Файл: Д. Ю. Одум Е. В. Вернадский.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 23.11.2023

Просмотров: 119

Скачиваний: 3

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

А) Қайың ормандағы шырша. +

В) Ағаштар мен микоризаласаңырау құлақтар.

С) Акула және жабысқақ балық.

Д) Қыналар.

Е) Барлық келтiрiлген мысалдар.


  1. Жыртқыштардың табиғаттағы рөлi қандай?

А) Барлық аталандар. +

В) Құрбандықтарының популяцияларының саны мен құрамы оптималды деңгейде ұстаптыру.

С) Өзiне қорегiн тауып жеуге қабiлетсiз жануарларды терiп жеу.

Д) Құрбандықтарының популяцияларының санын кемiту.

Е) Ауру жануарларды жою.

  1. Төмендегi ағзалардың iшiндегi консументтерге жатпайтынын атаңыз.

А) Дәрiлiк алтей. +

В) Құмырсқа.

С) Жылан.

Д) Қиқоңыз.

Е) Бақа.


  1. Берiлген нұсқалардың қайсысы паразитизмге мысал бола алады?

А) Бит, кене, саңырау құлақ. +

В) Шаян мен актиния.

С) Шыршалы ормандағы қайың.

Д) Қына.

Е) Барлық аталғандар.


  1. Қасқырлар жыл сайын бұғылардың 25%-ға жуығын өлтiредi. Бұл құбылыс өзара әсердiң қандай формасына жатады?

А) Жыртқыштық. +

В) Бәсекелестiк.

С) Нутуализм.

Д) Паразитизм.

Е) Атағандардың барлығы.


  1. Әртүрлi түрге жататын даралардың өздерiнiң арасында немесе бiр түрдiң iшiндегi қорек, мекен етуi ареалы үшiн күрес қалай аталады?

А) Бәсекелестiк. +

В) Жыртқыштық.

С) Паразитизм.

Д) Мутуализм.

Е) Барлық аталғандар.


  1. Әрбiр түр басқа түрлермен қарым-қатынасынан пайда алатын бiрлесiп тiршiлiк етуi қалай аталады?

А) Мутуализм. +

В) Нейтрализм.

С) Бәсекелестiк.

Д) Паразитизм.

Е) Жыртқыштық.


  1. Төменде аталған өзара әсерлердiң қайсысы симбиозға жатады?

А) Күйiс қайтаратын жануарлардың кұрделi асқазанының бiр бөлiгiнде бiр неше килограм бактериалар мекендейдi. +

В) Көкек ұсақ торғай тәрiздiлерiнiң ұясына жұмыртқасын салып кетедi.

С) Торғай құртпен қоректенедi.

Д) Инелiк масаның дернәсiлдерiмен қоректенедi.

Е) Барлық атаулар.


  1. Бәсекелестiктiң болуын не анықтайды?

А) Ортақ ресурстардың шектелуi. +

В) Ортақ ресурстардың жеткiлiктi болуы.

С) Ресурстардың тәуелсiз тiршiлiк етедi.

Д) Тек қоректiң ресурстарымен анықталады.

Е) Аталғандардың барлығы.


  1. Төменде аталған бейiмделу мысалдарының iшiнен жыртқыштарға ең тән бөлiгiн атаңыз?

А) Жылдам реакция. +

В) Баспаналарды пайдалану.

С) Тiкен ине сауыттарының болуы.

Д) Қорғаныштық рең.

Е) Аталғандардың барлығы.


  1. Аллелопатия дегенiмiз не?


А) Метабодизм өнiмдерiнiң көмегiмен өсiмдiктердiң бiр-бiрiмен химиялық өзара әсерi. +

В) Екi түрдiң мiндеттi түрде бiрiгiп тiршiлiк етуi мен өзара пайдалы әсерi.

С) Иесiнiң тамақтарының қалдықтарымен қоректену.

Д) Өзара пайдалы, бiрақ бiрлесiп тiршiлiк ету мiндеттi емес.

Е) Барлық аталғандар.


  1. Табиғи биогеоценоздарда қандай факторлар өзара әсерлеседi?

А) Абиотикалық және биотикалық. +

В) Биотикалық.

С) Биотикалық және антропогенттiк.

Д) Абиотикалық және антропогенттiк.

Е) Барлық аталғандар.


  1. Өсiмдiктер бiрлестiгi қалай аталады?

А) Фитоценоз. +

В) Зооценоз.

С) Биоценоз.

Д) Биогеоценоз.

Е) Экожүйе.


  1. Сукцессиялардың нәтижесi қандай?

А) Бiр бiрлестiктiң басқасымен ауысуы. +

В) Бiрлестiктiң кұрделi iшкi құрлымын сақтау.

С) Бiрлестiктiң қоршаған ортаға бейiмделуi.

Д) Түрлердiң қоршаған ортаға бейiмделуi.

Е) Барлық аталғандар.


  1. Тундра бiрлестiгiне тән дұрыс қоректену тiзбегiн табыңыз?

А) Өсiмдiк – тышқан +

В) Мүк – бұғы — үкi.

С) Тырбық қайындар – саңырау қлақтар – бұғы.

