Файл: азастан тарихы жне оамды пндер кафедрасы азастан тарихы пні бойынша дістемелік нсау Мамандыы.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 133
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
а) техникалық құралдар: құрылғы компьютерлер, интерактивті тақта, мультимедиялық құрылғы.
ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ.
б)оқыту орны: аудитория
Ү. Әдебиеттер:
негізгі: М. Қ. Қозыбаев «Қазақстан тарихы» 10- кл.
Қазақстан тарихы 11- кл А 2002 ж.
қосымша: Қазақстан тарихы очерктер А. 1994 ж.
Қазақстан тарихы әдістемелік нұсқау А. 2009 ж.
ҮІ. Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин ( 6% )
Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
Сабақтың мақсаты мен міндеті.
ҮІІ.Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру.
15 мин (16%)
1.ҚР әнұранының авторларын ата.
2. ҚР мемлекеттік рәміздерінің қабылдануы.
3. 1995жылғы Конститутция ерекшелігі.
4. Қазақстанның тәуелсіздік алуы.
5. Ұлттық валютаның енгізілуі.
3.Жаңа тақырыпты түсіндіру: 40 мин (44 %)
1.3 Тақырып жоспары:
1. Тәуелсіз Қазақстанның саяси жағдайы.
2. Қазақстан Республикасының сайлау жүйесі.
3. Сайлау құқығы..
Ақпараттық –дидактикалық бөлім.
Демократиялы қоғамда халық саяси процеске сайлау жүйесі арқылы қатысады.Сайлау арқылы азаматтар заң, сот, атқару органдарын қалыптасытыруға қатысады. Халықтың қалауы бойынша басқарушы элита алмасады.
Сайлау құқығы конститутцияда нақтыланады. Сайлау жүйесі
мажиторлық және пропорционалдық болып екіге бөлінеді. Мажиторлық жүйе бойынша округ бойынша көп дауыс алған адам билікке ие болады.
Мажиторлықтың өзі абсолютті және салыстырмалы болып екіге бөлінеді. Салыстырмалы жүйе бойынша кім көп дауыс жинаса сол билікке жетеді.
Пропорционалдық жүйенің мажиторлықтан айырмасы – ол көпшілік принціпіне негізделмейді. Партияда көп дауыс жинаған депутаттар санына қарамай сайлана береді.
Жалпыға бірдей белсенді сайлау құқығы – Қазақстан Респбликасының он сегізге толған азаматтардың тегіне, лауазымына, мүліктік жағдайына қарамастан , сайлауда дауыс беруге қатыса алады. Қазақстанда 1995 жылы екі палаталы Парламент сайланды. Жоғарғы палата сенат 47 депутаттан , төменгі палата мәжіліс 67 депутаттан тұрады. 1999 жылы Жаңа парламентік сайлау болды.
Конситутцияда Президенттікке, Парламент депутаттарына үміткерлер үшін жас шегі мен лауазымды болу шегі белгіленген. Қазақстан Республикасының Президнті болу үшін тумысынан Республика азаматы болып табылатын қырық жасқа тоған мемлекеттік тілді еркін меңгерген әрі Қазақстанда 15 жыл бойы тұратын Республика азаматы сайлана алады. Мәжіліс депутаты болып 25 жасқа толған Қазақстан Республикасының азаматы сайлана алады.
Сенат депутаты болып, азаматтықта кем дегенде 5жыл тұрған, 30 жасқа толған, жоғарғы білімі бар, жұмыс стажы 5жыл, Республикада кем дегенде 3 жыл тұрған азамат сайлана алады. Мәслихат депутаты болып Қазақстан Республикасының 20- ға толған азаматы сайлана алады.
4.Жаңа тақырыпты бекіту: 20 мин(22%)
1. Жаңа тақырыптар бойынша негізгі түйінге тоқталу.
2.Негізгі терминдер мен тезистерді практика дәптеріне түсіру.
5.Сабақты қорытындылау: 5мин(6 %)
1. Оқушыларды бағалау:
2. Сабақтың тақырыбы: Қазақтан Республикасының сайау жүйесі.
6. Үй тапсырмасы: 5мин(6 %)
1. Жоғарыда көрсетілген әдебиеттерден үй жұмысына дайындалу.
2. Қосымша жұмыс:
Реферат тақырыбы:
1. ҚР сайлау жұмысы.
2. Қ.Р. Конститутциясы.
№ 17сабақ
І. Сабақтың тақырыбы: Нарықтық экономиканың дамуы.
ІІ. Сағат саны -2 90мин(100% )
ІІІ. Сабақтың түрі: теориялық
ІY. Сабақтың мақсаты:
оқыту: оқушыларға еліміздің тәуелсіздік алғаннан кейін экономикалық қиындықтарды бастан өткергенін түсіндіру.
тәрбиелік: оқушыларға тілімізді, дәстүрімізді дамытуға тәрбиелеу.
дамыту: оқушылардың отанға деген сезімін ояту.
Ү. Материалды- техникалық жабдықталуы:
а) техникалық құралдар: құрылғы компьютерлер, интерактивті тақта, мультимедиялық құрылғы.
ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ.
б)оқыту орны: аудитория.
Ү. Әдебиеттер:
негізгі: М. Қ. Қозыбаев «Қазақстан тарихы» 10- кл.
Қазақстан тарихы 11- кл А 2002 ж.
қосымша: Қазақстан тарихы очерктер А. 1994 ж.
Қазақстан тарихы әдістемелік нұсқау А. 2009 ж.
ҮІ. Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин ( 6% )
Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
Сабақтың мақсаты мен міндеті.
ҮІІ.Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру.
15 мин (16%)
1. Қазақстанның сайлау жүйесі қандай?
2. Мажиторлық сайлау жүйесі дегеніміз не?
3. ҚР Президенттік сайлау жүйесі.
4. Парламент дегеніміз не?
3.Жаңа тақырыпты түсіндіру: 40 мин (44 %)
1.3 Тақырып жоспары:
1. Тәуелсіз Қазақстанның саяси әлеуметтік экономикалық жағдайы.
2. Ауыл шаруашылығының дамуы.
3. Қазақстандағы темір жол құрылысының кеңеюі.
Ақпараттық –дидактикалық бөлім.
1997 жылдың қазан айында Президент Н. Ә. Назарбаев республика халқына "Қазақстан-2030"-деген атпен жолдау қабылдап, онда еліміздегі дағдарыстан шығудың және жүріп жатқан реформаларды аяқтаудың, сондай-ақ алдыңғы қатарлы мемлекеттердің қатарына қосылудың, немесе "Қазақстан барысын" қалыптастырудың жаңа бағдарламасын ұсынды.
Қазақстан жылдары ТМД елдерiнiң арасында жан басына шаққанда
шетелдiк инвестициялар тарту жөнiнен көш бастады. Осының нәтижесiнде
республика экономикасының барлық дерлiк салаларында, әсiресе, ауыл шаруашылығында, сауда мен қызмет көрсету саласында жеке меншiк секторы басым бола түстi.
Қара металлургияда шойын, болат, прокат, ферросплав құю артты. Түстi металлургияда глинозем, мырыш, қорғасын, мыс т.б. өндiру өстi. Бұл жылдары тек газ-мұнай шығару кәсiп салаларын дамытуға 9,5 миллиард доллар шетел инвестициясы тартылды. Нәтижесiнде елiмiзде 2002 жылы 40 млн. тоннаға жуық мұнай мен газ конденсаты өндiрiлдi. Мұның өзi 1997 жылғы деңгейден 1,5 есе артық. Қазiрде мұнай-газ секторы мемлекеттiк
бюджеттi қалыптастырудың негiзгi көздерiнiң бiрiне айналып, республиканың жалпы iшкi өнiмдерiнiң едәуiр бөлiгiн қамтиды.
Қазақстан экономикасында, әсiресе, ауыл шаруашылығының үлес салмағы үлкен екенi белгiлi. Бiрақ, осыған қарамастан 1992-1993 жылдардағы елеулi дағдарыс ауыл шаруашылығында басталды. Оның басты себебi – ауыл шаруашылығы мен өнеркәсiп салалары өнiмдерiнiң арасындағы үлкен алшақтық едi.
1993 жылы кеңшарлардың басым көпшiлiгi жұмыскерлерге 6 айға дейiн жалақы бере алмады. Көптеген кеңшарлардың адамдары 1994 жылдың қаңтарына дейiн теңгенiң жүзiнде көрмедi.
Елiмiзде тек астық өндiру ғана емес, сонымен қатар мақта, қант қызылшасы, картоп және көкөнiс өндiруде де 1998 жылға дейiн едәуiр азайып отырғаны көрiнiс тапқан. Тек 1999 жылдан бастап республиканың егiн шаруашылығы саласында оң нәтижелер көрiнiс бере бастады.
Нарық жағдайында аграрлық сектордың басты бiр саласы – мал шаруашылығының халi мәз болмай, едәiур төмендедi. Малдың саны жылдан-жылға азайып отырды. Мал мен құстың кемуi негiзiнен осы салаға деген көзқарастың нашарлауынан болды. Малға қажеттi жем-шөп аз дайындалды. Жеке шаруаларға бөлiнiп берiлген малдар өнiм берудiң орнына
сатылып кеттi, немесе ауыл тұрғындарына керектi тауарларға ауыстырылды. Мал санының азаюының тағы бiр себебi – бұрын Қазақстан бүкiл Кеңес Одағына арнап ет дайындаса, ендi оны 15 миллион халыққа ғана есептеп өндiретiн болды.
Қазiр республикадағы мал басының 90 пайызынан астамы жеке шаруа
қожалықтарының қолында жинақталған.
