Файл: 18. Тыныс алу ж анатомофизиологиялы ерекшеліктері, ызметі.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 21.11.2023
Просмотров: 29
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Қатты тыныс алудың негізі-ұсақ бронхтардың люменінің тарылуы. Бұл бронхит, пневмония кезінде пайда болады (көбінесе пневмония кезінде бронхтардың зақымдануы бір мезгілде пайда болады), бронхтардың қабынған, ісінген қабырғасында экссудат жиналады.
Тыныс алудың әлсіреуінің себебі тыныс алу жүйесінің аурулары да, жақын орналасқан органдар да болуы мүмкін. Оның негізінде жатыр:
1) альвеолаларға жоғары тыныс алу жолдары арқылы немесе тікелей альвеолаларға (тыныс алу жолдарының ауыр спазмы-обструктивті синдром, жинақталу /ағылш. accumulation / көп мөлшерде шырыш және бронхтардың ісінуі, бронхтағы бөгде дене, ісік);
2) альвеолалардың түзілуіне кедергі келтіретін өкпе тінінің қысылуы (экссудативті плеврит, гемо -, пневмоторакс);
3) диафрагманың жоғары орналасуы және түзу және асцит кезінде өкпе тінінің қысылуы (асцит-бұл іш қуысында бос сұйықтық-сүйектің едәуір жинақталуы, әдетте трансудата-соңғы терминнің түсіндірмесі 238-бетті қараңыз);
4) өкпе экскурсиясының жеткіліксіздігі (ателектаз, эмфизема, үлкен ісік);
5) тыныс алу қозғалыстарының жеткіліксіздігі, негізінен ауырсыну синдромында (миозит, қабырға аралық невралгия, құрғақ плеврит).
Жалған круп тек нәрестелерде вирустық инфекциямен (стенозды ларинготрахеит) дамиды. поеддошкольный. кейде мектеп жасына дейін ол көмейдің анатомиялық ерекшеліктеріне негізделген — дауыс саңылауының тарылуы және вокалды сымдардың астындағы шырышты қабықтың икемділігі. Қабыну процесінде Бұл ісінуге әкеледі (ағылш. oedema) және ішектің стенозы (тарылуы), ол арқылы ауаның өтуіне жол бермейді.
20, Балалардағы тыныс алу жиілігі,анықтау әдістері. Жаңа туған нәресте,1жас,5 жастағы баланың тыныс алу жиілігі
Тыныс алу жолдарының зерттеу әдістері :
1. Анамнез жинау
2. Жалпы қарау
3. Пальпация
4. Перкуссия
5. Аускультация
6. Лабораториялық және аспаптық зерттеу әдістерінен тұрады
Кеуде қуысын қарап тексеру кезінде оның формасына және тыныс алуға қатысуын қарайды. Кеуденің екі бөлімі де тыныс алуға бірдей қатысатын анықтайды. Сонымен тыныс алу ырғағын бағалау керек. Жаңа туған нәрестелерде ығақ тұрақсыз, қысқа болады (5 сек дейін) және апноэ болады.2 жасқа дейінгі нәрестелерде тыныс алу ырғағы дұрыс емес болуы мүмкін әсіресе ұйтап жатқанда.
Тыныс алу түріне назар аударады. Нәрестелер құрсақпен тыныс алады. Қыз балалар 5-6 жаста кеудемен тыныс алуға көшеді. Ал ұл балалар құрсақпен тыныс ала береді.
Тыныс алу жиілігі нәрестелер мен балаларда ұйқтау кезінде жүргізген ыңғайлы. Ол үшін стетоскоптың көмегі қажет. Нәрестенің жасы кіші болған сайын оның тыныс алу жиілігі жоғары болады. Жаңа туған нәрестеде: 40-60 рет мин, 1 жаста: 30-35 рет мин, 5-6 жаста: 20-25 рет мин, 10 жаста: 18-20 рет мин.
21. Тыныс бұзылыстарының патологиялық түрлері
Әр түрлі этиологиядағы баланың ауыр жағдайларында (тыныс алу орталығының жұмысын үйлестірудегі өзгерістер нәтижесінде) тыныс алудың маңызды патологиялық бұзылыстарының келесі түрлері байқалады.
Чейн-Стокс тынысы (XIX ғасырдағы ирландиялық дәрігерлер) - басында әр дем алу кезінде оның тереңдігі мен жиілігі біртіндеп максимумға дейін артады, содан кейін дем алудың амплитудасы мен жиілігі төмендейді (тек 10-12 тыныс алу қозғалысы) және апноэ 20-30 секундқа созылады, кейде одан да көп. Осыдан кейін көрсетілген цикл қайталанады. Апноэ ұзаққа созылған үзіліспен бала есін жоғалтуы мүмкін. Бұл тыныс алудың ең қолайсыз түрі. Чейн-Стокс тыныс алуының ең көп таралған патогенетикалық себебі-тыныс алу орталығының орнында мидың қан айналымының бұзылуы; бұл менингит, мидағы қан кету, ауыр жүрек жеткіліксіздігі, айтарлықтай интоксикациясы бар қабыну процестерінде пайда болады.
