Файл: азастан Республикасыны Білім жне ылым министрлігі араанды техникалы университеті кеа Инновациялы технологиялар колледжі.docx
Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 161
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Ресей
Әрекетке келтіру: Автоматты
Сурет 3.8 - ЖК101-1А-А1 - Жылулық өрт хабарлағышы
ЖК101-1А-А1 ең жоғары жылу хабарлағыштары өрт белгілерін (орта температурасының жоғарылауы) анықтау үшін қызмет етеді. Үрейлі хабарлама қоршаған ортаның температурасына шекті мәнге жеткенде қалыптасады. Хабарлағыштар жылытылатын жабық үй-жайларда тәулік бойы жұмыс істеу үшін арналған және тұрақты немесе белгісіздік токтың шлейфтері бар қабылдау-бақылау аспаптарымен бірлескен жұмыс істеуге арналған.
Ерекшеліктері: Температура датчигінің сигналын микропроцессорлық талдау. Хабарлаушы қоршаған ортаның температурасын өлшейді және температураның шекті мәніне жеткен кезде тұтынылатын токтың ұлғаюы арқылы дабыл хабарламасын шығарады.
Жұмысты бақылауға ыңғайлы болу үшін қызыл түсті жарықдиодты индикатор бар. Кезекші режимде индикатор 6 интервалмен қысқа жарқыл береді...ДИОДТЫ индикатор ЖК101-1А- хабарландыруларында 1 Гц жиілігімен тиісінше екі және үш есе жарқыл береді. Бұл жұмыс істеп тұрған хабарлағышты оңай анықтауға мүмкіндік береді.
Хабарлағыштар қоректі сигнал беру шлейфі арқылы тікелей алады,соның арқасында қосымша қорек сымдарының қажеттілігі болмайды.
Хабарлағыштардың конструкциясы оларды полярлықты сақтамай дабыл шлейфіне қосуды қамтамасыз етеді.
Хабарлағыштар корпусының эстетикалық дизайны кез келген үй-жайдың интерьеріне жазылады.
3.8 – кесте. Техникалық сипаттамысы
3.5 Элитстрой тұрғын үйінің жобасы
Сурет 3.9 – Тұрғын үй жобасы
виртуалды шекара түтін тарату
түтін шығару желдеткіштері
сосенсоры
түтін шығару желдеткіштері
ағынды желдеткіш
Түтін датчигі
От жанғандағы газды жою түрі
Сурет 3.10 – Тұрғын үй кешенінің паркингі
4 Еңбекті қорғау
Бүгінгі адамдарың дамуын барлық жағынан алып қарасақ та, ғылымда да, техникада, күнделікті өмірді компьютерсіз елестету мүмкін емес. Компьютерлердің жаңа түрлерін жасау кезінде, оларды жасау технологиясының қазіргі кезеңге сай болуы, жаңа бірегей бағдарламалармен қамтамасыз ету кезіндегі үлкен дамуға қарамастан көрсетілген техникамен жұмыс кезінде адам қауіпті және зиян факторларға ұшырайды: электромагниттік шекара (жұмыс бөлігінің диапозоны ВЧ, УВЧ және СВЧ, инфрақызыл және иондандырғыш жарықтану, шу, діріл, статикалық электр). Компьютермен жұмыс оператордың эмоционалды жүктеме және ақыл-ой кернеуімен және көру жұмысының жоғары кернеулілігімен және ЭЕМ пернетақтасымен жұмыс кезінде қол бұлшық еттеріне үлкен күш түсірімен сипатталады. Оператордың жинақты жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін ең маңыздысы рационалды конструкция және жұмыс орнындағы элементтердің орналасуы.
Компьютер орнатылған бөлмеде жоғары дәлдікте көру жұмыстарын орындауда жалпы жарықтылық 300 лк-ны құрауы керек, ал комбинирленген -750 лк, ал орташа дәлдікте жұмыс кезінде 200 немесе 300 лк-ға сәйкес болуы қажет. Олай болмаған жағдайда қөру аппараттарына көру кедергісі бойынша шағымның пайда болады: жұмысқа қанағаттанбау, бас ауру, тітіркенгіш, ұйқының бұзылуы, шаршаңқылық, көздің, қабақтың, қолдың ауруы. (см. «санитарлы тәртіп және норма СанПИ №.01.004.01») бұл талаптар заңгарлік және физикалық адамдар үшін міндетті.