Д) Мүк — үкi – бұғы.

Е) Өсiмдiк – тышқан – бұғы.


  1. Жануарлар бiрлестiгiн қалай атайды?

А) Зооценоз. +

В) Фитоценоз.

С) Биоценоз.

Д) Биогеоценоз.

Е) Биосфера.


  1. Популяцияда бiр айда, жылда немесе он жылда туылған даралардың санын қалай атайды?

А) Туылу. +

В) Көшiп келу (имеграция)

С) Өлiм.

Д) Көшiп кету (эмиграция).

Е) Миграция.


  1. Әртүрлi ағзалардың арасындағы байланыстар қалай аталады?

А) Бәсекелестiк. +

В) Тiкелей.

С) Биотикалық.

Д) Жанама.

Е) Қоректiк.


  1. Дайын органикалық заттармен қоректенетiн ағзаларды қалай атайды?

А) Гетеротрофтар. +

В) Автотрафтар.

С) Хемотрофтар.

Д) Фототрофтар.

Е) Барлық аталғандар.


  1. Популяцияның тығыздығы дегенiмiз не?

А) Тiршiлiк кеңiстiгiнiң аудан бiрлiгiне келетiн даралар саны. +

В) Берiлген кеңiстiктердегi даралардың белгiлi бiр саны.

С) Жалпы саны.

Д) Кiшкене жердегi әртүрлi даралардың саны.

Е) Барлық аталғандар.


  1. Толеранттылық диепозоны кең ағзларды қалай атайды?

А) Эврибионт. +

В) Стенобионт.

С) Голофит.

Д) Супулент.

Е) Гелиофит.


  1. Су экожүйесi дегенiмiз не?

А) Көлдiң биотикалық және амбиотикалық компоненттерiнiң жиынтығы. +

В) Көлдiң өсiмдiктер бiрлестiгi.



С) Көлдiң жануарлар бiрлестiгi.

Д) Фитопланктон.

Е) Зоопланктон.


  1. Шөп қоректi жануарлар биоценозда қай топқа жатады?

А) Консументтер. +

В) Өндiрушiлер.

С) Автотрафтар.

Д) Фототрафтар.

Е) Редуценттер.


  1. Ағзаның қоршаған орта жағдайларына төзе алу қабiлетiн қалай атайды?

А) Толяранттылық. +

В) Мамандану.

С) Вируленттiлiк.

Д) Тұрақтылық.

Е) Сезiмталдық.


128 . Бiрiншi реттi консументтерге қайсы жатады?

А) Шөп қоректiлер. +

В) Жыртқыштар.

С) Қорек талғамайтын.

Д) Етқоректiлер.

Е) Паразиттер.


  1. Бiрдей уақыт аралығында қайталанатын ортаның өзгерiстерiн қалай атайды?

А) Тұрақсыз. +

В) Хауысты.

С) Бағытталған.

Д) Тұрақты.

Е) Циклдi.


  1. Жер бетiндегi жасыл өсiмдiктердiң бiрiншi реттi өнiмнiң биомассасының жиналуының энергетикалық көзiне не жатады?

А) Күн сәулесi. +

В) Ультра кұлгiн сәулелерi.

С) Инфра қызы сәулелер.

Д) Ренген сәулелерi.

Е) Аталғандардың барлығы.


  1. Биосфера терминiн ғылымға алғаш енгiзген кiм?

А) Н. Вавилов. +

В) Ю. Либих.

С) Э. Зюсс.

Д) С. Швартс.

Е) В. Вернардский.


  1. Төмендегi белгiлердiң қайсысы популяцияларға тән белгi?

А) Барлық аталғандар. +

В) Даралар саны.

С) Жастық құрамы.

Д) Туу.

Е) Өлiм.


  1. Экологиялық сукцесиясының соңғы тепе-теңдiк күйi қалай аталады?

А) Климакс. +

В) Бiрiншi реттi сукцессия.

С) Екiншi реттi сукцессия.

Д) Экологиялық тепе-теңдiк.

Е) Үшiншi реттi скуцессия.


  1. Биосера қашан пайда болды?

А) 1-2 милиард жыл бұрын. +

В) 5 милиард жыл бұрын.

С) 10 милиард жыл бұрын.

Д) 50-100 милион жыл бұрын.

Е) 10 милион жыл бұрын.

  1. 1   2   3   4   5


Сукцессияның толық анықтайтын анықтаманы атаңыз?

А) Барлық аталғандар. +

В) Экожүйенiң өздiгiнен қалпына келу процесi.

С) Бiрлестiктiң өздiгiнен даму процесi.

Д) Табиғаттағы адамның қызметi.

Е) Бiрлестiктердiң алмасу процесi.


  1. Жыртқыштардың жемтiгiнiң санының кұрт өсуiнiң алдын алуға қабiлетiнiң болмауы неге байланысты?

А) Жыртқыштардың тiршiлiк циклi аз. +

В) Жыртқыштардың популяциясының өсу жылдамдығы жемтiгiмен салыстырғанда төмен.

С) Жемтiгiнiң санының кұрт артуы жыртқыштардың өнiмдiлiгiнiң кемуiне сәйкес келедi.

