Файл: Семинар сабатара арналан Электрлік машиналар жне жетектер.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.11.2023
Просмотров: 161
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
ҚAЗAҚCТAН РЕCПУБЛИКACЫ AУЫЛ ШAРУAШЫЛЫҒЫ МИНИCТРЛІГІ
«C. Cейфуллин aтындaғы Қaзaқ aгротехникaлық универcитеті» КЕАҚ
А.К. Оразбекова, Т.С. Герасименко
Әдістемелік нұсқау Тәжірибелік (семинар) сабақтарға арналған
«Электрлік машиналар және жетектер»
пәні бойынша Факультеттің Ғылыми кеңесінде бекітілді
Астана 2022
ӘОЖ – 631.371:621.31 КБЖ – 40.76я73
П99
А.К.Оразбекова, Т.С.Герасименко Тәжірибелік (семинар) сабақтарға арналған «Электрлік машиналар және жетектер» пәні бойынша әдістемелік нұсқау/ А.К.Оразбекова, Т.С.Герасименко -Астана: С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің баспасы, 2022. – 59б.
Тәжірибелік (семинар) сабақтарына арналған әдістемелік нұсқаулар 6В08701 Агроинженерия және 6В07104 Технологиялық машиналар мен жабдықтар мамандықтары бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беру бағдарламаларына сәйкес құрастырылған.
Әдістемелік нұсқауда түсіндірме жазбаның және графикалық бөлімнің ресімдеу сұрақтары, асинхронды электр қозғалтқышының орама деректерін есептеуді және электр жетегінің есебі, сондай-ақ қажетті анықтамалық материалдары қамтылған.
© А.К.Оразбекова., Т.С.Герасименко., 2022.
© С.Сейфуллина атындағы ҚАТУ, 2022.
МАЗМҰНЫ
| Кіріспе | 4 |
| 1-бөлім Электр машиналары | 7 |
| 1 Асинхронды қозғалтқыштың орауыш деректерін есептеу. Есептеу үшін бастапқы деректер | 7 |
| 1.2 Өзекшені өлшеу деректерін өңдеу | 12 |
| 1.3 Магнит тізбегі мен магнит ағыны учаскелері бойынша индукцияларды анықтау | 14 |
| 1.4 Статор орамасының орауыш деректерін есептеу | 17 |
| 1.5 Номиналды қуатын анықтау | 22 |
| 1.6 Катушкалардың геометриялық өлшемдерін және орама сымының массасын анықтау | 28 |
| 1.7 Машинаның магниттік тізбегі мен магниттелетін токты есептеу | 29 |
| 2-бөлім Электрлік жетек | 33 |
| 2.1 Тәуелсіз қоздырғыштың тұрақты ток қозғалтқышының сипаттамалары мен өтпелі қисықтарын есептеу және құру | 33 |
| 2.2 Асинхронды қозғалтқыштың өтпелі режимдерінің сипаттамалары мен қисық сызықтарын есептеу және құру | 42 |
| 2.3 Қуатты есептеу, электрқозғалтқышты таңдау және оны шамадан тыс жүктемеге және қыздыруға сынау | 48 |
| 3 Есептік графикалық жұмысты Сапа менеджменті жүйесі (СМЖ) талаптарына сәйкес ресімдеу ережесі | 55 |
| Пайдаланылған әдебиеттер тізімі | 58 |
Кіріспе
Ауыл шаруашылығында ең көп қолданылатын электр машиналары үш фазалы асинхронды электр қозғалтқыштары болып табылады. Олар электр энергиясын механикалық энергияға негізгі түрлендіргіштер болып табылады және халық шаруашылығының барлық салаларында қолданылатын механизмдердің көпшілігінің электр жетегінің негізін құрайды.
Бұл есеп жұмысының міндеті студенттерді электр машиналарын құрастыруда және олардың геометриялық және электрлік параметрлерін есептеуде алған білімдері мен практикалық дағдыларын қолдануға үйрету.
Жұмыстың мақсаты паспорттық және орама деректері болмаған жағдайда 4А сериялы асинхронды қозғалтқыштың қысқартылған есептеу әдісін меңгеру болып табылады.
Қозғалтқыш паркі серияларға, нұсқаларға және модификацияларға бөлінеді. Ауыл шаруашылығында бір сериялы 4А және AИР қозғалтқыштары қолданылады.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы 4А сериялы қозғалтқыштары синхронды айналу жиіліктері 3000, 1500 және 1000 мин-1 болатын қуаттары 0,12-ден 30 кВт-қа дейін жұмыс істейтін етіп шығарылады. Олардың жабық желдетілетін конструкциясы бар (IP 44). Терминал қораптары ылғалдың енуіне жол бермеу үшін тығыздалған.
