді?
-табиғи жағдайларда кездесетін заттармен ластануы
-синтезделген заттармен ластану
-орташа көпжылдық деңгейден аспайтын ластану
-табиғи процестермен туатын ластану
-ұқсас климато – географиялық аймақтардағы орта деңгейден аспайтын ластану
?
Бірінші трофикалық деңгейге жатады?
-өсімдік қоректі консумент
-ет қоректі консумент
- етті қолданатын консумент
- продуценттер
- барлығымен қоректенетін консументтер
?
Тропосфера – бұл:
-атмосфераның жоғарғы қабаты
-атмосфераның төменгі қабаты
-атмосфераның ортаңғы қабаты
-гидросфера мен атмосфераның арасындағы ортаңғы қабаты
-озонды қабат
?
Атмосфераның қай қабатын «шашырау аймағы» деп аталады?
-тропосфераны
-стратосфераны
-мезосфераны
-ионосфераны
-экзосфераны
?
Алыс радиобайланысты атмосфераның қандай қабаты қамтамасыз етеді:
-тропосфера
-стратосфера
-мезосфера
- ионосфера
-экзосфера
?
Стратопаузаның үстінде атмосфераның қай қабаты орналасқан
-тропосфера
-стратосфера
-мезосфера
-ионосфера
-экзосфера
?
Автотрофтар – бұл:
- өзінің өмір сүруі үшін қажетті химиялық элементтерді қоршаған өлі материядан алатын
және басқа тірі ағзаларды пайдаланбайтын ағзалар
- өзіне тағам ретінде басқа ағзалармен түзілген органикалық заттарды пайдаланатын
ағзалар
-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты ағзалар (жасыл
өсімдіктер)
- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің дарақтары
- микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының жиынтығы
?
Популяцияның қоршаған ортамен ара – қатынасын, оның құрылымын және сандылық динамикасын экологияның қай бөлімі қарастырады:
- демэкология
- синэкология
- аутэкология
- медициналық экология
- санитарлық экология
?
Қоршаған ортаның абиотикалық қауіпне жатады:
-фауна
-жауын-шашындар
-ауа микрофлорасы
-аурудың табиғи көздері
-ауаның физикалық ластанулары
?
Биологиялық қауіпке жатады:
-оргникалық қалдықтар
-жылулық ластанулар
-конфенсия
-экологиялық зияндылықтар биоиндексациясы
-стротография
?
Абиотикалық факторлар – бұл:
- өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын
ағзаға әсер ететін топырақтың және тау – кенінің химиялық, физикалық
және механикалық қасиеттерінің жиынтығы
- бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі
өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы
- жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес
ортаның факторларының жиынтығы
- адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар
- уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар
?
Биік тау тұрғындарының бейімделу типін анықтайтын ортаның негізгі факторлары:
-оттегі мөлшерінің жоғары болуы
-гипоксия және төмен температура
-жоғары температура және ылғалдылық
-ақуыздық тағам
-гиподинамия
?
Қоршаған орта жағдайында жануарлардың бейімделуі адамдардың бейімделуінен айырмашылығы неге байланысты:
- өзінің пайда болу жағдайы үшін табиғаттың болу ерекшеліктері
- бейімделудің биологиялық механизмінің ерекшеліктері- қоршаған ортаның адаммен өзара қатынасы
- адам ағзасына қоршаған орта факторларының әсер ету ерекшеліктері
қоректену түрі мен тамақ түрінің ерекшеліктеріне
-барлығы дұрыс
?
Биотикалық факторлар – бұл:
- өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын
ағзаға әсер ететін топырақтың және тау – кенінің химиялық, физикалық
және механикалық қасиеттерінің жиынтығы
- бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі
өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы
- жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес
ортаның факторларының жиынтығы
- адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар
- уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар
?
Ауаның ылғалдылығы өмірдің субстраты болып табылатын, қай сфера асты қабатта аэробионттар тіршілік етеді:
- аэробиосфера
- гидросфера
- геобиосфера
- аквабиосфера
- маринобиосфера
?