"Толқын тәрізді тыныс алу" немесе Грок тынысы Чейн – Стокс тынысына ұқсайды, айырмашылығы-тыныс алу үзілісінің орнына әлсіз үстірт тыныс алу кейін тыныс алу тереңдігінің жоғарылауымен, содан кейін оның төмендеуімен байқалады. Аритмиялық тыныс алудың бұл түрін Чейн – Стокс тынысын тудыратын бірдей патологиялық процестердің кезеңдері ретінде қарастыруға болады. Чейн-Стокс тынысы мен" толқын тәрізді тыныс "өзара байланысты және бір – біріне ауыса алады; өтпелі формасы " Чейн-Стокс толық емес ырғағы " деп аталады.
Куссмауль тынысы (XIX ғасырдағы неміс терапевті) – тым терең және сирек тыныстық қозғалыстармен және қатты тыныстық шумен қабаттасады. "Жыртқыш аңның"тынысына ұқсайды. Жалпы себеп – ацидозда кезіндегі тыныс алу орталығының тітіркенуі, яғни қышқыл метаболикалық өнімдердің жинақталуы, мысалы, қант диабетінде, сондай-ақ елеулі токсикозы бар ішектің қабыну процестерінің фонында; және 3-інші сатылы Гипотрофиямен бірге болуы мүмкін.
Биот тынысы (XIX ғасырдың француз дәрігері) - бірдей амплитудадағы бірнеше (2-5) тыныс алу қозғалысынан кейін ұзақтығы 5-30 секунд апноэ кідірісі келеді; ұзақ үзіліс кезінде бала есін жоғалтуы мүмкін. Мұның себебі-мидың едәуір зақымдануы, мысалы, менингит кезінде, сондай-ақ тыныс алу орталығының жанында орналасқан зақымданулар кезінде (қан кету).
22. Бронхобструктивті синдром,клиникасы,даму механизмі
Обструктивті синдром немесе бронхобструкция негізіне аллергиялық қабыну және бронхтар гиперреактивтілігі жататын, тыныс қиындығы ұстамаларымен білінетін, диффузды обструкция, беткейлі бронх еттерінің спазмы, шырыш гиперсекрециясы, бронх қабаты ісінуімен белгілі ауру.
Бронхобструктивті синдром – көбінесе балалар ауруы болып табылады, әсіресе 3 жасқа дейінгі балалар. Төменгі тыныс жолдарының ауруымен ауыратын балалар 40 % , респираторлы вирусты инфекциямен ауыратын балалар 50 %, аллергиясы бар балалар 30 % кездеседі.
Этиологиясы. Респираторлы вирустар, микоплазмалар, хламидиялар. Ерте жастағы балаларда респираторлы синцитиальды вирустар, цитомегаловирустар, аденовирустар.
Патогенезі. Жоғарға тыныс жолдарының обструкциясы патологиялық процесстер ҽсерінен кеңірдек пен бронхтың тарылуына байланысты, тыныс жолындағы ауа жүрісіне кедергі пайда болуы: қабырғаның жуандауы, қалындауы, бронхиальды бұлшық еттердің тартылуы. Ерте жастағы балаларда көбіне кілегей қабатының ісігінде және бронх санылауына экссудаттың бөлінуінде.
Клиникасы. Бастапқы вирусты инфекцияның белгілерімен сипатталады: температураның жоғарлауы, жоғарғы тыныс жолдарында катаральды белгілердің пайда болуы. Жалпы жағдайының нашарлауы. Бірте-бірте тыныс жиілігі жиілейді жҽне дем шығару қиындайды, ентігу байқалады, демін ысқырып шығарады, себебі экссудаттын жинақталуына байланысты. Бронхтардың зақымдалуы жайылмалы болғандықтан, қатқыл тыныс және сырылдар барлық өкпеде естіледі. Ентігу көбейген сайын дем шығарған кезде кеуденің жұмсақ жерлері тартылып, өкпе кебеді, пероральды цианоз байқалады, терісі бозғылт, бала мазасызданады, өкпенің көлемі ұлғаяды, себебі баланың кеудесі барлық уақытта дем алу жағдайда болады.
Аурудың ағымы 7-12 күн. Перкуссия жасағанда тимпаникалық дыбыс анықталады. Рентгенограммада түбір айналасындағы өкпенің суреті күшейеді, қабырғалардың горизонтальды орналасуы, яғни өкпенің үрілу белгілері байқалады.