Ауылшаруашылық қозғалтқыштарында орау және орнату сымдары, сіңдіретін, лак-бояу және коррозияға қарсы материалдар қолданылады, олар В санаты бойынша 130°C ыстыққа төзімділікті, жоғары ылғалдылыққа, мал шаруашылығы ғимараттарының агрессивті орталарына, дезинфекциялық ерітінділер мен аэрозольдерге төзімділікті қамтамасыз етеді. Олар -45-тен +45 °C-қа дейінгі қоршаған орта температурасында жұмыс
істей алады, паспорттық қуаты 15% төмендетілген жағдайындағы 20% -ға төмендеген кернеуде ұзақ мерзімді жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Қозғалтқыштардың есептік қызмет ету мерзімі 8 ... 10 жыл.
4АН200М4УЗ типті электрқозғалтқыштың түрі мына түрде оқуға болады:
4А – электрқозғалтқыштың сериясы;
Н – белгіленуі қорғалған орындалған электрқозғалтқышы, әріптің болмауы электрқозғалтқыштың жабық үрленетін орындағанын білдіреді;
200 – айналу осінің биіктігі, мм;
М – станинаның ұзындығы бойынша орнату өлшемі (М, L, S); 4 – орауыш полюстерінің саны (2,4,6,8 және т. б.);
У – климаттық орындалуы;
3 – орналастыру санаты (1,2,3,4).
Пайдаланушы персоналға арналған электр машиналарын және қатты денелер мен судың түсуінен қорғау дәрежелері ГОСТ IEC 60034- 5-2011 реттеледі. Қорғау дәрежесінің белгісі екі IP әрпінен (ағылшын тіліндегі International Protection сөздерінің бастапқы әріптері) және екі саннан тұрады. Бірінші сан персоналдың ток өткізетін және айналатын бөлшектермен жанасудан және қатты денелердің машинаға түсуінен қорғау дәрежесін көрсетеді; екінші сан машинаға судың енуінен қорғау дәрежесін көрсетеді [1].
4А сериясының асинхронды қозғалтқыштары үшін келесі қорғаныс дәрежесі қарастырылған: IP23, IP44, IP54.
IP23 қорғау дәрежесі машинаның ішіндегі ток өткізетін немесе қозғалатын бөліктерге адам саусақтарының тию мүмкіндігінен қорғауға және диаметрі кемінде 12,5 мм қатты бөгде денелердің түсуінен қорғауға; вертикальға 600-ден аспайтын бұрышта машинаға жауған жаңбырдан қорғауға сәйкес келеді.
IP44 қорғау дәрежесі қалыңдығы 1 мм-ден асатын құралдың, сымның немесе басқа ұқсас
заттардың станок ішіндегі ток өткізетін немесе қозғалатын бөліктерімен жанасу мүмкіндігінен қорғауға; қабықшаға түсетін кез келген бағыттағы су шашырауынан қорғауға сәйкес келеді [1].
Өнеркәсіп 4А сериялы электр қозғалтқыштарының келесі модификацияларын қарастырады: жоғары сырғанаумен; жоғарылатылған іске қосу моментімен; орнатылған температуралық қорғанысы бар; көп жылдамдықты; редукторлар үшін; пропеллер желдеткіштерін жүргізу үшін.
4А сериясының электр қозғалтқыштарынан басқа, өнеркәсіп АИР (АИ) сериясының үш фазалы асинхронды электр қозғалтқыштарын шығарады. Бұл серия 4А сериясының үш фазалы қозғалтқыштарының негізгі нұсқасын және барлық дерлік нұсқаларын қарастырады. АИР сериясының электр қозғалтқыштары айналу осінің биіктігі 45-тен 355 мм-ге дейін, қуаты 0,025-тен 315 кВт-қа дейін шығарылады. Бұл серия 4А сериясының электр қозғалтқыштарынан шу деңгейінің төмендеуімен және сенімділігінің жоғарылауымен ерекшеленеді.
4А сериясының электр қозғалтқыштарынан белгілеудегі айырмашылықтар келесідей:
AИ - серияларды белгілеу;
P - Экономикалық Өзара Көмек Кеңесі елдерінің электр қозғалтқыштары сериясының орнату өлшемдеріне байланыстыруды көрсетеді.
Сенімділіктің жоғарылауы «В» - 130°С ыстыққа төзімділік класына сәйкес келетін орамалардың рұқсат етілген қызып кетуімен «P» ыстыққа төзімділік класының материалдарын пайдалану арқылы қол жеткізіледі.
АИР - қозғалтқыштың маркасы (А - асинхронды, И - бірыңғай сериясы (унифицированный)), байланыстырушы өлшемдер бойынша байланыстыру (P - R51689 стандартына сәйкес, осы стандарттың барлық қозғалтқыштары өзара ауыстырылады).
AИР сериясының