Қолайсыз экологиялық факторлардың ұзақ уақыт әсер етуінен болатын бейімделу аталады
-жеке бейімделу
-топты
-жалпы
-жанұялық
-физиологиялық адаптация
?
Биоценоз – бұл:
- органикалық заттардың бөліктерімен немесе басқа ағзалармен қоректенетін
гетеротрофты ағза негізіндегі жануарлар
- ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда
болатын энергияны пайдаланатын (бактериялар және саңырауқұлақтар)
гетеротрофты ағзалар
-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты
ағзалар (жасыл өсімдіктер)
- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің
дарақтары
-микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының
жиынтығы
?
Популяцияның сандық және тығыздық динамикасы қандай фактормен анықталады?
- туу және өлім қатынасымен
-биоорталық биіктігімен
-дарақтардың бөліну түрімен
-популяцияның құрылымымен
-популяцияның таралуымен
?
Қауымдастық ұйымдасуының заңдылығын, оның құрылымы мен қызмет етуін, экологиялық жүйелердің өзіндік реттелуімен даму механизмін экологияның қай бөлімі қарастырады:
- демэкология
- синэкология
- аутэкология
- медициналық экология
- санитарлық экология
?
Биік тау тұрғындарының бейімделу типін анықтайтын ортаның негізгі факторлары:
-оттегі мөлшерінің жоғары болуы
-гипоксия және төмен температура
-жоғары температура және ылғалдылық
-ақуыздық тағам
-гиподинамия
?
Келешекте, бұрын және қазіргі кезде тікелей және жанама тұтынуы үшін пайдаланылатын барлық табиғи нысандар мен құбылыстардың жиынтығы, аталады:
- табиғи ресурстар
- әлеуметтік ресурстар
- шикізат ресурстары
- азық - түліктік ресурстар
- биологиялық ресурстар
?
Географиялық аймақтар, олардың топырақтарда табиғи және техногендік себептердің әсерінен микроклиматтардың жоғары немесе төмен болуы аталады
-жасыл желек аймағы
-ауыл шаруашылық аймағы
-генототипті аймақ
-биогеохимиялық аймақ
-рекреациялық аймақ
?
Тропосфераның үстінде не орналасқан?
- мезосфера
- ионосфера
- магнитосфера
- стратосфера
- литосфера
?
Тропопауза-атмосфераның қабаты немен ерекшелінеді.
-биіктеген сайын температура жоғарлайды
-биіктеген сайын температура төмендейді
-тік температуралық градиенттің болмауы
-озон қабатының болуымен
-жоғарғы ылғалдылықпен
?
Бейімделу түрі бұл:
бір организмдер іс-әрекетінің екіншілерінің іс-әрекетіне әсерінің жиынтығы
тіршілік ету ортасының басым факторына биологиялық бейімделуді қамтамасыз ететін генетикалық бекітілген морфо-функционалдық ерекшеліктердің жиынтығы
Өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы
Морфологиялық ерекшеліктері тұқым қуалау ұқсастыққа ие даралар жиынтығы
өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз етпейтін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы
?
Аталғандардың қайсысы қоршаған ортаны қорғаудың халықаралық объектісі болып табылады:
- Атмосфералық ауа
-Топырақ
-флора мен фауна
-Су қоймалары
-Жер қойнауы
?
Организмнің структуралық ерекшеліктеріне негізделеген орта факторларына бейімделу қалай аталады.
-физиологиялық
-пассивті
-морфологиялық
-Белсенді
-функционалдық
?
Ағзаға әсер ететін органикалық емес жағдайлар кешенінің факторы аталады:
- абиотикалық
- биотикалық
- антропогендік
- физикалық
- эдафиялық
?
Келешекте, бұрын және қазіргі кезде тікелей және жанама тұтынуы үшін пайдаланылатын барлық табиғи нысандар мен құбылыстардың жиынтығы, аталады:
- табиғи ресурстар
- әлеуметтік ресурстар
- шикізат ресурстары
- азық - түліктік ресурстар
- биологиялық ресурстар
?