Қазақстан үкiметi соңғы жылдары ауыл шаруашылығы өндiрiсiн ұлғайтуға, егiс көлемiн көбейтуге, өнiм мөлшерiн өсiруге бағытталған шараларды iске асыруда. Ауыл шаруашылығы саласындағы меншiк түрлерiне қарамастан үкiмет оларға әрдайым қолдау көрсетiп отыр. Оған
дәлел ретiнде 1996 жылғы бюджеттен 4,3 миллиард теңге, 1997 жылы 53
миллиард теңге бөлiнгенiн айтуға болады. Бұл қаржы қой өсiруге, минералдық тыңайтқышқа, мал тұқымын асылдандыруға жұмсалған. 1996 жылы Азия даму банкiсi тарапынан Қазақстанға 100 миллион АҚШ доллары мөлшерiнде несие бөлiндi. Оның 50 миллион доллары 1997 жылы ауыл шаруашылығы салаларына жұмсалды.
Ауылда шаруашылық жүргiзудiң жаңа формалары қалыптасты. 2000 жылы республика көлемiнде 96198 ауыл шаруашылығы құрылымы, оның iшiнде 91471 шаруа қожалығы, 1781 өндiрiстiк кооператив, 2886 шаруашылық серiктестiгi және 60 жеке меншiк кәсiпорын жұмыс iстедi.
Сөйтiп, 1999-2001 жылдар аралығында ауылда тиiмдi шаруашылық жүргiзуге қабiлеттi меншiк иелерi қалыптаса бастады.
Ауыл шаруашылығы одан әрi дамытудың жаңа кезеңi Қазақстанда өткен 2002 жылдан бастау алды. Бұл кезең /2005 жылға дейiнгi уақытты қамтуға тиiс/ аграрлық өндiрiстегi реформаны аяқтау, ауыл шаруашылық жерлерiне жеке меншiктi енгiзу және ауылдың әлеуметтiк бейнесiн жаңғырту мәселелерiмен сабақтастырыла қарастырылған.
Қазақстанның территориясы үлкен болса да, ол темiржолдың ұзындығы жағынан қазiрде көптеген алдыңғы қатарлы дамыған мемлекеттерден әлде қайда артта қалып отыр. Сондықтан тәуелсiздiк алған алғашқы жылдардан бастап республика өз жерiнде жаңа темiр жолдар салу және темiр жол станциялары мен желiлердi қайтадан жаңартуға ерекше назар аударуда. Осы мақсатта "Қазақстан темiр жолы" 1998-2000 жылдар, 2001-2010, 2011-2020, және 2021-2030 жылдарды қамтитын өзiнiң болашаққа бағытталған бағдарламасын жасаған.
Елiмiз егемендiк алғаннан кейiнгi жылдары Қазақстан территориясы арқылы жетi басты халықаралық автомобиль жол дәлiздерi қызмет етедi. Бiздiң елiмiз арқылы негiзiнен транзиттiк тасымал Орта Азия, Ресей және Қытай мемлекеттерi арасында жүредi.
Қазақстан үкiметi әуе жол қатынасына үлкен көңiл бөлiп, тiкелей өзiне қарайтын мемлекеттiк "Эйр Қазақстан" авиа компаниясын құрды. Бұл компанияның қызметiнде ХХ ғасырдың 90-шы жылдары көптеген қиындықтар кездестi. Тек 2001 жылдан бастап мемлекеттiң көмегi арқасында "Эйр Қазақстан" компаниясының жұмысы едәуiр жақсара түстi. Соңғы жылдары әуе жолы арқылы жүк тасуда жеке авиа компаниялар алдыңғы қатарға шыға бастады. Олар барлық тасылатын жүк көлемiнiң 60 пайызын қамтыды.
Қазiрде Қазақстанда республикалық маңызы бар 20 әуежай қызмет етедi.
Оның төртеуi мемлекет меншiгiнде, 6 әуежай жеке компаниялардың қолында, қалғандары коммуналдық-ұжымдық меншiктерге қарайды. Республика бойынша халықаралық әуе жолдарын қамтамасыз ету тек 14 қалалық әуежайларға жүктелген. Олар: Астана, Алматы, Ақтау, Ақтөбе, Атырау, Қарағанды, Қостанай, Петропавл, Тараз, Орал, Өскемен, Шымкент,
Павлодар, Семей қалалары.
Қазақстанның құбыр жолдарына мұнай құбырлары мен газ құбырлары жатады. Мұнай-газ құбырларының Қазақстанда кеңiнен салынуы ХХ ғасырдың 60-жылдары Маңғыстау түбегiнде жер асты қазба байлықтарының жаңа көздерiнiң табылуымен байланысты жедел өрiстедi. 1997 жылы 2 сәуiрде Қазақстан Президентiнiң жарлығымен
елдiң барлық мұнай құбырларын және кәсiпорындарын бiрiктiретiн "ҚазТрансОйл" ұлттық акционерлiк компаниясы құрылды. Оған Қазақстанның мұнайын сыртқа шығару, оны тасуда басқа мемлекеттердiң мұнай компанияларымен бiрiгiп қызмет iстеу, магистральдық мұнай құбырларының желiсiн дамытуға шетелдiк инвестициялар тарту, мұнай құбыры бойынша барлық ұйымдық мәселелермен айналысу жүктелдi.