Компьютерлерді эвакуациялауға арналған барлық бөлмелер келесі талаптарға сай болуы керек: 1)жерге орналастырудың жекеше контуры болуы керек; 2)жұмыс орындарын жер төлелерге ауыстыруға тыйым салынады; 3) оқу орындарында перимаенталды орнатылған компьютерлерді қолдану керек; 4) оқу орындарында 1 жұмыс орнының аумағы -5 кв.м-ден кем болмауы керек; 5) бөлме табиғи және жасанды жарықтандырылуы керек; 6) шу деңгейі мен діріл нормативтік мағыны жоғарылататын ерекшеленген техникалық бөлмемен шектелмеуі керек; 7) дауыс оқшаулағыш конструкцияға сәйкес шу мен дірілдің нормативті деңгейін қалыптастыруы керек; 8) бөлме жылу қондырғыларымен және ауа конденсаторымен қамтылуы қажет; 9) жеке ішкі бөлімдер үшін төбе үшін көрсеткіш 0,7-0,8, қабырға үшін-0,5-0,6; еден үшін 0,3-0,5 болатын диффузиялық–көрсеткіш материалдар қолданады; 10) барлық оқу орындарында ауада зиянды химиялық заттар бөлетін материалдарды қолдануға тыйым салады; 11) еденнің беттік қабаты тегіс, тазалауға және дымқыл жинастыруға ыңғайлы болуы керек.
5 Экономикалық бөлім
Объектілерді өрттен қорғау саласындағы техникалық шешімдердің экономикалық негіздемесі барлық уақытта ең маңыздыларының бірі болады, өйткені қорғаныс объектілерінің басшылары әрқашан өрт болған жағдайда қандай шығындарға ұшырауы мүмкін екендігі туралы ойламай-ақ, ең аз шығынмен максималды пайда алуға тырысады. Сондықтан біздің есептеуіміздің мақсаты объектіні өрт сөндіру жүйелерімен қорғаудың орындылығын көрсету болады.
Жалпы алғанда Элитстрой тұрғын үй кешенінде барлык автоматикалық өрт сөндіру құрылғылары қазіргі таңда жаксы жұмыс жасауда, жәнеде Элитстрой тұрғын үй кешеніндегі автоматикалық өрт сөндіруге қолданылған құрылғылар 5.1 - кестеде көрсетілген.
5.1– кесте
Құралдардың есеп жинағы
Қорытынды
Өрт дабылы ірі өрттердің алдын алудың маңызды шарасы болып табылады. Өрт шыққан сәттен бастап өрт сөндіру бөлімшелерін шақырғанға дейін өрт дабылы болмаған кезде үлкен уақыт аралығы өтеді, бұл көп жағдайда үй-жайды жалынмен толық қамтуға әкеледі. Автоматты өрт сигнализациясының негізгі міндеті-өрттің бастапқы сатысын анықтау, оның пайда болу орны мен уақыты туралы хабарламаны беру және қажет болған жағдайда өрт сөндіру мен түтін жоюдың автоматты жүйесін қосу.
Функционалдық автоматты өрт дабылы қабылдау – бақылау станциясынан тұрады, ол сигналдық желілер арқылы өрт хабарлағыштарымен қосылған. Сигналдық хабарлағыштардың міндеті өрттің әртүрлі көріністерін электр сигналдарына түрлендіру болып табылады. Қабылдау-бақылау станциясы алғашқы хабарландырушыдан сигнал алғаннан кейін жарық және дыбыс сигнализациясын және қажет болған жағдайда автоматты өрт сөндіру және түтін жою қондырғыларын қамтиды. Автоматты өрт сигнализациясының іске қосылу жылдамдығы негізінен бастапқы хабарлағыштардың іске қосылу жылдамдығымен анықталады. Қазіргі уақытта жылу, түтін, жарық және дыбыс өрт хабарлағыштарын жиі пайдаланады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. [Электронный ресурс]: URL: https://lektsii.org/14-28283.html
2. [Электронный ресурс]: URL: https://lektsii.org/14-28284.html
3. [Электронный ресурс]: URL: https://www.kp.ru/guide/avtomaticheskaja-sistema-pozharotushenija.html
4.[Электронный ресурс]: URL: https://camafon.ru/pozharnaya-bezopasnost/pribor-priemno-kontrolnyiy
5. Башарип А. В., Новиков В. А., Соколовский Г.Т. Управление электроприводами. Л.: Энергоатомиздат, 1982. - 391 с.