Д) Дұрыс жауап жоқ.

Е) Барлық аталандар.


  1. Төмендегi аталған факторлардың қайсысы жасанды ластану көздерiне жатады?

А) Вулкандар. +

В) Автомабилдердiң газдары смок.

С) Шаңды дауылдар.

Д) Жер сiлкiнуi.

Е) Барлық аталған факторлар.


  1. Қорықтың ұйымдастыруын қандай экологиялық факторға жатқызуға болады?

А) Биотикалық. +

В) Антропогенттiк.

С) Абиотикалық.

Д) Биотикалық және антропогенттiк.

Е) Абиотикалық және антропогенттiк.


  1. Қоршаған ортаның жағдайын бақылау, байқау, бағалау мен болжаудың комплекстi жүйесiн қалай атайды?

А) Экологиялық картографиялау. +

В) Маниторинг.

С) Домпинг.

Д) Кадастр.

Е) Дұрыс жауап жоқ.


  1. Қорық дегенiмiз не?

А) Жартылай қорғау режимiмен сипатталатын територия. +

В) Жеке табиғи объектiлер (сарқырамалар, үңгiрлер және т.б).

С) Шаруашылық қызметiне мүлдем алынған териториялар немесе акваториялық бөлiктерi.

Д) Табиғатты сауықтыру және эстетикалық мақсатта қорғау үшiн бөлiнген териториялар.

Е) Дұрыс жауап жоқ.


  1. Демэкология ненi зерттейдi?

А) Тип. +

В) Популяция.

С) Нәсiл.

Д) Түр.

Е) Класс.


  1. Қазiр бiздiң планетамыздағы адамдардың саны қанша?

А) 6-7 милиард адам. +

В) 3-4 милиард адам.

С) 4-5 милиард адам.

Д) 5-6 милиард адам.

Е) 2-3 милиард адам.


  1. Биологиялық алуан түрлiлiктiң кедейленуi себебi қандай?


А) Өлтiру. +

В) Химиялық ластану.

С) Физикалық ластану.

Д) Мекен ету ортасын бұзу.

Е) Барлық аталғандар.

  1. Оңтұстiк Қазақстанда “Ақсу – Жабағылы” қорығы қай жылы ұйымдастырылды.

А) 1926.+

В) 1925.

С) 1927.

Д) 1928.

Е) 1929.

145.Ортаның өзіне тән ерекшеліктерін әр түрлі ағзалардың көмегімен анықтау.

А. Биоиндукциясы. +

В. Аймақтық мониторинг.

С. Жергілікті мониторинг.

Д. Лихеноиндикация.

Е. Модельдеу.

  1. ОРтаның жалпы ластану дәрежесін анықтау.

А. Лихеноиндикация. +

В. Аймақтық мониторинг.

С. Биоиндукциясы.

Д. Жергілікті мониторинг.

Е. Модельдеу.

  1. Қандайда бір интенсивті антропогенді қысымға ұшыраған жекелеген объектілерге қатысты мониторинг.

А. Жергілікті мониторинг. +

В. Аймақтық мониторинг.
С.Ғаламдық мониторинг.

Д.Авиациялық мониторинг.

Е.Аталғандардың барлығы.

148.Көршілес табиғат жағдайларынан ерекшелінетін үлкен кеңістікті алып жатқан аудандар мониторинг.

А.Аймақтық мониторинг. +
В.Жергілікті мониторинг.
С.Ғаламдық мониторинг.

Д.Авиациялық мониторинг.

Е.Аталғандардың барлығы.

  1. Биосфера туралы немесе жекеленген биосфералық процестер туралы мәліметтер алуды мақсат етіп қоятын мониторинг.

А. Аталғандардың барлығы. +

В.Жергілікті мониторинг.
С.Ғаламдық мониторинг.

Д.Авиациялық мониторинг.

Е. Аймақтық мониторинг.

  1. 150. Жеке организмнің қоршаған ортада тіршілік етуінің шекараларын анықтап, организмнің орта факторларының әсеріне жауап беруін және олардың орта жағдайларына бейімделушілігін зерттейтін экология.

А.Аут экология. +

В.Дем экология.

С.Син экология.

Д.Гео экология.

Е.Ноо экология.

  1. 151. Папуляциялардың құрылымы мен санының динамикасының жалпы заңдылықтарын зерттейтін экология.

А. Дем экология. +

В. Аут экология.

С.Син экология.

Д.Гео экология.

Е.Ноо экология.

  1. Әр түрлі түрлерге жататын папуляциялар жиынтығын біртұтас организмдер

деңгейінде зерттейтін экология.

А. Син экология. +

В.Дем экология.

С. Аут экология.

Д.Гео экология.

Е.Ноо экология.

  1. Экологиялық жүйелерді биосфералық деңгейде қарастыратын экология.

А. Гео экология. +

В.Дем экология.

С.Син экология.

Д. Аут экология.

Е.Ноо экология.

154.Абиотикалық факторларға жататын жағдайлардың бірі.

А. Радиациялар. +

В.Жануарлар.

С. Өсімдіктер.