Паразитизм сипатталады:
- тіршілік ортасы және тағамның сапасы ретінде бір ағзаның иесінде қолдану
- бір – біріне қолайсыз әсер ететін түрлердің өзара әсет етуі
- бір түр екінші түрдің үйінде тіршілік етеді
- өзара әсер ететін түрлер бірдей пайда табады
- бір – бірене қолайсыз әсер ететін түрлердің өзарар қатынасы
?
Биотикалық факторларға жатады:
- түр аралық өзара әсерлесу
- температура
- ылғалдылық
- химиялық ластану
- электромагниттік сәулелену
?
Ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда болатын энергияны алатын (бактериялар және саңырауқұлақтар) гетеротрофты ағзалар:
- редуценттермен
- продуценттермен
- автотрофтармен
- консументтермен
- стенобионттармен
?
Продуценттер – бұл:
- органикалық заттардың бөліктерімен немесе басқа ағзалармен қоректенетін
гетеротрофты ағза негізіндегі жануарлар
- ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда
болатын энергияны пайдаланатын (бактериялар және саңырауқұлақтар)
гетеротрофты ағзалар
- қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты
ағзалар (жасыл өсімдіктер)
- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің
дарақтары
- микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының
жиынтығы
?
Литосфераның негізгі қызметі
-экологиялық, географиялық, ресурсты.
- геохимиялық, геодинамиклық, ресурсты
-техногенді, геохимиялық, ресурсты
-экологиялық, биохимиялық, ресурсты
-биологиялық, геохимиялық, радиологиялық
?
Географиялық аймақтар, олардың топырақтарда табиғи және техногендік себептердің әсерінен микроклиматтардың жоғары немесе төмен болуы аталады
жасыл желек аймағы
ауыл шаруашылық аймағы
генототипті аймақ
биогеохимиялық аймақ
рекреациялық аймақ
?
Микроорганизмдер, өсімдіктер жануарлардың суда көбейіп кетуі ластанудың қандай түріне жатады?
-химиялық
-физикалық
-биологиялық
-радиоактивті
-бактериологиялық
?
Қоршаған ортадағы тірі және өлі табиғат арасындағы қатынасты сипаттайтын жағдай ретінде биотикалық фактор дегеніміз не?
A. - өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын
ағзаға әсер ететін топырақтың және тау-кенінің химиялық, физикалық
және механикалық қасиеттерінің жиынтығы
B. - бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі
өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы
C. - жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес
ортаның факторларының жиынтығы
D. - адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар
E. - уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар
?
Қолайсыз экологиялық факторлардың ұзақ уақыт әсер етуінен болатын бейімделу аталады
-жеке бейімделу
-топты
-жалпы
-жанұялық
-физиологиялық адаптация
?
Жеке және топтың қоғамдағы басым құндылықтарға бейімделуі аталынады:
-әлеуметтік адаптация
-биоәлеуметтік адаптация
-топтық адаптация
-жеке адаптация
-этникалық адаптация
?
Орта жағдайына бейімделу сипатына ие негізгі нәсілдік – диагностикалық белгілер:
- қатрынас тілі
- шыдамдылық
- терінің түсі
- физикалық реакциялар
- тамақтану түрі
?
Атмосфералық ауаның фонды ластануын қалай түсінесіз?
-берілген территориядағы салынып жатқан өндірістік ұйымның іске асуына дейінгі ластану деңгейі
-белгілі уақыт бөлігіндегі берілген территориядағы нақты ластану деңгейі
-жаңа өндірістік объектіні салуға жоспарлаған белгілі ауданның жинақталған көздерімен ластануы
-өндірістік ұйымның эксплуатация жылдарында жинақталған мөлщерінен асатын ластану деңгейі
- жылдар динамикасында бақылағанда атмосфералық ауаның ластануының орташа жылдық ластану деңгейі
?
Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:
- демографиялық фатализм
- демографиялық биологизм
- демографиялық утопизм
- демографиялық аларизм
- демографиялық детерминизм
?
Табиғи ресурстар – бұл:
- өндірісте қолданылатын шынайы табиғи ресурстар
- техника мен ғылымның даму барысында келешекте табиғи ресурстарды қолдану