6. Гультяев А. Имитационное моделирование в среде Windows. Санкт–Петербург: КОРОНА принт, 1999. - 287 с.
7. Гультяев А. Визуальное моделирование в среде MatLab. СПБ.: Питер, 2000. - 429 с.
8. Горбань Р.Н., Янукович А.Т. Современный частотно-регулируемый электропривод / под редакцией Гаврилова А.В. – С-Петербург, СПЭК. 2001.
9. Дартау В.А., Рудакова В.В., Козярук А.Е. и др. Теоретические основы построения частотных электроприводов с векторным управлением / Автоматизированный электропривод – М.: Энергия, 1980.
10. Дьяконов В. П., Абраменкова И. В. MatLab 5. Система символьной математики. М.: Нолидж, 1999. - 633 с.
11. Казмерковски П. Методы управления асинхронными машинами от инвертора напряжения с широтно–импульсной модуляцией. Электроприводы и управление. Москва. 1998.
12.Сипайлов Г.А., Лоос А.В. Математическое моделирование электрических машин. М.: Высшая школа. 1980.
13.Ковач К.П., Рац И. Переходные процессы в машинах переменного тока/пер с нем М.Л.: Госэнергоиздат, 1963. - 765 с.
Әрекетке келтіру: Автоматты
Сурет 3.8 - ЖК101-1А-А1 - Жылулық өрт хабарлағышы
ЖК101-1А-А1 ең жоғары жылу хабарлағыштары өрт белгілерін (орта температурасының жоғарылауы) анықтау үшін қызмет етеді. Үрейлі хабарлама қоршаған ортаның температурасына шекті мәнге жеткенде қалыптасады. Хабарлағыштар жылытылатын жабық үй-жайларда тәулік бойы жұмыс істеу үшін арналған және тұрақты немесе белгісіздік токтың шлейфтері бар қабылдау-бақылау аспаптарымен бірлескен жұмыс істеуге арналған.
Ерекшеліктері: Температура датчигінің сигналын микропроцессорлық талдау. Хабарлаушы қоршаған ортаның температурасын өлшейді және температураның шекті мәніне жеткен кезде тұтынылатын токтың ұлғаюы арқылы дабыл хабарламасын шығарады.
Жұмысты бақылауға ыңғайлы болу үшін қызыл түсті жарықдиодты индикатор бар. Кезекші режимде индикатор 6 интервалмен қысқа жарқыл береді...ДИОДТЫ индикатор ЖК101-1А- хабарландыруларында 1 Гц жиілігімен тиісінше екі және үш есе жарқыл береді. Бұл жұмыс істеп тұрған хабарлағышты оңай анықтауға мүмкіндік береді.
Хабарлағыштар қоректі сигнал беру шлейфі арқылы тікелей алады,соның арқасында қосымша қорек сымдарының қажеттілігі болмайды.
Хабарлағыштардың конструкциясы оларды полярлықты сақтамай дабыл шлейфіне қосуды қамтамасыз етеді.
Хабарлағыштар корпусының эстетикалық дизайны кез келген үй-жайдың интерьеріне жазылады.
3.8 – кесте. Техникалық сипаттамысы
| Техникалық сипаттамалары | ЖК101-1А-А1 |
| Қоректендіруші кернеудің полярлығы | еркін |
| Номиналды жұмыс температурасы | +54...+65 °С |
| Температура 3 °С/мин жылдамдықпен жоғарылаған кезде іске қосу уақыты* | 700 ±120 с |
| Температураны өлшеу аралығы | 6...8 с |
| Қоректену кернеуі алынғаннан кейін кезекші режимге қайту уақыты, кемінде | 2 с |
| Шлейф қуат кернеуі | 10...25 В |
| Дабыл режимінде шлейфтің тұйықталуының рұқсат етілген тогы | 20 мА |
| Кезекші режимде тұтыну тогы | 85 мкА |
| "Өрт" режиміндегі қалдық кернеу (1 және 2 клеммалар арасында | 8,5 В |
| Қабықшаны қорғау дәрежесі | IP30 |
| Жұмыс температурасының диапазоны | минус 10...+76 °С |
| Бас тартуға орташа істелген жұмыс | 70000 сағат |
| Қызмет мерзімі, кемінде | 10 жыл |
3.5 Элитстрой тұрғын үйінің жобасы
Сурет 3.9 – Тұрғын үй жобасы
виртуалды шекара түтін тарату
түтін шығару желдеткіштері
сосенсоры
түтін шығару желдеткіштері
ағынды желдеткіш
Түтін датчигі
От жанғандағы газды жою түрі
Сурет 3.10 – Тұрғын үй кешенінің паркингі
4 Еңбекті қорғау
Бүгінгі адамдарың дамуын барлық жағынан алып қарасақ та, ғылымда да, техникада, күнделікті өмірді компьютерсіз елестету мүмкін емес. Компьютерлердің жаңа түрлерін жасау кезінде, оларды жасау технологиясының қазіргі кезеңге сай болуы, жаңа бірегей бағдарламалармен қамтамасыз ету кезіндегі үлкен дамуға қарамастан көрсетілген техникамен жұмыс кезінде адам қауіпті және зиян факторларға ұшырайды: электромагниттік шекара (жұмыс бөлігінің диапозоны ВЧ, УВЧ және СВЧ, инфрақызыл және иондандырғыш жарықтану, шу, діріл, статикалық электр). Компьютермен жұмыс оператордың эмоционалды жүктеме және ақыл-ой кернеуімен және көру жұмысының жоғары кернеулілігімен және ЭЕМ пернетақтасымен жұмыс кезінде қол бұлшық еттеріне үлкен күш түсірімен сипатталады. Оператордың жинақты жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін ең маңыздысы рационалды конструкция және жұмыс орнындағы элементтердің орналасуы.
Компьютер орнатылған бөлмеде жоғары дәлдікте көру жұмыстарын орындауда жалпы жарықтылық 300 лк-ны құрауы керек, ал комбинирленген -750 лк, ал орташа дәлдікте жұмыс кезінде 200 немесе 300 лк-ға сәйкес болуы қажет. Олай болмаған жағдайда қөру аппараттарына көру кедергісі бойынша шағымның пайда болады: жұмысқа қанағаттанбау, бас ауру, тітіркенгіш, ұйқының бұзылуы, шаршаңқылық, көздің, қабақтың, қолдың ауруы. (см. «санитарлы тәртіп және норма СанПИ №.01.004.01») бұл талаптар заңгарлік және физикалық адамдар үшін міндетті.
Компьютерлерді эвакуациялауға арналған барлық бөлмелер келесі талаптарға сай болуы керек: 1)жерге орналастырудың жекеше контуры болуы керек; 2)жұмыс орындарын жер төлелерге ауыстыруға тыйым салынады; 3) оқу орындарында перимаенталды орнатылған компьютерлерді қолдану керек; 4) оқу орындарында 1 жұмыс орнының аумағы -5 кв.м-ден кем болмауы керек; 5) бөлме табиғи және жасанды жарықтандырылуы керек; 6) шу деңгейі мен діріл нормативтік мағыны жоғарылататын ерекшеленген техникалық бөлмемен шектелмеуі керек; 7) дауыс оқшаулағыш конструкцияға сәйкес шу мен дірілдің нормативті деңгейін қалыптастыруы керек; 8) бөлме жылу қондырғыларымен және ауа конденсаторымен қамтылуы қажет; 9) жеке ішкі бөлімдер үшін төбе үшін көрсеткіш 0,7-0,8, қабырға үшін-0,5-0,6; еден үшін 0,3-0,5 болатын диффузиялық–көрсеткіш материалдар қолданады; 10) барлық оқу орындарында ауада зиянды химиялық заттар бөлетін материалдарды қолдануға тыйым салады; 11) еденнің беттік қабаты тегіс, тазалауға және дымқыл жинастыруға ыңғайлы болуы керек.
5 Экономикалық бөлім
Объектілерді өрттен қорғау саласындағы техникалық шешімдердің экономикалық негіздемесі барлық уақытта ең маңыздыларының бірі болады, өйткені қорғаныс объектілерінің басшылары әрқашан өрт болған жағдайда қандай шығындарға ұшырауы мүмкін екендігі туралы ойламай-ақ, ең аз шығынмен максималды пайда алуға тырысады. Сондықтан біздің есептеуіміздің мақсаты объектіні өрт сөндіру жүйелерімен қорғаудың орындылығын көрсету болады.
Жалпы алғанда Элитстрой тұрғын үй кешенінде барлык автоматикалық өрт сөндіру құрылғылары қазіргі таңда жаксы жұмыс жасауда, жәнеде Элитстрой тұрғын үй кешеніндегі автоматикалық өрт сөндіруге қолданылған құрылғылар 5.1 - кестеде көрсетілген.
5.1– кесте
Құралдардың есеп жинағы
| Пози циясы | Атауы және техникалық сипаттамасы | Құжаттың, сауалнама парағының үлгісі, маркасы белгіленуі | Жабдықтың, бұйымның, материалдың коды | Дайындаушы зауыт | Бірлік өзг. | Саны | Бірлік салмағы | |||||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | |||||||||
| ЖАБДЫҚТАР МЕН АППАРАТУРА | ||||||||||||||||
| - | Қабылдау-бақылау және автоматты өрт сөндіру құралдарын басқару аспабы Хабарландыру | С2000-АСПТ v.3.02 | | Қ. Мәскеу НВП «Болид» | Дана | 9 | - | |||||||||
| - | Аккумлятор 12В 4,5Ач | | | Қ. Алматы ТОО «INTANT» | Дана | 18 | - | |||||||||
| - | Түтін өрт хабарлағышы | ЖК 212-141 | | Қ.Саратов «Сібірлік арсенал» | Дана | 63 | - | |||||||||
| - | Қол өрт хабарлығышы | ИПР513-10 | | Қ.Саратов «Сібірлік арсенал» | Дана | 9 | - | |||||||||
| - | Магнитті контактілі күзет хабарлағышы | ИО-102-20 А2М | | Қ. Алматы ТОО «INTANT» | Дана | 18 | - | |||||||||
| - | Сымсыз резистор 1,5 кОм±5% | С2-33Н-0,25 ОЖО.467.173ТУ | | Қ. Алматы ТОО «INTANT» | Дана | 9 | - | |||||||||
| - | Сымсыз резистор 2,2 кОм±5% | С2-33Н-0,25 ОЖО.467.173ТУ | | Қ. Алматы ТОО «INTANT» | Дана | 66 | - | |||||||||
| - | Сымсыз резистор 8,2 кОм±5% | С2-33Н-0,25 ОЖО.467.173ТУ | | Қ. Алматы ТОО «INTANT» | Дана | 18 | - | |||||||||
| - | Жарық таблосы «Газ кірме» | ОПОП 1-8 исп.19 | | Қ.Саратов «Сібірлік арсенал» | Дана | 12 | - | |||||||||
| - | Жарық дыбыс таблосы | ОПОП 1-8 исп.20 | | Қ.Саратов «Сібірлік арсенал» | Дана | 12 | - | |||||||||
| - | Жарық таблосы «Автоматика өшірілді» | ОПОП 1-8 исп.05 | | Қ.Саратов «Сібірлік арсенал» | Дана | 12 | - | |||||||||
| - | Жарық дыбыс хабарлағыш, түсі ақ, қызыл | ОПОП 124-7 | | Қ.Саратов «Сібірлік арсенал» | Дана | 12 | - | |||||||||
| - | Кабельдік арна, 20х10 | | | Қ. Алматы ТОО «INTANT» | М | 281,0 | - | |||||||||
| - | Кабель арнасы, 60х40 | | | Қ. Алматы ТОО «INTANT» | М | 104,0 | - | |||||||||
| - | Есік жеткізушісі, 90 кг дейін, түсі - сұр | GEZE TS 1000 C | | Қ. Алматы ТОО «INTANT» | Дана | 18 | - | |||||||||
| - | | | | | | | | |||||||||
| КАБЕЛЬ БҰЙЫМДАРЫ | ||||||||||||||||
| - | КАБЕЛЬ БҰЙЫМДАРЫ СИГНАЛ БЕРУ, ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯлық, БАСҚАРУ ЖӘНЕ ДЕРЕКТЕРДІ ЖИНАУ ЖҮЙЕЛЕРІНЕ АРНАЛҒАН КӨП ЖЕЛІЛІ КАБЕЛЬ, ОҚШАУЛАҒЫШЫ БАР ЖӘНЕ КОМПОЗИЦИЯЛЫҚ ПВХ ПЛАСТИКАТА ҚАБЫҒЫ БАР, ІШКІ ТӨСЕУГЕ АРНАЛҒАН, 4х0, 5 | КСВВ | | Қ. Подольск ТОО «ТПД «ПАРИТЕТ» | КМ | 0,812 | - | |||||||||
Қорытынды
Өрт дабылы ірі өрттердің алдын алудың маңызды шарасы болып табылады. Өрт шыққан сәттен бастап өрт сөндіру бөлімшелерін шақырғанға дейін өрт дабылы болмаған кезде үлкен уақыт аралығы өтеді, бұл көп жағдайда үй-жайды жалынмен толық қамтуға әкеледі. Автоматты өрт сигнализациясының негізгі міндеті-өрттің бастапқы сатысын анықтау, оның пайда болу орны мен уақыты туралы хабарламаны беру және қажет болған жағдайда өрт сөндіру мен түтін жоюдың автоматты жүйесін қосу.
Функционалдық автоматты өрт дабылы қабылдау – бақылау станциясынан тұрады, ол сигналдық желілер арқылы өрт хабарлағыштарымен қосылған. Сигналдық хабарлағыштардың міндеті өрттің әртүрлі көріністерін электр сигналдарына түрлендіру болып табылады. Қабылдау-бақылау станциясы алғашқы хабарландырушыдан сигнал алғаннан кейін жарық және дыбыс сигнализациясын және қажет болған жағдайда автоматты өрт сөндіру және түтін жою қондырғыларын қамтиды. Автоматты өрт сигнализациясының іске қосылу жылдамдығы негізінен бастапқы хабарлағыштардың іске қосылу жылдамдығымен анықталады. Қазіргі уақытта жылу, түтін, жарық және дыбыс өрт хабарлағыштарын жиі пайдаланады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. [Электронный ресурс]: URL: https://lektsii.org/14-28283.html
2. [Электронный ресурс]: URL: https://lektsii.org/14-28284.html
3. [Электронный ресурс]: URL: https://www.kp.ru/guide/avtomaticheskaja-sistema-pozharotushenija.html
4.[Электронный ресурс]: URL: https://camafon.ru/pozharnaya-bezopasnost/pribor-priemno-kontrolnyiy
5. Башарип А. В., Новиков В. А., Соколовский Г.Т. Управление электроприводами. Л.: Энергоатомиздат, 1982. - 391 с.
6. Гультяев А. Имитационное моделирование в среде Windows. Санкт–Петербург: КОРОНА принт, 1999. - 287 с.
7. Гультяев А. Визуальное моделирование в среде MatLab. СПБ.: Питер, 2000. - 429 с.
8. Горбань Р.Н., Янукович А.Т. Современный частотно-регулируемый электропривод / под редакцией Гаврилова А.В. – С-Петербург, СПЭК. 2001.
9. Дартау В.А., Рудакова В.В., Козярук А.Е. и др. Теоретические основы построения частотных электроприводов с векторным управлением / Автоматизированный электропривод – М.: Энергия, 1980.
10. Дьяконов В. П., Абраменкова И. В. MatLab 5. Система символьной математики. М.: Нолидж, 1999. - 633 с.
11. Казмерковски П. Методы управления асинхронными машинами от инвертора напряжения с широтно–импульсной модуляцией. Электроприводы и управление. Москва. 1998.
12.Сипайлов Г.А., Лоос А.В. Математическое моделирование электрических машин. М.: Высшая школа. 1980.
13.Ковач К.П., Рац И. Переходные процессы в машинах переменного тока/пер с нем М.Л.: Госэнергоиздат, 1963. - 765 с.